Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
730
KÜNYE<br />
DEĞİŞKEN YIL BİRİM MENEMEN: VERİ/AÇIKLAMA<br />
Yüzölçümü 2006 km 2 665<br />
Nüfusu 2006<br />
kişi 136.562<br />
(Projeksiyon)<br />
Nüfus yoğunluğu 2006<br />
kişi/ 205,4<br />
(Projeksiyon) km 2<br />
Kentleşme oranı 2006 yüzde 42<br />
Rakımı 2006 m 20<br />
İl merkezine uzaklığı 2006 km 35<br />
<strong>İzmir</strong>'e göre konumu 2006 - <strong>İzmir</strong>'in kuzey aksında<br />
Komşu il ve ilçeler 2006 - Doğusu Manisa ili, batısı Foça<br />
ilçesi ve Ege Denizi, kuzeyi Aliağa<br />
ilçesi, güneyi Çiğli ilçesi ile<br />
çevrilidir.<br />
Metropol ilçe mi? - - Evet<br />
Temel geçim kaynakları 2006 - Ağırlıklı olarak tarım ve besiciliğe<br />
yönelik hayvancılık yapılmakta<br />
olup, ilçe ekonomisini tarım<br />
sektörü şekillendirmektedir.<br />
Kişi başına düşen gelir 1996 dolar 3.870<br />
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 1996 YTL 28.795.365<br />
Gayri safi tarımsal üretim gelir 2006 YTL 220.927.341<br />
İhracatı 2006 dolar 9.903.567<br />
Önemli ihraç ürünleri 2006 - Deri ve deri mamulleri,<br />
kurutulmuş domates, turşuluk acı<br />
biber, kuru üzüm, yoğurt ve<br />
seramik ürünleri.<br />
<strong>Ticaret</strong> sanayi merkezleri 2006 - Menemen Deri Serbest Bölgesi,<br />
Küçük Sanayi Sitesi, Plastik<br />
Organize Sanayi Bölgesi.<br />
Toplam firma sayısı 2006 adet 10.723<br />
Tahsil edilen vergi toplamı 2006 YTL 48.083.679<br />
Banka, şube sayısı 2006 adet 7 banka, 7 şube<br />
Yer altı zenginlikleri 2006 - Andezit, bazalt ve mermer, ayrıca<br />
Yamanlar Dağı üzerinde, Karagöl<br />
mevkiinde memba<br />
suyu niteliğinde birçok kaynak<br />
suyu bulunmaktadır<br />
Toplam konut sayısı 2006 adet 22.100<br />
Toplam otel yatak kapasitesi 2006 adet ---<br />
Okur-yazar nüfus oranı 2006 yüzde 99<br />
Öğretmen başına düşen<br />
2006 kişi 19<br />
öğrenci sayısı<br />
Doktor başına düşen kişi sayısı 2006 kişi 1.241<br />
İlçe ile özdeşleşmiş unsurlar 2006 - Menemen Deri Serbest Bölgesi, Gediz<br />
Havzası, Gediz Nehri, deri ve deri<br />
mamulleri.<br />
731
732
1. GİRİŞ<br />
İlçenin, 1 Merkez Belediyesi, 8 belde belediyesi ile 27 köyü bulunmakta iken 5216<br />
Sayılı Yerel Yönetim Yasası gereğince, 23.07.2004 tarihinden itibaren; Ayvacık,<br />
Bağcılar, Belen, Buruncuk, Çaltı, Çavuş, Doğa, Günerli, Haykıran, Kesik, Musabey,<br />
Sezbeyli, Telekler, Tuzcullu, Yahşelli ve Yanık olmak üzere toplam 16 köy mahalle<br />
kapsamına girmiş, 11 köyün ise köy tüzel kişiliği devam etmektedir.<br />
Ancak, Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 13.06.2005 tarihli oturumunda alınan karara<br />
göre Belen, Haykıran, Yanık, Doğa köyleri, daha sonra Çaltı, Telekler, Bağcılar,<br />
Ayvacık ve Yahşelli köyleri tekrar Köy Tüzel Kişiliğine kavuşmuş ve köy sayısı 20’ye<br />
çıkmıştır.<br />
İlçenin ekonomisi özellikle tarıma dayalıdır.<br />
2000 nüfus sayımına göre 114.457 kişilik nüfusa sahip olan ilçenin 2006<br />
projeksiyonuna göre 1 nüfusu 136.562’dir. İlçe bu rakamla <strong>İzmir</strong>’in en çok nüfusa<br />
sahip 5. ilçesidir ve toplam il nüfusunun yüzde 3,7’sine sahiptir.<br />
1996 yılı GSYİH’sı 28.795.365 YTL olup <strong>İzmir</strong> genelinde 9. sıradadır ve yüzde 2,6<br />
paya sahiptir. İlçede okuma yazma oranı yüzde 99’dur.<br />
3.870 $ kişi başı gelir ile 11. sırada yer almıştır.<br />
İlçeye göç eğilimi vardır. Özellikle göç, Muş-Bulanık, Erzurum-Karayazı, Muş-<br />
Malazgirt, Mardin-Midyat, Ağrı-Diyadin-Patnos, Kars-Akyaka’dan olmaktadır.<br />
2. İlçenin Tarihi, Coğrafi ve Demografik Yapısı<br />
2.1. Tarihi<br />
Menemen’in kuruluşu milattan öncesine dayanmakla birlikte, kesin bir tarih<br />
