I.Uluslararası SaÄlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı ...
I.Uluslararası SaÄlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı ...
I.Uluslararası SaÄlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Post-analitik süreç ise sonuç çıktıktan sonra doktora teslim edilene kadar geçen<br />
süreçtir. Laboratuarda hasta gü<strong>ve</strong>nliğini sağlamak istiyorsak her üç süreci de kontrol<br />
altında tutacak standartlara sahip olmamız gerekir. Sağlık Bakanlığı <strong>Performans</strong> <strong>ve</strong><br />
<strong>Kalite</strong> Birimi olarak hedefimiz ülkemizin şartlarına uygun, ulusal bir standart setinin<br />
hazırlanmasını sağlamaktır. Bu amaçla laboratuarla ilgili standartları Pre-analitik,<br />
analitik, post-analitik süreçlere ait, laboratuar gü<strong>ve</strong>nliği <strong>ve</strong> laboratuar yönetimine ait<br />
standartlar olarak beş gruba ayırarak hazırlanmıştır.<br />
Pre-analitik sürece ait standartların başında laboratuar test rehberi gelmektedir.<br />
Her hastane çalıştığı parametrelerle ilgili laboratuar test rehberi hazırlamalı <strong>ve</strong><br />
bu rehberin içinde numune kabul-ret kriterlerinin de belirlenmesi gerekmektedir.<br />
Örneğin yanlış tüpte gelen numunenin kesin ret kriteri olması gibi.<br />
Laboratuarlarda numune kabul yerinin bulunması <strong>ve</strong> gelen numunelerin barkot<br />
okuyucuyla girişi yapıldıktan sonra, kabul <strong>ve</strong>ya ret kriterine göre değerlendirilip<br />
kabulünün yapılması gerekir. Bu <strong>ve</strong>rilerin kayıt altına alınarak aylık olarak hatalı<br />
numune oranları tespit edilmelidir. Bir ay boyunca ne kadar hemodiyalizli, ne kadar<br />
yetersiz <strong>ve</strong>ya uygunsuz numune geldiğinin tespiti sağlanmalıdır. Bu standarttan<br />
yararlanarak hasta gü<strong>ve</strong>nliğini sağlamak için pre-analitik hataların ölçülüp iyileştirme<br />
faaliyetinin başlatılması gereklidir.<br />
Diğer bir standart sorusu ise numunelerin toplanması <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nli transferi ile ilgili<br />
talimattır. Bu talimatta numunelerin hangi koşullarda, hangi periyotlarda <strong>ve</strong> nasıl<br />
transfer edileceğinin belirtilip bu konuda hemşirelerin <strong>ve</strong> numune taşıyıcılarının<br />
eğitim alması gerekmektedir. Bu standartla; poliklinik <strong>ve</strong> servislerdeki numunelerin<br />
karışması, uzun süre bekletilmesi <strong>ve</strong> uygunsuz koşullarda transferi engellenerek,<br />
doğru hastadan, doğru numunenin, doğru zamanda <strong>ve</strong> doğru koşullarda laboratuara<br />
teslim edilmesi sağlanır. Numune alma saati <strong>ve</strong> laboratuar teslim saati kayıt<br />
altında olmalıdır. Servislerde <strong>ve</strong> kan alma ünitelerinde barkot uygulama sistemi ile<br />
numune alma saati, laboratuarda numune kabul yerinde barkot okuyucu sistemi<br />
ile laboratuara giriş saati belirlenir. Bu iki saat arasındaki fark bize numune transfer<br />
süresini belirler. Şu an kamu hastanelerinin laboratuar sonuçlarına bakılırsa numune<br />
alma saati, laboratuar teslim saati hatta uzman onay saati görülmektedir.<br />
Analitik süreçle ilgili standartlardan örnek <strong>ve</strong>rmek gerekirse en önemli standart iç<br />
<strong>ve</strong> dış kalite kontrolün yapılması <strong>ve</strong> sonuçların kayıt altında olmasıdır. İç <strong>ve</strong> dış<br />
kalite kontrolünün sistematik olarak yapılması hasta sonuçlarının doğruluğunun<br />
<strong>ve</strong> tekrarlanabilirliğinin de kanıtıdır. İç <strong>ve</strong> dış kalite kontrol kayıtlarının saklanması<br />
laboratuar tetkik sonuçları ile ilgili hukuki soruşturmalarda analitik sürecin gü<strong>ve</strong>nli<br />
olup olmadığına dair bir kanıttır. Ama burada dikkat edilmesi gereken, laboratuar<br />
uzmanlarının kalite kontrol sonuçlarını mutlaka değerlendirerek, uygunsuz sonuçlar<br />
için düzeltici faaliyetleri yapmasıdır. Örneğin bir hastane denetiminde her gün iki<br />
seviyede iç kalite kontrol yapıldığı, fakat geriye dönük sonuçlara bakıldığı zaman son<br />
iki ayda tüm sonuçların iki sapma değerinin çok üstünde olduğu <strong>ve</strong> düzeltici faaliyetin<br />
olmadığı tespit edilmiştir. Bundan, o laboratuardaki laboratuar uzmanının sonuçları<br />
değerlendirmediği anlaşılmaktadır. Şu an çalıştığım kamu hastane laboratuarında<br />
68
Change language