CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI

CANLILARIN 

SINIFLANDIRILMASI 

(TAKSONOMİ) 

(SİSTEMATİK)

Sınıflandırma (Taksonomi) 

Canlılar 

ların n benzer ve ortak 

özelliklerine göreg 

gruplandırılmas 

lması olup 

günümüze dek iki çeşit 

sınıflandırma yapılm 

lmıştır

a) Ampirik (Yapay) SınıflandS 

flandırma: 

Canlılar 

ların n dışd 

görünüşlerine göre g 

yapılm 

lmıştır. 

• Ölçmenin olmadığı 

nitel gözlemlerle g 

yapılm 

lmış 

ve 

görevi aynı olan (analog) organlar dikkate 

alınm 

nmıştır. 

Örnek: 

• Kuşun 

un kanadı 

• Sineğin 

kanadı 

• Yarasanın kanadı 

Bu sınıflands 

flandırmaya göre g 

yarasa ve sinek, kuşlar 

grubuna katış 

ışmıştır. 

SINIFLANDIRMANIN HİÇBİR H R BİLİMSELB 

YANI YOKTUR.

) Filogenetik (Bireyoluş) ) SınıflandS 

flandırma: 

• Canlılar 

ların n (bireylerin) tümt 

özelliklerine (akrabalık 

ilişkileri, kromozom yapılar 

ları, , protein yapı benzerlikleri, 

anatomik ve fizyolojik özellikleri, vb.) göre g 

yapılm 

lmıştır. 

• Ölçmenin olduğu, 

u, nicel gözlemlerleg 

yapılm 

lmıştır. 

• Yapısı aynı, , yani homolog organlar dikkate alınm 

nmıştır. 

• Örnek; 

• insanın kolu 

• Balinanın ön n yüzgeciy 

• Yarasanın kanadı 

Bu sınıflamaya s 

göre g 

yarasa ve balina memeliler 

grubuna dahil edilmiştir. 

Geçerlili 

erliliği i devam eden 

sınıflandırmadır. 

r.

Taksonomi Grupları 

• Türkçe e Latince 

Örnek 

- 1 

Örnek 

– 2 

• Alem = Regnum : Hayvanlar : Animal 

• Şube = Filum 

: Omurgalı : Kordata 

• Sınıf f = Clasis : Memeliler : Mammals 

• Takım m = Ordo 

: Carnivor 

: Carnivor 

• Aile = Familya : Felidea 

: Canidea 

• Cins 

= Genus 

: Felis 

: Canis 

• Tür r = Species: Felis domesticus : Canis domesticus 

(Ev kedisi) 

(Ev köpek 

peği)

Taksonomi gruplarında Alemden Türe 

doğru 

gidildikçe; 

• Grup sayısı artar. 

• Gruptaki birey sayısı azalır. 

• Ortak özellikler artar. 

• Gen benzerliği i artar. 

• Protein benzerliği i artar. 

• Tür r sayısı azalır. 

• Akrabalık k artar. 

• Yapısal benzerlik artar.

TÜR 

• İki canlının n aynı tür r olması için; in; 

• Ortak özelliklerinin en çok olması, 

• Aynı atadan gelmesi ve 

• Çiftleşerek erek verimli nesiller oluşturmas 

turması gerekir. 

Aynı tür r canlılar 

ların; 

• Kromozom sayılar 

ları, 

• Beslenme şekilleri ve 

• Üreme 

şekilleri aynıdır. 

Aynı tür r canlılar 

ların; 

• DNA dizilişleri, 

leri, 

• Protein yapılar 

ları ve 

• Enzim çeşitleri farklı olabilir.

Canlılar lar tür t r adları ile bilinir. Bir canlının n tür t r adı; 

• Tür r Adı = Cins Adı + Tanımlay 

mlayıcı ad yazılarak elde 

edilir. Buna, ikili adlandırma ( (binominal)) denir. 

