Yıl: 2 Cilt: 1 Sayı: 7 Temmuz, Ağustos, Eylül 2012 - Ahmediye Cemaati

Maneviyat
Sözcüklerin anlamları
: Bismillah’ın başında gelen ( ba)
harfi alfabedeki “be” değil, kendi manası olan
bir harftir. Arapçada harfler alfabe için kullanıldığı
gibi, manalar için de kullanılır. Bazı harfler
alfabe haricinde belli bir manaya da sahiptirler.
Bu harflerden bir tanesi olan “ba” alfabenin
ikinci harfi olup, mana bakımından beraberlik
ve yardım talep etmek için kullanılır ve ile olarak
tercüme edilir. Bu ayetin manası “Allah’ın cc
ismi ile”dir. Yani Allah cc ile ilişki kurarak ve
O’ndan yardım talep ederek bu kelamı okumaya
başlıyorum.
Be harf-i cer’dir 1 ve bir ismin başına gelip onun
sonunu kesreli yapar. Arapça kurallarına göre
bu tür harflerden önce genel olarak bir mahzuf 2
bulunur ve ibarenin mefhumuna göre bu
mahzufun ne olduğu anlaşılır. Bazılarına göre
buradaki mahzuf
yani oku veya
başladır. Onlara göre bunun sebebi Alâk suresinin
şu ayetidir:
Yani: Yaratan Rabbinin adıyla oku!
Zemahşeri’ye göre buradaki mahzuf emir kipi
değil muzari (şimdiki ve geniş zaman) kipi olan
‘dur. Ona göre bu mahzufun
yeri ayetin başı değil, Bismillah’tan sonradır,
yani Ben Allah’ın cc ismiyle okuyorum. Bunun
sebebi olarak o, bu manada Allah cc ismi üzerinde
vurgu var demektedir. Ancak, eğer
mahzufun yeri ayetin başında kabul edilirse,
1 Harf-i cer, isimlerin önüne gelirler ve kendilerinden sonra
gelen ismin son harekesini kesre okuturlar, yani mecrur
yaparlar. Bildiğiniz gibi bu harfler kendi baslarına bir anlam
ifade etmezler, ancak isme dâhil olduklarında manaya
katkıda bulunurlar. Harfi cerler 20 tanedir. (çevirmen)
2 Mahzuf: Yerinden düşürülmüş. Kaldırılmış. Hazf olunmuş.
okuyorum üzerinde vurgu yapılmış olacaktır.
Zemahşeri’nin bu görüşü ince ve latif bir mana
içermektedir. Ben çevirimde bu manayı tercih
ettim. Zemahşeri Alâk suresinde “İkra”nın ayetin
başına gelmesinin sebebini açıklarken şöyle
der: O zaman Peygamber Efendimiz sav okuma
konusunda tereddüt ettiği için, vurgunun oku
üzerinde olması gerekiyordu. Ama “Bismillah”da
hedeflenen vurgu oku değil, “Allah’ın cc
ismiyle oku”dur. Bundan dolayı mahzufun
“Bismillah”tan sonra kabul edilmesi daha uygundur.
Zemahşerinin bu tefsirinde gayet ince
ve latif manalar bulunmaktadır. Onun bu tefsiri,
benim açıkladığım, “Bismillah”ın Kuran-ı Kerim’de
sıklıkla tekrarlanmasının delillerine de
tam olarak uymaktadır.
İsim: “Bism” ba ve isimden
meydana gelmiştir. İsmin başındaki hemze düşüp
“bism” şeklini aldı. Arapçada bazı hemzeler
yazılır ama okunmaz, onlara vasıl hemze denir.
Ama “Bismillah”da hemze hiç yazılmaz. Sarf ve
nahiv âlimlerine göre bunun sebebi, sıkça kullanılmasıdır.
Nesai ve Ahfaş’ın görüşüne göre
Allah’ın cc isimlerinden önce, ne zaman isim kelimesi
yazılsa hemzesi yazılmaz. Ama Ferra’nın
görüşüne göre, besmele yazılırken hemzenin
yazılmaması nakle dayanmaktadır. Ancak Allah’ın
cc diğer isimleri yazılırken hemzenin yazılmaması
nakil ile sabit olmadığından diğer sıfatlar
yazılırken hemze terk edilmez. (Bahri Muhit,
sayfa 16)
sıfat veya isim manasına gelir (Kamus).
Bu kelime Elif-sin-mim’den oluşmayıp vav-sinmim
veya sin-mim-vav’dan meydana gelmektedir.
Buradaki vav, Elif olarak değişmiştir. Bu
kelimenin vav-sin-mim’den oluştuğunu söyleyenler,
manasını “nişan” veya “alamet” olarak
söylemektedirler. Çünkü vesm’in manası nişan
ve alamettir. Ama bu kelimenin sin-mimvav’dan
oluştuğunu söyleyenler, manasını “yüce
olmak” diye açıklamışlardır. (Akrab)
Allah cc : Ezeli ve ebedi, hayy ve kayyum,
halik ve malik ve bütün mahlûkatın Rab-
10