Radyoloji ve tıbbi görüntüleme alanında Türk yazarlar tarafından ...

Diagn Interv Radiol 2010; 16:175–178
© Türk Radyoloji Derneği 2010
Bu makale Diagnostic and Interventional Radiology’de yer alan İngilizce makalenin
Türkçesi olup kaynak gösterme ve dizinleme amacı ile kullanılamaz.
Analysis of scientific papers in the field of radiology and medical imaging
included in Science Citation Index Expanded and published by Turkish authors
GENEL RADYOLOJİ
ARAŞTIRMA YAZISI
Radyoloji ve tıbbi görüntüleme alanında Türk yazarlar tarafından
yapılan ve Genişletilmiş Bilimsel Atıf İndeksi’nde yer alan bilimsel
yayınların analizi
Erhan Akpınar, Muşturay Karçaaltıncaba
AMAÇ
Türk yazarlar tarafından yazılan ve Genişletilmiş Bilimsel Atıf
İndeksi’nde yer alan “radyoloji, nükleer tıp ve tıbbi görüntüleme”
dergilerinde yayınlanan tıbbi makaleleri analiz etmeyi ve
Türkiye ile diğer ülkelerden yapılan bilimsel yayınların sayılarını
karşılaştırmayı amaçladık.
GEREÇ VE YÖNTEM
Web of Science ® yazılımı kullanılarak 1945-2008 yılları arasında
Türk yazarlar tarafından yapılan bütün yayınlar geriye
dönük olarak incelenmiştir. Bu analizi yaparken yazılımın genel
arama işlevinde adres bölümüne “Türkiye”, kaynak bölümüne
tüm radyoloji ve tıbbi görüntüleme dergileri yazılmıştır. Daha
sonra yazılımın analiz işlevi kullanılarak yılda yapılan yayın sayısı,
dergi, kurum ve yayının türüne göre daha ileri inceleme
yapılmıştır. Atıf bildirim işlevi ile yayın başına yapılan toplam
atıf sayısı hesaplanmıştır. Türkiye’nin yapılan yayın sayısı açısından
diğer ülkeler arasındaki yeri araştırılmıştır.
BULGULAR
İnceleme aralığını oluşturan yıllar içinde toplam 4,532 yayın
yapılmıştır. İlk makale 1976 yılında yayınlanmıştır. Yayın sayısı
1976 yılından (n = 1) 2008 yılına (n = 383) dramatik biçimde
artmıştır. Türk yazarların yayınlarının en fazla yer aldığı ilk beş
dergi European Journal of Nuclear Medicine and Molecular
Imaging (n = 328), Clinical Nuclear Medicine (n = 296), European
Journal of Radiology (n = 289), European Radiology
(n = 207) ve Journal of Clinical Ultrasound (n = 186) olarak
belirlenmiştir. Yapılan tüm yayınlar 18,419 atıf almış, yayın
başına atıf sayısı 4.06 olmuştur. Yapılan yayın sayısı açısından
Türkiye’nin diğer ülkeler arasındaki sıralaması son 25 yılda düzelme
göstermiştir.
SONUÇ
Türkiye’den yapılan ve radyoloji ile nükleer tıp dergilerinde yer
alan yayın sayısı yeni bir yılın başlangıcında artış göstermiştir.
Türkiye radyoloji dergilerinde yer alan yayın sayısı açısından ilk
12 ülke arasında yer almaktadır.
Anahtar sözcükler: • radyoloji • yayınlar • Türkiye
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Radyoloji (E.A. erhan.
akpinar@gmail.com) Anabilim Dalı, Ankara.
Gelişi 2 Aralık 2007; revizyon isteği 27 Ocak 2008; revizyon gelişi 24 Mayıs
2009; kabulü 1 Eylül 2009.
E-yayın tarihi: 2 Kasım 2009
DOI 10.4261/1305-3825.DIR.1549-07.1
Bilimsel yayınların sayısı bir ülkenin bilimsel aktivitesinin önemli
bir göstergesidir. Son yıllarda Türkiye’den yapılan ve radyoloji
dergilerinde yer alan yayın sayısında ciddi bir artış vardır (1).
