ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

Pasquier, Ronsard’a yazdığı bir mektupta Rabelais hakkında şöyle
diyordu: “Aramızda, Rabelais’nin Gargantua ve Pantagruel’de zekice
komiklik yaparak (en folastrant sagement) halkın sevgisini ne
kadar çok kazandığını (gaigna de grâce parmy le peuple) bilmeyen
yok.” 1
Rabelais’nin etkisinin sayısız ve derin izleri ve yapıtından esinlenen
taklitlerin sayısı, o dönemde Rabelais’nin insanlar tarafından
anlaşılıp sevildiği gerçeğini en açık biçimde kanıtlıyor. 2 On altıncı
yüzyıl düzyazı yazarlarının neredeyse tümü (Bonaventure Des Périers,
Noël du Fail, Guillaume Boucher, Jacques Tahureau), Rabelais’den
sonra (ya da daha doğru bir deyişle, romanlarının ilk iki
cildinin yayımlanmasından sonra) az ya da çok Rabelaisci olmuşlardı.
Rabelais’nin etkisi, döneminin tarihçileri tarafından (Pasquier,
Brantôme) göz ardı edilmediği gibi, Protestanlık savunucuları
ve risalecilerince de dikkate alınmıştı (Pierre Viret, Henri Estienne
ve diğerleri). On altıncı yüzyıl edebiyatı, tabir caizse, Rabelais’yle
sona erdi: Politik yergi alanında, dünya edebiyatının en iyi politik
yergilerinden biri sayılan ve engizisyona karşı yönelmiş olan olağanüstü
İspanyol Catholikon' un Erdemlerine ilişkin Menippos Yergisi'
yle 3 (1594) ve yüksek edebiyat (belles lettres) alanında da
1612’de Béroalde de Verville’nin 4 Başarının Yolu’yla sona ermişti.
Yüzyılın sonuna damgasını vuran bu yapıtların her ikisi de, Rabelais’nin
etkisinin izlerini taşır; aralarındaki farklılıklara rağmen,
1. Etienne Pasquier, Lettres, 2. Cilt; alıntı Lazare Sainéan, L'Influence et la Réputation
de Rabelais (Interprètes, lecteurs et imitateurs), Paris, J. Gamber, 1930,
s. 100’den.
2. Rabelais’nin yapıtının takdir edilmesi, yorumlanması ve etkisinin tarihi dört yüz
yıl boyunca olgusal bakış açısından bir hayli iyi bir şekilde incelenmiştir. Revue
Rabelaisienne (1903'ten 1913’e değin) ve Revue du Seizième Siècle’deki
(1913’ten 1932’ye değin) uzun bir dizi değerli makalenin dışında bu tarihi konu
alan iki özel kitap bulunmaktadır: Jacques Boulenger, Rabelais à travers les
ages, Paris, le Divan, 1923; Lazare Sainéan, L’Influence et la Réputation de Rabelais
(Interprètes, lecteurs et imitateurs), Paris, J. Gamber, 1930. Bu kitaplar ayrıca
Rabelais'nin çağdaşlarının yorumlarına da yer vermektedir.
3. Satyre Menippee de la Vertue du Catholikon d'Espagne, Der., Frank Oppeln,
1884, 1594 tarihli ilk baskıdan yeniden basılmıştır.
4. Béroalde de Verville, Le moyen de parvenir, oeuvres contenants la raison de
ce qui a été, est et sera, Charles Royer’in yorumlan, değişkeleri ve sözcük
açıklamalarıyla, Paris, 1876.
81