ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

in) böyle dolaysız değerlendirmeler bulunmaz. Bir şeyi ilk kez
görmek, bir şeyi ilk kez fark etmek, zaten ona yönelik bir tutum takınmak
demektir: o şey ne kendi içinde ne de kendisi için var olur,
sadece bir başkası için vardır (halihazırda birbiriyle ilişkili iki bilinç).
Anlama çok önemli bir tutumdur (anlama asla bir totoloji veya
kopyalama değildir, çünkü daima, iki kişi ve potansiyel bir
üçüncü içerir). İşitilmeme ve anlaşılmama durumu (bkz. Thomas
Mann). 13 “Bilmiyorum” ve “Neyse o, benim için ne fark eder ki”
önemli tutumlardır. Nesneye eklenen doğrudan değerlendirmelerin
yıkılması ve tutumların yıkılması genellikle yeni bir tutum yaratır.
Özel türde duygusal-değerlendirmeci tutumlar. Çeşitlilikleri ve karmaşıklıkları.
Yazar/yaratıcı imgelerden ve karakterlerden ayırılamaz, çünkü
bu imgelere onların bölünmez parçası olarak dahil olur (imgeler
ikilidir ve bazen de çift-seslidir). Yazar imgesi, karakterlerin imgelerinden
koparılamaz. Ne var ki, bu imgenin kendisi de yazar tarafından
yaratılmıştır ve dolayısıyla, o da ikilidir. Çoğunlukla, karakterlerin
imgeleri, canlı insanlarla yer değiştirmiş gibi olur.
Karakterlerin sözleri ve yazarın sözünün yerleştirildiği muhtelif
anlamsal düzlemler. Karakterler betimlenen yaşamın, sanki özel konumlara
sahip katılımcıları olarak konuşurlar. Bakış açıları şu ya da
bu şekilde sınırlıdır (yazarın bildiğinden daha az bilgiye sahiplerdir).
Yazar, kendisi tarafından resmedilen (ve belirli bir anlamda da
yaratılan) dünyanın dışındadır. Bu dünyanın tümünü daha yüksek
ve nitel olarak farklı konumlardan yorumlar. Son olarak, tüm karakterler
ve sözleri, yazarsal bir tutumun (ve yazarın sözünün) nesneleridir.
Ama karakterlerin sözlerinin düzlemiyle yazarın sözünün
düzlemi bir noktada kesişebilir, yani aralarında diyalojik ilişkiler
olması olanaklıdır. Sözgelimi, karakterlerin ideologlar olarak resmedildiği
Dostoyevski’de, yazar ve bu tip kahramanlar (düşünürideologlar)
aynı düzlemde buluşur. Karakterlerin sözlerinin diyalojik
bağlamları ve durumları, yazarın sözününkilerden temelde farklıdır.
Karakterlerin sözleri, yapıtın içinde betimlenen diyaloglara
dahil sözlerdir ve zamandaşlığın ideolojik diyaloğuna, yani, bir bü­
13. Bkz. 19. dip not.
351