Örnek : 

• Ev kedisi 

: Felis domesticus 

• Ev köpek 

peği i : Canis domesticus 

• Kara çam : Pinus nigra 

• Fıstık çamı 

: Pinus pinea 

• Kara dut 

: Morus nigra 

• Beyaz dut 

: Morus alba 

• Türler sabittir ve aralarında geçiş vb. olmaz. 

• Akrabalık k ilişkileri cins isimlerinin benzerliğine 

ine 

• göre yapılır

CANLILARIN 

SINIFLANDIRILMASI 

• Canlılar lar hücre h 

yapısına göre g 

ikiye ayrılırlar: 

rlar: 

A. Prokaryot Canlılar 

lar 

• Çekirdek zarı yoktur. 

• DNA sitoplazmadadır. 

• Zarlı organelleri yoktur. 

• Ribozom organeli bulunur. 

• Monera aleminden oluşur. 

ur. 

1.Monera 

Alemi 

Bakteriler, 

Mavi - yeşil algler den oluşur. 

ur.

B.Ökaryot 

Canlılar 

lar 

• Çekirdek zarı vardır. 

r. 

• DNA sitoplazmada bulunmaz. 

• Zarlı organelleri vardır. 

r. 

• Ribozom organeli bulunur. 

Protistalar, , Mantarlar,Bitkiler ve Hayvanlar 

olmak üzere dört d 

alemden oluşur. 

ur.

1. Protista alemi 

• Amip (Kök k ayaklı) 

• Öeglena 

(Kamçılı canlı) 

• Paramesyum (Terliksi canlı) 

• Plazmodium malaria 

• Cıvık k mantarlar ‘dan oluşur. 

ur.

2.Mantarlar alemi (Fungi( 

Fungi) 

• Küf f mantarları, 

• Şapkalı mantarlar 

• Pas mantarı 

• Maya mantarları ‘dır.

3) Bitkiler Alemi ( Plants ) 

Çiçeksiz bitkiler; 

• Damarsız çiçeksiz bitkiler (Suyosunu ve Karayosunu) 

• Damarlı çiçeksiz bitkiler 

(Eğrelti) 

Çiçekli bitkiler; 

• Açık k tohumlu çiçekli bitkiler (Buğday, 

Çam, Sedir vs.) 

• Kapalı tohumlu çiçekli bitkiler (Elma, Ayva vs.)

4. Hayvanlar Alemi ( Animals ) 

Omurgasız z hayvanlar 

• 1) SüngerlerS 

• 2) Sölenterler 

• 3) Solucanlar 

• 4) Eklembacaklılar 

lar 

• 5) Yumuşak 

akçalaralar 

• 6) Derisidikenliler. 

Omurgalı hayvanlar 

• 1) Balıklar 

• 2) Kurbağalar 

alar 

• 3) SürüngenlerS 

• 4) Kuşlar 

• 5) Memeliler ‘den oluşur. 

ur.

Virüsler 

• Hücresel yapıda değildirler. 

• Sitoplazması, organelleri ve enzim sistemleri yoktur. 

Protein kılıf k f ve nükleik 

asitten (DNA veya RNA) oluşur. 

ur. 

Zorunlu hücre h 

içi i i parazittirler. 

• Dış 

ortamda cansız z ve kristal yapıdad 

dadır. 

• Enzim, protein ve enerji üretemezler fakat girdiği i konak 

hücrede bunları yaptırır r ve kullanırlar. 

• Yapısında bulunan enzimi ile konak hücre h 

içerisinei 

girerek yönetimi y 

ele geçirip 

çoğalırlar. 

• Virüslerin konakları özeldir, başka hücrelere h 

girmezler. 

Örneğin; 

kuduz virüsü beyin hücrelerinde, h 

HİV H V virüsü 

akyuvar hücrelerindeh 

çoğalır. 

• Konağı 

bakteri olan virüslere 

bakteriyofaj denir. 

Hücreler virüslere karşı 

interferon üretir.

• Aktif hareket etmez, 

• Büyümez, 

• Beslenmez, 

• Bölünmezler. 

Virüsler

1. Monera Alemi 

• Prokaryot canlılard 

lardır. r. 

a) Mavi - Yeşil Algler 


lardır. r. 