saptanamamıştır. İlçenin M.Ö. 1000 yıllarında Eoliyenler’le İonyalılar’ın hudutlarını<br />
oluşturan Gediz (Hermos) nehrinin sol sahiline yakın olan bugünkü Yahşelli Köyü<br />
civarına kurulduğu sanılmaktadır. M.Ö. 263-241 yılları arasında da Asarlık Köyü<br />
yakınlarına nakledilmiş ve Anadolu Beylikleri zamanında bugünkü yerine<br />
taşınmıştır.<br />
Uzun yıllar İonyalılar’ın egemenliği altında kalan Menemen, daha sonra<br />
Frigyalılar’ın egemenliği altına girmiştir. Bölgenin el değiştirmesine rağmen İonlar<br />
bazı yerlerde egemenliklerini sürdürmüşlerdir. Frigyalılar’ın egemenliğini<br />
M.Ö. 676-546 yılları arasında Lidyalılar izlemişlerdir.<br />
1 Nüfus projeksiyonu TÜİK tarafından yapılmıştır.<br />
733
Daha sonra İranlıların ve M.Ö. 191 yılında da Romalıların eline geçen Menemen,<br />
M.S. 395’de Roma İmparatorluğu ikiye bölününce Doğu Roma İmparatorluğunda<br />
kalmıştır.<br />
M.S. 1084 yılında Selçukluların eline geçmiş, haçlı seferlerine rastlayan bu tarihlerde<br />
bölge birkaç kez el değiştirmiş ve tahrip edilmiştir.<br />
Anadolu Selçuklularının son zamanlarında bağımsızlıklarını ilan eden<br />
Germiyanoğullarının yardımı ile Manisa ve çevresini elde eden Saruhan Bey 1300<br />
yıllarında Saruhan Beyliği’ni kurmuş ve 1313 yılında Menemen ve Foça yörelerini de<br />
alarak sınırlarını genişletmiştir.<br />
Anadolu’da Osmanlı Beyliği’nin kurulması sırasında Saruhan Beyliği’ni ortadan<br />
kaldıran Yıldırım Beyazıt, 1398 yılında Menemen’i de Osmanlı Beyliği sınırları içine<br />
dahil etmiştir.<br />
Menemen ve çevresi 1425 yılında kesin olarak Osmanlılara bağlanmış ve 1850 yılında<br />
eyalet merkezinin Aydın’dan <strong>İzmir</strong>’e alınmasıyla Menemen de Manisa’dan ayrılıp<br />
<strong>İzmir</strong>’e bağlanmıştır.<br />
494 yıl Osmanlı idaresinde kalan Menemen, 1919 yılında Yunanlılar tarafından işgal<br />
edilmiş ve Kurtuluş Savaşı sonrasında 09 Eylül 1922’de bağımsızlığına kavuşmuştur.<br />
İlçe adının nereden geldiğine ilişkin kesin kanıt bulunmamakla birlikte üç görüş<br />
vardır;<br />
1- Pers Krallığı sırasında övünmeyi seven Pers Kralına bu şehri kimin aldığı<br />
sorulduğunda “Men, men” diye yanıt verir. Farsça’da “Men”, “Ben” zamirinin<br />
karşılığıdır. Bu deyiş sonradan Menemen olur.<br />
2- Bergama Kralı Eumen, şehre kendi adını vermiş, sonradan bu Menemen<br />
şekline dönüşmüştür.<br />
3- Bizans egemenliği sırasında şehre “Maino-Menau” adının verildiği, bu deyişin<br />
zamanla değişerek Menemen halini aldığı düşünülmektedir.<br />
2.2. Coğrafi Yapısı<br />
<strong>İzmir</strong> iline bağlı olup, <strong>İzmir</strong> merkezine 35 km. mesafededir. Menemen, 27,4 derece<br />
boylam ve 38,3 derece enlemdedir. Yüzölçümü 665 km 2 'dir.<br />
Doğusu Manisa ili, batısı Foça ilçesi ve Ege Denizi, kuzeyi Aliağa ilçesi, güneyi Çiğli<br />
ilçesi ile çevrilidir.<br />
Deniz seviyesinden yüksekliği ortalama 20 metredir.<br />
734
İlçe genel olarak Ege Bölgesi ikliminin özelliklerini taşımaktadır. Bölge karakteri<br />
olarak yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır.<br />
Yöre ikliminin ılıman olması tarım ürünleri üretimi açısından elverişli bir ortam<br />
yaratmaktadır.<br />
Yıllık yağış ortalaması 616 mm., yıllık sıcaklık ortalaması 19 o C’dir.<br />
Ova dördüncü zaman alüvyonlarından oluşmuştur. Kuzeyde Şaphane Dağı, andezit<br />
tüfleri, Doğuda Dumanlı ve Yamanlar dağları andezit ve denizlerle örtülüdür.<br />
Gediz’in ilerleyen deltası içinde üç tepeler adıyla anılan volkanik arazisi vardır.<br />
Başlangıçta açık deniz dalgalarına karşı <strong>İzmir</strong> Körfezi’ni bir siper olarak koruyan<br />
