I.Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı ...

ir zararı olabilir mi bilemiyorum, ama sonuçta sır saklama yükümlülüğünün yerine
getirilmemesi hem suç hem de bir tazminat sebebi olarak hukuk düzenimizde
düzenlenmiş. Bir başka husus organizasyon kusuru dediğimiz. Burada doğrudan
hekime veya sağlık personeline yükleyeceğimiz bir kusur yok ama organizasyonun
hatalı olmasından kaynaklanan ve burada artık ya başhekime, ya hastane sahibine,
hastane işletenine, müdürüne yönelecek bir sorumluluk söz konusu. Mesela bu
gördüğünüz olayda ayağı kırılmış olan bir çocukla ilgili olarak yapılan bir operasyonda
burada dava açılmış ve ortopedik müdahale yapmasına müsaade edilmesi, acil
serviste çalışan hekim, personeli yeteri şekilde denetlememesi, komplikasyonlar
geliştikten sonra konsültasyona başvurulmaması, hemşirelerin gerekli takibi
yapmaması nedeniyle hastane mahkûm ediliyor. Diyeceksiniz ki başhekim odasında
oturuyor ne kusuru var ama bu belirtilen nedenlerden dolayı yeteri kadar eğitimli
hemşire görevlendirmemiş, hekimlere konsültasyon yükümlülüğü getirmemiş, bu
nedenle denmiş ki hastane burada kusurludur.
Hasta Hakları Yönetmeliği’nin 37.maddesinde “herkesin sağlık kuruluşlarında
güvenlik içinde olmayı bekleme, isteme hakkı vardır. Sağlık kurum ve kuruluşlarının
hastaların ziyaretçi ve refakatçi gibi yakınlarının can ve mal güvenliklerinin korunması
ve sağlanması için gerekli tedbirleri alır” deniyor. Dolayısıyla güvenlik konusu da
yine organizasyon yükümlülükleri arasındadır. Çocukların, akıl hastalarının özellikle
bu bakımdan özel güvenlik tedbirlerinin alınması gerekir. Mesela bebek hırsızlığı,
kan, doku, organ çalınması veya başka herhangi bir hırsızlık. Hastanede bir hırsızlık
yaptığında hasta çalınan malının parasını hastaneden isteyebilir. Çünkü gerekli
güvenlik önlemini almamıştır diye. Yine kavga ve çatışmalar için yeterli güvenlik
personelinin bulundurulmaması hallerinde de organizasyon kusurunun bulunduğu
kabul ediliyor.
Son olarak hekimle hemşire ilişkisi üzerinde de kısaca durmak istiyorum. Çünkü
uygulamada bu ilişki nedeniyle hasta açısından yine önemli problemler ortaya
çıkabilir diye düşünüyorum. Dolayısıyla acaba hekim-hemşire ilişkisi nasıldır ve
sorumluluklar nasıl paylaşılmıştır hukuk düzeni bakımından? Bir kere hekim kendi
tıbbi müdahalesinden kendisi sorumlu, hemşire de kendi hatalı tıbbi müdahalesinden
kendisi sorumludur. Ancak hekim hemşirenin hatasından sorumlu olabilir. Yani
normalde cezaların şahsiliği denilen bir prensibimiz vardır, herkes kendi kusurundan
sorumludur. Ama hekimin hemşirenin kusurundan sorumlu olabileceği haller söz
konusu olabilmektedir. Özellikle hemşireyi yeterli gözetimde bulunmaması veya
hemşireye kendi sorumluluk alanı dışında bir order vermesi gibi hallerde, o zaman
hemşirenin hareketinden dolayı sorumluluğu söz konusu olabilir. Hemşire de
kendisine verilen görevi kendi alanı içinde olmadığını görüyorsa bunu almaması
gerekir, kabul etmemesi gerekir. Aksi takdirde bunu kabul ediyorsa yani; “Hekim
söyledi, ne yapayım, yapıyorum”. Hayır, siz eğer hemşirenin görev alanı içinde
olmayan bir şey yapıyorsanız o zaman bundan dolayı üstlenme kusuru dediğimiz,
üstlenmemeniz gereken bir şeyi üstlendiğiniz için üstlenme kusuru dolayısıyla
hemşirenin de sorumluluğu olur. Hekimin bunu söylemiş olmasının hiçbir önemi
yok bu bakımdan. Burada bir başka sorun, uygulamada karşımıza çıkan; hemşire
hekimin vermiş olduğu orderları kontrol etmek zorunda mıdır, yoksa gözü kapalı
yerine mi getirecektir sorunu. Bu bakımdan hukuk düzeninin geliştirdiği prensip
92