I.Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı ...

sağlık personelinin genelini ilgilendiren ortak unsurlar da söz konusu olacak ancak
ben hemşirelikle ilgili olanları biraz daha ayrıntılı olarak paylaşmaya çalışacağım.
Son yıllarda bilindiği gibi gelişmiş ya da az gelişmiş tüm ülkelerde bir hemşire açığından
söz edilmekte ve bu açığı kapatılması, özellikle hemşirelerin yeniden mesleğe
çekilmesi ve iş ortamına yöneltilmesi için farklı stratejiler uygulanmaktadır. Ülkemiz
için de bir hemşire açığı dillerde. Kurum yöneticileri, her dönem iktidarlar açısından
da bu böyle. Ancak hemşire açığını gidermeye yönelik stratejilere bakıldığında,
diğer ülkelerden farklı stratejilerin uygulandığı görülür. Biz ülke olarak, sayısal açığı
gidermede genelde daha kısa süreli eğitimle hemşire iş gücü yetiştirecek bir takım
modeller üstünde çalışıyoruz. Yani salt sayısal yetersizlik üzerinde yoğunlaşan bir
anlayışla yaklaşıyoruz. Oysa dünya ülkeleri, güvenli hasta bakımı ve kaliteli sağlık
hizmet sunumunda nitelikli hemşire iş gücünün önemini farkında ve onu anahtar
rolde kabul eden bir anlayışla konuya yaklaşıyor. Dolayısıyla hemşire iş gücünün
eğitiminden ve niteliğinden asla taviz vermeksizin, onlardan sağlık ortamında en
etkili bir şekilde yararlanma yollarını bulmaya çalışıyor.
Sağlık iş gücünün performansı, iş doyumu ve iş verimliliğini etkileyen faktörlerin
önemli bir bölümünün sağlık hizmetlerinin kendinden kaynaklandığını görüyoruz.
Çünkü sağlık hizmetleri diğer hizmet sektörleri ve işkollarından oldukça farklı özelliklere
sahip. Bir kere sunulan hizmet bireye özgü, kitle üretimi ya da standart bir üretime
uygun değil. Doğal olarak karmaşık, değişken acil ve ertelenemez bir nitelikte. Hata
ve belirsizliklere karşı oldukça duyarlı ve yapılan hatalar insan hayatına mal olabilen
sonuçlara yol açabiliyor. Sağlık hizmetlerinin çıktısını tanımlamak yani sonuçların
ölçümü diğer sektörlerde olduğu gibi çok kolay değil. Bir diğer özelliği uzmanlaşma
seviyesi çok yüksek bir sektör ve buna bağlı olarak disiplinler arası işlevsel bağlılık var
ve etkili bir ekip çalışmasını gerektiriyor. Birçok sağlık profesyonelini bir arada tutan
bu sektörde, klasik anlamda ekip çalışması yerine, çağdaş anlayışın gerektirdiği bir
ekip hizmetinin sunulması, özellikle hizmetin sonuçları açısından oldukça önemli. Çok
sayıda profesyonellerin varlığı, mesleki hedeflere öncelik verilmesine ve her mesleğin
kendi gelişimini sağlamak üzere bilimsel çalışmaları ve kariyer gelişimlerini önde
tutmalarına ve bu durum da hasta bakımı yönünde ortak bir amaca yönelmelerini
etkilemektedir.
Sağlık hizmetlerinde ikili otorite hattının bulunması diğer sektörlerden ayırt edici
önemli özelliklerinden bir başkası. Burada göz ardı edilen bir proje ilişkisi var.
Proje ve fonksiyonel yöneticilerin temel varlık nedenleri ve aralarındaki rol ilişkileri
yeterince açık olmaması beraberinde çatışmayı kaçınılmaz kılmaktadır. O nedenle
hastanelerde matriks yapının kurallarının iyi anlaşılması ve bu yönde işletilmesi son
derece önemli kazanır ve böylece yapı içerisinde eş güdümü sağlamak kolaylaşır.
Çoklu profesyonel grupların yer aldığı hastanelerin yönetim ve denetimi de klasik
yönetim ilkeleriyle bağdaşık bir şekilde yürütülemez. Ancak ülkemizde hastane
sisteminde geleneksel yönetim anlayışının hakim olduğu ve hastane idaresinin tepe
yönetiminde yer alan liderin de değişmediğini görüyoruz.
Tabii ki, bütün bu karmaşa, hastanelere potansiyel çatışma açısından elverişli
182