İçindekiler - Ahmediye Cemaati

lam, “sözünüz doğru olmakla beraber sedid de
olmalı” demektedir.
Bir söz doğru olup kavl-i sedid olmayabilir.
Ama her kavl-i sedid mutlaka doğru olur. Kavli
sedid dolambaçlı ve eğri olmaz. O anlam açısından
doğru olmakla kalmayıp konuşurken
insanın içinde sakladığı düşünceler açısından
da doğru olur.
Söz doğru ama muhatabın zihnine yerleştirmek
istediği mefhumu ve anlamı doğru olmayan
veya kalbindeki mefhumu farklı olup karşısındakinin
başka bir mefhumu algılanmasına
yol açan bir söz kavl-i sedid değildir. Böyle bir
durumda diğer taraf itiraz edince, “sözümden
kastettiğim şey başkaydı” deyip karşılık verilir.
Kısacası bazı sözler kavl-i sadık olup kavl-i
sedid değillerdir. Ama İslam “sözünüz daima
sedid olmalı” diye öğretmektedir. Anlaşmazlıkların
çoğunun sebebi yalan olmayan ama iç itibarıyla
kandırmaca niteliğinde olan sözlerdir.
Bundan ötürü İslam “dolambaçlı ve eğri olan
söz söylemeyin” demektedir. Söylediğiniz söz
hakkında “sözüm doğrudur” demeyin. Tersine
“sözüm sedid olup içinde hiçbir eğrilik bulunmamaktadır”
deyin buyrulmaktadır. 1
Hz. Muslih-i Mev’ud ra bu konuda önemli ve ince
bir ayrıntıya dikkatimizi çekip şöyle buyurmaktadır:
“Kavl-i sedid, ağızdan çıkan her
boş lakırdının sarf edilmesi demek değildir. Bunun
belli sınırlar içinde tutulması gerekir. İnsan
karşısındakinin duygularını da göz önünde bulundurup
sarf ettiği sözün muhatap üzerinde
bırakacağı etkiyi de göz ardı etmemelidir. Bu
her iki prensibe riayet edip ahlak çerçevesinde
kalmak şartıyla kavl-i sedid kullanıldığında hiçbir
tartışmaya mahal kalmaz ve kimse de gücenmez.
Bunu bir örnekle şöyle anlayabiliriz:
Arkadaşımızın birisini davet etmek isterken “ister
gel ister gelme” şeklindeki bir ifade kavl-i
sedid olduğu halde dostumuzun kalbini mutlaka
incitir. 2 ”
Aslında kûlû kavlen sediden ayetinin anlatmak
istediği şudur: “Amellerinizin içinde kesinlikle
hiçbir açıdan sahtekârlık ve kandırmaca olmamalı.
Kavl-i Sedid doğruyu söylemekten daha
ileriki bir derecedir ve makamdır. Doğru
Maneviyat
söz içinde bazen eksiklik bulunur. Ama kavl-i
sedid içinde eksiklik bulunmayıp dosdoğru
olur. Nitekim doğru söz ve kavl-i sedid arasında
farklılık vardır. Bir kimsenin kusuru ve ayıbı
anlatılınca bizler, “anlatıklarınız doğrudur
ama kavl-i sedid değildir” demeliyiz.
Adamın biri Peygamber Efendimize sav gelip
“birileri hakkında doğru bir şeyin anlatılması
niçin günahtır” diye sordu. Peygamber
Efendimiz sav ona “anlatılan gerçeğe aykırı ise
yalan sayılır, ama doğru ise adı gıybettir ve o da
günahtır” diye cevap verdi.
Kısacası gıybette anlatılanlar doğru olmasına
rağmen kavl-i sedide aykırıdır.
Buna ilaveten insanların kusurları ve eksikliklerinin
beyan edilmesi durumunda, söylenen
doğru olmasına rağmen kavl-i sedid değildir.
Mesela kör olan kimseye “kör” dememiz, doğru
bir söz olduğu halde kavl-i sedid değildir.
Çünkü kavl-i sedidde hem gıybeti hem de alayı
terk etmek zorundayız. Bunların her ikisi de
İslam’da yasaklanmıştır. Nitekim gıybet eden
kimse hakkında “o doğruyu söylüyor” demekle
beraber “o bir günah da işliyor” diyeceğiz.
Çünkü dedikodu, dalga geçmek ve istihza etmek,
salih amel değildir. Salih amel ise kavl-i
sedid ile işlenir. Kısacası kavl-i sedid ve doğru
söz arasında büyük farklılıklar vardır. Kavl-i
sedid, hayırlı bir vakit ve zamanda hayırlı bir
yol izlemek suretiyle işlenmiş hayırlı bir amele
denilir. Bundan dolayı Allah cc hayırlı amelden
bahsederken “amelus salihat” da buyurmaktadır.
Yani hayırlı bir iş, hayırlı bir vakit ve zamanda
işlenirken söz konusu işi yapmak için
kullanılan yöntemin de mutlaka salih olması
lazımdır. Salih amel uygun bir zaman ve yerde
hayırlı bir vesile kullanmak suretiyle gerçekleştirilen
bir ameldir. Nitekim gıybet, alay etmek
ve dalga geçmek salih amel değildirler.
Çünkü bunların her ikisinde doğruluk bulunmasına
rağmen, bu doğru söz uygunsuz bir
zaman ve yerde vuku bulduğu için salih amel
olamaz. Kısacası Allah cc “Doğruyu tercih edin”
buyurmayıp, aksine “Kavl-i Sedid”i tercih etmemizi
emretmiştir. 3 Devam edecek…
Raşit Paktürk
34
1 Hutubat-ı Mahmud, c. 3, s.259-262
2 Hutubat-ı Mahmud, c.3, s.261
3 Hutubat-ı Mahmud, c.3, s.439-441