ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

lışarak geleneksel biçimler üzerine incelemeler yapan Goethe, böyle
bir uzmandı. 49 Bu imgeleri kendi yapıtında tarihsel sürece uyarlayıp,
içerdikleri “tarih felsefesi”ni ortaya çıkarabilmişti. Popüler
eğlence imgelerinin Goethe’nin yapıtları üzerindeki derin etkisi
şimdiye dek yeterince takdir edilip incelenmemiştir.
Diğer geleneklerle birleşmiş saray maskeli baloları çizgisini izleyen
popüler eğlencelerin biçemi, daha önce de belirttiğimiz üzere,
giderek yozlaşmaya başladı. Popüler eğlence şatafatlı ve soyut
alegorinin yabancı öğeleriyle doldu. Maddi bedensel altyapıyla ilişkili
zıt değerler barındıran edepsizlikler erotik havailiklere dönüştü.
Popüler ütopik ruh ve yeni tarihsel bilinç silinmeye başladı.
Popüler eğlence mirasının burjuvaziye özgü gelişiminin başka
bir tipik çizgisi de, Sorel, Scarron ve diğerlerinin on yedinci yüzyıl
“komik romanı”ydı. Sorel’in ruhu, edebiyata ilişkin teorik görüşlerinde
de açıkça görüldüğü şekliyle, zaten birçok açıdan burjuvaziye
özgü ve sınırlıydı. Sorel sanatsal buluş ve fantastiklik fikrine
karşı çıkmış ve sağduyunun dar bakış açısını, burjuvazinin ölçülü
pratik ruhunu benimsemişti. Halkı yararsız romanları okumaktan
caydırmak için bir roman yazmıştı. Sorel, Don Kişot'ta roman de
chevalerie'nin (şövalye romanının), düşlerin, hayallerin ve idealizmin
basit bir parodisini, sağduyunun ve pratik aklın bakış açısından
sunulan bir parodiyi görüyordu. Cervantes’in romanının burjuvaziye
özgü yavan yorumunun tipik bir örneğidir bu.
Ama Sorel’in kendi yaratıcı yapıtı bu teoriyle örtüşmez. Yapıtları
karmaşık ve çelişkilidir; anlamlarındaki değişimin henüz
tamamlanmaktan uzak olduğu bir geçiş evresinde sunulan geleneksel
imgelerle doludur.
Sorel’in teorik görüşlerine en yakın romanı Müsrif Çoban'dır
(Le Berger Extravagant). Bu, o dönemde popüler olan çoban temasının
basit bir edebi parodisine indirgenmiş pastoral bir Don Kişot'tur.
Ama akılcılığının yüzeyselliğine ve dar bir ufka sahip olmasına
rağmen roman birtakım geleneksel imgeler ve motifler barındırır.
Anlamlan ise, yazarın başlangıçtaki niyetlerinin ötesine geç­
49. Bu çalışmalar dışavurumlarını (kısmen) Goethe’nin Faust'unun İkinci bölümündeki
maskeli balo sahnesinde bulurlar.
123