Bilimsel Atıf İndeksi (Science Citation Index-SCI) bibliyografik erişim
için 1961 yılında geliştirilmiş ve dergi ve yayınların kapsamlı analizi için
bir veri tabanı oluşturmuştur. Web of Science ® Genişletilmiş Bilimsel
Atıf İndeksi içinde yer alan bilimsel yayınların farklı parametrelere göre
analiz edilmesini sağlayan bir yazılımdır. Bu çalışmada Türk yazarlar tarafından
yazılan ve Genişletilmiş Bilimsel Atıf İndeksi’nde yer alan radyoloji
dergilerinde yayınlanan tıbbi makaleleri analiz etmeyi ve Türkiye
ile diğer ülkelerden yapılan bilimsel yayınların sayılarını karşılaştırmayı
amaçladık.
Gereç ve yöntem
Analiz için ISI Web of Knowledge ® -Web of Science ® kullanılmıştır.
Web of Science ® yazılımı kullanılarak 1945–2008 yılları arasında Türk
yazarlar tarafından yapılan bütün yayınlar geriye dönük olarak incelenmiştir.
Genişletilmiş Bilimsel Atıf İndeksi’nde konu kategorisi “radyoloji,
nükleer tıp ve tıbbi görüntüleme” şeklinde seçilerek toplam 107 radyoloji
ve görüntüleme dergisi bulunmuştur: dergilerin tam listesi düzenli
olarak güncellenen http://scientific.thomsonreuters.com/cgi-bin/jrnlst/
jlresults.cgi?PC=D&SC=VY adresinde bulunabilir. Bu analizi yaparken
yazılımın genel arama işlevinde adres bölümüne “Türkiye”, kaynak bölümüne
tüm radyoloji ve tıbbi görüntüleme dergileri yazılmıştır. Daha
sonra yazılımın analiz işlevi kullanılarak yılda yapılan yayın sayısı, dergi,
kurum ve yayının türüne göre daha ileri inceleme yapılmıştır. Ayrıca
yayın başına yapılan toplam atıf sayısı hesaplanmıştır. Yazılımın aramasında
bir seferde en fazla 50 dergi taranabildiğinden analiz üç grup
halinde yapılmış, bulgular daha onra nihai bir listede birleştirilmiştir.
Türkiye’nin yapılan yayın sayısı açısından diğer ülkeler arasındaki yeri
araştırılmıştır.
Bulgular
İnceleme aralığını oluşturan yıllar içinde toplam 4,532 yayın yapılmıştır.
İlk yayın 1976 yılında yayınlanmıştır ve yayınların çoğu makaledir
(Tablo 1, Şek. 1). Yayın sayısı 1976 yılından (n = 1) 2008 yılına (n = 383)
dramatik biçimde artmıştır. Türk yazarların yayınlarının en fazla yer aldığı
ilk beş dergi European Journal of Nuclear Medicine and Molecular
Imaging (n = 328), Clinical Nuclear Medicine (n = 296), European
Journal of Radiology (n = 289), European Radiology (n = 207) ve Journal
of Clinical Ultrasound (n = 186) olarak belirlenmiştir (Tablo 2). En büyük
üç şehirdeki (Ankara, İzmir ve İstanbul, sıralama nüfusa göre değildir)
kurumlar Türkiye’den yapılan yayınların büyük bölümünü oluşturmuştur
(Tablo 3). Yapılan tüm yayınlar 18,419 atıf almış, yayın başına atıf
175

sayısı 4.06 olmuştur (Şek. 2). Yapılan
yayın sayısı açısından Türkiye’nin diğer
ülkeler arasındaki sıralaması son 25
yılda düzelme göstermiştir; 2003-2007
ıları arasında Türkiye’nin sıralamadaki
yeri on birinciliktir. Zaman aralığı
1983–2007 olarak hesaba katılırsa
Türkiye’nin yayın yüzdesi 1.19 olarak
belirlenmiş ve yayının yapıldığı ülke
göz önüne alındığında on dördüncü
sırada yer almıştır (Tablo 4, Şek. 3).
