Untitled - İzmir Ticaret Odası

484

KÜNYE
DEĞİŞKEN YIL BİRİM KARABURUN: VERİ/AÇIKLAMA
Yüzölçümü 2006 km 2 415
Nüfusu
Nüfus yoğunluğu
2006
(Projeksiyon)
2006
(Projeksiyon)
kişi 15.924
kişi/
km 2
Kentleşme oranı 2006 yüzde 20
Rakımı 2006 m 50
İl merkezine uzaklığı 2006 km 100
İzmir'e göre konumu 2006 - İzmir’in batısında
Komşu il ve ilçeler 2006 - Güneyinde Urla ve Çeşme
Metropol ilçe mi? - - Hayır
Temel geçim kaynakları 2006 - Tarım ve hayvancılık
Kişi başına düşen gelir 1996 dolar 3.673
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 1996 YTL 3.143.361
Gayri safi tarımsal
üretim gelir
38
2006 YTL 20.852.500
İhracatı 2006 dolar 26.319.71
Önemli ihraç ürünleri 2006 - Enginar, zeytin, sümbül, nergis
Ticaret sanayi merkezleri 2006 - Mortan
Toplam firma sayısı 2006 adet 525
Tahsil edilen vergi
toplamı
2006 YTL 2.686.726,67
Banka, şube sayısı 2006 adet 1 banka, 1 şube
Yer altı zenginlikleri 2006 -
Toplam konut sayısı 2006 adet 8.912
Toplam otel yatak
kapasitesi
2006 adet 982
Okur-yazar nüfus oranı 2006 yüzde 99
Öğretmen başına düşen
öğrenci sayısı
Doktor başına düşen kişi
sayısı
İlçe ile özdeşleşmiş
unsurlar
2006 kişi 12
2006 kişi 1.447
Mermer, bazalt, kayrak taşı, seramik
kili
2006 - Enginar, zeytin, sümbül, nergis
485

486

1. GİRİŞ
Karaburun’un, Merkez ve Mordoğan olmak üzere iki belediyesi bulunmaktadır. İlçe
Merkez Belediyesi mücavir alan sınırları içerisinde 6, Mordoğan Belde Belediyesi
mücavir alan sınırları içinde 3, mücavir alan sınırları dışında 4 olmak üzere toplam
13 köyden oluşmaktadır.
Ayrıca bu köylere bağlı devamlı ikamet edilen 7 Mahalle ile Küçükbahçe Köyüne
bağlı Denizgiren, Parlak Köyüne bağlı Badembükü, Sarpıncık Köyüne bağlı
Hamzabükü olmak üzere 3 mezra mevcuttur.
2000 nüfus sayımına göre 13.446 kişilik nüfusa sahip olan ilçenin 2006
projeksiyonuna göre 1 nüfusu 15.924 olmuştur. İlçe bu rakamla İzmir’in en çok nüfusa
sahip 27. ilçesidir ve toplam il nüfusunun yüzde 0,4’üne sahiptir.
İstihdam olanaklarının yetersizliğinden dolayı genç nüfus şehir merkezine göç
etmektedir. Nüfus artış oranı bu nedenle düşüktür.
Karaburun denince akla ilk gelenler, enginar, zeytin, sümbül, nergisdir.
1996 yılı GSYİH’sı 2 3.143.361 YTL olup İzmir genelinde son sıradadır ve 3.673 Dolar
kişi başı GSYİH rakamı ile de 12. sırada yer almıştır.
Karaburun ekonomisinde, tarım ve hayvancılık belirleyicidir. İlçede en çok kıl keçisi
yetiştirilmektedir. Organik tarım yapılmaktadır. Sanayi gelişmemiştir.
Karaburun doğası ve sakin yaşantısıyla alternatif bir dinlenme yeridir.
2. İlçenin Tarihi, Coğrafi ve Demografik Yapısı
2.1. Tarihi
Karaburun yerleşimi çok eskiye dayanır. Çakmaktepe Mevkii’nde bulunan taştan
yapılmış balta ve kesici aletler nedeniyle yerleşim tarihinin Taş Devri’ne kadar
uzandığı sanılmaktadır. Hititler tarafından kurulmuş olan kentin ilk halkını eski
Yunanlılar oluşturur. İlçe tarihi, M. Ö. 1200’lerde İyon egemenliği ile aydınlanmaya
başlar. İyon egemenliğini sırasıyla Lidya, Makedonya, Roma, Türk Ceneviz,
Aydınoğulları, Timur ve Osmanlı egemenliği izler. Doğu Roma İmparatorluğu
zamanında Karaburun Türk beylerinden Çakır Bey tarafından alınmış, 1320 yılında
Aydınoğulları’nın hâkimiyetine girmiştir. 1415 yılında da Çelebi Sultan Mehmet
tarafından kesin olarak Osmanlı İmparatorluğu’na katılmıştır.
1 Nüfus projeksiyonu TÜİK tarafından yapılmıştır.
2 TÜİK tarafından ilçelere ilişkin olarak en son açıklanan GSYİH rakamı 1996 yılına aittir.
487

Karaburun, 1902 yılında Belediye haline gelmiş olup, 1910 yılında ilçe sıfatı
kazanmıştır. Birinci Dünya Savaşı sırasında 15 Mayıs 1919’da Yunanlılar tarafından
işgal edilir. 17 Eylül 1922’de düşman işgalinden kurtulur. “Ahırlı” olan adı
Karaburun olarak değiştirilir.
2.2. Coğrafi Yapısı
İlçe yarımada üzerine kurulmuş olup, rakımı 50 m.’dir. Güneyden kuzeye doğru
uzanan 30 km uzunluğunda; en az 10 km., en çok 15 km. genişliğinde bir bölgedir.
Doğu, batı ve kuzeyi denizle çevrilidir. İlçe 415 km 2 . büyüklüğünde olup, 38-36
derece boylam noktaları arasında yer almaktadır.
İlçe engebeli bir yapıya sahiptir. Mordoğan, Yeniliman, Badembükü ve Denizgiren
mıntıkalarının bir kısmı ovalıktır. En yüksek tepesi 1.212 m. ile Akdağ Tepesi’dir.
İlçenin kıyı uzunluğu 96 km.’dir.
İzmir Körfezi boyunca kuzey ve batı kıyıları çok güzel manzaralı bir şerit halinde
uzanmakta olup, çok sık koyları vardır. Bu koylar sırasıyla; Sıcağıbükü, Kumburnu,
Çatalkaya Körfezi, Mordoğan İskelesi, Ardıç, Kaynarpınar, Boyabağı, Akbük,
Eşendere, Olcabük, Bodrum, Karaburun İskelesi, Yeniliman, Denizgiren, Karareis,
Kocadere ve Gerence’dir.
İlçede önemli ada olarak Büyük Ada, Uzun Ada, Göyne, Bayta (Goni) Adaları vardır.
Bu adalarda herhangi bir iskan yoktur.
İlçe Akdeniz iklimi özellikleri gösterir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve
yağışlıdır. Son beş yılın ortalama yağış miktarı 650-750 mm. ve ısısı azami +35, asgari
-2 derecedir. İlçe orman bakımından fakir olup, bitki örtüsü ve maki formasyonları
ile kaplıdır.
İlçedeki alan dağılımı ile ilgili verilere ulaşılamamıştır. 2006 yılı verilerine göre
40.585 da. tarım alanı olduğu bilinmektedir. Kişi başına 2.548 m 2 . tarım alanı
düşmektedir.
2.3. Demografik Yapısı
İlçe Merkez Belediyesi mücavir alan sınırları içerisinde 6 köy (Ambarseki, Bozköy,
Hasseki, Saip, Tepeboz, Yayla Köyü) ve Mordoğan Belde Belediyesi mücavir alan
sınırları içinde 3 köy (Eğlenhoca, İnecik, Kösedere Köyü) ile mücavir alan sınırları
dışında 4 köy (Küçükbahçe, Salman, Parlak, Sarpıncık Köyü) olmak üzere toplam 13
köyden oluşmaktadır. Ayrıca bu köylere bağlı devamlı ikamet edilen 7 mahalle ile
Küçükbahçe Köyü’ne bağlı Denizgiren, Parlak Köyü’ne bağlı Badembükü, Sarpıncık
Köyüne bağlı Hamzabükü olmak üzere 3 mezra mevcuttur.
İlçe, Merkez ve İskele Mahallesi, Mordoğan Beldesi’nde Merkez, Ardıç, Kütlüçek,
Çatalkaya ve Mordoğan Mahalleleri bulunmaktadır. İlçe Merkez Mahallesi sahilden
1 km. içeride tepe yamacında kurulmuş, İskele Mahallesi ise deniz kıyısındadır.
488

