ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

için bir ölçüde bildiktir, tıpkı “dullar ve yetimler için” tahsis edilen
ödeneğin büyük bir kısmını çar çur eden zevk düşkünü yaşlı memur,
dalkavuk Lebezyatnikov ve “yaşamı dibine kadar rasyonel bir
temelde düzenlemeyi” isteyen ilerleme yanlısı mühendisin bize bir
şekilde tanıdık geldiği gibi.
“Prostoliudin” (“alelade bir insan”, hali vakti yerinde bir dükkân
sahibi) ölüler arasında özel bir yer işgal eder; sadece o, sıradan
İnsanlarla ve inançlarıyla bağını korumuştur, bu yüzden, mezarda
bile doğru dürüst davranmakta, ölümü bir vaftiz olarak kabul etmekte,
etrafında (sefa düşkünü ölüler arasında) olup bitenleri “çilelerin
gelip ruhlara musallat olması” olarak yorumlamakta, sorokoviny’yi
31 sabırsızlıkla beklemektedir (Şu kırk gün çabucak geçsin
hele bir, başımın üstünde ağlamaklı sesler duyacağım, karımın dövünmelerini
ve çocuklarımın sessiz gözyaşlarını...”). Tüm diğerlerinin
(hem canlı hem ölü) münasebetsizlikleri ve bildik sinisizmlerinin
yanı başındaki bu “alelade insan”ın edepliliği ve son derece
hürmetkâr konuşma tarzı, her ne kadar burada menippea’ya özgü
koşullar altında “terbiyeli” alelade insan sanki bir ölçüde münasebetsizmişçesine
belli belirsiz bir komiklik görünümünde sunulsa
da, kısmen gelecekteki hacı Makar Dolgoruky imgesini anıştırmaktadır.
Ayrıca, “Bobok”un karnavallaşmış ölüler diyarı içsel olarak,
Dostoyevski’nin neredeyse tüm yapıtlarında son derece özel bir
öneme sahip olan skandal ve felaket sahneleriyle doludur büyük ölçüde.
Genellikle oturma odalarında geçen bu sahneler kuşkusuz
çok daha karmaşık, daha çeşitli, karnavallaşmış zıtlıklar, beklenmedik
uygunsuz beraberlikler ve tuhaflıklarla, temel yükseltmeler ve
alaşağı etmelerle daha fazla doludur, ama içte, özleri benzerdir: resmi
ve kişisel yalanın “çürümüş bağları” kopmuştur (ya da en azınrundan
vazgeçemez ve bu gururu uğruna, “Çar'a hizmet ettim" diyerek, Klinevich'in
önerisine (“Utanmaktan vazgeç artık”) kesinlikle karşı çıkar. Ecinniler'de
benzer bir durum vardır, ama gerçek-yaşamın dünyevi düzleminde bulunmaktadır:
Kendisini, “general” sözcüğünü bile küfür sayan nihilistler arasında bulan General
Drozdov, general olarak onurunu tam da aynı sözcüklerle savunur. Her iki
episod da mizahi bir şekilde işlenmektedir.
31. Sorokoviny. Ortodoks Kilisesinde ölümden kırk gün sonra yapılan anma töreni.
269