ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

Böyle bir bakış açısı, kişiyi romana ilişkin biçembilimsel analizlere
girişme zorunluluğundan kurtarır; aslında, kişinin kendisini
romana ilişkin sırf tematik analizlerle sınırlamasına olanak tanıyarak,
tam da bir roman biçembilimi sorunundan kurtulur.
Ama tam da 1920’lerde bu durum değişti: Romansı düzyazı
sözcüğü, biçembilimde kendine ait bir yer edinmeye başladı. Bir
yandan, romansı düzyazıya ilişkin bir dizi somut biçembilimsel
analiz boy göstermeye başladı; bir yandan da, şiirden farklı olarak
sanatsal düzyazının biçemsel benzersizliğini kabul etmeye ve tanımlamaya
yönelik sistematik girişimlerde bulunuldu.
Ne var ki, geleneksel biçembilimin tüm kategorilerinin -hatta
aslında, bu tür kategorilerin merkezinde bulunan şiirsel bir sanatsal
söylem kavramının ta kendisinin- roman söylemine uygun olmadığı
gerçeğini açık seçik bir biçimde belirgin kılan da tamamen bu
somut analizler ve ilkeli bir yaklaşım oluşturmaya yönelik bu girişimlerdi.
Romansı söylem, bu tip bir düşünme biçiminin darlığını
ve söylemin sanatsal yaşamının tüm alanlarındaki yetersizliğini
gözler önüne sererek biçemin bu şekilde bütünlüklü olarak kavranmasına
ilişkin bir sınav oldu.
Romansı düzyazının somut biçembilimsel analizine yönelik
tüm girişimler ya belirli bir romancının dilinin dilbilimsel betimlemelerine
sıkışıp kalıyordu ya da kendilerini, romanın biçembilimin
geleneksel kategorilerine dahil edilebilecek (veya öyle gözüken)
birbirinden kopuk, ayrı biçemsel öğeleriyle kısıtlıyorlardı. Her iki
durumda da, romanın ve romansı söylemin biçemsel bütünlüğü
araştırmacının elinden kaçıyordu.
Roman bir bütün olarak, biçem bakımından çok-biçimli, söz ve
ses bakımından da çeşitlilik sergileyen bir fenomendir. Bir araştırmacı,
romanda, genellikle farklı dilbilimsel düzeylere yerleştirilmiş
olan ve farklı biçimsel denetimlere tabi olan çeşitli heterojen bipıtı
olarak adlandıramayız, en azından, terimin lirik şiir için kullanıldığı anlamda
bunu yapamayız" [“On the Problem of the Formal Method’’ (“Biçimsel Yöntem
Sorunu Üzerine’’)”, Problems of a Theory of Literatüre (Edebiyat Kuramının
Sorunları) başlıklı, kendi makalelerinden oluşan derleme içinde (Leningrad,
1927, s. 173); Rusça baskı: “K voprosu o ‘formal'nom metode”’, Voprosy teorii literatury
içinde, (L., 1928)].
36