İskele ve Bodrum Mevkileri turistik, yazlık yerleşim alanlarıdır.
Köyler genellikle denizden uzak sayılabilecek dağ yamaçlarına kurulmuştur.
İlçeye bağlı 13 köy, 1 belde, Merkez Belediye sınırları içerisinde 2 mahalle, Mordoğan
Beldesi sınırları içerisinde 5 mahalle mevcuttur.
İlçenin nüfus artış oranı göç nedeniyle azdır.
İlçe toplam nüfusu 2000 yılı itibariyle 13.446 kişidir.
Nüfus, TUİK 2006 yılı projeksiyonuna göre 15.924 olmuştur. İlçe bu rakamla İzmir’in
en çok nüfusa sahip 27. ilçesidir ve toplam il nüfusunun yüzde 0,4’üne sahiptir.
Kilometrekareye düşen kişi sayısı 2006 yılı projeksiyonuna göre 38’dir. İlçede oy
kullanma ehliyetine sahip kişi sayısı 6.323’tür.
Tablo 1: Nüfus Durumu
2000 2006
Erkek Kadın Toplam Toplam*
Karaburun Merkez 1.622 1.310 2.932 3.193
Köy 5.347 5.167 10.514 12.731
Toplam 6.969 6.477 13.446 15.924
Kaynak: TUİK, 2007
* TÜİK, projeksiyon
3. Ekonomi
Karaburun İlçesi, TUİK tarafından en son olarak 1996 yılında yayımlanan ilçeler
bazında GSYİH rakamlarına göre 3.143.361 YTL ile İzmir genelinde sonuncu ve 3.673
Dolar kişi başı GSYİH rakamı ile de 12. sırada yer almıştır.
1997–2007 yılları arasında teşvik belgeli yabancı sermayeli yatırım gerçekleşmemiştir.
İlçede; İzmir Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği’ne kayıtlı 407, İzmir Ticaret
Odası’na kayıtlı 106, Ege Bölgesi Sanayi Odası’na kayıtlı 12 ve toplamda 525 firma
bulunmaktadır.
Tablo 2: Faaliyet Gösteren Firmalar (2006)
Kayıtlı Olduğu Oda
Firma Sayısı
İzmir Ticaret Odası 106
Ege Bölgesi Sanayi Odası 12
İzmir Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği 407
Toplam firma sayısı 525
Kaynak: İZTO, EBSO, İESOB, 2007
489

Yabancı sermayeli 4 şirket bulunmaktadır.
SSK’ya bağlı çalışan sayısı 643, emekli sayısı 574’tür. Emekli Sandığı’na bağlı 292
emekli ve 91 dul-yetim bulunmaktadır. Bağ-Kur’dan maaş bağlı 550 kişi
bulunmaktadır.
İlçede sadece 1 banka (Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş.), 1 şubesi ile hizmet
vermektedir. İzmir Caddesi üzerinde bulunmaktadır.
Tablo 3: En çok vergi veren ilk 20 firma (2006)
Sıra
Tutar
Ünvan
No
(YTL)
1. Tabaoğlu Su Ürün. San. Tic. Ltd. Şti. 8.287,10
2. Tepeboz Turz. San. Tic. Ltd. Şti. 7.270,11
3. Hoget Petrol Tic. Ltd. Şti. 6.665,24
4. Eğlenhoca Köy. Kalk. Koop. 3.858,61
5. Gür. Kah. Unl. Mam. Ltd. Şti. 3.400,00
6. Alpaslan Özmen Yapı Ltd. Şti. 3.145,90
7. Güldiken İnş. Maden. Ltd. Şti. 2.700,00
8. Güven Balık Ürt. Ltd. Şti. 2.147,41
9. Göksan Day. Tük. Ltd. Şti. 1.600,00
10. Tuğ-Taş İnş. Malz. Ltd. Şti. 900,00
11. S. S. Özkaraburun Taşkoop 512,73
12. Mavburun Turz. Otel Ltd. Şti. 465,17
13. Özkaraburun İnş. Nak. Ltd. Şti. 463,48
14. Cennet Turs. Tes. Ltd. Şti. 154,18
15. ----
16. ----
17. ----
18. ----
19. ----
20. ----
Kaynak: İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı, İlçe Kaymakamlığı, 2007
490

Tablo 4: En çok vergi veren ilk 20 mükellef (2006)
Sıra
Tutar
İsim
No
(YTL)
1. Basri SAKA 45.830,90
2. Tuncay SAATÇİ 18.927,20
3. Özcan YEŞİLOVA 13.519,02
4. Gökçen MERİÇ 13.219,12
5. Nuriye BARAN 6.915,70
6. Sabahattin ÜSTÜNDAĞ 6.768,90
7. Kudret EFİL 6.613,95
8. Seçkin DABAK 5.169,48
9. M. Ayşe BALABAN 4.971,25
10. Ahmet ÖZKURT 4.755,22
11. Mehmet Ali AKYOL 4.693,94
12. Birsen KİREÇÇİ 4.634,08
13. Mükremin KOÇ 4.600,00
14. Abdullah KARAOĞLU 4.169,76
15. Ayşe Nur SÜER 3.533,92
16. Ayhan GÜRDÜR 2.912,54
17. Ergin AYVAZ 2.650,00
18. Alaiddin YILDIZ 2.275,18
19. Kezban GÜVENÇALAN 2.227,84
20. Süzen TOK 2.186,44
Kaynak: İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı, İlçe Kaymakamlığı, 2007
3.1. Tarım
İlçede, tarım alanları oldukça sınırlıdır. Eskiden bu sınırlı alanlarda özellikle tütün
ekimi ve bağcılık yaygın olarak yapılmasına rağmen günümüzde, sınırlı bir bölgede
yapılan bağcılık hariç diğer tarım ürünleri üretilmemektedir. Üretilen ürünlerin
tamamına yakını ise organik tarım ürünüdür. Toprağının ve ikliminin özelliğinden
dolayı tarım ürünleri (zeytinyağı, enginar, nergis ve mandalin) çok kaliteli, bazıları
da (hurma zeytin) Karaburun’a özgü ürünlerdir.
Son zamanda Tarım İlçe Müdürlüğü’nün de Agro-Ekoturizm programı çerçevesinde
tarım ürünleri ve bu ürünlerden elde edilen işlenmiş gıda türlerinin sayısı
artmaktadır. Örneğin, çeşitli yemekleri yapılan enginardan ve sağlık için çok yararlı
olduğu belirtilen aynı zamanda çay olarak da içilen karabaş otundan reçeller
yapılmaktadır. Bunların pazarlaması için girişimler devam etmektedir.
491