Şekil 1. Genişletilmiş Bilimsel Atıf Listesi’nde (SCI-Expanded) “radyoloji, nükleer tıp ve tıbbi
görüntüleme” başlıkları altında yer alan dergilerde 1987-2008 yılları arasında Türkiye’den
yapılan yayınlar.
Tablo 1. Genişletilmiş Bilimsel Atıf Listesi’nde (SCI-Expanded) “radyoloji, nükleer tıp
ve tıbbi görüntüleme” başlıkları altında yer alan dergilerde 1987–2008 yılları arasında
Türkiye’den yapılan yayınların türleri
Belge türü a Sayı Yüzde (%)
Makale 3,338 74
Kongre abstraktı 473 10
Mektup 269 6
Editoryal malzeme 141 3
Gelişme yazısı 140 3
Not 86 1.9
Gözden geçirme 69 1.5
a Dört belge türü değeri görüntü opsiyonlarının dışındadır.
Tablo 2. 1976–2008 yılları arasında Türkiye’den yapılan yayınların sayısına göre sıralanmış
dergilere göre dağılımı
Dergi
176 • Eylül 2010 • Diagnostic and Interventional Radiology
Türkiye’den yapılan
yayın sayısı
European Journal of Nuclear Medicine and Molecular Imaging 328
Clinical Nuclear Medicine 296
European Journal of Radiology 289
European Radiology 207
Journal of Clinical Ultrasound 186
Surgical and Radiologic Anatomy 185
American Journal of Roentgenology 179
Pediatric Radiology 174
Acta Radiologica 171
Neuroradiology 144
Tartışma
Son yıllarda Türkiye’den gönderilen
ve radyoloji ve tıbbi görüntüleme
dergilerinde yayınlanan yazı sayısında
ciddi bir artış vardır. Radyoloji alanında
yapılan yayın sayısının artışındaki
temel etken gelişen teknolojiye hızla
uyum sağlanması ve eğitim düzeyinin
iyileştirilmesi gibi görünmektedir.
Türkiye’nin American Journal of
Roentgenology dergisine en fazla yayın
gönderen ilk beş ülke arasında olması
ilginçtir (3). American Journal of
Roentgenology dergisinde 1980–2002
yılları arasında yayınlanan makaleler
incelendiğinde başka ülkelerden gelen
yazı sayısının sürekli olarak artmakta
olduğu görülebilir. Bu analiz bu süre
içinde Türk yazarlar tarafından yapılan
yayın sayısının arttığını da göstermiştir
(4). Türkiye yayınlanan tüm makalelerin
%3.3’ünü oluşturarak American
Journal of Neuroradiology dergisine de
önemli katkıda bulunmakta ve ABD
dışındaki ülkeler arasında altıncı sırayı
almaktadır (5). Klinik radyoloji alanında
Türkiye’nin payı 1991–2000 yılları
arasında artarken İsrail’inki azalmıştır.
Türkiye’ye benzer eğilim gösteren diğer
iki ülke Güney Kore ve Çin Halk
Cumhuriyeti’dir (6). Bizim düşüncemize
göre Türkiye’deki yayın sayısının
artışının arkasında yatan temel neden
üniversite hastaneleri, devlet hastaneleri
ve özel hastaneler ile kliniklerde
insan kaynakları ve teknolojiye yapılan
büyük yatırımdır. Günümüzde
Türkiye’de akademik üretimin çekirdeğini
oluşturan 61 üniversite hastanesi
vardır. Özel merkezler ve devlete ait
eğitim hastaneleri de radyoloji alanındaki
yayın sayısının artışına önemli
katkıda bulunmaktadır. Çoğu ABD’de
olmak üzere yurt dışında eğitim gören
ve bilimsel yazım kurallarını öğrenen
radyologlar da ülkeye dönmüş ve radyoloji
alanında yayın sayısının artışına
katkıda bulunmaya başlamışlardır (1).
