2012 Yılı Faaliyet Raporu - Özelleştirme İdaresi Başkanlığı

FAALiYET RAPORU 2012
II. AMAÇ VE HEDEFLER
A. ÖZELLEŞTİRME AMAÇ VE HEDEFLERİ
Özelleştirmenin amaçları ülkelerin içinde bulundukları
şartlara ve sektör özelliklerine göre değişim göstermekle
beraber genelde özelleştirme amaçları etki alanları itibarıyla
aşağıdaki gibi sıralanmıştır:
Ekonominin gelişimi ve etkinliği açısından;
• Pazar ekonomisi oluşturmak,
• Özel girişimciliği teşvik etmek ve özel sektörün genel
ekonomideki payını genişletmek,
• Makroekonomik veya sektörel etkinlik ve rekabetçiliği
teşvik etmek,
• Ekonomide sertlikleri bertaraf ederek esnekliği korumak,
• Tekel alanlarında rekabeti teşvik etmek,
• Yerli tasarrufların harekete geçirilerek etkin sermaye
piyasası kurmak ve geliştirmek,
• Yerli ekonominin dünya ekonomisi ile bütünleşmesini
teşvik etmek,
• Yeni istihdam yaratmak,
Bütçesel ve finansal iyileşme açısından;
• Kamu borç yükünü azaltmak,
• Kamu işletmelerinin kamuya olan finansal yüklerini
azaltmak,
• Büyük ölçekli kamusal nitelikli yatırımların gerçekleştirilmesinde
özel yatırımların katkısını sağlamak,
• Vergi gelirlerini artırmak için yeni kaynaklar oluşturmak,
• Kamu işletmeciliğinden kaynaklanan bütçe baskılarını
azaltmak,
Gelir dağılımı açısından;
• Yabancı sermayenin yatırım yapmasına elverişli ortam
hazırlamak,
• Orta sınıfı geliştirmek,
• Bireysel girişimi teşvik etmek,
Siyasal açıdan;
• Kamu sektörünün doğrudan ekonomik faaliyetlerdeki
payını azaltmak,
• Devletin üretimden çekilmesini ve asli fonksiyonları
üzerinde yoğunlaşmasını sağlayarak kamu sektörünün
faaliyet göstereceği alanları yeniden tanımlamak,
• Özel sektör faaliyetlerini geliştirmek ve desteklemek
için gerekli ortamı oluşturmak,
• Kamu varlıklarının kamu yönetimi tarafından yanlış
kullanılmasının önüne geçmek,
• Siyasi kaygı ile verilen/verilmeyen kararların ekonomiye
etkisini azaltmak,
Normal olarak ekonomik etkinliğin maksimize edilmesi,
özelleştirme programının temel amaçlarından biri olmakla
birlikte, uygulamada, siyasi karar vericilerin amaç belirlemesinde
siyasi, sosyal ve finansal ortam etkili olmaktadır. Diğer
taraftan hukuki alt yapı, stratejilerin seçimi ve önceki uygulamaların
tesiri de özelleştirme amaçlarının belirlenmesini
etkilemektedir.
Özelleştirme, bir dönem ağırlıklı olarak ülkelerin içinde
bulundukları finansal krizlere çözüm olarak düşünülmüştür.
Dolayısıyla siyasi karar vericiler açısından özelleştirmenin
amaçları arasında bütçesel sorunlar ve kısa dönem gelir artırma
eğilimi ağır basmıştır. Ancak günümüzde özelleştirme
önemli bir ekonomik yeniden yapılandırma stratejisi olarak
ele alınmaktadır.
Kurumsal hayat süresiyle paralellik arz eden ve İdare’nin
vizyon ve misyonunda ifadesini bulan genel perspektifler
amaçlar, bu amaçların ilk beş yıllık plan döneminde gerçekleştirilmesini
sağlayacak somut çalışmalar ise hedefler olarak
ifade edilmiştir.
B. TEMEL POLİTİKA VE ÖNCELİKLER
İdare’nin temel politikası, özelleştirme uygulamalarına
ilişkin esas ve usuller, öncelikler, kuruluşların nitelikleri
ve ülke ekonomisinin gerektirdiği şartlar dikkate alınarak,
4046 sayılı Kanun’un 2. maddesinde belirtilen ilkeler doğrultusunda,
ekonomide verimlilik artışı ve kamu giderlerinde
azalma sağlanması, devletin asli görevlerine yoğunlaşabilmesi,
özel sektörün ekonomideki etkinliğinin artırılması ve
tekelci yapının olumsuz etkilerinin giderilmesi için;
• İktisadi devlet teşekküllerinin, bunların müessese,
bağlı ortaklık, işletme, işletme birimleri ile varlıklarının
ve iştiraklerindeki kamu paylarının,
• KİT statüsü dışında kalmakla beraber sermayesinin
tamamı veya yarısından fazlası devlete ve/veya
diğer kamu tüzel kişilerine ait olan ticari amaçlı kuruluşlardaki
kamu payları ile bu kuruluşlara ait müessese,
bağlı ortaklık, işletme, işletme birimleri ve
varlıklarının, iştiraklerindeki kamu paylarının,
• Devletin diğer iştiraklerindeki kamu payları ile Hazine’ye
ait payların,
• Genel ve katma bütçeli idareler ile bunlara bağlı döner
sermayeli kuruluşların ve kamu iktisadi teşebbüslerinden
kamu iktisadi kuruluşlarının gördükleri
kamu hizmetleri ile doğrudan doğruya ilgili olmayan
varlıklarının ve iştiraklerindeki paylarının,
• Belediye ve il özel idarelerine ait ticari amaçlı kuruluşlar
ile pay oranlarına bakılmaksızın her türlü iştiraklerindeki
paylarının,
• Genel ve katma bütçeli idarelerle bunlara bağlı döner
sermayeli kuruluşların, mal ve hizmet üretim birimleri
ve varlıkları (baraj, gölet, otoyol, yataklı tedavi
kurumları, limanlar ve benzeri diğer mal ve hizmet
üretim birimleri) ile Kanun’un 35. Maddesinin (b)
fıkrasında belirtilen kamu iktisadi kuruluşlarının temel
kuruluş amaçlarına uygun mal ve hizmet üretim
birimlerinin işletilmesi haklarının özelleştirilmesini
gerçekleştirmektir.
T.C. BAŞBAKANLIK ÖZELLEŞTİRME İDARESİ BAŞKANLIĞI
35