ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

ğımsız kendi estetik mantığına sahiptir. Sözgelimi, Gargantua’nın
taharet bezi episodu doğru yorumlansa bile, bizzat simgenin anlaşılması
açısından bize hiçbir şey sunmaz. Taharet bezi skatoloji edebiyatının,
anekdotların, bildik günlük konuşma türlerinin, küfürlerin,
edepsiz konuşma metaforlar! ve analojilerinin yaygın imgelerinden
biridir. Edebiyatta yeni bir imge değildir. Rabelais’nin ardından bunu,
daha önce betimlenen Lohusa Kadının Gevezeliği'nde buluruz.
Taharet bezi yazarlar ve yapıtlarına dair iğnelemelerde yaygın olarak
kullanılmaktadır. Taharet bezi içeren tek bir gönderme kesin
olarak tanımlanabilseydi bile (şayet Rabelais’nin romanında böyle
bir gönderme varsa), bu imgenin ne geleneksel anlamını anlamamıza
-maddi bedenin alt kısmı simgesi- ne de romandaki özel sanatsal
işlevini anlamamıza yardımcı olurdu. 57
Peki, tarihsel-alegorik yöntemin neredeyse üç yüzyıl boyunca
niçin böylesine özel bir etkiye sahip olduğunu nasıl açıklayabiliriz?
On sekizinci yüzyılda Voltaire ve on dokuzuncu yüzyılda Michelet
gibi böylesine müstesna beyinler neden bu yönteme saygı duymuşlardır?
Ve son olarak, yöntemin raison d’etre’i* nedir?
Rabelais’nin yapıtını şekillendiren popüler eğlenceye özgü gülme
geleneğinin yok olmaya başladığı doğrudur. Bu gelenek Rabelaisci
imgelerin canlı ve yaygın yorumu olmaktan çıkmıştı. Bu imgelerin
otantik estetik ve ideolojik şifre anahtarı, bu imgeleri üretmiş
olan gelenekle birlikte kaybedilmişti. Böylece, yorumcular
yanlış çözüm yollarının, yanlış anahtarların peşine düşmüşlerdi.
Tarihsel-alegorik yöntem, gülmenin on yedinci yüzyılda gerçekleşen
bozulmasını açığa çıkarıyor. Gülmenin alanı giderek daha
da daralmış ve gülme evrensel niteliğini yitirmişti. Bir taraftan,
gündelik yaşamda tipik ve yaygın olan her şeyle ilişkilenmeye başladı.
Diğer taraftansa, kişisel sözlü saldırılarla ilişkilendi; yani, tek
bir özel kişiye yöneldi. Tarihsel evrensel tekillik gülmenin nesnesi
olmaktan çıkmıştı. Karnaval mizahının bu niteliği giderek anlaşılmamaya
başladı. Tipik bir karakter olmadığında, yorumcular özel
57. Bu episodun özgül işlevini ve sanatsal anlamını başka bir incelememizde
analiz edeceğiz.
* Varlık nedeni, (y.h.n.)
134