ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

tururlar: bu türlerin gösterişli kahramanlaştırma biçimleri, dar ve
yaşamla hiç ilgisi olmayan şiirsellikleri, monotonlukları ve soyutlukları,
kahramanlarının ambalajlanmış ve değişmeyen mahiyeti.
Aslında burada, diğer türlerde ve çağdaş romanın seleflerinde (kahramanlığı
işleyen Barok roman ve Richardson’un duygusal romanları)
içkin olan edebiliğin ve şiirselliğin bir eleştirisi yatmaktadır.
Bu açıklamalar önemli ölçüde, bizzat bu romancıların pratikleriyle
pekiştirilmektedir. Burada roman -kendisiyle bağlantılı teori kadar
metninin kendisi de- hem eleştirel hem de öz-eleştirel bir tür olarak,
zamanında başat olan temel edebilik ve şiirsellik kavramlarını
yenilemeye yazgılı bir tür olarak bilinçli ve kesin bir biçimde ortaya
çıkmaktadır. Bir yandan, romanın epikle karşıtlığı (ve epiğe muhalif
olması), diğer edebi türlerin eleştirisinde (özellikle de, epiksi
kahramanlaştırma eleştirisinde) sırf bir uğraktan başka bir şey değildir;
ama bir yandan da, bu karşıtlık, romanı çağdaş edebiyatta
başat tür haline getirerek romanın önemini artırmayı amaçlamaktadır.
Yukarıda sözü edilen olumlu önkoşullar, romanın öz-bilinçliliğe
ulaşmasının doruklarından birini oluşturur. Ama yine de, bir roman
teorisi sağlamazlar kuşkusuz. Ayrıca, bu beyanlar herhangi bir büyük
felsefi derinlik özelliği de taşımazlar. Ama bununla birlikte, bir
tür olarak romanın mahiyetini, diğer mevcut roman teorilerinden
daha az aydınlatmazlar -hatta belki de daha fazla aydınlatırlar.
Aşağıda, romana tam da oluşum sürecindeki bir tür olarak, modern
edebi gelişimin tümünün öncüsü bir tür olarak yaklaşmaya çalışacağım.
Burada, edebiyat tarihinde roman kanonunun işlevsel bir
tanımını yapmaya, romandan değişmez bir tür özellikleri sistemi
oluşturmaya yönelik bir tanım inşa etmeye çalışmıyorum. Bunun
yerine, türlerin bu en akışkan olanının temel yapısal özelliklerine,
kendi özgün değişim kapasitesinin ve edebiyatın geri kalanı üzerindeki
etkilerinin doğrultusunu belirleyebilecek özelliklere açıklık
getirmeye çalışacağım.
Prensipte romanı öbür türlerden temel bir biçimde ayıran üç ana
özellik olduğunu düşünüyorum: (1) romanda gerçekleştirilen çokdilli
(multi-languaged) bilinçlilik ile bağlantılı biçemsel üçboyutlu-
174