İlçede yetişen ve kendine özgü güzel kokusuyla çok sevilen nergis ve sümbül ise
doğrudan İstanbul ve Ankara’ya gönderilmekte ve Karaburun’a önemli bir
ekonomik katkı sağlamaktadır. Ancak son yıllarda ortaya çıkan bir hastalık
nedeniyle bazı yörelerimizde (örneğin, Mordoğan ve civarı) bu üretim tamamen yok
olmuştur.
Tablo 5: Tarımsal Alan Dağılımı
Yüzölçümü
(da)
2002 2006
2006 Pay
(%)
Değişim
(%)
Toplam tarım alanı 37.050 40.585 100 9,5
Tarla alanı 3.150 2.563 6,3 -18,6
Sebze alanı 2.030 1.860 4,6 -8,4
Meyve alanı 160 175 0,4 9,4
Süs bitkileri alanı 1.490 1.100 2,7 -26,2
Bağ alanı 700 587 1,4 -16,1
Narenciye alanı 900 1.050 2,6 16,7
Zeytin alanı 25.600 30.650 75,5 19,7
Nadas alanı 560 600 1,5 7,1
Tarıma elverişli boş arazi 2.460 2.000 7,4 -18,7
Sulanan tarım alanı 4.520 4.088 10,1 -9,6
Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007
Toplam tarım alanı 40.585 da.’dır. İlçedeki tarım alanları 2002 yılına göre yüzde 9,5
oranında artmıştır.
Tarım arazisinin yüzde 75,5’i zeytin alanı olarak kullanılmaktadır. 30.650 da. zeytin
alanını, 2.563 da. ile tarla, 1.860 da. ile sebze, 1.100 da. ile süs bitkileri izlemektedir.
Tarıma elverişli boş arazi 2.000 da.’dır.
Tarım alanlarının 4.088 dekarında sulama yapılırken, 36.497 dekarlık alan
sulanmamaktadır.
İlçede organik tarım yapılmaktadır.
Damlama yöntemi ile sulamaya geçilmiştir.
492

Grafik 1: Tarım Arazileri Dağılımı
Kaynak: Tablo 5
3.1.1. Bitkisel üretim
İlçedeki tarla ürün ekiliş alanı 2002 yılına göre 2006 yılında yüzde 18,6 düşüş
göstermiştir.
İlçede buğday, arpa (diğer), yulaf, bakla (hayvan yemi ve yemeklik kuru), burçak
(kuru ot ve yemeklik kuru), mısır (hasıl ve silaj), tritikale, fiğ (dane), patates (I. ürün),
yonca (yeşil ot) ve fasulye (kuru) üretimi yaygındır.
İlçede 2002 yılında üretilmeyen bakla (hayvan yemi) ve burçak (kuru ot) 2006 yılında
üretilmeye başlamıştır. Buna karşın; mısır (hasıl ve silaj), tritikale, nohut, fiğ (dane),
patates (I. ürün), yonca (yeşil ot) fasulye (kuru) üretimden kalkmıştır.
Toplam 2.563 da tarla alandan 444,5 ton ürün elde edilmiştir.
2006 yılında üretim miktarı açısından 280 tonla buğday, 127,5 tonla arpa, 25 tonla
yulaf ilk 3 sırada yer almıştır.
493

Tablo 6: Tarla Ürünleri Üretimi
Ekiliş Alanı Üretim Verim
Ürün
2002 2006
(da) (ton) (kg/da)
Artış
(%)
2002 2006
Artış
(%)
2002 2006
Artış
(%)
Buğday 1.400 1.400 0 231 280 21,2 165 200 21,2
Arpa (diğer) 800 850 6,3 120 127,5 6,3 150 150 0
Yulaf 700 200 -71,4 119 25 -79 170 125 -26,5
Bakla (hayvan yemi) 0 50 --- 0 5 --- --- 100 ---
Burçak (kuru ot) 0 50 --- 0 5 --- --- 100 ---
Bakla (yemeklik kuru) 30 13 -56,7 3,6 2 -45,8 120 150 25
Mısır (hasıl) 20 0 -100 50 0 -100 2.500 --- ---
Mısır (silaj) 20 0 -100 60 0 -100 3.000 --- ---
Tritikale 10 0 -100 3 0 -100 300 --- ---
Nohut 20 0 -100 2,4 0 -100 120 --- ---
Fiğ (dane) 100 0 -100 9 0 -100 90 --- ---
Patates (I. ürün) 10 0 -100 20 0 -100 2.000 --- ---
Yonca (yeşil ot) 20 0 -100 80 0 -100 4.000 --- ---
Fasulye (kuru) 20 0 -100 2,4 0 -100 120 --- ---
Toplam 3.150 2.563 -18,6 700 445 -36,5 --- --- ---
Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007
İlçe tarımında sebze bir diğer uğraş alanıdır.
En geniş ekiliş alanına 1.400 da. ile enginar, 100 da ile domates ve 80 da ile biber
sahiptir.
2006 yılında 100 tonun üzerinde üretim rakamı yakalayan 4 ürün kalemi
bulunmaktadır. Bunlar; 1.680 ton ile enginar, 270 ton ile domates, 160 ton ile biber ve
150 ton ile patlıcandır.
2002 yılında üretilmesine rağmen ıspanak, soğan (kuru), sarımsak (kuru), bakla
(taze), karnabahar 2006 yılında üretilmemiştir.
Buna karşın barbunya ekilmeye başlamıştır.
Toplam 360 da. ekim alanından 943 ton sebze elde edilmiştir.
494

Tablo 7: Sebze Üretimi
Ekiliş Alanı Üretim Verim
Ürün
2002 2006
(da) (ton) (kg/da)
Artış
(%)
2002 2006
Artış
(%)
2002 2006
Artış
(%)
Enginar 1.400 1.400 0 2.100 1.680 -20 1.500 1.200 -20
Domates
(sofralık)
130 100 -23,1 325 270 -16,9 2.500 2.700 8
Biber
(sivri, çarliston)
80 80 0 128 160 25 1.600 2.000 25
Patlıcan 70 50 -28,6 210 150 -28,6 3.000 3.000 0
Kabak (sakız) 20 20 0 60 60 0 3.000 3.000 0
Kavun 30 20 -33,3 60 50 -16,7 2.000 2.500 25
Hıyar (sofralık) 20 20 0 40 40 0 2.000 2.000 0
Biber (dolmalık) 20 20 0 36 40 11,1 1.800 2.000 11,1
Kabak (bal) 10 10 0 30 30 0 3.000 3.000 0
Karpuz 30 10 -66,7 75 30 -60 2.500 3.000 20
Börülce (taze) 10 20 100 5 30 500 500 1.500 200
Barbunya (taze) 0 30 --- 0 18 --- --- 600 ---
Fasulye (taze) 30 30 0 15 15 0 500 500 0
Bezelye (taze) 20 20 0 25 15 -40 1.250 750 -40
Sarımsak (taze) 10 10 0 10 15 50 1.000 1.500 50
Soğan (taze) 10 10 0 10 15 50 1.000 1.500 50
Bamya 10 10 0 4 5 25 400 500 25
Ispanak 10 0 -100 10 0 -100 1.000 --- ---
Soğan (kuru) 90 0 -100 180 0 -100 2.000 --- ---
Sarımsak (kuru) 20 0 -100 15 0 -100 750 --- ---
Bakla (taze) 20 0 -100 30 0 -100 1.500 --- ---
Karnabahar 10 0 -100 15 0 -100 1.500 --- ---
Toplam 2.050 1.860 -9,27 1.283 943 -26,5 --- --- ---
Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007
Meyve tarımı da ilçe ekonomisinde önemli bir yere sahiptir.
Meyve veren yaşta ağaçlardan 12.045 ton meyve elde edilmektedir. 2002 yılına
kıyasla, meyve veren ağaç sayısı yüzde 2,6 azalırken meyve üretim miktarı yüzde 20
oranında artmıştır. Üretilen meyve çeşitliliğinde fark yoktur.
İlçede meyve alanlarında ağırlıklı olarak zeytin ve mandalina üretimi yapılmaktadır.
Yağlık zeytin 9.300 ton üretim miktarıyla aslan payını almıştır. Zeytin ve
mandalinayı 222 ton ürün ile limon, 108 ton ile portakal, 36 ton ile şeftali, 20 ton ile
armut, 19 ton ile nar, 12 ton ile ayva ve erik, 11 ton ile badem ve incir ağaçları
izlemektedir. Bunların yanı sıra 10 ton kiraz, 5 ton kayısı, 4 ton elma üretilmiştir.
495