• Ribozomdan başka 

organeli yoktur. 

• Çekirdek zarı yoktur. 

• Tek tek veya koloni halinde suda yaşarlar. 

arlar. 

• Fotosentez yapan ototrof canlılard 

lardır. r. 

• Kloroplast yoktur, fakat klorofil vardır. 

r. 

• Hücre 

çeperi vardır. 

r. 

b) Bakteriler 


lardır. r. 

• Ribozomdan başka 

organeli yoktur. 

• Çekirdek zarı yoktur.

BAKTERİ HÜCRESİ

BAKTERİLER 

Tek tek ya da koloni halinde bulunabilir. 

• Hücre zarının n dışıd 

ışında hücre h 

duvarı (hücre 

çeperi) bulunur. 

• Bazılar 

larında 

çeperin dışıd 

ışında kapsül l bulunur. Dayanıkl 

klılığıığı ve 

direnci arttırır. r. Karbonhidrattan yapılm 

lmıştır. 

• Yuvarlak, uzun, spiral veya virgül şeklinde olabilir. 

1) Oksijen gereksinmesine göreg 

re; 

• Oksijenli solunum yapanlar, (Aeroblar( 

Aeroblar) 

• Oksijensiz solunum yapanlar, (Anaeroblar( 

Anaeroblar) 

• Her ikisini yapanlar. (Fak( 

Fakültatifler) 

2) Beslenmelerine göre; g 

• Kendi besinini yapanlar (Ototroflar) 

• Fotosentez yapanlar, 

• Kemosentez yapanlardan oluşur. 

ur. 

• Hazır r besin alanlar (Heterotroflar)

3) Üremelerine göre; g 

• Bakterilerin çoğu u eşeysize 

eysiz ürer. 

• Fakat bazı türlerde, farklı özelliklere sahip aynı tür 

bakteriler arasında 

konjugasyon köprüsü ile gen 

aktarımı yapıld 

ldığından eşeylie 

eyli üreme görülür. g r. 

• Bazı bakteriler ortam koşullar 

ulları zorlaşı 

şınca 

endospor 

oluşturur. Uzun süre s 

bu halde kalabilir. 

• Bakterilerin üreme ortamına bıraktb 

raktıkları ve diğer 

bakterileri öldüren maddelere antibiyotik denir.

2. Protista Alemi 

• Ökaryot 

canlılard 

lardır. r. 

• Hareketlerine göre g 

sınıflands 

flandırılırlar. rlar. 

• Çok 

çeşitlidir. Amip, Öeglena, paramesyum. 

a) Amip (Kök k ayaklı) 

• Yalancı ayaklarıyla yla hareket eder. 

• Hazırc 

rcı yani heterotroftur. 

• Fagositoz yapar ya da parazit yaşar. 

ar. 

b) Öeglena 

(Kamçılı) 

• Kamçılar 

larıyla hareket eder. 

• Hem hazır r besin alır r hem de ışıkl 

klı ortamda kloroplastı ile fotosentez 

yaparak besin üretir. 

c) Paramesyum (Terliksi canlı) 

• Silleriyle hareket eder. 

• Hazır r besin alırlar yani heterotroftur.

3.Mantarlar Alemi (Fungi( 

Fungi) 

• Klorofil içermediklerinden i 

hazırc 

rcı, , yani 

heterotroftur. Ya saprofit ya da parazit yaşarlar. 

arlar. 

Hücre 

çeperi bulunur. Depo maddeleri 

glikojendir. Sporlarla ürerler. 

• Çok 

çeşitlidir. Maya mantarları, , küf k f mantarları, 

şapkalı mantarlar vs. 

• Ekonomik değerleri erleri olanlar olduğu u gibi bazılar 

ları 

da yenir

4. Bitkiler Alemi ( Plants) 

• Kloroplastlı ototrof canlılard 

lardır. r. 

• Hücre 

çeperi bulunur. 

• Sentrozomları yoktur. 

• Endositoz yapamaz, fakat ekzositoz yapabilirler. 

• Yedek depo maddeleri nişastad 

astadır. 