Gediz Deltası, yıllar geçtikçe ilerlemiş ve körfezin doğusunu bir göl halinde ayırarak<br />
zararlı bir durum oluşturmuştur. Bundan dolayı 1886 yılında şimdiki mecrası<br />
hazırlanmıştır.<br />
Ovada genellikle toprak bünyesi hafif-orta arasında değişmektedir. Özellikle güney<br />
kısımlarda Siltli-tın, kuzey kısımlarında Kumlu-tın, Tınlı-kum, Kaba-Kum<br />
kombinezonu hakimdir. Güney kısımlarda ise Tuzçullu-Kaklıç Köyleri civarında iki<br />
metre derinliğe kadar orta bünye, bu derinlikten sonra ağır bünye (Siltli-kil) hakim<br />
durumdadır.<br />
Ovanın orta ve kuzey kısımları alüviyal ve genç topraklardan oluşmuştur. Henüz<br />
oturmamış alanın meyili düz veya düze yakın olup tarıma elverişlidir. Ovanın güney<br />
ve batı kısımlarında hidromorfik tuzlu alüviyal topraklar bulunmaktadır. Ovanın<br />
150.000 dekar civarında bir sahasını oluşturan çorak topraklar üçe ayrılmaktadır.<br />
1-Tuzlu Topraklar: Ovanın orta kısımları ile kuzeyinde bulunan topraklar bitkilerin<br />
gelişmesine zarar verecek kadar tuz içermektedir.<br />
2-Alkali Topraklar: Toprak reaksiyonu (PH) 8.5’ten yüksek olan topraklar<br />
yüzde 15’den fazla sodyum içermektedir.<br />
3-Tuzlu Alkali Topraklar: Bol miktarda tuz ve yüksek alkalik içeren topraklarda<br />
sodyum oranı yüzde 15’den fazladır.<br />
Son iki toprak çeşidi ovanın güney kısımlarında hava alanı ile Kaklıç, Tuzçullu,<br />
Süzbeyli aralarını birleştiren hattın güneyinde bulunurlar. Bazı kısımlar çıplak, bazı<br />
kısımlar ise tuza dayanıklı flora ile kaplıdır.<br />
735
Akarsuların başında Gediz gelmektedir. Menbasını Gediz ilçesinden alarak birçok<br />
kollardan beslenen Gediz Nehri, Manisa Ovası’ndan sonra Manisa-Menemen<br />
boğazına giderek 18 km. mesafeyi kat ettikten sonra Menemen Ovası’na girer ve kış<br />
aylarında Çakal, Arap Çayları ile beslenir. Menemen merkez kazasının 4 km.<br />
kuzeyinde akan Gediz Nehri, Foça hududundan denize dökülmektedir.<br />
Gediz Nehri üzerinde kurulan Emiralem Regülatörü ve Sulama Şebekesi vasıtasıyla<br />
ova tamamen sulu tarım yapmaya elverişli saha haline gelmiştir.<br />
Yamanlar Dağı üzerinde, Karagöl mevkiinde memba suyu niteliğinde birçok kaynak<br />
suyu bulunmaktadır.<br />
Toplam 665 km 2 olan ilçe yüzölçümünde toplam tarım alanı 232.326,5 dekarlık bir<br />
alanı kaplamaktadır. Kişi başına düşen birim alan ise 1.701,2 m 2 ’dir.<br />
2.3. Demografik Yapısı<br />
İlçe merkez nüfusu 2000 yılı itibariyle 46.079, belde nüfusu 49.757, köy nüfusu 18.621<br />
olmak üzere toplam nüfus 114.457’dir.<br />
Nüfus, TÜİK 2006 yılı projeksiyonuna göre 136.562 olmuştur.<br />
İlçede oy kullanma ehliyetine sahip kişi sayısı 78.274’dür.<br />
Tablo 1: Nüfus Durumu (2006)<br />
2000 2006<br />
Erkek Kadın Toplam Toplam*<br />
Menemen Merkez 23.359 22.720 46.079 57.412<br />
Belde+Köy 33.957 34.421 68.378 79.150<br />
Toplam 57.316 57.141 114.457 136.562<br />
Kaynak: TUİK, 2007.<br />
* TÜİK, projeksiyon.<br />
Beldeler; Asarlık, Emiralem, Harmandalı, Koyundere, Maltepe, Seyrek, Türkelli,<br />
Ulukenttir.<br />
Köyleri; Alaniçi, Ayvacık, Bağcılar, Belen, Bozalan, Buruncuk, Çaltı, Çavuşköy,<br />
Çukurköy, Doğa, Göktepe, Göreve, Günerli, Hasanlar, Hatundere, Haykıran,<br />
İğnedere, Karaorman, Kesik, Musabey, Süleymanlı, Süzbeyli, Telekler, Tuğrutlar,<br />
Tuzcullu, Yahşelli ve Yanıkköy’dir. İlçe alanı içinde 20 köy, ilçe merkezinde ise 17<br />
mahalle bulunmaktadır<br />
736
3. Ekonomi<br />
İlçenin ekonomik yapısını tarım şekillendirmektedir.<br />
İlçe tarımını desteklemek üzere üç tarımsal enstitü hizmet vermektedir. Ancak, ilçede<br />
üretilen tarım ürünlerinin değerlendirilmesi için ürünlerin satışını arttırmak üzere<br />