Türk Radyoloji Derneği ve diğer ulusal
yan dal dernekleri her yıl Uluslar
Akpınar ve Karçaaltıncaba

Tablo 3. Genişletilmiş Bilimsel Atıf Listesi’nde
(SCI-Expanded) “radyoloji, nükleer tıp ve tıbbi
görüntüleme” başlıkları altında yer alan dergilerde
1976–2008 yılları arasında Türkiye’den yapılan
yayınların kaynaklandığı kurumlar
Kurumlar
Yayın sayısı
Hacettepe Üniversitesi 690
İstanbul Üniversitesi 473
Ege Üniversitesi 460
Ankara Üniversitesi 279
Gülhane Askeri Tıp Akademisi 222
Başkent Üniversitesi 221
Gazi Üniversitesi 213
Dokuz Eylül Üniversitesi 189
Akdeniz Üniversitesi 126
Trakya Üniversitesi 124
Tablo 4. Genişletilmiş Bilimsel Atıf Listesi’nde
(SCI-Expanded) “radyoloji, nükleer tıp ve tıbbi
görüntüleme” başlıkları altında yer alan dergilerde
1983–2007 yılları arasında yayınlanan yazıların
ülkelere göre dağılımı
Şekil 2. Genişletilmiş Bilimsel Atıf Listesi’nde (SCI-Expanded) “radyoloji, nükleer tıp
ve tıbbi görüntüleme” başlıkları altında yer alan dergilerde 1987–2008 yılları arasında
Türkiye’den yapılan yayınlara yapılan atıflar.
a
Ülke
Yüzde
ABD 41.58
Almanya (Almanya Federal Cumhuriyeti) 8.65
İngiltere 7.42
Japonya 6.43
Kanada 4.49
Fransa 4.07
Hollanda 2.86
İtalya 2.77
b
Belçika 1.59
Güney Kore 1.56
İsveç 1.51
İsviçre 1.50
Avusturya 1.21
Türkiye 1.19
İspanya 1.17
Avustralya 1.13
arası katılımlı toplantılar düzenleyerek
radyoloji asistanları ve uzmanlarını
eğitmektedir. Bu tür toplantılarda
klinisyenlerin de kendi uzmanlık
alanlarıyla ilgili deneyim ve düşüncelerini
aktarma şansları bulunmaktadır.
Yirmisekizinci Türk Radyoloji
Şekil 3. a, b. 1983–2007 yılları arasında radyoloji ve tıbbi görüntüleme alanında
Türkiye’den yapılan yayın sayısının (a) ve Türkiye’nin diğer ülkeler arasındaki
sıralamasının (b) nasıl değiştiğini gösteren grafikler. Yayın sayısının artması ile
Türkiye’nin diğer ülkeler arasındaki sıralaması yükselmiştir.
Cilt 16 • Sayı 3
Türk yazarların radyoloji ve tıbbi görüntüleme alanında bilimsel yayınlarının analizi • 177

Kongresi’nde 166 bilimsel yayın ve 779
elektronik poster yer almıştır. Bilimsel
toplantılarda değerli bilgiler içeren çok
sayıda yayın bulunması toplantıların
niteliğinin önemli bir parametresi olarak
kabul edilebilir. Yayın aşamasında
özetler tam metin makaleler haline
getirilerek çalışma tasarımı, yöntem
ve sonuçlar daha ayrıntılı bir gözden
geçirme sürecine tabi tutulmaktadır
(7, 8). Avrupa Radyoloji Kongresi’ne
(European Congress of Radiology-ECR)
gönderilen bildirilerin nihai yayınlanma
oranı %39’dur. Bir abstraktın
geldiği ülke o abstraktın nihai yayınlanma
olasılığını öngörmek açısından
yararlıdır. En yüksek yayınlanma oranı
Amerika Birleşik Devletleri’ne aittir (8).
