I.Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı ...

ulaşabilmek için bu alan yalnızca akademisyenlerin uğraş alanı olmaktan çıkarılmalıdır.
Bizler konuşmayı çok severiz, nitekim bakın saat 17:20. Şu anda çoktan programın
bitmiş olması lazım. Performanstan bahsederiz, kaliteden bahsederiz değil mi?
Performansın en önemli unsuru kalitedir, kalitenin de önemli unsurlarından bir
tanesi zaman kullanımıdır. Dolayısıyla bakın hal-i pürmelâlimiz bu. Sizler bu konuya
el atmadığınız müddetçe durum biraz da bundan ibaret olacak.
Ben bu konuşmamda sağlık hizmetlerinde performans yönetimi konusunu ele
alacağım. Akademisyenlerin konuya bakışını belki her zaman dinliyorsunuz
ama performans yönetimine akademik bakış nasıl olur diye sorarsanız iki farklı
yöntemden bahsedebilirim. Birincisi, sizleri -sizler zaten bu konuda işin bir tarafısınız
diye düşünüyorum- birtakım rakamlarla, figürlerle, anlaşılmayan şeylerle meşgul
etmek olabilir. Çok fazla sayı veririz, çok fazla rakam veririz, ama pazartesi günü
işe döndüğünüz zaman bu oturumdan geriye kalan ne vardı diye bakarsanız “Evet
bir hoca vardı, güzel konuşmuştu ama ne demişti? İyi bir şeyler söylemişti” der
geçersiniz. Peki, ama ne söylemişti? Biz bazen işin özüyle şeklini karıştırıyoruz. Bunu
da ters zamanlarda yapıyoruz. Bazen usul özden önce gelir. Hani eskiler ne güzel
söylemişler, “Vusulsüzlük usulsüzlükten olur”. İşte vusul dediğimiz şey performans.
Yani performansımız düşükse yöntemimizden kaynaklanıyor, günümüz Türkçesiyle
tercümesi bu. Ama diğer taraftan bakınca gerçekten bu işi meslek edinenler bile aynı
hataya düşebiliyor. Bir başka husus, biz akademisyenler genellikle kendi uzmanlık
alanlarımızın esiri oluyoruz. Sizlerin, yani sağlık çalışanlarının da zaman zaman aynı
hataya düştüğü oluyor. İşin bir tarafını, yani hizmet alan tarafını zaman zaman
ihmal ettiğimiz oluyor. Yazdığımız reçetelerin gerçekten okunup okunmadığını, onun
ötesinde reçetelerimizin kimin tarafından okunacağını hiç merak ediyor muyuz? Bir
bakıyorsunuz çok teknik bir konu, ben bir üniversitede akademisyen olduğum halde
anlayamıyorum. Yoksa anlaşılmasın diye mi yazılıyor? Acaba konunun bir tarafı olan
vatandaş ilaç kullanımında daha bilinçli olsun diye daha basit, anlaşılır bir dilden
yazamaz mıyız? İşte şu andaki sorumuz da galiba biraz böyle.
Diğer taraftan, bizler sağlık hizmetlerinin toplumsal tarafını ihmal ediyoruz. Gerçekten
bu durum biraz da böyle ama işin nihayetinde toplum yararı, hizmetlerimizden
yararlananlar ön plana geliyor. Dolayısıyla kamu hizmetlerinden yararlananlara
da hizmetin diğer unsurları kadar dikkat edilmeli diye düşünüyorum. Bir başka
husus, öz ve şekil birbirine karıştırılıyor. İnsan algılayışımız da bu durumu etkiliyor.
Örneğin performansa dayalı ücret dedik; bu durumda ücretini artırdığımız zaman
insanların daha fazla memnun olacaklarını, daha fazla performans sergileyeceklerini
veya performanslarını artırmak için çaba sarf edeceklerini mi düşünüyoruz? Yani
insanların motivasyonunu artıran şey sadece para mıdır? 1920’lerde insanların
“makine” olarak algılandığı zamanlarda böyle düşünülüyormuş arkadaşlar. Ama
aradan çok zaman geçti, yaklaşık 100 yıl geçti. Bu süre içerisinde “insan” denen
olgunun da gerçekten performansta önemli bir unsur olduğu anlaşılıyor. Ama biz
her nedense bunu işin özüne çok fazla dâhil edemiyoruz, sadece mekanik bir olgu
olarak bakıyoruz. Çok güzel bir bilgisayar sistemi kurarsınız, çok iyi formülasyonlar
yaparsınız ve dersiniz ki “Tamam benden bu kadar, bundan sonrası senin işin,
performansını iyileştir”. Hedeflediğimiz sonuca ulaşamayınca da, toplumu suçlarız,
153