Tablo 8: Meyve Üretimi
Ürün
Meyve Veren Yaşta Ağaç
Sayısı
2002 2006
Artış
(%)
Üretim
(ton)
2002 2006
Artış
(%)
Verim
(kg/ağaç)
2002 2006 Artış
(%)
Zeytin
(yağlık)
456.000 465.000 1,9 9.120 9.300 1,9 20 20 0
Mandalina
(satsuma)
28.500 32.500 14 570,0 2.275 299,1 20 70 250
Limon 3.700 3.700 0 148,0 222 50 40 60,0 50
Portakal
(washington)
1.800 1.800 0 54,0 108 100 30 60 100
Şeftali
(diğer)
1.440 1.440 0 36,0 36 0 25 25 0
Armut 1.470 1.500 2 19,0 20 5,3 13 13,3 3,1
Nar 950 950 0 19,0 19 0 20 20 0
Ayva 850 880 3,5 11,0 12 9,1 13 13,6 5,4
Erik 600 600 0 7,2 12 66,7 12 20 66,7
Badem 2.600 2.650 1,9 15,6 11 -29,5 6 4,1 -31,7
İncir 530 550 3,8 10,6 11 3,8 20 20 0
Kiraz 700 800 14,3 8,4 10 19,0 12 12,5 4,2
Kayısı 630 200 -68,3 15,8 5 -68,3 25 25 0
Elma (diğer) 170 180 5,9 3,4 4 17,6 20 22,2 11
Toplam 499.940 512.750 2,6 10.038 12.045 20,0 --- --- ---
Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007
Ayrıca, 2002 yılında 700,3 da.’lık alanda sofralık, kurutmalık üzüm ve çilek
üretilmiştir. 2006 yılına gelindiğinde çilek üretimden kalkmıştır. Toplam 581 da.’lık
alanda 31 ton üzüm üretilmiştir.
Tablo 8.2: Meyve Üretimi (2)
Meyve Veren Yaşta
Ağaç Alanı (da)
Ürün
Artış
2002 2006
(%)
Üretim
(ton)
2002 2006 Artış
(%)
Verim
(kg/da)
2002 2006
Artış
(%)
Üzüm (Sofralık) 50 570 1.040 50 20 -60 1.000 35 -96,4
Üzüm (Kurutmalık) 650 11 -98,3 715 11 -98,4 1.100 1.000 -9
Çilek 0,3 0 -100 1 0 -100 3.000 --- ---
Toplam 700,3 581 -17 766 31 -95,9 --- --- ---
Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007
İlçede örtü altı tarımı yapılmamaktadır. 3,5 da. boş plastik sera mevcuttur.
496

11 köyde, 403 hane açık alan süs bitkileri yetiştiriciliği ile uğraşmaktadır. Toplam
1.100 da. alanda kesme çiçek yetiştiriciliği yapılmaktadır.
İlçede bulunan tarımsal alet ve ekipman şu şekildedir:
Tablo 9: Tarımsal Alet ve Ekipman Varlığı (2006)
Alet-Ekipman Adet Alet-Ekipman Adet
Kulaklı traktör pulluğu 85 Diskli tırmık 5
Traktör
Hayvanla – Traktörle çekilen ara
70
çapa makinaları
5
Tarım arabası (römork) 70 Karasaban 4
Dişli tırmık 45 Merdane 4
Elektropomp 45 Toprak tesviye makinaları 4
Hayvan pulluğu
Sap toplamalı saman yapma
38
makinası
4
Sırt pülverizatörü 35 Santrifüj pompa 4
Su tankeri 35 Orak makinası 3
Yağmurlama tesisi 25 Tozlayıcı 3
Motopomp (termik) 18 Seyyar süt sağım makinası 3
Derin kuyu pompa 15 Kendi yürür biçer döver 2
Damla sulama tesisi 15 Toprak burgusu 2
Toprak frezesi 12 Kimyevi gübre dağıtma makinası 2
Motorlu pülverizatör 12 Biçer bağlar makinası 2
Motorlu tırpan 10 Balya makinası 2
Atomizör 10 Meyve hasat makinası 2
Kuyruk milinden hareketli
pülverizatör
8 Kepçe 2
Sap döver harman makinası 7 Dip kazan 1
Ark pulluğu 5 Krema makinası 1
Kültüvatör 5 Süt sağım tesisi 1
Kaynak: İl Tarım Müdürlüğü, 2007
3.1.2. Hayvancılık
İlçe köylerinde hayvancılık da yapılmaktadır. Özellikle küçükbaş hayvancılık
yaygındır. Hayvan varlığının ırklara göre dağılımı aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.
497

Tablo 10: Hayvan Varlığı
Tür 2002 2006
Artış
Sığır 400 448 12
At 122 125 2,5
Katır 90 95 5,6
Eşek 250 250 0
Koyun 3.810 4.000 5
Keçi 20.300 23.185 13,8
Tavuk 0 5.400 ---
Hindi 0 50 ---
Kaz 0 50 ---
Ördek 0 100 ---
Kaynak: İl Tarım Müdürlüğü, 2007
İlçede en çok keçi yetiştirilmektedir. 23.185 başla keçi varlığı diğer hayvanlardan
belirgin bir biçimde fazladır. İlçede yetiştirilen keçilerin 23.100 başı kıl keçisi, 85 başı
maltız keçisidir.
Keçinin ardından 5.400 adet tavuk varlığı da önemli ölçüdedir.
Ayrıca 4.000 adet koyun bulunmaktadır.
Düşük sayılarda olsa da sığır, eşek, at, ördek, katır, hindi ve kaz yetiştiriciliği
yapılmaktadır.
Bu küçükbaş hayvanlardan sağmal olanlarının sayısı; 11.500 keçi, 2.400 koyun, 160
sığırdır.
Karaburun faunası itibariyle de çok zengindir. Gerek karada ve gerekse denizlerde
çok değişik ve ender hayvan cinslerine rastlamak olasıdır. Yaban domuzu, tilki,
sansar, su samuru, porsuk, tavşan, sincap, yırtıcı kuşlar (kartal, şahin, doğan... gibi),
çok sayıda çeşitli böcek ve kelebekler, tatlı su kaplumbağaları ve yengeçleri,
bukalemun, kertenkele ile değişik av kanatlıları gibi çok geniş bir doğal yaşam
yelpazesi vardır.
Fakat Karaburun Yarımadası için tüm bu kara ve deniz canlıları son derece önemli
bir zenginlik teşkil etmekteyse de içlerinde en önemlileri şüphesiz ki tüm dünyada
sayıları 500 ve yurdumuzda ise 100 civarında kalmış olan "Akdeniz Foku (Monachus
monachus)" ile gene nesli tükenmeye yüz tutmuş bulunan "Ada Martısı" dır.
Yarımada kıyılarında çok sayıda fok mağarası mevcut olup, bunların bazıları foklar
tarafından doğum amacıyla da kullanılmaktadır. Tümü, çok önemli ve yoğun bir
çalışma ile koruma altına alınarak, nesillerinin devamı konusunda iyileştirici
önlemler alınan bu hayvanların varlığı, Yarımada'nın bu açıdan önemini
artırmaktadır.
(%)
498

