ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

enkarne oldu ve edebiyatın özel ve güçlü tek bir gelişim çizgisinde
yeniden doğdu. Edebiyatın diline aktarılan karnaval biçimleri sanatta
yaşamın kavranmasına yönelik güçlü birer araç, sözcükleri
ve biçimleri simgesel genellemeye, yani derinlemesine genellemeye
yönelik olağanüstü bir kapasiteye sahip olan özel bir dil haline
geldi. Yaşamın birçok temel yönü, ya da daha kesin bir ifadeyle yaşamın
katmanları (ve genellikle de en geniş katmanları), yalnızca
bu dilin yardımıyla bulunabilmekte, idrak edilebilmekte ve ifade
edilebilmektedir.
Bu dile hâkim olabilmek, yani kendisini edebiyattaki karnaval
tür geleneğine kaptırabilmek içinse bir yazarın ille de bu geleneğin
tüm bağlantılarını ve tüm dallanıp budaklanmalarını bilmesi gerekmez.
Bir tür belirli bir ölçüde birkaç tür modeli, hatta fragmanlar
temelinde anlaşılabilen ve yaratıcı olarak özümsenebilen kendi organik
mantığına sahiptir. Ama türün mantığı soyut bir mantık değildir.
Belirli bir türün her yeni çeşitlemesi, her yeni yapıtı bu türü daima
bir şekilde zenginleştirir, türün dilinin mükemmelleşmesine
yardımcı olur. Bu nedenle, belirli bir yazarın muhtemel tür kökenlerinin
bilinmesi, yaratıcı çalışmasının gerçekleştiği edebi ve tür atmosferinin
bilinmesi önemlidir. Bir sanatçının tür temaslarına dair
bilgimiz ne denli eksiksiz ve somut olursa, bu sanatçının sahip olduğu
tür biçiminin özgün özelliklerinin o denli derinine nüfuz edebilir
ve içerisindeki karşılıklı gelenek ve yenilik ilişkilerini o denli
daha doğru anlayabiliriz.
Tüm bunlar -burada tarihsel yazınbilim sorunlarına değindiğimiz
ölçüde- bizi en azından, Dostoyevski’nin doğrudan doğruya
veya dolaylı olarak bağlantılı olduğu ve yapıtlarının tür atmosferini,
pek çok açıdan Turgenyev, Gonçarov veya Leo Tolstoy’un tür
atmosferinden temelde böylesine farklı kılan karnavalesk tür geleneğindeki
temel bağlantıları nitelendirmeye mecbur bırakıyor.
On yedinci, on sekizinci ve on dokuzuncu yüzyılların edebiyatının
tek temel karnavallaşma kaynağı Rönesans yazarlarıydı -öncelikle,
Boccaccio, Rabelais, Shakespeare, Cervantes ve Grimmelshausen.
37 Pikaresk roman (Başıboşlar romanı) böyle bir başka
37. Grimmelshausen çoktan Rönesans’ın sınırları ötesindedir, ama yapıtı, karna­
286