organizasyonların ve işletmelerin çoğaltılması büyük ihtiyaçtır. İhtisaslaşma<br />
gerekmektedir.<br />
Daha önceleri Doğu ve Güneydoğudan göç alan ilçede inşaat sektörünün iyi olduğu,<br />
pamuk yetiştiriciliği yapıldığı, çeltik üretiminde ilçenin söz sahibi olduğuna dikkat<br />
çekilmektedir.<br />
İhracata yönelik tarımsal ürünü değerlendiren sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır.<br />
Bu işletmelerin artması ile ilçe ekonomisi daha iyi bir konuma gelebilecektir.<br />
İlçedeki önemli maden yatakları olarak andezit, bazalt ve mermer sayılabilir.<br />
İlçedeki yabancı sermayeli işletme sayısı 19’dur.<br />
2006 yılı itibariyle Menemen'den ihracat yapan firma sayısı 24 olup, yapılan ihracat<br />
miktarı 9.903.567,05 $'dır.<br />
İlçede 7 banka, 7 şube ile hizmet vermektedir.<br />
Tablo 2: Faaliyet Gösteren Firmalar (2006)<br />
Kayıtlı Olduğu Oda<br />
Firma Sayısı<br />
Menemen <strong>Ticaret</strong> <strong>Odası</strong> 1.952<br />
Menemen Ziraat <strong>Odası</strong> 6.280<br />
Ege Bölgesi Sanayi <strong>Odası</strong><br />
(Yerli Sermayeli 148<br />
Yabancı Sermayeli 6)<br />
Esnaf Sanatkârlar <strong>Odası</strong> 2.267<br />
Mimar ve Mühendisler <strong>Odası</strong> (İnşaat Mühendisi) 30<br />
Ege İhracatçı Birlikleri 40<br />
Toplam Firma Sayısı 10.723<br />
Kaynak: Menemen <strong>Ticaret</strong>, Ziraat Odaları, EBSO, Esnaf Sanatkârlar <strong>Odası</strong>, TMMOB<br />
Mimar ve Mühendisler <strong>Odası</strong> <strong>İzmir</strong> Şubesi, Ege İhracatçı Birlikleri, 2007.<br />
Sağ Sahil Sulama Birliğine kayıtlı 3.282, Sol Sahil Sulama Birliğinde ise 8.000 mükellef<br />
vardır.<br />
Tarım Kredi Kooperatifine kayıtlı üye sayısı ise 796’dır.<br />
İlçede SSK’ya bağlı çalışan sayısı 11.971, SSK’ya bağlı emekli sayısı ise 5.103’dür.<br />
154<br />
737
İlçe’de Emekli Sandığı’na bağlı 1.663 emekli, 596 dul-yetim bulunmaktadır.<br />
İlçede Bağkur 2926’ya tabi 355 yaşlı/mamul, 1479’a tabi 1.551 yaşlı/mamul<br />
bulunmaktadır.<br />
İlçede 2006 sonu itibariyle 4.558 Gelir Vergisi mükellefi bulunmakta olup tahakkuk<br />
eden vergi 24.052.849,4 YTL’dir. Bu tahakkukun 17.370.685,1 YTL’si tahsil edilmiştir.<br />
Kurumlar vergisi mükellef adedi ise 658 olup 4.070.135,4 YTL vergi tahakkuk<br />
ettirilmiş 3.219.279,1 YTL tahsilat yapılmıştır.<br />
KDV mükellef adedi 3.003, diğer vergi mükellef adedi 3.249 olup Tahakkuk ettirilen<br />
vergi tutarları sırasıyla 12.178.970,9 ve 20.111.385,7’dir.<br />
Bunun KDV’de 8.222.503,9 ve diğer vergilerde 16.143.769,1 YTL’si tahsil edilmiştir.<br />
Tablo 3: En Çok Vergi Veren İlk 20 Firma (2006)<br />
Sıra<br />
Tutar<br />
Ünvan<br />
No<br />
(YTL)<br />
1. Gimas Firgin Makine İml. Montaj Müh. 328.243,47<br />
2. Sema Özel Eğitim Yayıncılık San. ve Tic. 168.091,52<br />
3. Nazar Giyim ve Day. Tük. Malz. Tic. Ltd. Şti. 140.107,17<br />
4. Baykim Kimya Ürünleri San. A.Ş. 118.364,64<br />
5. Ege Soğ. Klima Soğ. Hava Tes. İhr. İth. San. 102.689,37<br />
6. VKF Renzel Sales Pro Motion İmalat 89.424,56<br />
7. Gimas Girgin Dış Tic. Ltd.Şti. 74.373,25<br />
8. Kızılkayalar Giyim ve Day. Tük. Mal. 73.375,36<br />
9. Atilla Çetiner İnş. Tur. San. Tics. Ltd. Şti. 64.961,66<br />
10. Mekar Makine Isıt. Soğ. Oto. San. 59.543,72<br />
11. Yaşam Sağlık Tıbbi Araç Tic. Ltd. 55.671,27<br />
12. Parafin Dış Tic. Ltd. Şti. 49.453,89<br />
13. Torunlar Gıda Tic. A.Ş. 48.692,26<br />
14. Dündar Meydancı Pet. Ürün. Gıda Mad. 46.261,19<br />
15. Belpa Mobilya Paz. Tic. San. 44.948,21<br />
16. Gürpınar Pazarlama ve Tic. Ltd. Şti. 37.713,89<br />
17. Galeri Çeyiz Day. Tük. Tekstil Ürün. San. 36.540,62<br />