3.1.3. Tarımsal üretim gelirleri
2002 yılı itibariyle bu hayvanlardan elde edilen hayvansal üretim miktarları şöyledir:
893 ton inek sütü, 280 ton koyun sütü, 1.292 ton keçi sütü olmak üzere 2.465 ton süt,
2,8 ton yapağı, 5,6 ton keçi kılıdır.
2006 yılı itibariyle bu hayvanlardan elde edilen hayvansal üretim miktarları ise
şöyledir: 915 ton inek sütü, 384 ton koyun sütü, 2.070 ton keçi sütü olmak üzere 3.369
ton süt, 2,2 ton yapağı, 6,4 ton keçi kılı ve 350.000 adet tavuk yumurtasıdır.
12 arı besleyen köyde 438 yeni usul kovandan 4,6 ton bal elde edilmiştir.
Tablo 11: Gayri Safi Tarımsal Gelir
Üretim
(Ton)
Üretim Kolları
2002 2006
Yıllık
Artış
Oranı
(%)
Gayri Safi Gelir
(YTL)
2002 2006
Yıllık
Artış
Oranı
(%)
Tarla Ürünleri 700 445 -36,5 100.940 135.850 34,6
Meyve 10.794 12.076 11,8 5.709.620 13.455.850 135,7
Sebze 1.283 943 -26,5 1.335.650 3.630.200 171,7
Et (Kırmızı) 42,1 103,4 145,6 240.300 1.170.200 387
Süt 2.465 3.369 36,7 739.500 2.358.300 218,9
Bal ve
balmumu
4,3 4,6 7 21.500 39.100 81,9
Diğer (yapağı
ve keçi kılı)
8,4 8,6 2,4 6.440 10.250 59,2
Ara Toplam 15.296,8 16.949,6 10,8 8.147.510 20.789.500 155,1
Yumurta (adet) 0 350.000 --- 0 63.000 ---
Toplam ---- --- --- 8.147.510 20.852.500 155,9
Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü Verileri ve İlçe Kaymakamlığı, 2007
İlçenin 2006 yılında elde ettiği gayri safi tarımsal gelir 20.852.500 YTL seviyesindedir.
3.2. Sanayi ve Ticaret
İlçede küçük ve büyük sanayi kuruluşu bulunmamaktadır.
Hurma paketleme işlemleri Eğlenhoca Köyü Kontini Zeytinyağı Fabrikası’nca
yapılmaktadır.
Ege İhracatçı Birlikleri rakamlarına göre İlçe’den 2006 yılı itibariyle 1 firma
tarafından 26.319.71 Dolar değerinde ihracat gerçekleştirilmiştir.
499

Tablo 12: Ticaret Merkezleri (2006)
Alışveriş
merkezi
İsim
Toplam alan
(m 2 )
İşletme sayısı
Mortan 1.200 2
Şok 500 1
Salı pazarı 1.600 *
Pazaryeri Gece pazarı 600 *
Köylü pazarı 900 *
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007
* Bilinmiyor.
3.3. Turizm
Karaburun; adıyla anılan Yarımadanın kuzeyinde, üç tarafı denizlerle çevrili,
yeryüzünde esen tüm rüzgârların geçtiği, Homeros’un “Rüzgârlı Mimas “ olarak
tanımladığı lacivert denizi, iyot ve fosfor zenginliği %23’lük oranıyla ortalamanın
üzerinde adeta oksijen çadırı, el değmemiş doğasıyla kültürel zenginliğe sahip,
tatmin edici bir tatil için tercih edilecek turizm cennetidir.
Özellikle doğal yürüyüş parkurları ve motor kros turizmi için çok elverişli bir yapıya
sahiptir.
Mavi bayrak projesi çerçevesinde 2006 yılı itibariyle 2 plaj mavi bayrak ödüllüdür.
Karaburun’un şirin Mordoğan beldesi, küçük sevimli köyleri ve birbirinden güzel
Mordoğan Koyu, Manal Koyu, Mordoğan İskelesi, Ardıç Koyu, Kaynarpınar İskelesi,
Gerence, Karareis, Tuzla, Eğri Liman, Badem Bükü, Hamza Bükü, Kum Bükü büyük
küçük birçok koyları ve tabii sahilleri gezilecek ve görülecek yerlerdir. İskele
Mahallesinde ve merkeze 2 km. uzaklıktaki Saip Altı Mevkii’ndeki balıkçı
barınaklarından kalkan teknelerle Kuyucak, Dolungaz, Bozköy Altı, Yeni Liman,
Bodrum, Olcabük ve Esendere koylarına gitmek mümkündür.
Görülebilecek yerler sadece koylarla sınırlı olmayıp, eski taş evlerin ve yel
değirmenlerinin bulunduğu köyler de görülmeye değerdir.
Karaburun’un hemen açığındaki Büyük Ada’da Roma Dönemi’nden kalma mezarlar
görülebilir.
Parlak Köyü yakınındaki, terk edilmiş durumda bulunan Rum mimari yapısıyla inşa
edilmiş Sazak Köyü bulunmaktadır. Karaburun’a 9 km. uzaklıkta bulunan Tepeboz
Köyü Yeni Liman Mahallesinde açık deniz balıkçılığı yapılmaktadır.
Bozköy, Akçakilise, Hasseki kumbükü, Sarpıncık Hamzabükü, Parlak Badembükü,
Küçükbahçe Denizgiren, Eğriliman, Karareis ve Gerence Koyları doğal güzellikleri,
kumsalları ve yerleşim alanları ile keşfedilmeye hazır ender yerlerdendir.
500

Karaburun doğası ve sakin yaşantısıyla alternatif bir dinlenme yeridir. İhtiyaca cevap
verecek sosyal tesisler mevcuttur.
Karaburun' da ve gerekse Mordoğan' da pansiyonlar ile ev pansiyonları ve moteller
hizmette olan işletmelerdir.
Tablo 13: Turistik Tesisler (2006)
Türü
Turizm işletme belgeli
Tesis sayısı Oda sayısı Yatak sayısı
Dört yıldız 2 192 410
Üç yıldız 2 97 220
Pansiyon 10 * 283
Motel 2 * 70
Toplam 16 289 983
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007
* Bilinmiyor
3.4. Kamu Maliyesi
Tablo 14: Vergi (2006)
Mükellef
sayısı
Tahakkuk edilen vergi
tutarı (YTL)
Tahsil edilen vergi
tutarı (YTL)
Gelir 629 1.062.555,61 1.192.839,79
Kurumlar 87 92.785,80 65.333,07
Katma değer 377 379.849,06 257.541,60
Diğer 326 1.198.506,29 1.171.012,21
Maliye
Bakanlığı
Toplam --- 2.733.696,76 2.686.726,67
Kaynak: İl Vergi Dairesi Başkanlığı, Karaburun Mal Müdürlüğü, 2007
4. Sosyal Yapı
4.1. Eğitim
İlçede okuma yazma oranı yüzde 99’dur. İlçe merkezinde 1 lise ve ilköğretim okulu,
Mordoğan Beldesi’nde ise 1 ilköğretim okulu, 1 çok programlı lise mevcuttur.
Eğitime ve öğretime devam eden bu 4 okulda toplam 42 derslik, 2 kütüphane, 1
konferans salonu, 2 atölye, 3 laboratuar bulunmaktadır.
İlçede; 53’ü ilköğretim okullarında, 28’i liselerde olmak üzere toplam 81 öğretmen
görev yapmaktadır.
501

İlçemize bağlı 13 köydeki 161 öğrenci taşımalı eğitimden yararlanmaktadır. (116
öğrenci Karaburun İlköğretim Okulu’na 45 öğrenci ise Mordoğan S.N.Ü. İlköğretim
Okulu’na) 2006-2007 eğitim ve öğretim yılında ilköğretim okullarında 707 öğrenci,
liselerde 234 öğrenci olmak üzere toplam 941 öğrenci eğitim ve öğretim görmektedir.
Tablo 15: Eğitim Durumu (2006)
Türü
Adet
Öğretmen
başına
Erkek Kız Öğretmen
düşen
öğrenci öğrenci sayısı
öğrenci
sayısı
Okul öncesi 2 20 17 0 ---
İlköğretim 2 362 345 53 13
Ortaöğretim
Meslek lisesi 1 84 50 17 8
Diğer liseler 1 39 61 11 9
Toplam 4 505 473 81 12
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007
Karaburun Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü, kendisine ait binada faaliyetlerini
sürdürmektedir. 2006-2007 Eğitim öğretim yılı sonu itibariyle toplam 1033 kursiyer
açılan kurslardan faydalanmıştır. Kursiyerlerden 330 kişi ilçe merkezde, 703 kişi
köylerde yaşamaktadır.
Bilgisayar, makine nakışları, halk oyunları, OKS’ye hazırlık, aerobik, atletizm,
basketbol, İngilizce ilgi gören kurslardan bazılarıdır. Ayrıca, yöreye özgü el sanatları
olan tel kırma, hasır örme ve sepetçilik gibi kurslar da düzenlenmektedir.
Tablo 16: Eğitim Durumu (2006)
Türü
Adet
Erkek Kız Eğitmen
öğrenci öğrenci sayısı
Halk eğitim merkezi 1 310 723 13
Toplam 1 310 723 13
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007
4.2. Sağlık
İlçede Sağlık Grup Başkanlığı bünyesinde 10 yataklı Sağlık Ocağı Merkezi, 112 Acil
Yardım İstasyonu, Mordoğan Sağlık Ocağı, Küçükbahçe, Eğlenhoca ve Kösedere
Sağlık Evleri mevcuttur.
Karaburun Merkez Sağlık Ocağı, Sağlık Grup Başkanlığı ile aynı binada hizmet
vermektedir.
502

