ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

söylediğimiz gibi, bu bağlantıya ahlâki-felsefi bir nitelik kazandırmaya
çalıştı. Bedenin alt kısmının üretici ve yenileyici gücünü anlayamadı.
Bu yanılgı ise gözlemlerinin değerini azaltıyor.
Hugo’nun Rabelais’nin imgelerinin evrensel ve alımlayıcı boyutuna
dair kesin bir anlayışa, üstelik sadece oburluk ve sarhoşluk
gibi ahlâk kuralları temelinde yükselmeyen bir anlayışa sahip olduğunun
altını çizelim. Ama Hugo, bunlara tam olarak Rabelaisci
olmayan bir hava kazandırır.
Shakespeare ve Rabelais konusunda Hugo, deha ve dehanın yapıtına
dair ilginç bir tanım önerir. Hugo’ya göre, yaratıcı çalışmanın
grotesk mahiyeti dehanın göstergesidir. Dahi bir yazar (Shakespeare
ve Rabelais de bu kategoride yer almaktadır), yalnızca imgelerin
ve bir bütün olarak yapıtların abartısı, aşırılığı, anlaşılmazlığı
(obscurité) ve ucubeliği (monstruosité) bakımından büyük olan yazarlardan
ayrılır.
Bu ifadede Hugo’nun kavramının hem olumlu hem olumsuz
yönleri sergilenir. Dehanın göstergesi olarak kabul ettiği karakter
özellikleri (sözcüğün Romantizm kapsamında taşıdığı anlamıyla),
dünya tarihindeki dönüm noktalarını temelde ve derinden derine
yansıtan yazarlara atfedilmelidir. Bu yazarlar, parçalanmakta olan
geçmiş ve henüz şekillenmemiş gelecekle dolu tamamlanmamış ve
değişmekte olan bir dünyayla uğraşırlar. Özgün, olumlu ve nesnel
olduğu söylenebilecek bir tamamlanmamışlık bu yapıtların doğasında
bulunur. Kapıyı açık tutmak zorunda oldukları, yalnızca kısmen
ifade edilmiş bir gelecekle doludurlar. Birçok farklı anlam barındırmaları,
görünürdeki anlaşılmazlıkları da bundan dolayıdır.
Keza zengin ve çeşitlilik sergileyen mirasları da bundan dolayıdır.
Görünür ucubelikleri, yani tüm tamamlanmış, otoriter ve dogmatik
dönemlerin kanonları ve normlarıyla olan kopuklukları da bundan
dolayıdır. 67
Victor Hugo, tarihteki bu kriz uğraklarını doğru kavrayan bir bilince
sahiptir, ama bu konudaki teorik ifadesi yanlıştır. Belirli bir
67. Bu dönüm noktaları boyunca, folk kültürü, barındırdığı eksik, tamamlanmamış
varlık ve neşeli zaman anlayışıyla, büyük edebiyat üzerinde güçlü bir etki
sahibi olmuştu ve Rönesans’ta çarpıcı biçimde sergilenmişti.
146