FAALiYET RAPORU <strong>2012</strong> C. DEĞERLENDİRME İdare, özelleştirme uygulamaları konusunda bilgi ve tecrübe derinliğine sahiptir. İdare, söz konusu bilgi ve tecrübesini, hem farklı sektör uygulamalarıyla hem de yerli ve yabancı yatırımcılarla muhatap olmak suretiyle zenginleştirerek kuvvetlendirmiştir. Ayrıca, son yıllarda ivme kazanan özelleştirmeler, İdare’nin süreç yönetiminde ne denli etkinlik ve verimlilik sağlayabileceğini ortaya koymuştur. Özelleştirme süreç yönetimindeki başarı, hızlı karar alma ve uygulama yeteneğinin bir sonucudur. Bunun yanında, halka arzdan kamu-özel sektör işbirliğine kadar birçok yöntemin özelleştirmelerde uygulanabilmesi, İdare’nin hem teşkilat yapısının hem de yasal altyapısının sağladığı yetki ve esneklikten kaynaklanmaktadır. Bilindiği üzere, Türkiye’de çağdaş anlamda özelleştirme uygulamaları 1986 yılında başlamıştır. Öncelikle yarım kalmış tesislerin, küçük ölçekli işletmelerin ve bazı büyük fabrikaların satışı ile çeşitli halka arz uygulamaları gerçekleştirilmiştir. Ancak, takip eden süreçte, yaşanan ekonomik istikrarsızlık ve siyasi belirsizlikler, özelleştirmenin zaman zaman yavaşlamasına, hatta durmasına yol açmıştır. Bu nedenle özelleştirme uygulamaları dünyada gerçekleştirilen özelleştirme uygulamaları ortalamasının çok altında kalmıştır. Ülkemizde 2008-2009 özelleştirme performansının dünyada yaşanan mali krizden olumsuz yönde etkilenmesine rağmen, 2009 yılı son çeyreğinden itibaren özelleştirme uygulamalarında istenilen ivme yeniden elde edilmeye başlanmış; 2010 yılında büyük ölçekte özelleştirme işlemleri gerçekleştirilmiştir. Özellikle elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesi ile Türkiye elektrik dağıtım sektörünün % 46’sı serbestleştirilmiştir. Elektrik üretim şirketlerinin de özelleştirilmesi ile kamu önemli ölçüde bu sektörden çekilmiş olacaktır. İdare, <strong>2012</strong> yılında olduğu gibi gelecek yıllarda da ÖYK’nın belirlediği hedefler doğrultusunda öncelikle mevcut portföyde yer alan kuruluşların özelleştirmelerinin tamamlanması ve hükümet programları, kalkınma planları ve AB Müktesebatına Uyum Programı çerçevesinde programa alınacak yeni kuruluşların özelleştirilmesini başarılı bir şekilde gerçekleştirecektir. Bu kapsamda özelleştirme portföyünde bulunan Elektrik Dağıtım Şirketleri, Elektrik Üretim Tesisleri, Şeker Fabrikaları, Başkent Doğalgaz, Otoyol ve köprüler ile Kamu payı olan THY ve Türk Telekom hisseleri -piyasa şartlarının uygun olması halinde- öne çıkmaktadır. Aşağıdaki tablolarda, İdare tarafından yıllar itibarıyla gerçekleştirilen özelleştirme uygulamaları ile yöntemlerine ilişkin veriler yer almaktadır. 1986 yılından itibaren hız kazanan ve tamamı kamuya ait veya kamu iştiraki olan kuruluşlardaki kamu paylarının özelleştirme kapsamına alınması yoluyla yürütülen program çerçevesinde, İdare tarafından bugüne kadar 201 kuruluşta hisse senedi veya varlık satış/devir işlemi yapılmış ve bu kuruluşlardan 191’inde hiç kamu payı kalmamıştır. 1986 yılından bugüne kadar gerçekleştirilen özelleştirme uygulamalarının toplam tutarı 46,1 milyar ABD Doları düzeyindedir. Bir bölümü vadeli ve döviz cinsinden gerçekleştirilen bu hisse senedi ve varlık satış işlemlerinden <strong>2012</strong> yılsonu itibarıyla 45,2 milyar ABD Doları net giriş sağlanmıştır. <strong>2012</strong> yılsonu itibarıyla Özelleştirme uygulamaları çerçevesinde toplam kullanım tutarı 45,4 milyar ABD Doları olmuştur. Bunun 34,3 milyar ABD Doları Hazine ve ilgili kuruluşlara aktarma, 9,9 milyar ABD Doları kapsamdaki kuruluşlara sermaye ve borç ödemesi, 1,2 milyar ABD Doları ise özelleştirme gideri (istihdam ödemeleri, danışmanlık hizmetleri, ilan ve reklam giderleri ile idare bütçesine aktarım) olarak gerçekleşmiştir. 98 T.C. BAŞBAKANLIK ÖZELLEŞTİRME İDARESİ BAŞKANLIĞI
FAALiYET RAPORU <strong>2012</strong> Grafik 25. Yıllar İtibarıyla Özelleştirme Uygulamaları Milyon ($) 10000 9000 8000 7000 6000 5000 8.240 8.222 8.096 6.259 4000 3000 2000 1000 0 1.283 4.259 2.275 3.085 1.358 3.021 1986-2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 <strong>2012</strong> Grafik 26. Yöntemler İtibarıyla Özelleştirme Uygulamaları İMKB’de Satış %3 Bedelli Devir %2 Blok Satış %44 Tesis ve Varlık Satışı %31 Halka Arz %21 T.C. BAŞBAKANLIK ÖZELLEŞTİRME İDARESİ BAŞKANLIĞI 99
Change language