• Üremelerine göre g 

sınıflands 

flandırılırlar. rlar.

a) Çiçeksiz Bitkiler 

• Çiçek ve tohum oluşmaz. 

• Gerçek ek kök, k k, gövde g 

ve yaprak yoktur. 

• Sporlarla ürer ve döl l almaşı 

görülür. r. 

- Suyosunu ve karayosunlarında nda iletim 

demetleri yoktur. 

- Eğreltilerde iletim demetleri vardır. 

r.

) Çiçekli Bitkiler 

• Çiçek ve tohum oluşturulur. 

• Kök, gövde g 

ve yaprak vardır. 

r. 

• Eşeyli 

ürerler. 

• Açık k (çam)( 

veya kapalı (elma) tohumlu 

olabilirler. 

• Tohumlar tek (=monokotiledon 

monokotiledon) ) (mısır) 

veya çift 

çenekli (=dikotiledon 

dikotiledon) ) (nohut) 

olabilir.

5.Hayvanlar Alemi (Animals( 

Animals) 

• Hepsi heterotroftur. 

• Hücre 

çeperi yoktur. 

• Sentrozom vardır. 

r. 

• Yedek depo maddesi glikojendir. 

• İskelet sistemlerine göre g 

sınıflands 

flandırılır. r.

a) Omurgasızlar 

• Bel kemiği i yoktur. 

• Kapalı veya açık a k dolaşı 

şım m görülür. g r. 

• Hemoglobin varsa kan sıvısındads 

ndadır. 

• Altı sınıftan oluşur. 

ur.

1.Süngerler 

• Denizde bir yere tutulu yaşarlar. 

arlar. 

• iğne 

şeklinde 

ışınsal içi 

iskeletleri vardır. 

r. 

• Sinir sistemleri yoktur. 

• Eşeyli ve eşeysize 

eysiz ürerler. 

• Hücre içi i i sindirim yaparlar.

2.Sölenterler 

• Denizde yaşarlar. 

arlar. 

• Tek açıkla 

klıklıdırlar.( 

rlar.(Gastro 

Vasküler 

Boşluk) 

• Sinir ağıa 

ve sinir hücreleri h 

bulunur. 

• Eşeyli ve eşeysize 

eysiz ürerler. 

• Hücre dışıd 

ve hücre h 

içi i i sindirim yaparlar. 

Örnek; 

Hidra, Deniz Anası ve Mercanlar.

3.Solucanlar 

• Tatlı su ve çamurlarda yaşarlar. 

arlar. 

Üç çeşidi vardır. 

r. 

I.Yass 

Yassı Solucanlar 

• Tek açıkla 

klıkl 

sindirim sistemi vardır. 

r. 


ve hücre h 

içi i i sindirim görülür. g r. 

• İp p merdiven sinir sistemi vardır. 

r. 

• Çift cinsiyetli yani hermafrodittir. 

• Çoğu u parazittir. 

• Boşalt 

altımları protonefridyumlarda olur. 

• Örnek 

: Ergin 

Ara konakçı 

• Köpek tenyası 

Köpek 

İnsan

II. . Yuvarlak Solucanlar 

• Çift açıkla 

klıkl 


r. 

• Çoğu u parazittir. 

Örnek: 

Kancalı kurt ve Bağı 

ğırsak kurdu vb.

III. Halkalı Solucanlar 

• Vücutları segmentlidir. 

• Çift açıkla 

klıkl 


r. 


sindirim görülür. g r. 

• İp p merdiveni sinir sistemi vardır. 

r. 

• Çift cinsiyetli yani hermafrodittir. 

• Kapalı dolaşı 


• Boşalt 

altım m organı nefridyumlardır. 

• Deri solunumu yaparlar. 

Örnek: 

Toprak solucanı vs.

4.Kuşlar 

• Karada yaşarlar. 

arlar. 

• İç döllenme ve dışd 

gelişme görülür. g r. 

• Akciğer solunumu yaparlar. 

• Kalp dört d 

odalıdır. 



• Vücuda temiz kan gider. 



• Sıcak kanlıdırlar. 

