ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

cilik, Fischart’ın çevirisinde daha da arttı. Tüm bu abartıların içsel
simgeselliği, aynen orijinal metinde olduğu gibi, büyümeye, üretkenliğe,
dolup taşan bir bolluğa ilişkindir. Bu imgeler silip süpüren
ve üreten altyapıyı sergiler. Maddi bedensel ilkenin kendine özgü
festival niteliği de korunur. Soyut fikir, imgenin derinliklerine nüfuz
etmez ve onun düzenleyici ilkesine dönüşmez. Keza gülme de,
henüz tümüyle alaya (istihzaya) dönüşmemiştir; hâlâ görece bütünsel
bir nitelik taşır ve yaşama sürecinin her iki kutbuyla da ilişkisini
muhafaza eder. Doğum ve yenilenmenin muzaffer tınıları hâlâ
duyulabilir. Dolayısıyla, soyut olan, henüz, Fischart’ın çevirisindeki
tüm imgeler üzerinde hâkimiyet kurmamıştır, ama imgeleri, bir
noktaya kadar, ahlâki bir vaazın eğlendirici ilavesine dönüşmüştür.
Gülmenin anlamını değiştiren bu süreç ancak daha sonra tamamlanabilirdi
ve türler hiyerarşisinin kurulmasıyla, bu hiyerarşide gülmenin
yeriyle yakından ilişkiliydi.
Ronsard ve Pleyad sanatçı topluluğu, türler hiyerarşisinin mevcudiyetine
çoktan kanilerdi. Antikiteden ödünç alman ama Fransız topraklarında
değişen bu teori, hemen kök salamazdı elbette. Pleyad
topluluğu bu sorunlar bakımından hâlâ liberal ve demokratikti.
Üyeleri Rabelais’ye hürmetle yaklaşıyordu ve onu gerçek değeriyle
takdir edebiliyordu; özellikle de Du Bellay ve Baif. Ama yazarımızın
gördüğü bu büyük takdir ve dilinin Pleyad topluluğu üzerindeki
güçlü etkisi, türler hiyerarşisindeki yeriyle çarpıcı bir çelişki
sergiliyordu; yeri hepsinin altındaydı, neredeyse edebi sınırların
dışındaydı. Ama bu hiyerarşi henüz sadece soyut ve bulanık bir fikirden
ibaretti. Hâlâ bazı toplumsal, politik ve ideolojik dönüşümlerin
gerçekleşmesi gerekiyordu; hiyerarşinin türlerin karşılıklı
bağlantılarını ifade edip düzenleyici bir güç olabilmesi için, okuyucu
ve edebi uzman çevrelerinin ayrışması ve daralması gerekiyordu.
Bu sürecin on yedinci yüzyılda tamamlandığını biliyoruz, ama
on altıncı yüzyılda bile etkisini hissettirmeye başlamıştı. Rabelais’nin
sırf eğlendirici ve şen şakrak bir yazar olarak değerlendiril­
85