Tablo 17: Sağlık Hizmetleri (2006)
KAMU
Adet
Yatak
kapasitesi
Doktor
sayısı
Hemşire
sayısı
Diğer
sağlık
görevlisi
M İ M İ M İ M İ M İ
Sağlık Grup
Başkanlığı
1 --- --- --- 2 --- 2 --- 1 5
Sağlık Ocağı 2 --- 10 --- 3 3 4 4 9 12
112 Acil Yardım
İstasyonu
1 --- --- --- 6 2 --- --- 12 3
Toplam 4 --- 10 --- 11 5 6 4 22 20
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007
M: Mevcut, İ: İhtiyaç
İlçede yeterli sosyal imkanlar ve konut olmadığından dolayı personel istihdamında
önemli sıkıntılar yaşanmaktadır. Yaz aylarında turizm desteklemek amacıyla geçici
görevlendirmeler yapılmakla birlikte, bunlar kesin olarak çözüm olmamaktadır.
İlçede uzun vadeli personel istihdamına yardımcı olabilmesi açısından 9 daireli yeni
lojman inşası planlanmakta olup, arazisi tespit edilmiş ve aplikasyonu çıkartılmıştır.
Ayrıca binanın plan ve projesi hazırlanmış ve Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü’nce
onaylanmıştır.
Mordoğan Sağlık Ocağı 24 saat çalışan sağlık ocağına dönüştürülmelidir. Bu nedenle
Sağlık Ocağına 3 pratisyen hekim, 5 paramedik atanması uygundur.
İlçenin merkeze uzaklığı düşünüldüğünde, özellikle takip edilen gebelerin ve
hastaların tetkik nedeniyle sevk edilmemesi için kurumda Hemocounter cihazına
ihtiyaç vardır.
Mordoğan Sağlık Ocağı’nda kadrolu şoför bulunmamaktadır. Ambulansı da atıl
durumdadır.
Kurumda röntgen teknisyeni olmaması nedeniyle röntgen cihazı atıl durumdadır. Bu
nedenle acilen röntgen teknisyenine ihtiyaç vardır.
Doktor başına 1.447 hasta düşmektedir.
503

Tablo 18: Diğer Sağlık Hizmetleri (2006)
Tür Adet İhtiyaç
KAMU
Laboratuvar 1 0
Aile Hekimi 2 0
Eczane 1 0
ÖZEL
Özel muayenehane 1 0
Eczane 3 0
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007
4.3. Kültür ve Spor ve Sosyal Yaşam
Halka açık park, otel, pansiyon, yazlık eğlence yerleri, spor kulübü mevcut olup
Halk Kütüphanesi bulunmamaktadır.
İlçede fuar, sergi ve panayır gibi etkinlikler yapılmamaktadır. Mordoğan
Belediyesi’nce 02-03 Haziran günleri Balık Avı Şenlikleri, 16 Eylül günü Mordoğan
Kurtuluş Şenlikleri ve Karaburun Belediyesi’nce 1 Temmuz günü Denizcilik ve
Kabotaj Bayramı, 3-5 Ağustos günleri arası Karaburun Şenliği, 5 Mayıs günü Çullu
Hıdrellez Şenliği, 17 Eylül günü Kurtuluş Şenliği düzenlenmektedir.
Tablo 19: Kültürel Tesisler (2006)
Tür Mevcut İhtiyaç Kapasite
Kütüphane 0 1 (kitap)
Sinema salonu 0 1 (koltuk)
Tiyatro salonu 0 1 (koltuk)
Düzenlenen şenlik ve festival 6 0 9 (gün)
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, Turizm İl Müdürlüğü, 2007
İlçedeki kamu kurum ve kuruluşları ile vatandaşlarımızın birbirleriyle kaynaşması,
sporun sevdirilmesi, boş zamanların değerlendirilmesi amacıyla, voleybol, masa
tenisi ve atletizm müsabakalarının yer aldığı Gençlik Kupası Turnuvası
düzenlenmiştir.
Karaburun Gençlerbirliği Spor Kulübü, ilçenin tek spor kuruluşudur. Futbol, yelken,
ve tenis şubeleri mevcuttur. Yelken alanında 36 lisanslı sporcu bulunmaktadır.
Tablo 20: Sportif Tesisler (2006)
Tür Mevcut İhtiyaç Kapasite
Çim 2 0 1800 (koltuk)
Futbol sahası
Toplam 2 0 1800 (koltuk)
Kaynak: İl Gençlik ve Spor Müdürlüğü, İlçe Kaymakamlığı, 2007
504

Karaburun ilçe merkezinde 1500 kişi kapasiteli futbol sahası ve Mordoğan
Beldesi’nde 300 kişi kapasiteli çim yüzeyli futbol sahası mevcuttur.
İlçede toplumsal örgütlenme çok fazla değildir. Ancak son yıllarda toplumsal
örgütlenmenin hareketlendiği söylenebilir. Özellikle Dernek ve Kooperatif bazında
bazı yeni girişimlerin duyumları alınmaktadır. Kuruluşlarını tamamlamış örgütler şu
şekildedir:
Atatürkçü Düşünce Derneği Karaburun Şubesi, Türk Anneler Derneği Karaburun
Şubesi ve Kızılay Derneği Karaburun Şubesi, ilçede aktif olan derneklerdir.
Karaburun Esnaf ve Sanatkârlar Odası, ilçedeki tek meslek kuruluşudur.
Karaburun' un duyarlı insanları, yörelerinin yönetimine katkılarını koymak, idari
mekanizmalarda söz sahibi olabilmek adına Yerel Gündem 21, Karaburun
Yarımadası Kent Konseyi' ni oluşturmuşlardır.
Karaburun Tarım Kredi Kooperatifi, Karaburun Merkez ve 7 Köy T. Kalkınma
Kooperatifi, Öz Karaburunlular Taşımacılık Kooperatifi, Karaburun Su Ürünleri
Kooperatifi ve Yeniliman Su Ürünleri Kooperatifi bulunmaktadır.
İlçe Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’nca, yoksullara, hastalara ve ihtiyacı
olan vatandaşlarımıza gerekli nakdi, sağlık, yakacak ve gıda yardımı yapılmaktadır.
2006 yıl sonu itibariyle 1.232 kişiye toplam 91.333,15 YTL. yardım yapılmıştır.
Bunların dışında, 273 öğrenci toplam 33.195,00 YTL. burs, giyim ve diğer
yardımlardan faydalanmaktadır.
İlçede 36 kadın, 46 erkek olmak üzere 82 engelli vatandaşımız ikamet etmekte,
muhtaç durumdaki engellilere Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından
yapılan yardımlarda öncelik tanınmaktadır.
İlçe ve köylerinde iş ve sosyal yaşantı son derece sade olup, nüfus memur ve yerli
halktan oluşmaktadır. Halkın çoğunluğu kendi toprağını işlemekte, bunun yanında
kıyı balıkçılığı ve küçük esnaflık yapmaktadır, ayrı bir iş sahası mevcut değildir.
İlçede sanayinin gelişmemesinden dolayı iş bulma ümidiyle özellikle genç nüfus
İzmir’e göçmektedir. Sosyal yaşantı olarak içe kapalı bir yaşam içindedir. Kış
mevsimi son derece durgun geçmekte; buna karşın yaz aylarında yazlıklara gelen
sakinler ve turistlerle birlikte canlılık kazanmaktadır. Bu canlılık daha çok ilçe
merkezi ile Mordoğan Beldesi ve Ardıç Mahallesi’nde gözlenmektedir.
505

