ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

Geschichtsklitterung (1575) diye grotesk bir başlıkla yaptığı serbest
Gargantua çevirisi, bu çözülmeyi açığa vuran ilginç bir belgedir.
Fischart ahlâkçı bir Protestan’dı; edebi yapıtları “grobianism”
ile bağlantılıydı. Alman grobianismi kökenlerinde Rabelais ile ilişkiliydi.
Bu ekolün temsilcileri, maddi bedensel yaşam imgelerini
grotesk gerçekçilikten miras almışlardı. Folk festival ve karnaval
biçimlerinin doğrudan etkisi altındaydılar; dolayısıyla bedensel imgelere,
özellikle de yeme ve içmeye ilişkin imgelere dair belirgin
bir şişirmeciliğin (hyperbolism) etkisini taşıyorlardı. Abartı (exaggeration)
hem grotesk gerçekçiliği hem de folk festival biçimlerini
karakterize ediyordu: Sözgelimi, on altıncı ve on yedinci yüzyılların
Nuremberg karnavallarında düzinelerce insan dev sosisler taşıyordu.
Bununla birlikte, grobianistlerin (Dedekind, Scheidt, Fischart)
ahlâki ve politik fikirleri, bu imgelere edepsizlik gibi olumsuz
bir yananlam kazandırmıştı. Grobianus'una yazdığı sunuş yazısında
Dedekind 6 , çocuklarını alkolizmden tiksindirerek caydırmak
için sarhoş kölelerini çocuklarına sergileyen Lacedemonianyalılara
değinir. Bu bir tiksinti veya korku uyandırma amacı Aziz Grobianus
ve grobianistlere ilişkin imgelerde Fischart tarafından da
güdülür. Böylece, imgenin pozitif doğası, yergisel alay (istihza) ve
ahlâki kınamaya yönelik negatif amaç uğruna kurban edilir. Bu yergi,
taşralı (bürger) ve Protestan bir bakış açısından kaleme alınmıştı
ve miskinlik, pisboğazlık, sarhoşluk ve ahlâksızlık çamuruna batmış
feodal soyluluğa (junker) karşı yönelmişti. Kısmen de olsa,
Fischart’ın serbest Rabelais çevirisinin temelini, tam da (Scheidt’in
etkisi altındaki) bu grobianist bakış açısı biçimlendirmişti. 7
Ama Rabelaisci imgeler yüzyıllık yaşamlarını, Fischart’ın hayli
basit fikirlerinden bağımsız olarak sürdürdü. Maddi bedensel imgelere
(özellikle de yeme ve içmeye ilişkin imgelere) dair şişirme-
6. Dedekind: Grobiana Libri tres (birinci basım 1549, ikinci basım 1552). Dedekind'in
kitabı Almancaya Fischart’ın hocası Kaspar Scheidt tarafından tercüme
edilmiştir.
7. “Kısmen" diyoruz çünkü Rabelais’nin romanının çevirisinde Fischart katı anlamda
bir grobianist değildir. Karl Marx on altıncı yüzyıl grobian edebiyatına ilişkin
keskin ama haklı bir eleştiri kaleme almıştı. Bkz. K. Marx: “Moralizing Criticism
and Critical Morals", içinde K. Marx ve F. Engels, Works, 4. Cilt, s. 291-295.
84