ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

iliminin, kolların bacakların, deliklerin, işlevlerin farklı anlamlarının
incelenmesidir.” 18 Groteskin ayırdedici özelliği, bedeni de
dünyayı da varlık olarak değil, varoluş süreci olarak, dönüşüm süreci
olarak temsil etmesidir. Böylelikle insanları kesin hatlarla belirlenmiş,
dengeli bir varoluşun sınırları dışına çıkarır; tümüyle
farklı bir dünyanın, başka bir düzenin, başka türlü bir yaşamın olanaklılığını
sergiler. Bu yüzden karnavalın zamanı da mekanı kadar
özeldir. Değişim, ölüp yeniden doğma, zamanın yokedici ve yaratıcı
gücü, karnavalın zamana ilişkin ana temalarıdır. Karnavallaşmış
edebiyat da her şeyi zamanla zorunlu bir bağ içinde, hep bir dönüşüm
anı olan şimdiyle maksimum temas halinde, geçmişten özgürleşmiş,
geleceğe açılmış yönleriyle temsil eder.
Bu derleme içinde yer alan daha sonraki üç bölüm, karnavaldan
romana doğru uzanan yolu bu mekan ve zaman temalarını izleyerek
kateder. Büyük ölçüde Lukacs’ın roman kuramına yanıt olarak
Rabelais kitabıyla aynı yıllarda yazılan “Epik ve Roman”, bu kez
de monolojik bir tür olarak epiği romanın karşısına koyarak “Romanda
Söylem”de açımlanan romansı özellikleri bir kez daha tartışır.
Ancak epikle roman arasındaki karşıtlığın en fazla vurgulanan
yönü epik mesafe olarak adlandırılan bir kavramla dile getirilir.
Epik mesafe, epiğin anlatıcısıyla, temsil ettiği dünya arasındaki
aşılmaz zaman uçurumudur. Epik, yalnızca geçmişle ilgili bir şiir
değil, geçmişin şiirleştirilmesidir. Tür olarak tanımlayıcı özelliği,
temsil ettiği sözlerin zamanıyla temsil eden sözün zamanı arasında
hiçbir dokunuş, hiçbir sürekliliğin olmayışıdır. Epiğin temsil ettiği
dünya geçmişte tamamlanmış, son sözünü söylemiş bir dünyadır.
Onu temsil eden şairin söylemi ondan sonra gelir, onun otoritesi altında
ezilir. Epiğin monolojik bütünlüğünü sağlayan da, değişimin
dile gelişini olanaksız kılan bu zaman yapısıdır.
Oysa romana damgasını vuran ilke zamandaşlıktır; temsil edilen
söz, temsil eden söz ve her ikisini de dışarıdan kuşatan dil ve
gerçeklik dünyasının zamandaşlığı. Elbette bu, romanlarda geçmiş
dönemlerin, tamamlanmış olayların temsil edilmediği anlamına
gelmez. Ama romanın dili ve diyalojik yapısı, bu temsil nesnesi
18. A.g.e., s.299.
25