ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

mışın dışında şiddetli duygusal tepki onun tipik özelliğidir. O bir
“deli”dir.
İşte, romanın bu iki ana siması -“budala” ve “deli kadın”- etrafında
tüm yaşam karnavallaşır, “ters yüz edilmiş bir dünya”ya dönüşür:
geleneksel olay örgüsü durumları anlam bakımından kökten
bir değişim geçirir; tezatlıklar, beklenmedik değişimlerle örülü dinamik
bir karnavalesk oyun gelişir böylelikle; romanın ikincil karakterleri
karnavalesk görünümlere bürünüp karnaval eşleri
oluşturur.
Tüm romana karnavalesk-fantastik bir atmosfer hakimdir.
Mişkin’in etrafında bu karnaval atmosferi parlak, neredeyse şen
şakrak bir havaya bürünür. Nastasya Filippovna’nın etrafındaysa
kasvetli, cehennemi bir hava ağır basar. Mişkin karnaval cennetinde,
Nastasya Filippovna ise karnaval cehenneminde konumlanmıştır;
ama bu cehennem ve cennet romanda kesişir, çeşitli şekillerde
iç içe geçer ve sınırsız bir karnaval zıt değerliliği yasaları uyarınca
birbirlerinde yansır. Tüm bunlar, Dostoyevski’nin, kendisine ve
okuyucuya, yaşamın farklı bir yönünü gösterebilmesini, bu yaşamdaki
yeni, bilinmeyen derinlikleri ve olanakları keşfedip betimleyebilmesini
sağlar.
Ama bizim açımızdan burada önem taşıyan, Dostoyevski’nin
gördüğü yaşamın derinlikleri değil, yalnızca bu derinliklerin betimlenme
biçimi ve karnavallaşma öğelerinin bu biçimde oynadığı rol.
Şimdi, Prens Mişkin imgesinin karnavallaştırıcı işlevi üzerinde
biraz daha duralım.
Prens Mişkin’in romanda boy gösterdiği her yerde, insanlar arasındaki
hiyerarşik engeller ansızın içinden geçilebilir bir hal alır, bu
engeller arasında içsel bir temas biçimlenir, bir karnaval samimiyeti
doğar. Mişkin’in kişiliği özgün bir kapasiteye, insanları birbirinden
ayıran ve yaşama sahte bir ciddiyet katan her şeyi görelileştirme
kapasitesine sahiptir.
Romanın ana konusu, üçüncü sınıf bir tren kompartmanında,
“iki yolcunun kendilerini pencere yanında karşı karşıya bulduğu”
(Mişkin ve Rogozhin) bir tren kompartımanında örülmeye başlar.
Üçüncü sınıf tren kompartımanının, tıpkı menippea’daki gemi gü­
308