ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

lın insanları, bu biçemi, tuhaf bir bireysel aykırılık olarak veya bir
tür gizli bir şifre, yazarın döneminin olay ve kişilerine atıf sistemi
içeren bir kriptogram olarak görmeye başladı.
Rabelais’nin çağdaşlarının tepkisi naif ve içgüdüseldi. Daha
sonraki kuşaklar için açık bir soru olarak kalan birçok şey, on altıncı
yüzyıl insanı için hiçbir belirsizlik taşımıyordu. Bizim sorularımızı
yanıtlayabilmeleri mümkün değildi elbette çünkü bu sorular
onlar için henüz mevcut değildi.
Rabelais’nin taklitçilerinin yapıtlarında, Rabelaisci biçemin ilk
çözülme belirtilerini görürüz. Sözgelimi, Des Periers’in ve özellikle
de Noel du Fail’in yapıtlarında Rabelaisci imgeler ucuzlamıştır;
hem sulandırılmışlardır hem de türün ve kuralların karakterine bürünmeye
başlamışlardır. Evrenselcilikleri büyük ölçüde zayıflamıştır.
Söz konusu imgeler yergi amacına hizmet etmeye başladığında
ise, bu çözülme sürecinin başka bir boyutu belirginlik kazanır. Bu
durumda, zıt değerler barındıran imgenin pozitif kutbunun zayıflaması
söz konusu olur. Grotesk, soyut bir fikri aydınlatmak amacıyla
kullanıldığında, mahiyeti de kaçınılmaz olarak çarpıtılır. Groteskin
özü tam da yaşamın çelişkili ve çift taraflı bütünlüğünü sergiler.
Olumsuzlama ve ölüm (yaşlının ölümü), onaylamadan, yeni ve
daha iyi bir şeyin doğumundan ayrılmaz temel bir evre olarak içerilir.
Grotesk imgenin maddi bedensel altyapısı (yiyecek, şarap,
cinsel organın gücü, bedenin uzuvları) son derece olumlu bir nitelik
taşır. Bu ilke zafer kazanır, çünkü nihai sonuç hep bolluk, artıştır.
Soyut fikir, grotesk imgenin bu mahiyetini çarpıtır. Ağırlık merkezini
“ahlâki” bir anlama dönüştürür. Dahası, imgenin altyapısını
negatif (olumsuz) öğeye teslim eder. Abartı, bir karikatür olur çıkar.
Bu sürecin başlangıcına, erken dönem Protestan yergide ve daha
sonraları yukarıda değindiğimiz “Menippos Yergisi”nde rastlanabilir.
Ama çözülme burada hâlâ başlangıç aşamasındadır. Soyut bir
fikre hizmet etmek üzere seçilmiş grotesk imgeler hâlâ çok
güçlüdür; yazarın niyetlerinden bağımsız olarak ve bazen bu niyetlere
karşı kendi mantıklarını yürütürler.
Fischart’ın Almanca’ya, Affenteurliche und Ungeheurliche
83