18. Aypen Plast. Aliminyum Doğr. İnş. Taah. 35.934,89<br />
19. Taykon Çelik İnş. Taah. San. 34.834,63<br />
20. Menaltaş İnş. Taah. Mak. Yap. Mlz.Nak.Or. 34.611,42<br />
Kaynak: <strong>İzmir</strong> Vergi Dairesi Başkanlığı, 2007.<br />
738
Tablo 4: En Çok Vergi Veren İlk 20 Mükellef (2006)<br />
Sıra<br />
İsim<br />
No<br />
Tutar<br />
(YTL)<br />
1. İlhan Bülent Gülmezoğlu 112.019,61<br />
2. Ahmet Bican Ergin 59.593,58<br />
3. Hülya Filiz 53.887,39<br />
4. Mehmet Suha Ekler 49.656,36<br />
5. Zübeyde Yiğitalp 49.602,69<br />
6. Abdurrahman Hoşafoğlu 38.563,68<br />
7. Bülent Maramuroğlu 31.394,41<br />
8. Mehmet Levent Dönmez 31.143,44<br />
9. Onur Civan 31.127,46<br />
10. Belgin Sofuoğlu 30.091,38<br />
11. Aziz Civan 29.655,01<br />
12. Mustafa Kemal Kahya 28.803,66<br />
13. Meryem Alşen 28.677,12<br />
14. Mehmet Gürbüz 28.108,28<br />
15. Batuhan Kaynakçıoğlu 26.804,14<br />
16. Mustafa Onaran 23.079,50<br />
17. Ercan Dadacan 22.148,12<br />
18. Salih Kara 20.579,14<br />
19. Rüveyde Gürsel Ekler 20.341,04<br />
20. Gürkan Eryavuz 20.318,58<br />
Kaynak: <strong>İzmir</strong> Vergi Dairesi Başkanlığı, 2007.<br />
3.1. Tarım<br />
Yörede Akdeniz ikliminin egemen olması nedeniyle ekili ve dikili alanlarda, muz<br />
hariç, tüm bitkisel ürünler yetiştirilebilmektedir.<br />
İlçenin, iklim özelliklerinden ötürü ova topraklarının tümü derin yapıda ve genelde<br />
orta-ağır bünyeli alüviyal olduğundan, bu alanlarda bağ, sebze, zeytin ile çeşitli<br />
meyveler yetiştirilmektedir.<br />
Pamuk, buğday, çekirdeksiz üzüm, şeftali, zeytin, incir, kayısı, erik, domates, kavun,<br />
karpuz, biber, patlıcan, çilek, mandalina, ıspanak, yem bitkileri ve fazla su olduğu<br />
takdirde çeltik yetiştirilmektedir.<br />
Ancak, son yıllarda yeterli sulama suyu bulunmadığından çeltik tarımına izin<br />
verilmemektedir.<br />
Buğday verimi Türkiye ortalaması dönümde 225 kg. iken, Menemen’de 800–900<br />
kg’dır. Pamuk Türkiye ortalaması 300–350 kg iken Menemen’de ise 600 kg’dır.<br />
739
En verimli topraklara sahip ilçe, Gediz Nehri kirliliği nedeniyle bu verimli<br />
topraklarını kaybetme durumuyla karşı karşıyadır.<br />
İlçede çiftçiye üretimde artışı sağlamak amacıyla üretim ve ürün tekniğini öğretmek,<br />
arazilere ziraat tekniğinin uygulanması konularında yardımcı olan kuruluşlar<br />
bulunmaktadır.<br />
Örtü altı yetiştiriciliğinde; sebze-meyve yetiştiriciliği yapan köy sayısı 5, toplam hane<br />
sayısı 12’dir. 0,50 da. cam sera, 28 da. plastik sera, 303 da. yüksek tünel sera olmak<br />
üzere toplam 331,50 da.’lık alanda sebze ve meyve yetiştiriciliği yapılmaktadır.<br />
Süs bitkileri yetiştiriciliği yapan köy sayısı ise 4, toplam hane sayısı da 4’dür. Süs<br />
bitkileri yetiştiriciliği 0,40 da. cam sera, 4 da. plastik sera, 0,60 da. yüksek tünel sera,<br />
olmak üzere toplam 5 da.’lık alanda yetiştiricilik yapılmaktadır.<br />
Bunlar; Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Ege Tarımsal Araştırma<br />
Enstitüsü Müdürlüğü, Tarımsal Hidroloji Araştırma ve Eğitim Merkezi<br />
Müdürlüğü’dür.<br />
Ayrıca tarımsal amaçlı olarak kurulan kooperatifler şunlardır;<br />
1- Tuzçullu-Maltepe-Seyrek Su Ürünleri Kooperatifleri,<br />
2- Bozalan Tarımsal Kalkınma Kooperatifi,<br />
3- Çavuşköy Tarımsal Kalkınma Kooperatifi,<br />
4- Türkelli Kalkınma Kooperatifi,<br />
5- Haykıran Tarımsal Kalkınma Kooperatifi,<br />
6- Emiralem Sulama Kooperatifi,<br />
7- Süleymanlı Sulama Kooperatifi,<br />
8- Değirmendere Tarımsal Kalkınma Kooperatifi,<br />
9- Hasanlar Tarımsal Kalkınma Kooperatifi<br />
10-Çukurköy Sulama Kooperatifi<br />
11-Harmandalı Tarımsal Kalkınma Kooperatifi.<br />
