ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

İkinci ikame tipinin özelliği, yazarın dilinden çok bizzat romanın
biçemine doğru bir yönelimdir -her ne kadar bu şekilde anlaşılan
biçem, roman içerisinde (görece özerk olan) tabi konumdaki çeşitli
bütünlerden sadece birinin biçemini ifade edecek şekilde daraltılmış
olsa da.
Çoğu durumda romanın biçemi “epik biçem” kavramı altında
sınıflandırılır ve geleneksel biçembilimin uygun kategorileri uygulanır.
Böylesi koşullarda yalnızca epik temsilin bu öğeleri (ağırlıklı
olarak dolaysız yazarsal anlatımda ortaya çıkan öğeleri) değerlendirilmek
üzere romandan yalıtılır. Romansı anlatımla katıksız epik
anlatım tarzları arasındaki derin fark göz ardı edilir. Roman ve epik
arasındaki farklılıklar genellikle kompozisyon ve tema düzeyinde
algılanır yalnızca.
Diğer durumlarda ise, romansı biçemin farklı yönleri, şu ya da
bu somut edebi yapıtın en karakteristik özelliği olarak seçilir. Böylece,
anlatısal boyut, nesnel betimsel kipinin değil, öznel anlatım
kipinin (anlatımsallık) bakış açısından hareketle değerlendirilebilir.
Konuşma diline ait edebi-olmayan anlatı öğeleri (skaz) veya olay
örgüsünü geliştirmek için gerekli bilgiyi sağlayan yönler seçilebilir
(sözgelimi, bir serüven romanı analiz edilirken yapıldığı gibi). 2 Son
olarak bir de, romanın anlatı boyutunu romanın karakterlerinin diyaloglarına
dair bir yorum düzeyine indiren tümüyle dramatik öğelerin
seçilmesi mümkündür. Ama tiyatroda diller sistemi tamamen
farklı ilkeler temelinde örgütlenir, bu nedenle tiyatronun dilleri, romanın
dillerinden son derece farklı tınlar. Tiyatroda birbirinden ayrı
dillere diyalojik olarak yönelen ve her şeyi kuşatan bir dil yoktur;
ayrıca, her şeyi kuşatan, olay örgüsünün dışında (dramatik olmayan)
ikinci bir diyalog da yoktur.
Bu analiz tiplerinin hepsi de, yalnızca romansı bütünün biçemi
açısından değil, ayrıca, belli bir roman için temel sayılarak yalıtılan
öğenin biçemi açısından da yetersizdir -diğer öğelerle olan etkile-
2. Sanatsal düzyazı biçemi, Rusya’da Biçimciler tarafından büyük ölçüde bu iki
düzeyde İncelenmektedir, yani, başka bir deyişle, ya skaz (Eichenbaum) ya da
olay örgüsel-bilgilendirici boyutları (Şklovski), edebi düzyazının en karakteristik
özelliği olarak İncelenmektedir.
41