ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

zar) vardır. Muhtelif yazar tipleri, alt-kategorileri ve biçimleri olasıdır.
Belirli sınırlar kapsamında dilsel analiz, yazarı tümüyle konu
dışı bırakabilir. Metin bir örnek olarak yorumlanabilir (model yargılar,
mantıkta tasımlar, dilbilgisinde cümleler, dilbilimde “değiştirimler”
[commutations] vb.).'Tahayyül ürünü metinler (örnek alınacak
ve diğer tür) ve (dilsel amaçlarla veya biçemsel deney amacıyla)
inşa edilen metinler vardır. Özel türde yaratıcılar bu alanda
her yerde boy gösterir: örnekler uyduranlar ve özel yazarlık sorumluluğuyla
deney yapanlar (üstelik, burada ikinci bir özne daha vardır:
bu şekilde konuşabilen kişi).
Burada, metnin sınırları sorununa, sözce olarak metne, metnin
ve metinsel türlerin işlevleri sorununa dikkat çekilmesi gerekir.
Metni sözce olarak tanımlayan iki boyut bulunur: metnin planı
(amaç) ve bu planın gerçekleştirimi. Bu iki boyutun, metnin mahiyetini
belirleyici nitelikteki dinamik ilişkileri, mücadeleleri. Bu boyutlar
arasındaki farklılıklar ise pek çok şey açığa vurabilir: sözgelimi,
“pelestradal” (Leo Tolstoy) 2 ; Freudyan dil sürçmeleri ve kalem
sürçmeleri (bilinçdışının dışavurumları); gerçekleştirim sürecinde
planın değişmesi; sesçil amacı yerine getirmede başarısızlığa
uğrama.
İkinci özne, (araştırma amaçları da dahil olmak üzere şu ya da
bu amaçla) bir metni (bir başkasının metnini) yeniden üreten ve
çerçevelendiren bir metin (yani, yorumlayan, değerlendiren, itiraz
eden vb. bir metin) yaratan ikinci özne sorunu.
Beşeri bilimlerde düşünme biçiminin kendine özgü niteliği iki
düzlem ve iki özne içeren özel niteliği. Edebi metinlerin bilimsel
yeniden üretiminin teori ve pratiği olarak metinbilim. Metinbilimsel
özne (metinbilimci) ve özellikleri.
1. Kopenhag veya diğer adıyla Glosematik Okulu kumcusu Louis Hjelmslev'in
geliştirdiği bir yapısal dilbilim terimi. Hjelmslev değiştirimi “bir dizide yer alan öğelerden
birinin yerine bir başkasının koyulması" olarak tanımlar; bir gösterge sisteminde
öğe bileşen, dizi de bir sınıftır (Prolegomena to a Theory of Language,
çev. Francis J. Whitfield [Madison: University of Wisconsin Press, 1961], s. 134-
135).
2. Anna Karenina, 4. kısım, 4. bölümde Karenin’in, boşanmak istediğini bildirdiğindeki
karşılaşmaları sırasında Anna, kocası Karenin'i zalimlikle suçlar. Karenin,
Anna’ya kendi çektiği acıların farkında olmadığı karşılığını verir. Ama dili sürçer
ve Rusça “acı çekiyorum” veya “katlanamıyorum” sözcüklerini telaffuz edemez:
perestradal. Birkaç denemeden sonra, pelestral demekle yetinir.
336