İlçeyle özdeşleşmiş ürünler; çilek, erkenci şeftali, kayısı, erik, ıspanak, yeşillik,<br />
pamuk, fasulye, domates ve çekirdeksiz üzümdür.<br />
İlçede 500 ton kapasiteli soğuk hava deposu vardır.<br />
İlçede organik tarım yapılmamaktadır.<br />
Toplam tarım alana 232.326,5 dekardır.<br />
Tarım arazisinin yüzde 53’ü tarla alanı olarak kullanılmaktadır.<br />
Tarla alanını yüzde 17’lik pay (39.161,5 da.) ile sebze alanı izlemektedir. Bunu yüzde<br />
16 ile bağ, zeytin ve meyve alanı izlemektedir.<br />
740
Tarıma elverişli boş arazi 4.060 dekardır.<br />
Tarım alanlarının yüzde 97’sinde sulama yapılmaktadır.<br />
Menemen’de sulu tarım genellikle Devlet Su İşleri Bölge Müdürlüğü’nün sulama<br />
şebekesi ile Gediz Nehri’nden gerçekleştirilmektedir.<br />
Gediz Nehri’nin suları sağ ve sol sahil olarak ikiye bölünerek çeşitli kollarla ovaya<br />
yayılmaktadır. Kanal ve kanaletlerden akan sular üreticilerin masrafsız olarak<br />
sulama yapmalarına imkan vermektedir.<br />
Tablo 5: Tarımsal Alan Dağılımı<br />
Yüzölçümü<br />
(da)<br />
2006 Pay<br />
(%)<br />
Kümülâtif<br />
Değişim<br />
(%)<br />
2002 2006<br />
Toplam tarım alanı 230.000 232.326,5 100 1<br />
Tarla alanı 125.200 123.650 53.2 -1,2<br />
Sebze alanı 40.310 39.161,5 17 -2,9<br />
Meyve alanı 8.880 8.080 3.4 -9<br />
Süs Bitkileri alanı 10 5 0 0<br />
Bağ alanı 36.000 36.140 15.6 0.4<br />
Narenciye alanı 1.550 1.580 0.7 2<br />
Zeytin alanı 13.400 18.650 8 39.2<br />
Kavaklık alan 100 100 0 0<br />
Nadas alanı 900 900 0.4 0<br />
Tarıma elverişli boş arazi 3.650 4.060 1.7 11,2<br />
Sulanan tarım alanı 196.880 225.776 97,2 14.7<br />
Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007.<br />
741
Grafik 1: Tarım Arazileri Dağılımı (2006)<br />
Kaynak: Tablo 5.<br />
3.1.1. Bitkisel Üretim<br />
Coğrafi konumu, jeolojik ve topoğrafik yapısıyla polikültür tarıma uygunluğu,<br />
gelişmiş tarımsal mekanizasyon, sanayi ve deneyimli çiftçi potansiyeli ile<br />
Menemen’de tarım çok önemli bir yere sahiptir.<br />
İlçede yılda iki ürün, bazen üç ürün alınabilmektedir.<br />
İlçenin batı ve güney kısmında bulunan köylerde başta pamuk olmak üzere hububat<br />
tarımı yapılmaktadır.<br />
İlçede bitkisel ürün deseni incelendiğinde; ekiliş alanında 2006 yılında 2002 yılına<br />
oranla yüzde 2’lik bir azalma oluştur.<br />
Tarla ürünleri ekiliş alanlarındaki durumun 2002 yılına oranla gelişimi<br />
incelendiğinde; yüzde 85 oranında mısır (silaj) ekim alanındaki artış dikkati<br />
çekmektedir.<br />
İlçede buğday, arpa, mısır, pamuk üretimi yapılmaktadır.<br />
Üretim miktarlarına göre, 2006 yılında 2002 yılına oranla bakla (yemeklik kuru),<br />
susam, fasulye (kuru), börülce (kuru), mısır (silaj) ve mısır (dane) üretiminde yüksek<br />
artışlar gerçekleşmiştir.<br />
742
Pamuk kütlü, 2006 yılında üretim miktarı açısından 2002 yılına oranla ilk sırada yer<br />
almaktadır. Bunu mısır (dane) (I. Ürün) izlemektedir.<br />
Tablo 6: Tarla Ürünleri Üretimi<br />
Ekiliş Alanı<br />
Üretim<br />
Verim<br />
Ürün<br />
(da)<br />
(ton)<br />
(kg/da)<br />
Artış<br />
Artış<br />
Artış<br />
2002 2006 2002 2006 2002 2006<br />
(%)<br />
(%)<br />
(%)<br />
Pamuk (Kütlü) 90.000 80.000 -11,1 31.500 40.000 27 350 500 42,9<br />
Mısır (Dane)<br />
(I. Ürün)<br />
11.000 15.000 36,4 7.700 13.500 75,3 700 900 28,6<br />
Buğday (Ekmeklik) 0 20.000 - 0 10.000 - - 500 -<br />
Yonca (K. Ot) 1.500 2.200 46,7 20,000 4.050 -79,8 13,3 1.841 13.742<br />
Mısır (Silaj)<br />
(II. Ürün)<br />
1.680 1.000 -40,5 6.720 4.000 -40,5 4.000 4.000 0<br />
Fiğ (Y.ot) 0 1.500 - 0 3.000 - - 2.000 -<br />
Buğday (Durum) 5.000 4.000 -20 1.750 2.000 14,3 3.350 500 -85,1<br />
