I.Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı ...

unlar üzerinde duracağım. Şimdi öncelikle bir kere tıbbi müdahalelerinin kural
olarak hekim tarafından yapılması lazım veya bir sağlık personeli tarafından, diğer
sağlık personeli tarafından yapılması gerekiyor. Bu çerçevede biz intörn hekimleri
hekim saymıyoruz. Dolayısıyla intörnlerin yapmış olduğu müdahalelerden dolayı
hastaların zarar görmesi durumunda gerek onlara bu müdahaleyi yaptıranların
gerekse kendilerinin bizzat doğrudan sorumluluğu söz konusu olur. Burada uzmanlık
şartı var mı? Yani bir müdahaleyi mutlaka bir uzmanın mı yapması gerekir yoksa
herhangi bir hekim de herhangi bir tıbbi müdahaleyi yapabilir mi? Daha doğrusu
şöyle bir sorun ortaya çıkabilir; uzmanın yapmadığı bir müdahaleden ve uzman
olmayan bir kimsenin yaptığı müdahaleden dolayı hasta zarar görürse bundan dolayı
sorumluluk nasıl olabilir? Şimdi bildiğiniz 1219 sayılı Kanunumuzda açık bir hüküm
var; genel veya lokal anesteziyle yapılan büyük ameliyatlarda bir uzman hekimin
mutlaka olması gerektiğini söylüyor. Bir de Tıpta Uzmanlık Tüzüğü’nde dördüncü
maddede bir hüküm var, diyor ki; “bu tüzük hükümlerine göre uzmanlık belgesi
almayanlar hiçbir yerde ve şekilde uzmanlık unvan ve yetkisini kullanamazlar ve
uzmanlıkla ilgili tıbbi faaliyette bulunamazlar”. Dolayısıyla buradan çıkardığımız
sonuç, uzman olmayan kimsenin acil haller dışında veya başka türlü hekime veya
diğer sağlık personeline ulaşma imkânının olmadığı haller dışında yapmış olduğu
müdahalelerden dolayı hasta zarar görürse bundan dolayı hukuksal bir sorumlulukları
söz konusu olabilecektir. Bu çerçevede bir diğer husus ise aydınlatma. Aydınlatma
tabii ki tıbbi müdahalenin zaten hukuka uygun olması için aranan şart ve buna bağlı
olarak da rızanın alınması gerekiyor. Ama bu çerçevede hasta güvenliği açısından
biz aydınlatmayı hukukta çok değişik kategorilere ayırıyoruz. Bunlardan hasta
güvenliği açısından önemli olanı tedavi aydınlatması dediğimiz aydınlatma türüdür
ki burada hastaya yönelik olarak hekim tedavinin başarılı olması için nelere dikkat
etmesi gerektiği, nelere uyması gerektiği noktasında birtakım uyarılarda bulunur. Bu
uyarılar tedavinin sağlam olabilmesi açısından önemli olduğundan bu uyarılardaki
eksiklik dolayısıyla hasta bunların gereğini yerine getirmez ve zarar görürse, o
zaman aydınlatma eksikliğinden dolayı hekimin sorumluluğu söz konusu olabilir. Ve
yine bu çerçevede müdahalenin, tıbbi müdahalenin özenli yapılması gerekir, yani
hatasız yapılması gerekir. Bundan dolayı da yine hasta zarar görmüş ise özenli bir
tıbbi müdahale olmadığından bu müdahaleyi yapanların sorumluluğu söz konusu
olur.
Peki, şöyle bir bakalım, hekimler açısından kimler en çok hata yapıyor? Bütün
dünyada olduğu gibi Türkiye’de de en çok hata yapan kadın doğumculardır.
Artık hatta bazı ülkelerde sigortacılar kadın doğumcuları sigortalamamaktadır
çünkü aldıkları prim, ödedikleri tazminatı karşılamamaktadır. Sonra genel cerrahi
gelmektedir, iç hastalıkları, nörüşirurji, ortopedi, nöroloji, kulak-burun-boğaz. Fakat
bu veriler Adli Tıp’tan alınmış ve ölümlü vakalarla ilgili. Yani en çok ölümün, 100
ölümün gerçekleştiği vakalarla ilgili. Dolayısıyla mesela ortopedinin aslında bazen
kadın hastalıklarından sonra geldiği de söyleniyor, ama ölüme yol açmıyor tabii. Hata
sıralamasında ikinci sırada ama ölüme yol açmadığı için burada daha aşağı sırada
gözüküyor. Peki, yapılan hatalar nelerdir, en çok yapılan hatalar? Yetersiz gözlem ve
evine erken gönderme. Gerçekten de en çok basından da okuduğumuzda; “bir şeyin
yok dediler, eve gönderdiler bir saat sonra öldü” gibi birçok haber okuyoruz. Tıbbi
girişimde gecikme, yine yetersiz önlem ve tedavi, gecikmeli ve hatalı sevk, hatalı
89