I.Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı ...

Belki birçoğunuzun özel sektör tecrübesi vardır. Özellikle sağlık çalışanlarının kamu
sektörü-özel sektör ayrımına çok fazla dikkat etmediklerini veya yeteri kadar dikkat
etmediklerini gözlemliyorum. Bir kamu kurumundan bahsediyoruz ama sanki özel
sektör kurumu gibi yeniden yapılandırmak, gerekirse kapatabilmek, kâr amaçlı
olarak bütün sistemi değiştirmek gibi çok radikal kararlardan söz ediyoruz. Hâlbuki
gerçekten bizi kısıtlayan önemli hususlar var. Nasıl mı? Şöyle ki; üçgenin üst kısmı
kamu ve özel sektörde birbirine benzer. Çıktı ve sonuç belirleme müşteriye ve
çalışanlara göre değerlendirilir. Ama üçüncü kısım, yani sahipler, ortaklar ve onların
kâr düşünceleri noktasında kamu sektöründe durum biraz farklı, detaylarda küçük
bir fark var; kamu yönetimi, hükümet, meclis ve vatandaş. Bunları da dikkate
almak durumundayız. Ayrıca toplumu da dikkate almak durumundayız. Peki, bu ne
demek? Bu fark, hükümetin, diğer kamu kurumlarının, hukuki çerçevenin, toplumsal
taleplerin ve siyasi sistemin dikkate alınması demektir. Çünkü bu bize mali kısıtlar
getirecek, hukuki çerçevede her istediğimizi yapamayacağız. Kendi şirketiniz veya
bir hastaneniz olsa hukuki düzenleme veya regülasyon koyma gibi bir derdiniz
olmaz, istediğiniz şekilde çerçevenizi belirlersiniz. Ama kamu sektöründe öyle değil,
dur bir dakika derler, her istediğinizi yapamazsınız. Siyasi etkileri dikkate alacaksınız,
en önemlisi sosyal boyutu dikkate alacaksınız.
Sorunlarımızın bir kısmı sosyal boyut dikkate alınmadığı için ortaya çıkıyor. Bir
zamanlar hükümetlerin birisi bütün illere yaşlılar için huzurevi yapma projesini
düşünmüş ve hayata geçirmiş, bütün illere huzurevi yapmış. Çok basit olarak kişi
başına düşen nüfusa göre yatak sayısını hesaplamış. Ancak batı illerinde yapılan
huzurevleri ihtiyacı karşılamadığı halde, doğu illerinde hiç talep olmamış ve bugün
bunlar yatılı bölge okulları olarak kullanılıyor. Çünkü Doğuda yaşlılarını huzurevine
yatırmayan, bu durumu kendisi için zül addeden, vicdanen kabul etmeyen insanlar
var. Başka yerlerde ise biraz daha farklı düşünen insanlar var, bir ülkede olan şeyler
bunlar. İşte bu toplumsal dinamikleri düşünmeden ülkenin her tarafına standart bir
şey yaparsak, daha sonra neden olmuyor diye yaşanan aksaklıklardan ötürü sisteme
bir şeyler ilave etmeye çalışırız. İşte sıkıntılarımızdan bir tanesi bu, dolayısıyla
kamusal alanı dikkate almak gerekiyor.
Diğer bir husus, performans yönetimi sürecini dikkate almak durumundayız. Biz parça
parça bir şeyler yaptığımızı düşünüyoruz, bu konferansta sunulan tebliğlerden de
anlaşılıyor ki, gerçekten de önemli işler yapmışız. Sağlık Bakanlığı diğer bakanlıklara
örnek olabilecek pek çok çalışma yaptı; Türkiye’de hiçbir bakanlıkta, hiçbir kamu
kurumunda bu derece ileri düzeyde performans yönetimi dikkate alınmadı. Hatta
Sağlık Bakanlığı’nın uygulamaları, başka pek çok ülke için de örnek oluşturabilir.
Ama dikkat edin, performans yönetimi deyince bireysel performans ölçümü ve
ücretlendirme modeli ile birkaç uluslararası standart ile hastanelerin kurumsal
performans ölçümü dikkate alınıyor. Peki, hepsi bu mu? Hâlbuki performans başka
şey demek, mevcut uygulama sadece ölçmeden ibaret, performans yönetimi ise
farklı bir şey. Artık ölçümden yönetime geçmek, öncelikle performansı planlamak
ve doğru karar vermek durumundayız. Bir hastane düşünün, 15 bin nüfuslu bir
yerde 500 yataklı bir hastane. Biz o hastaneyi yaptık, büyük paralar harcadık. Peki,
o hastanenin kaderi nedir? Verimsiz çalışmaktır. Çünkü o hastanenin kapasitesini
155