Mısır (Silaj) (I. Ürün) 270 500 85,2 1.080 2.000 85,2 4.000 4.000 0<br />
Arpa (Diğer) 200 200 0 55 80 45,5 275 400 45,5<br />
Bakla (Yemeklik) (Kuru) 50 100 100 6 25 316,7 125 250 100<br />
Fasulye (Kuru)<br />
(I. Ürün)<br />
50 100 100 6 17,5 191,7 120 175 45,8<br />
Börülce (Kuru) 20 50 150 3 7,5 150 150 150 0<br />
Susam (II.Ürün) 20 50 150 1 4 300 60 80 33,3<br />
Buğday (Diğer) 15.000 0 -100 5.250 0 -100 350 - -<br />
Mısır (Hasıl I. Ürün) 1.500 0 -100 4.000 0 -100 6.000 - -<br />
Fiğ (K.ot) 500 0 -100 250 0 -100 500 - -<br />
Tütün 80 0 -100 7 0 -100 90 - -<br />
Susam (I. Ürün) 30 0 -100 2 0 -100 60 - -<br />
Toplam 126.900 124.700 -1,7 78.330 78.684 0,5 --- --- ---<br />
Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007.<br />
İlçe tarımında sebze yetiştiriciliği bir diğer uğraş alanıdır.<br />
Ürünlerin pazarlaması TARİŞ, tüccar veya üreticilerin kendileri tarafından<br />
yapılmaktadır.<br />
743
Tablo 7: Sebze Üretimi (1)<br />
Ekiliş Alanı<br />
Üretim<br />
Verim<br />
(da)<br />
(ton)<br />
(kg/da)<br />
Ürün<br />
Artış<br />
Artış<br />
Artış<br />
2002 2006 2002 2006<br />
2002 2006<br />
(%)<br />
(%)<br />
(%)<br />
Domates (Salçalık) 0 6.000 - 0 36.000 - - 6.000 -<br />
Domates 10.830 5.000 -53,8 43.320 30.000 -30,7 4.000 6.000 50<br />
Ispanak 11.000 12.650 15 16.500 18.975 15 1500 1500 0<br />
Karpuz 5.000 4.000 -20 12.500 12.000 -4 2.500 3.000 20<br />
Kavun 3.000 2.000 -33,3 6.000 4.000 -33,3 2.000 2.000 0<br />
Marul (Kıvırcık) 300 1.900 533,3 180 3.800 2.011 600 2.000 233,3<br />
Patlıcan 650 700 7,7 1.950 2.100 7,7 3.000 3.000 0<br />
Biber (Sivri) 1.100 1.000 --9,1 1.650 2.000 21,2 1.500 2.000 33,3<br />
Maydanoz 1.000 1.200 20 1.000 1.200 20 1.000 1.000 0<br />
Kabak (Sakız) 300 350 16,7 1.200 1.050 -12,5 4.000 3.000 -25<br />
Soğan (Taze) 1.000 850 -15 1.000 850 -15 1.000 1.000 0<br />
Lahana (Beyaz) 600 300 -50 900 600 -33,3 1.500 2.000 33,3<br />
Börülce (Taze) 100 1.000 900 35 500 1.329 350 500 42,9<br />
Biber (Dolmalık) 300 230 -23,3 450 460 2,2 1.500 2.000 33,3<br />
Fasulye (Taze) 500 600 20 350 420 20 700 700 0<br />
Dereotu 250 525 110 125 420 236 500 800 60<br />
Biber (Salçalık) 350 200 -42,9 525 400 -23,8 1.500 2.000 33,3<br />
Enginar 200 250 25 300 375 25 1.500 1.500 0<br />
Hıyar (Sofralık) 150 150 0 375 375 0 2.500 2.500 0<br />
Pırasa 400 280 -30 520 350 -32,7 1.300 1.250 -3,8<br />
Bezelye (Taze) 650 700 7,7 228 350 53,5 350 500 42,9<br />
Karnabahar 200 200 0 280 300 7,1 1.400 1.500 7,1<br />
Marul (Göbekli) 1.700 420 -75,3 2.550 294 -88,5 1.500 700 -53,3<br />
Roka 200 340 70 120 170 41,7 600 500 -16,7<br />
Kereviz (Kök) 150 90 -40 240 117 -51,3 1.600 1.300 -18,8<br />
Turp (Bayır) 40 50 25 160 100 -37,5 4.000 2.000 -50<br />
Bamya 200 200 0 100 80 -20 500 400 -20<br />
Turp (Kırmızı) 40 50 25 80 75 -6,3 2.000 1.500 -25<br />
Lahana (Kırmızı) 150 100 -33,3 120 70 -41,7 800 700 -12,5<br />
Barbunya (Taze) 0 100 - 0 50 - - 500 -<br />
Semizotu 50 50 0 25 30 20 500 600 20<br />
Sarımsak (Taze) 500 50 0 30 30 0 600 600 0<br />
Brokoli 0 20 - 0 20 - - 1.000 -<br />
Nane 20 20 0 14 14 0 700 700 0<br />
Tere 20 20 0 10 10 0 500 500 0<br />
Bakla (Taze) 1.000 0 -100 600 0 -100 600 - -<br />
Soğan (Kuru) 300 0 -100 300 0 -100 1.000 - -<br />
Toplam 41.900 41.595 -0,7 93.737 117.585 25,4 --- --- ---<br />
Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007.<br />
İlçede 41.595 da.’lık alanda sebze üretimi yapılmaktadır. 2006 yılı itibariyle toplam<br />
üretim miktarı 117.585 tondur.<br />
744
Ekiliş alanı itibariyle; ıspanak, domat, karpuz, kavun, marul, maydanoz, soğan,<br />
patlıcan, fasulye, marul, kabak (sakız), lahana dikkati çeken ürünlerdir.<br />
