İçindekiler - Ahmediye Cemaati

seviye inersek hayvanlar dünyasında ahlakları
gözetlemek mümkündür. Örneğin insanlarda
öfke ve kızgınlık vardır. Aynı şey hayvanlarda
da apaçıktır. Sonra insanlarda sevgi
vardır ve yine aynı duygu hayvanlarda da
mevcuttur. Daha da inelim. Bitkiler seviyesinde
de insanlara ve hayvanlara benzeyen
bazı özellikler vardır, mesela meyiller vardır.
Muhakkak ki bu meyiller insanlara nazaran
son derece basit ve ilkeldirler, ama var olduklarına
dair bir şüphe yoktur. Örneğin insanda
olan alıp-verme isteği bitkilerde de
vardır. Yeni araştırmalar gösteriyor ki neredeyse
tüm bitkilerde erkek-dişi kavramları
vardır. (Gerçi Kuran-ı Kerim bunu zaten önceden
söylemiştir.) Erkek ve dişi birleşince
meyve verirler. Hurma ağacıyla ilgili bu gerçek
zaten binlerce senedir biliniyordu. Yani
bitkilerde de şehvet vardır. Sonra kızgınlık
ve öfke olduğu da artık biliniyor. Bose adında
bir doktor çeşitli aletleri kullanarak bunu
ispatlamıştır. Basit örneği “küstüm çiçeği”
adlı bitkidir. İnsan dokununca hemen kapanır,
kendine çekilir. Meyvesine dokunursak
içindeki tohumu dışarı atar ve yine kapanır.
Amerika’da keşfedilen bir bitki ise eti sever.
Yaklaştırıldığında açılır ve dokundurunca
ona yapışır, tüm kanını emer ve sonra atar.
Bu tip araştırmalar bitkilerde de benzer meyillerin
bulunduğunu gösterir.
Daha da inelim ve cansızların dünyasına gelelim.
Deniliyor ki sevgi çok yüce bir ahlaktır.
Oysa sevgi nedir? Kendine doğru çekmek
demektir. Ama bir mıknatıs da demiri kendisine
doğru çeker. Ne kadar sade de olsa, onda
da bu meyil vardır. Sonra eğer elektriğin
aynı yöndeki kuvveti iki farklı malzemede
oluşursa bunlar birbirlerini iterler, bir nevi
nefret gösterirler. Yani cemadatlarda 1 da
nefret, sevgi, öfke tarzı meyiller mevcuttur.
Sonra dediğim gibi bu kuvvetler nesneleri
oluşturan küçücük zerrelerde de mevcuttur.
Olmasaydı dünya yerinde duramazdı, oluşamazdı.
Eğer zerrecikler birbirlerini gerektiğinde
çekip, gerektiğinde itmezlerse dünya
Maneviyat
dağılır, düzeni bozulur. Dünyayı bir arada tutan
işte bu cazibedir. Bunlar gösteriyor ki
ahlak denilen davranışların kaynağı inanılmaz
derecede derindir, ta maddenin en ilkel
sıfatlarına kadar gider. Tüm ahlakların aşağı
indikçe bulunması zordur, ama şu da bir
gerçektir ki izi ve kökü her aşamada vardır.
Ahlakların oluşumuna sebebiyet veren özelliklerin
kâinatın her zerresinde bile mevcut
olduğunu ispatladıktan sonra bu özellikleri
tek tek inceleyelim. Maddenin zahiri olarak
altı yönü vardır. Yani üst-alt, sağ-sol, ilerigeri.
Aynı şekilde maddenin gizli yönleri ve
cihetleri de vardır. Bu gizli özellikler de zahiri
yönler gibi ikili gruplar şeklindedir. Nasıl
ki zahiri yönler belli bir bakış açısıyla sol ve
sağ olabiliyorlarsa, bakışı değiştirince sağ sol
oluyor ve sol da sağ. Üst ve alt, ileri ve geri
de aynı mantıkla görecelidir. Aynı şekilde
gizli yönler de görecelidir. Birisi eril iken diğeri
dişildir. Yani ya başkasını etkileyen yönler
vardır, ya da başkasından etkilenen. Etkilenme
kabiliyeti olmayan bir şeyi etkilemek
de imkânsızdır. Örneğin hamur yumuşaktır
ve insanın yumruğu ona basarsa şeklini değiştirir,
etkilenir. Ama aynı yumruk masaya
bastırıldığında etki yapmaz. Sebebi de şudur
ki masada etkiyi kabul etme kabiliyeti yoktur.
Herhangi bir işin olabilmesi için, bir tarafta
etki etme kabiliyetinin ve diğer tarafta
da etkilenme kabiliyetinin olması şarttır. Kâinatın
her zerresinde çekme kabiliyeti varken,
çekilme kabiliyeti de vardır.
Devam edecek…
Çeviren: S. Atik Ahmad
50
1 Cansız şeyler demektir.