ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

ir ışık ışını biçiminde tahayyül edecek olursak, bu durumda, inşa
ettiği imgenin tüm yönleri üzerinde gerçekleşen canlı, yinelenemez
renk ve ışık oyunu, “ışın-sözcüğün” ışık tayfı dağılması olarak açıklanabilir;
(dar anlamıyla şiirsel sözde, “ototelik' bir sözcük”te bir
mecaz-imge oyununda söz konusu olacağı üzere) bizzat nesnenin
içinde değil, ışının nesneye doğru giderken içinden geçeceği, yabancı
sözcüklerle, değer yargılarıyla ve vurgularla dolu atmosferdeki
ışık tayfı dağılımı olarak açıklanabilir; sözcüğün toplumsal atmosferi,
yani nesneyi kuşatan atmosfer, imgenin hatlarını parıldatır.
Yabancı sözcüklerle ve çeşitli değerlendirici vurgularla dolu bir
ortamda kendi anlamına ve kendi anlatımına doğru ilerleyen, bu ortamdaki
öğelerden bazılarıyla uyum kuran, bazılarıyla bir uyumsuzluğa
çarpan sözcük, bu diyalojikleşmiş süreçte kendi biçemsel
profilini ve tınısını şekillendirebilir.
Sanatsal düzyazıdaki imge ve özelde de romansı düzyazıdaki
imge böyle bir şeydir. Romanın atmosferinde, bir sözcüğün dolaysız
ve dolayımsız amacı kendisini kabul edilemez derecede naif bir
şey, aslında olanaksız bir şey olarak sunar, çünkü bizzat naiflik,
otantik romansı koşullar altında, içsel bir polemik niteliğine bürünür,
dolayısıyla, diyalojikleşir (örneğin, Duygusalcıların yapıtlarında,
Chateaubriand’da ve Tolstoy’da). Bu tür diyalojikleşmiş bir imge
tüm şiirsel türlerde, hatta lirikte de ortaya çıkabilir (egemen
tınıyı tayin etmeksizin elbette). 11 Ne var ki, bu tür bir imge ancak ve
ancak roman türünde mevcut olan koşullar altında açınlanabilir,
tam bir kapsamlılık, derinlik ve aynı zamanda sanatsal bir tamamlanmışlık
edinebilir.
Dar anlamıyla şiirsel imgedeyse (mecaz-olarak-imgede) etkinliğin
tümü -sözcük-olarak imgenin dinamikleri- yalnızca (tüm boyutlarıyla)
sözcük ile (tüm boyutlarıyla) nesne arasındaki oyundan
ibarettir. Sözcük, “el değmemiş”, hâlâ “dile gelmemiş” bir mahiyet
taşıyan nesnenin tüketilemez zenginliği ve çelişkili bolluğu içine
dalar; bu nedenle, kendi bağlamının sınırları dışında hiçbir şeyi
* Kendi içinde bir amaç barındıran, kendinden başka bir şeyi kastetmeyen,
(y.h.n.)
11. Horatian lirik, Villon, Heine, Laforgue, Annenskij ve diğerleri -bunların son derece
farklı örnekler olmalarına rağmen.
54