ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

olduğu söylenebilir; bu serüvenler yeryüzünde, yerin altındaki ölüler
diyarında veya Olympos’ta geçebilir.
4. Menippea’nın çok önemli bir özelliği de, kendisinde barındırdığı
özgür fantastik, simgesel, hatta zaman zaman mistik-dinsel
öğenin, uç ve (bizim bakış açımızdan) olgunlaşmamış sefalet doğalcılığıyla
olan organik birleşimidir. Yeryüzünde hakikatin serüvenleri
anayollarda, genelevlerde, hırsızların batakhanelerinde,
meyhanelerde, pazar yerlerinde, hapishanelerde, gizli tarikatların
erotik grup seks ayinlerinde vb. gerçekleşmektedir. Buradaki fikir
sefaletten korkmamak, yaşamın herhangi bir pisliğinden çekinmemektir.
Fikrin insanı -bilge kişi- dünyevi kötülükle, ahlâksızlıkla,
alçaklıkla ve en uç ifadesinde bayağılıkla karşı karşıya gelir. Bu sefalet
doğalcılığı görünüşe göre ilk menippea örneklerinde zaten
mevcuttur. Bion Borysthenes hakkında antikler çoktan, “ilk o, felsefeyi
bir cariyenin alacalı bulacalı giysisine büründürmüştü” diyorlardı.
Varro ve Lucian’da da epey bir sefalet doğalcılığına rastlanır.
Ama sefalet doğalcılığına en kapsamlı ve en geniş ölçüde yalnızca
Petronius ve Apuleius’un menippeasında, yani bir roman
oluşturulacak ölçüde genişletilmiş menippealarda rastlanır. Felsefi
diyalog, mağrur simge-sistemleri, serüven-fantastik ve sefalet doğalcılığının
organik birleşimi, menippeanın çarpıcı özelliğidir ve
Dostoyevski’ye değin romansı düzyazının diyalojik çizgisinin gelişiminin
tüm müteakip evrelerinde korunmuştur.
5. Gözüpek yaratım ve fantastik öğe menippeada olağanüstü bir
felsefi evrenselcilikle ve dünyayı olası en geniş ölçekte düşünme
kapasitesi ile bileşir. Menippea bir “nihai sorular” türüdür. Menippeada
nihai felsefi konumlar sınavdan geçirilir. Menippea adeta bir
kişinin, her biri de insanın tümünü, her yönüyle bütün yaşamını içeren
nihai ve belirleyici sözlerini ve edimlerini sunmaya uğraşıyor
gibidir. Türün bu özelliği ilk menippea örneklerinde (Heraclides
Ponticus, Bion, Teles ve Menippos’ta) özellikle gözle görünür ölçüde
belirgindi, ama bazen zayıflamış biçimde olsa da türün tüm
çeşitlemelerinde tipik özellik olarak korundu. Menippeaya özgü
koşullar altında bizzat felsefi problem ortaya atma süreci ve biçimi,
228