ECR 2001’de sunulan Türkiye kaynaklı
sözlü bildirilerin yalnızca %21’i yayınlanmıştır
(9). Türkiye ulusal radyoloji
kongresinde 1995-2002 yılları arasında
sunulan abstraktların yayınlanma oranı
radyoloji ve diğer uzmanlık dallarında
daha önce bildirilen oranlardan
daha düşüktür (10). Bu dönemdeki yayın
oranının nispeten düşük olması yeterli
motivasyonun olmaması ve makalelerin
reddedilme oranlarının yüksek
olmasının sonucu olabilir. Makalelerin
reddedilme nedenleri arasında yeni ve
yararlı bilgilerin bulunmaması, mantıki
veya metodolojik hatalar bulunması,
veri analizinde hatalar yapılması ve
dil kalitesinin yeterli olmaması sayılabilir
(3). Yönlendirme, destekleme ve
bilimsel yayın yapma konusunda eğitme
yayın oranının artmasında yarar
sağlayacaktır. Bölümler ve üniversiteler
arasındaki iletişimin arttırılması ve
iyi geliştirilmiş çalışma yöntemlerinin
kullanılması da düzelme oluşturabilir
(11).
Bizim çalışmamızda yalnızca radyoloji
ve tıbbi görüntüleme dergilerinin
analiz edilmiş olması bir kısıtlılıktır.
Bilimsel radyolojik üretim olduğundan
daha az veya daha fazla algılanabilir.
Çalışma sırasında farkettiğimiz
bir diğer handikap bazı araştırmacıların
adreslerinin belirsiz olmasıdır.
Aynı üniversite, hatta aynı bölüm
içinde adresler farklı olabilmektedir.
Adreslerin standardizasyonu önemlidir.
Elektronik arşivlerde adresler her
zaman kaydedilmediğinden 1980’den
önceki makalelere ulaşmak zor olabilir.
Dergi listesi düzenli olarak güncellendiğinden
bulgulardaki sayısal değişiklikler
de hesaba katılmalıdır.
Sonuç olarak, son yıllarda radyoloji
ve tıbbi görüntüleme dergilerinde
Türkiye’den yapılan yayınların sayısı
artmıştır ve Türkiye bu alanlarda başarılı
olmaya çalışan başka ülkeler için
model olabilir.
Kaynaklar
1. Karcaaltincaba M. Radiology in Turkey:
what is happening? AJR Am J Roentgenol
2007; 189:1283–1284.
2. Andersen J, Belmont J, Cho CT. Journal
impact factor in the era of expanding literature.
J Microbiol Immunol Infect 2006;
39:436–443.
3. Ehara S, Takahashi K. Reasons for rejection
of manuscripts submitted to AJR by international
authors. AJR Am J Roentgenol
2007; 188:W113–116.
4. Chen MY, Jenkins CB, Elster AD.
Internationalization of the American
Journal of Roentgenology: 1980–2002. AJR
Am J Roentgenol 2003; 181:907–912.
5. Cloft HJ, Cloft KJ. How American is the
American Journal of Neuroradiology?
AJNR Am J Neuroradiol 2007; 28:601.
6. Rahman M, Haque TL, Fukui T. Research
articles published in clinical radiology journals:
trend of contribution from different
countries. Acad Radiol 2005; 12:825–829.
7. Ng L, Hersey K, Fleshner N. Publication
rate of abstracts presented at the annual
meeting of the American Urological
Association. BJU Int 2004; 94:79–81.
8. Miguel-Dasit A, Martí-Bonmatí L,
Aleixandre R, Sanfeliu P, Bautista D.
Publication of material presented at radiologic
meetings: authors’ country and international
collaboration. Radiology 2006;
239:521–528.
9. Miguel-Dasit A, Martí-Bonmatí L, Sanfeliu-
Montoro A, Aleixandre R, Valderrama JC.
Scientific papers presented at the European
Congress of Radiology: a two-year comparison.
Eur Radiol 2007; 17:1372–1376.
10. Seçil M, Uçar G, Sentürk C, Karasu S, Dicle
O. Publication rates of scientific presentations
in Turkish national radiology congresses.
Diagn Interv Radiol 2005; 11:69–73.
11. Küpeli S, Akpınar E. Turkish authors in
international medical journals. Yeni Tıp
Dergisi 1996; 13 Supp:22–23.
178 • Eylül 2010 • Diagnostic and Interventional Radiology
Akpınar ve Karçaaltıncaba