2012 Yılı Faaliyet Raporu - Özelleştirme İdaresi Başkanlığı

FAALiYET RAPORU 2012
C. DEĞERLENDİRME
İdare, özelleştirme uygulamaları konusunda bilgi ve
tecrübe derinliğine sahiptir. İdare, söz konusu bilgi ve tecrübesini,
hem farklı sektör uygulamalarıyla hem de yerli ve
yabancı yatırımcılarla muhatap olmak suretiyle zenginleştirerek
kuvvetlendirmiştir. Ayrıca, son yıllarda ivme kazanan
özelleştirmeler, İdare’nin süreç yönetiminde ne denli etkinlik
ve verimlilik sağlayabileceğini ortaya koymuştur.
Özelleştirme süreç yönetimindeki başarı, hızlı karar
alma ve uygulama yeteneğinin bir sonucudur. Bunun yanında,
halka arzdan kamu-özel sektör işbirliğine kadar birçok
yöntemin özelleştirmelerde uygulanabilmesi, İdare’nin
hem teşkilat yapısının hem de yasal altyapısının sağladığı
yetki ve esneklikten kaynaklanmaktadır.
Bilindiği üzere, Türkiye’de çağdaş anlamda özelleştirme
uygulamaları 1986 yılında başlamıştır. Öncelikle yarım
kalmış tesislerin, küçük ölçekli işletmelerin ve bazı büyük
fabrikaların satışı ile çeşitli halka arz uygulamaları gerçekleştirilmiştir.
Ancak, takip eden süreçte, yaşanan ekonomik
istikrarsızlık ve siyasi belirsizlikler, özelleştirmenin zaman
zaman yavaşlamasına, hatta durmasına yol açmıştır. Bu
nedenle özelleştirme uygulamaları dünyada gerçekleştirilen
özelleştirme uygulamaları ortalamasının çok altında kalmıştır.
Ülkemizde 2008-2009 özelleştirme performansının
dünyada yaşanan mali krizden olumsuz yönde etkilenmesine
rağmen, 2009 yılı son çeyreğinden itibaren özelleştirme
uygulamalarında istenilen ivme yeniden elde edilmeye
başlanmış; 2010 yılında büyük ölçekte özelleştirme işlemleri
gerçekleştirilmiştir. Özellikle elektrik dağıtım şirketlerinin
özelleştirilmesi ile Türkiye elektrik dağıtım sektörünün
% 46’sı serbestleştirilmiştir. Elektrik üretim şirketlerinin de
özelleştirilmesi ile kamu önemli ölçüde bu sektörden çekilmiş
olacaktır.
İdare, 2012 yılında olduğu gibi gelecek yıllarda da ÖYK’nın
belirlediği hedefler doğrultusunda öncelikle mevcut portföyde
yer alan kuruluşların özelleştirmelerinin tamamlanması
ve hükümet programları, kalkınma planları ve AB Müktesebatına
Uyum Programı çerçevesinde programa alınacak
yeni kuruluşların özelleştirilmesini başarılı bir şekilde gerçekleştirecektir.
Bu kapsamda özelleştirme portföyünde
bulunan Elektrik Dağıtım Şirketleri, Elektrik Üretim Tesisleri,
Şeker Fabrikaları, Başkent Doğalgaz, Otoyol ve köprüler ile
Kamu payı olan THY ve Türk Telekom hisseleri -piyasa şartlarının
uygun olması halinde- öne çıkmaktadır.
Aşağıdaki tablolarda, İdare tarafından yıllar itibarıyla
gerçekleştirilen özelleştirme uygulamaları ile yöntemlerine
ilişkin veriler yer almaktadır.
1986 yılından itibaren hız kazanan ve tamamı kamuya
ait veya kamu iştiraki olan kuruluşlardaki kamu paylarının
özelleştirme kapsamına alınması yoluyla yürütülen program
çerçevesinde, İdare tarafından bugüne kadar 201 kuruluşta
hisse senedi veya varlık satış/devir işlemi yapılmış ve
bu kuruluşlardan 191’inde hiç kamu payı kalmamıştır.
1986 yılından bugüne kadar gerçekleştirilen özelleştirme
uygulamalarının toplam tutarı 46,1 milyar ABD Doları
düzeyindedir.
Bir bölümü vadeli ve döviz cinsinden gerçekleştirilen bu
hisse senedi ve varlık satış işlemlerinden 2012 yılsonu itibarıyla
45,2 milyar ABD Doları net giriş sağlanmıştır.
2012 yılsonu itibarıyla Özelleştirme uygulamaları çerçevesinde
toplam kullanım tutarı 45,4 milyar ABD Doları
olmuştur. Bunun 34,3 milyar ABD Doları Hazine ve ilgili kuruluşlara
aktarma, 9,9 milyar ABD Doları kapsamdaki kuruluşlara
sermaye ve borç ödemesi, 1,2 milyar ABD Doları ise
özelleştirme gideri (istihdam ödemeleri, danışmanlık hizmetleri,
ilan ve reklam giderleri ile idare bütçesine aktarım)
olarak gerçekleşmiştir.
98
T.C. BAŞBAKANLIK ÖZELLEŞTİRME İDARESİ BAŞKANLIĞI