I.Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı ...

anlarda ruhunu, ruhunun yönetimini teslim ettiği, bu açıdan da koruyucu bütün
mekanizmaları kaldırarak en kırılgan anının oluştuğu bir andır. Bu kadar kırılganlıkların
ortada olduğu, bütün risklerin ortaya çıktığı bir an, doğaldır ki, yarar görme ile paralel
zarar görme riskinin de en fazla taşındığı bir andır. Bu açıdan “hasta güvenliği”
konusu, daha doğrusu sağlık hizmeti sunulurken ortaya çıkacak olan hastanın
güvenliğinin risk alanları kaçınılmazdır çoğu zaman. Bunu sürekli minimaliz etmemiz
gerekir. Hatta hep kaliteden bahsediyoruz, kaliteyi yükseltebilmek için aynı oranda
hasta güvenliği konusundaki bu riskleri, hasta güvenliğini tehdit eden bu alanları
olabildiğince azaltmamız gerekir. Çok basit uygulamalarımızda hastaların güvenliğini
tehlikeye atabiliyoruz.
Amerika Sağlık Enstitüsü’nün yaptığı bir çalışma, çoğu kez bu konuda örnek
verilir. Amerika’da yılda 98.000 kişinin sadece hasta güvenliği konusunu oluşturan
önlenebilir tıbbi hatalardan öldüğü iddia ediliyor bu çalışmada. Bu çalışma, 10-12
yıllık literatür taramasına dayanmaktadır. Sadece hastalara ilaç verirken yani tedavi
uygularken görev yapan sağlık personelimizin hatalarından bile binlerce kişinin
zarar gördüğü söyleniyor. Bu rakamları özellikle kaliteyle ilgilenen arkadaşlarımız
iyi bilirler. Tıbbi uygulamadan kaynaklanan hata oranı hiç küçümsenecek düzeyde
değildir. Zaten bu raporun sonunda çok çarpıcı bir ifade var; aklınızda kalması
açısından söyleyeyim; “Amerika’da her gün sağlıkta bir uçak düşüyor” diyor! Yani bir
uçak dolusu yolcu kadar insan sağlık hizmeti alırken ölebilmektedir.
Demek ki, kaliteden söz ederken artık hasta güvenliğini göz ardı edemeyiz; ikisi
bir arada yürümeden olmaz bu iş. Kalite çalışmalarıyla ilgili birçok faaliyet yeni bir
maliyet unsuru olsa da, hasta güvenliği ile ilgili çalışmaların çoğunun maliyeti çok
düşüktür. Dolayısıyla çok daha düşük maliyetli ve çok iyi sonuç alacağımız bir alanı
göz ardı etmeye hakkımızın olmadığını düşünüyorum.
Şimdi biraz kendi sorumluluk alanımıza dönmeye çalışalım. Bir sağlık sisteminin
bütünlüğünü oluşturan, aslında biraz önce kalitenin alt birimlerini söylerken de
değindiğim, bazı elemanlar vardır. Bunların belki de en önemlisi “insan gücüdür”.
Sağlık sistemini ne kadar robotize etseniz, ne kadar teknoloji ile yoğursanız da en
öncelikli kaynak insandır. İkincisi, bu insan kaynaklarını, teknolojileri, tıbbi ürünleri
bir araya getiren “örgütsel yapılanmalardır”, organizasyonlardır, hastanelerdir,
tıp merkezleridir, eczanelerdir vesaire. Üçüncüsü, tasarladığınız hizmeti üretirken
kullandığınız her türlü tıbbi araç, gereç, cihaz, ilaç, tıbbi ürünler, “teknolojilerdir”.
Tabii en önemlisi de, uygulama alanımız, malzememiz doğrudan “hastadır” yani
insandır. Bu alandaki teorik ağırlıklı yayınlarda bahsedilen bu dört temel unsurdur.
Aslında sağlık sisteminin ana elemanları sayılırken “finansörler” ihmal edilmektedir.
Ancak bilhassa sağlık hizmetinin kitlesel olarak satın alındığı, büyük sosyal güvenlik
sistemlerinin kurulduğu, özel ya da kamu hiç fark etmez, toplumun önemli olarak
sosyal güvenlik şemsiyesine alındığı yapılarda bu finansörlerin önemi çok daha fazla
ortaya çıkmaktadır. Finansör dediğimiz sadece doğrudan sağlık hizmetini bedel
ödeyerek sunan veya bedelini sözleşme karşılığı ödeyen kişiler ya da kurumlar
değil, ilaç sektörüne, tıbbi cihaz alanına yatırım yapanlar, hastane açanlar da, bu
31