I.Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı ...

Hâlbuki hasta güvenliği açısından hastanın geçmişini, alerjilerini şunu, bunu
öğrenmek önemli. Bu noktadaki eksikliği biz yine hasta güvenliği açısından bir kusur
olarak kabul ediyoruz ve hekimin öykü almaması nedeniyle hata yapması halinde
kusurlu olarak özellikle tazminat yükümlülüğü olduğunu kabul ediyoruz. Yine
muayene yükümlülüğü, modern teşhis araç ve imkânlarıyla bunu yapması gerekiyor,
muayene hükümlülüğü hekimin, teşhis açısından yine teşhisi koyacak ki tedaviyi
uygulayabilsin. Burada ortaya şöyle bir sorun çıkabilir, acaba hasta işte ben şunu da
istiyorum, tomografiyi de yapın, MR’da yapın, bunların hepsini isteyebilirim, benim
için önemli bir teşhisi, doğru teşhisi yapabilmek için bu gerekli dolayısıyla hepsini
istiyorum, sadece röntgenle olmaz diyebilir mi? Hayır diyemez. Hekim biraz evvel
söylediğimiz tedavi özerkliği çerçevesinde kendisi bunu takdir eder ve bundan dolayı
bir hatası olmadığı müddetçe sen niye MR da çektirmedin diye hekimi herhangi bir
şekilde sorumlu tutmamız söz konusu olmayacaktır. Yine tabii bu teşhis yöntemleri
arasında hastaya mümkün olduğunca en az zarar vereni tercih etmek gerekir.
Özellikle mesela uzun vadeli olarak röntgen gereksizken işte kendini garantiye almak
bakımından eğer hekim bu yola başvuruyorsa, hasta güvenliği açısından değil de
kendi güvenliği açısından, herhangi bir hukuksal sorumluluğu olmaması bakımından
bundan dolayı da yine hekimin sorumluluğu söz konusu olabilir. Tedavi yükümlülüğü
ve bu çerçevede en önemlisi uzaktan tedavi yasağı yani telefondan “Şunu yapın,
bunu yapın” şeklinde kural olarak talimatların verilmemesi gerekir, bizzat kendisinin
gelip bunu yapması gerekir. Ama çok basit hastalıklarda mesela nezle, grip olmuş,
hastayı önceden tanıyor, bu tip hallerde, çok basit durumlarda sınırlı olarak, bunlarla
sınırlı olarak hafif hastalıklar açısından görmeden de “şunu al, bu ilacı al, şunu
yap” denilebileceği kabul ediliyor. Peki, tedavi yükümlülüğünün sınırları neler?
Hasta tedaviyi reddederse hekim asla hastaya müdahale edemez, belirli yöntemleri
reddederse yine o yöntemleri uygulayamaz. Diyebilirsiniz ki, hocam biraz evvel tam
tersini söylediniz, “İstediği yöntemi kendisi seçer” dediniz. Ama seçer de hasta da
onu kabul etmek zorunda değildir. Dolayısıyla zorla bunu yapamayacağına göre ya
orta yolda buluşacaklar ya da hastaya “O zaman senin istediğin yöntemi yapan bir
hekim bul” diyecektir hekim. Çocuklar bakımından ebeveynin eğer tıbbi müdahale
zorunlu ise, çocuğun sağlığı bakımından acil ise anne ve babanın tedaviyi ret hakkı
yoktur. Bu konuda hatalar görüyoruz uygulamada; “Hocam anne ve babadır ne
isterse yapar, alıyor çocuğu götürüyor”, hayır asla böyle bir hakları yok. Eğer acil ise
derhal müdahale etmek gerekir. Acil değilse o zaman başhekimliğe müracaat edip
savcılık ve mahkemeden izin alma yönünde girişimde bulunmasını istemek gerekir,
bu tip haller açısından.
Kayıt tutma yükümlülüğü yine çok önemli bir yükümlülük. Aslında kayıt tutma
yükümlülüğü sağlık personelini hukuksal sorumluluktan kurtaracak en önemli şey.
Yükümlülük diyoruz ama aslında onların lehine olan bir şey, sağlık personelinin
lehine olan bir şey ve bugün için de hasta güvenliği bakımından da kayıt tutmanın
artık önemi var. Sadece hekimin kendisi açısından delil olması bakımından değil,
hasta güvenliği açısından da. Çünkü tıp o kadar gelişti ki sadece hekim ilgilenmiyor
hastayla, bir yığın insan ilgileniyor. Bunların neler yapıldığını, hastanın neyinin
olduğunu görmesi için de iyi bir kayıt sisteminin olması gerekiyor.
Sır saklama yükümlülüğü yine çok önemli, hasta güvenliği açısından bunun herhangi
91