5. Altyapı
İlçe karayolu ile Urla İlçesi üzerinden İzmir’e bağlıdır. Karaburun ile İzmir
arasındaki 100 km.’lik uzaklığın 45 km.’si İzmir-Çeşme otoyol, 55 km.’si ise asfalt
tarzındadır ve ulaşım buradan yapılmaktadır. Ancak bu 55 km.’lik yolun çok dar ve
çok virajlı olması sebebiyle ulaşım güçlükle yapılmaktadır.
Karaburun ilçe merkezi, yurtdışından gelecekler açısından havalimanlarına makul
mesafelerde kabul edilebilir. Adnan Menderes Havalimanı 120 km. uzaklıktadır.
Ayrıca, Bodrum (300 km.) ve Dalaman (418 km.) Havaalanları’ndan da ulaşmak
mümkündür.
Karaburun-İzmir arasında düzenli otobüs seferleri vardır. Kış aylarında İzmir
Üçkuyular Semt Garajı’ndan saat başı, yaz aylarında da her yarım saatte bir sefer
yapılır. İlçe ile Mordoğan Belediyesi ulaşım hizmetleri ayrı ayrı yürütülmektedir.
İlçenin bütün köyleri ile yol bağlantısı vardır ve yolların büyük kısmı asfalttır. Ancak
bu yollar dar ve virajlı olduğundan ulaşım büyük güçlük arz etmektedir.
Deniz ulaşımı 07.07.2007 tarihinde başlamıştır. Karaburun Belediyesi ve Teknomar
Şirketi’nin ortak çabaları sonucu hizmete giren ilk deniz otobüsü, yaklaşık 50 yıldır
özlemi duyulan bir hizmeti sunmuştur.
İlçe merkezinin ve bağlı köylerin kanalizasyon şebekesi yoktur. İlçe merkezi ve bağlı
köylerin şebekeli içme suyu mevcuttur. Elektriksiz köy bulunmamaktadır.
Telefon hizmetlerinden faydalanmayan köy yoktur. Karadoğan İşletme Şefliğinin
bakım ve işletme sahası içerisinde toplam 10 santral bulunmaktadır.
Tablo 21: Hanehalkı Temel Altyapı Gereksinimleri (2006)
Abone sayıları
Toplam tüketim
miktarı (kwh)
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007
* Bilinmiyor
İlçede 2 adet arıtma tesisi bulunmaktadır.
Rüzgâr enerjisi potansiyeli yüksektir.
Elektrik
Konut 8.906
İşyeri 697
Toplam 9.603
Konut *
İşyeri *
Toplam 850.769
506

Tablo 22: Enerji Kaynakları, Arıtma Tesisleri (2006)
Var / Yok Adet İhtiyaç
Rüzgâr santrali Yok 0 1
Arıtma tesisi Var 2 1
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007
İlçede turizm amaçlı konut sayısı artmaktadır. Ancak kiraya verilecek konut sayısı
yok denecek kadar azdır. Bazı kamu kuruluşlarının lojmanları olmasına rağmen
ilçede özellikle “Kamu Görevlileri” için konut sıkıntısı çekilmektedir.
İlçede Belediye sınırları içerisindeki konut sayısı 2.044, mücavir saha içerisindeki
konut sayısı 588, Mordoğan Beldesi’nde 4.800 (Daimi oturan 2.100, yazlıkçı 2.700),
köylerde ise 1.480 konut olmak üzere toplam 8.912’dir.
6. Sorunlar ve Çözüm Önerileri
Kırsal alandan kente göçü azaltmak amacıyla kırsal kesimde yaşam teşvik
edilmelidir.
Önemli tarım ürünlerinin (zeytin, nergis, enginar, üzüm vb.) yetiştirilip, ekim ve
dikim alanlarının genişletilmesi için reklam ve pazarlamanın etkinleştirilmelidir.
Çiftçiye daha iyi örnek temin edilmesi açısından bölgede yetişen tarım ürünlerinin en
iyi şekilde yetiştirilip, verimlerinin artırılmasını sağlamak gayesiyle iş gücünün
Tarım Müdürlüğü elemanlarınca sağlanması için tahsis edilecek bir alanda örnek
üretim bahçelerinin kurulması gerekmektedir.
İlçeyi İzmir iline bağlayan 100 km.’lik yolun 55 km.’si dar ve virajlı olduğundan
yaklaşık 1,5 saat sürmesi Karaburun’u hem turizm hem de gelişme ve kalkınma
yönünden etkilediğinden bu yolun genişletme, bakım ve onarımı en kısa sürede
yapılmalıdır.
İlçe merkezinin kanalizasyon projesi İller Bankası’nca hazırlanmış olup, keşif bedeli
çok yüksek olduğundan programa alınmamıştır. Bu nedenle Valilik nezdinde
girişimde bulunularak kanalizasyon projesinin yatırım programına alınması için
gerekli işlemler yapılmalıdır.
İl Özel İdaresi ağında bulunan, bozulan köy yolları bakım ve onarıma alınmalıdır.
Hemen hemen bütün köylerde tesis edilmiş olan içme suyu şebekeleri yetersiz
kaldığından, yeniden programa alınarak yeterli hale getirilmeli ve yenilenmelidir.
İlçede halk kütüphanesi bulunmamakta, ihtiyacın giderilebilmesi için ilçe halk
kütüphanesi oluşturulmalıdır.
507

Turizm yönünden önem arz eden, gerek iç gerekse dış turizm için önemli bir
potansiyele sahip yerlerin, hem ilçenin tanıtılması hem de ekonomik gelişmeye
katkısı nedeniyle geliştirilmesi gerekmektedir.
Gençlerin boş zamanlarını değerlendirebilmeleri açısından ilçede kapalı spor salonu
yapılması yararlı olacaktır.
İlçenin gece aydınlatması yetersiz olup, ilçe içi aydınlatma projesinin bir an önce
hayata geçirilmesi gerekmektedir.
Deniz ve kıyı güvenliği açısından “Deniz Polisi” bürosu kurulmuş olup, kadro,
malzeme, araç ve gereç yönünden takviye edilmelidir.
İlçe Emniyet Teşkilatı’nın 2 olan çarşı ve mahalle bekçisi sayısı arttırılmalıdır.
İlçe merkezinde kamu görevlileri için lojman yapılmalıdır.
İlçede lojman sıkıntısı olması diğer memurların da öğretmenler lokalinden
yararlanması nedeniyle, mevcut öğretmen evi binasının Halk Eğitim Merkez
Müdürlüğü binası ile değiştirilmesi bu konudaki sıkıntıları rahatlatacaktır.
Hükümet konağı bitişiğindeki İlçe Emniyet Müdürlüğü’ne tahsis edilen yere hizmet
binası yapılmalıdır.
İlçedeki tüm resmi kuruluşlar hükümet konağında yer almaktadır. Mevcut hükümet
konağı arasına ek bina yapılması hizmetin verimliliği açısından büyük rahatlama
sağlayacaktır.
10 yatak kapasiteli İlçe Sağlık Merkezi’nin yatak kapasitesinin 25’e dönüştürülmesi
sağlık sorunlarını büyük ölçüde azaltacaktır.
İlçe Özel İdare Müdürlüğü’ne ait hizmet binası olmaması, lojmanın çok eski ve
bakımsız olması da göz önüne alınarak belirlenecek bir arsada hizmet binası ve
lojman yapılması uygun olacaktır.
Halkının geçim seviyesini ve istihdam olanaklarını arttırmak amacıyla boş olan köy
okullarının konserve atölyesi, kültür mantarcılığı üretimi vb. konularda
değerlendirilmesi üretime katkı sağlayacağı gibi istihdam olanaklarını arttıracaktır.
İlçe Saip Köyü İlkokulu arazisi veya mevcut boş olan Kösedere ve Eğlenhoca
Köylerindeki ilkokullarını her hangi birinde Salamurhane işletmesi ve soğuk hava
tesisi projesi yapılması ve bu projenin hayata geçirilmesi ilçenin ekonomik gelişimi
ve istihdamı açısından uygun olacaktır.
508

