ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

Ama temsilin çıkış noktası Ksenophanes’in kendi zamandaş gerçekliğidir;
bakış açısını ve değer yönelimini sağlayan da budur. Burada
seçilen kahramanlık geçmişinin, ulusal geçmiş değil, yabancı
ve barbar bir geçmiş olması karakteristiktir. Dünya çoktan açılmıştır;
kişinin kendi yekpare ve kapalı dünyası (epiğin dünyası) yerini,
kişinin kendi dünyası artı “başkalarının” dünyasından oluşan büyük
dünyaya bırakmıştır. Yabancı bir kahramanlığın seçilmesi,
Ksenophanes’in döneminde tipik bir biçimde, Şark’a -Doğu kültürü,
ideolojisi ve sosyopolitik biçimlerine- yönelik artan bir ilginin
ürünüydü. Doğu’dan bir ışık bekleniyordu. Kültürel canlanma, ideolojilerin
ve dillerin etkileşimi çoktan başlamıştı. Ayrıca, oryantal
despotun idealleştirilmesi de karakteristikti; burada, Ksenophanes’in
zamandaş gerçekliğini, bu gerçekliğin içerdiği (Ksenophanes’in
çağdaşları tarafından yaygın olarak paylaşılan) Yunan politika
biçimlerinin oryantal otokrasiye yakın bir ruhla yenilenmesi fikriyle
birlikte duyumsarsınız. Kuşkusuz, oryantal otokrasinin böylesi
bir idealleştirimi, Helenik ulusal geleneğin ruhuna tamamen yabancıdır.
Bir bireyin yetişmesi kavramı o dönem açısından karakteristik,
hatta son derece kendine özgüydü: Yeni Avrupa romanının en
önemli ve en üretken temalarından biri olacaktı bu. Ayrıca, Ksenophanes’in
çağdaşı olan ve harekâtına Ksenophanes’in de bizzat
katıldığı Genç Cyrus’un vasıflarının kasıtlı ve tamamen açık bir biçimde
Büyük Cyrus’a aktarılması da karakteristiktir. Kişi burada
Ksenophanes’in başka bir çağdaşı ve yakın bir dostunun, Sokrates’in,
kişiliğini de duyumsar ayrıca; böylece biyografi öğeleri yapıta
katılmış olur. Son bir karakteristik özellik olarak, bizzat yapıtın
biçiminden söz edebiliriz -çerçevesini bir öykünün çizdiği diyaloglar.
Bu yolla, zamandaş gerçeklik ve bu gerçekliğin ilgileri, geçmişin
sanatsal temelde ideolojik olarak düşünülmesi ve değerlendirilmesinin
çıkış noktası ve merkezi haline gelmiştir. Bu geçmiş bize,
mesafelendirilmeden, zamandaş gerçeklik düzeyinde sunulmaktadır
(her ne kadar, en yüksek ilgileri düzeyinde, düşük değil
yüksek biçimlerinde olsa da). Şimdi, bu yapıtta, zamandaşlığında
geçmişten geleceğe doğru küçük bir kaymayı yansıtan bir ölçüde
ütopik içerimlere ilişkin yorumda bulunalım. Cyropaedia, sözcüğün
en temel anlamında bir romandır.
195