• Yavrularda mezonefroz, , erginlerinde metanefroz 

böbrek brek bulunur. 

Örnek; 

Serçe, e, Kanarya, Şahin, vb.

5. Memeliler 

• Suda ve karada yaşarlar. 

arlar. 

• İç döllenme ve içi 

gelişme görülür. g r. 

• Yavrular sütle s 

beslenir. 

• Akciğer solunumu yaparlar ve alveol vardır. 

r. 

• Diyafram kası bulunur. 

• Kalp dört d 

odalıdır. 



• Alyuvarlar çekirdeksizdir. 

• Vücuda temiz kan gider. 



• Sıcak kanlıdır. 

• Yavrularda mezonefroz, , erginlerde metanefroz böbrekbrek 

bulunur. 

Örnek: 

Yarasa, yunus, balina, inek, kirpi, fok vs.

Beslenme İlişkileri ve Etkileşim 

im 

• Doğadaki tüm t m canlılar lar birbiriyle 

etkileşim im halindedir. 

• Bu etkileşim im kendini beslenme ilişkisi 

şeklinde gösterir. g 

• Canlılar lar beslenme ilişkileri bakımından 

ikiye ayrılır: 

r:

1. Üretici (Ototrof) Canlılar 

lar 

• Kendi besinini kendileri yaparlar. 

• İnorganik maddelerden organik madde sentezlerler. 

• iki çeşittir: 

a) Fotosentetik Canlılar 

lar 

• Klorofile sahiptirler. 

• Işık k enerjisini kullanırlar. 

Örnek: 

Bitkiler, bazı bakteriler ve mavi yeşil algler. 

b) Kemosentetik Canlılar 

lar 

• Klorofilleri yoktur. 

• Kimyasal enerjiyi kullanırlar. 

Örnek: 

Bazı bakteriler.

2. Tüketici T 

(Heterotrof) Canlılar 

lar 

• Hazır r besin alırlar. 

• Organik maddeleri başka organik maddelere 

ya da inorganik maddelere dönüştürürler. 

d rler. 

• Üç çeşittir:

a) Holozoik Beslenme 

• Katı besinlerle beslenirler. 

• Sindirim sistemi gelişmi 

miştir. 

(3)Üç 

çeşittir: 

• Otçul: (Herbivor( 

Herbivor) İnek, Kuzu, vb. 

• Etçil: (Karnivor) Kedi, Köpek, K 

vb. 

• Hem etçil hem otçul: (Omnivor) İnsan, Ayı, 

Kedi

) Simbiyotik Beslenme 

• Ortak beslenme şeklidir. 

• Üç çeşittir: 

1 ) PARAZİTİZM 

ZM 

• Bir canlı diğerine zarar vererek yaşar.(+, 

ar.(+,-) 

• Ayrıld 

ldıklarında parazit olan azalır, diğeri artar. 

• İç parazitlerin sindirim sistemleri gelişmemi 

memiş fakat 

dış 

parazitlerin gelişmi 

miştir. 

• Örnek; 

Plazmodyum, , bazı bakteriler,kene vs.

2. Kommensalizm 

• İki canlıdan birinin diğerine zarar 

vermeden birlikte yaşamas 

amasıdır. (+, 0) 

Örnek; 

Köpek balığı 

ve vantuzlu balık.

3. Mutualizm 

• iki canlı birbirine faydalı olarak yaşar.(+, ar.(+, +) 

Örnek; rnek;insan bağı 

ğırsağındaki vitamin üreten 

bakteriler ve insan. 

Örnek; 

Suyosunu ve mantar (Liken) gibi.

c) Saprofit Beslenme (Çü( 

Çürükçüller) 

• Organik artıklarla beslenme şeklidir. 

• Organik maddeleri inorganik maddelere 

dönüştürürler. rler. 

• “Ayrıştırıcılar” olarak da bilinirler. 

Örnek: 

Bazı bakteri ve mantarlar. 

Not: Bazı canlılar lar hem üretici hem de 

tüketicidir. 

Öeglena 

ve böcekb 

cekçil bitkiler gibi.

CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?