İlçenin “Rüzgârlı Mimas” olarak anılmasından da anlaşılacağı üzere rüzgar
potansiyelinin yüksek olması ve atıl durumda bulunması nedeniyle son yıllarda
enerji sektörüne büyük katkı sağlayan rüzgar enerjisi projesi hayata geçirilmelidir.
İlçe Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü hizmet binasında bulunan ve genelde tüm
toplantıların, Sosyal ve Kültürel faaliyetlerin yapılmakta olduğu konferans
salonunun modern ve çağdaş bir görünüme dönüştürülmesi uygun olacaktır.
Karaburun Orman İşletme Şefliği’nin araç ihtiyacı giderilmelidir.
Üretimi geliştirmek ve istihdamı arttırmak amacıyla boş olan Bozköy Köyü
İlkokulunda kültür mantarı yetiştiriciliği projesinin bir an önce hayata geçirilmesi
için gerekli mali desteğin sağlanması uygun olacaktır.
İlçenin turizm yönünden gelişmesi amacıyla Doğa Yürüyüşü ve Motor Kros
Parkurları Projeleri hayata geçirilmelidir.
İlçede bulunan, futbol takımlarının kamp çalışmaları için de kullanılabilen mevcut
çim futbol sahasının yanına bir antrenman sahası yapılması, kamp faaliyetleri ve
ilçenin tanıtılması açısından yararlı olacaktır.
Sağlık Grup Başkanlığı ile Mordoğan Sağlık Ocağı Tabipliğindeki münhal olan şoför
kadrolarının doldurulması sağlık hizmetleri açısından büyük önem arz etmektedir.
7. Yatırım Olanakları
Mordoğan civarındaki mermer madenleri ilçenin ihtiyacını karşılayacak düzeydedir.
Bu nedenle teşvik sağlanarak daha iyi bir şekilde değerlendirilmelidir.
Yöre halkı tarafından özellikle hurma zeytin, enginar ve nergis yetiştiriciliğine daha
fazla ağırlık verilmelidir.
Karaburun’un mandalinası de oldukça kalitelidir. Özellikle Bozköy Uzundere,
Yeniliman ve Küçükbahçe yörelerinde yetiştirilen bu ürün, henüz bir paketleme
tesisi olmadığından çok ilkel yöntemlerle pazarlanmaktadır. Bu tesis yapıldığı
takdirde hem ürünün değeri artacak, hem de yurtdışına ihraç olanağı doğacaktır.
Böylece ülkemizin ve yöre halkının ekonomisine önemli katkı sağlayacaktır.
İlçedeki balık çiftlikleri arttırılmalıdır.
Turizme yönelik tesisler yapılmalıdır.
Karaburun’a bir yat limanı kurulmalıdır.
Köy okullarından birinde kültür mantarı ve bir diğerinde konserve üretimi amacıyla
kurulması planlanan konserve atölyesi projesi desteklenmelidir.
509

Tablo 23. İlçenin Swot Analizi
Güçlü Yönleri
-İzmir Körfezi’nin girişini kontrol eden
iki noktadan biridir.
-Nergis, enginar, hurma zeytin ve balık
önemli tarım ürünleridir.
-Yeniliman, ihracatın ve ithalatının
büyük bir kısmının yapıldığı önemli bir
iskele konumundadır.
Zayıf Yönleri
-Yarımadanın dağlık olması, hayatı kıyı
kesimlerin dışında büyük ölçüde
sınırlandırmıştır.
-Hızla artan yapılaşma nergisin ana
yurdu sayılan Mordoğan’ da yapılan
üretimi olumsuz yönde etkilemektedir.
-İlçe tanıtımı yetersizdir.
-Üç tarafı denizlerle çevrili, yeryüzünde
esen tüm rüzgârların geçtiği, turizm
potansiyeli yüksek olan bir turizm
cennetidir.
-Bozulmamış güzellikleriyle bir cazibe
merkezidir.
Yatırım Olanakları
-Ekonomik potansiyeli belirlenerek,
bölgeye uygun ve özgün “bölgesel
atılım projesi” hazırlanabilir.
Bu kapsamda, küçük ölçekli sanayi
tesislerinin kurulması için girişimciler
teşvik edilebilir.
-İlçede otel ve dinlenme tesisleri
kurulabilir.
-Mordoğan’da yer alan balıkçı barınağı,
turizm yat limanına dönüştürülebilir.
Tehditleri
-Kıyı kesimlerde yeraltından çıkan
sudaki tuzluluk oranı artmaktadır.
-Arazilerin imara açılması tarla
alanlarını azaltmaktadır.
-İstihdam açısından bir gelişmenin
olmaması, tarım arazilerinin gün
geçtikçe azalması sonucu nüfusta artış
olmamakla birlikte genç nüfusun göçü
de sürmektedir.
-Genç nüfusun göç etmesi nedeniyle ilçe
yaş ortalaması çok yüksektir.
-Kıyı kesimlerinde, bütün denizi
çevirircesine yapılan ikincil konutların
sayısı giderek artmaktadır.
510

8. Sonuç
Karaburun, 1910 yılında ilçe sıfatını kazanmıştır. Yaklaşık 100 yıldır ilçe, özünden
hiçbirşey kaybetmemiştir. Geleneklerini devam ettirmektedir.
Temmuz ayında başlayan denizden ilçeye ulaşım ile ilçe hareketlenmeye başlamıştır.
Karaburun’un en önemli sorunu olan ulaşım bir bakıma rahatlamıştır.
İlçede küçük ve büyük sanayi kuruluşu bulunmamaktadır.
İlçenin en önemli tarım ürünleri; enginar, zeytin, nergis ve sümbüldür.
Zeytinde "Hurma"yı, çiçekte "Nergis"i, sebzede "Enginar"ı, kendine has özellikleriyle
sadece bu yarımadada bulmak mümkündür.
İlçede organik tarım yapılmaktadır. Karaburun, organik ürünlerin yetiştirildiği en
önemli merkez olarak anılmayı hedeflemektedir.
İlçenin coğrafi yapısı itibariyle küçükbaş hayvancılığa elverişli olup, özellikle kıl
keçisi yetiştirilmektedir. Bu nedenle küçükbaş hayvancılık teşvik edilmelidir.
İlçede turizm potansiyeli yüksektir. Ancak tanıtım yetersizliğinden dolayı
potansiyelini yeterince kullanamamaktadır.
Karaburun halkı eğitime oldukça önem vermektedir. Okuma yazma oranı yüzde
99’dur.
İlçeden şehir merkezine göç yüksektir. Özellikle genç nüfus şehir merkezine göç
etmektedir. Göçü önlemek için istihdam olanakları arttırılmalıdır.
İlçenin potansiyelini hayata geçirebilmesi için;
• Şehir merkezine göçü azaltıcı projeler üretilmelidir.
• İlçe tanıtımına önem verilmelidir.
• İlçeyi İzmir’e bağlayan yolun bakım onarımı yapılmalıdır.
• Organik tarıma ağırlık verilmelidir.
511

9. İletişim
Tablo 24. İletişim Bilgileri
Adres Telefon Faks
Kaymakamlık
Hükümet Konağı
Karaburun - İZMİR
(232)
731 30 01
(232)
731 36 12
Karaburun
Belediye
Başkanlığı
Belediye Binası
Atatürk Caddesi
Karaburun-İZMİR
(232)
731 30 33
(232)
731 31 30
Mordoğan
Belediye
Başkanlığı
Mordoğan Beldesi
Belediye Binası
Mordoğan - İZMİR
(232)
737 56 40
(232)
737 71 08
Esnaf ve
Sanatkârlar
Odası
Belediye İşhanı
No:2/17
Karaburun - İZMİR
(232)
731 21 01
(232)
731 21 01
İlçe
Emniyet
Merkez Mah.
Emniyet Caddesi
Karaburun - İZMİR
(232)
731 30 13
(232)
731 33 30
512