Bununla birlikte, marul (kıvırcık), domates, börülce, biber, lahana, bezelye, karpuz,<br />
semizotu, dereotunda dekar başına verimlilik artmıştır.<br />
2006 yılında 2002 yılına oranla sebze ürünleri ekiliş alanlarında en yüksek artış yüzde<br />
yüzün üzerinde börülcede (taze) gerçekleşmiştir. Bunu yüzde 70 ile roka, yüzde 53<br />
ile marul (kıvırcık), yüzde 25 ile turp (bayır) izlemektedir. Diğer artış gerçekleşen<br />
ürünler ise sırasıyla enginar, fasulye (taze), maydanoz, ıspanak, kabak (sakız),<br />
patlıcan, bezelye (taze) izlemektedir.<br />
Genel olarak ekim alanları bazında azalışlar dikkati çekmektedir. Bununla birlikte<br />
brokoli, domates (salçalık) ekim alanı ilave edilmiştir. Marul (göbekli), kavun,<br />
karpuz, lahana (beyaz, kırmızı), kereviz (kök), domates, biber (dolmalık, sivri) pırasa,<br />
biber (salçalık) ekim alanı azalan ürünlerdir.<br />
İlçede 422.475 da.’lık alanda yapılan meyve üretimi, 2006 yılı itibariyle 430.595 da.’lık<br />
alana ulaşmıştır.<br />
Üretimi en fazla yapılan meyve şeftali, zeytin (yağlık), mandarin, kayısı, zeytin<br />
(sofralık), erik, armut, antep fıstığıdır.<br />
2006 yılı itibariyle 430.595 da.’lık meyve üretim alanından 12.480 tonluk üretim elde<br />
edilmiştir.<br />
Üzüm (sofralık) ve kurutmalık ile çilek üretimi yapılan 37.250 da’lık alandan elde<br />
edilen üretim miktarı 48.653 tondur.<br />
İlçede yıllık 4.900 ton çilek üretimi yapılmaktadır. Kalitesi ve organik olması<br />
sebebiyle piyasalarda değer bulan çileğin üretiminin arttırılması için seracılığın<br />
teşvik edilerek üretimin arttırılması gerekmektedir.<br />
Pazar problemi yoktur. Ancak şoklama yapılamamaktadır. Doğrudan<br />
tüketilmektedir.<br />
745
Tablo 8: Meyve Üretimi (1)<br />
Meyve Veren Yaşta Üretim<br />
Verim<br />
Ağaç Sayısı<br />
(ton)<br />
(kg/ağaç)<br />
Ürün<br />
Artış<br />
Artış<br />
Artış<br />
2002 2006 2002 2006 2002 2006<br />
(%)<br />
(%)<br />
(%)<br />
Şeftali (Diğer) 118.400 118.100 -0,3 4.144 4.134 -0,2 35 35 0<br />
Zeytin (Yağlık) 123.200 127.500 3,5 4.312 3.825 -11,3 35 30 -14,3<br />
Mandarin 59.250 62.000 4,6 2.370 2.480 4,6 40 40 0<br />
Kayısı 30.650 28.075 -8,4 1.073 842 -21,5 35 30 -14,3<br />
Zeytin (Sofralık) 21.700 22.200 2,3 543 666 22,7 25 30 20<br />
Erik 18.350 18.700 2 642 561 -12,6 35 30 -14,3<br />
Armut 8.250 8.200 -0,6 206 205 -0,5 25 25 0<br />
Nar 10.000 10.250 2,5 200 205 2,5 20 20 0<br />
Antep Fıstığı 16.500 19.500 18,2 83 98 18,1 5 5 0<br />
Ayva 2.500 2.520 0,8 75 63 -16 30 25 -16,7<br />
İncir 1.750 1.750 0 61 53 -13,1 35 30 -14,3<br />
Elma(Golden) 1.650 1.725 4,5 58 52 -10,3 35 30 -14,3<br />
Portakal<br />
(Washington)<br />
900 1.075 19,4 32 32 0 35 30 -14,3<br />
Badem 5.750 5.000 -13 29 25 -13,8 5 5 0<br />
Kiraz 750 800 6,7 23 24 4,4 30 30 0<br />
Elma(Starking) 550 700 27,3 19 21 10,5 35 30 -14,3<br />
Ceviz 825 750 -9 25 19 -24 30 25 -16,7<br />
Vişne 700 700 0 14 14 0 20 20 0<br />
Portakal(Yafa) 200 350 75 8 11 37,5 40 30 -25<br />
Limon 300 300 0 8 6 -25 25 20 -20<br />
Trabzon Hurması 300 400 33,3 8 4 -50 25 10 -60<br />
Toplam 422.475 430.595 1,9 13.933 12.840 -7,8 --- --- ---<br />
Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007.<br />
Tablo 8: Meyve Üretimi (2)<br />
Ekiliş Alanı<br />
(da)<br />
Ürün<br />
2002 2006<br />
Üzüm<br />
(Çekirdeksiz)<br />
(Kurutmalık)<br />
Üzüm<br />
(Sofralık)<br />
(Çekirdeksiz)<br />
Artış<br />
(%)<br />
Üretim<br />
(ton)<br />
2002 2006<br />
Artış<br />
(%)<br />
Verim<br />
(kg/da)<br />
2002 2006<br />
Artış<br />
(%)<br />
30.350 30.400 0,7 36.420 38.000 4,3 1.200 1.250 4.2<br />
5.350 5.300 -0,9 6.420 5.565 -13,3 1.200 1.050 -12,5<br />
Çilek 1.400 1.400 0 4.900 4.900 0 3.500 3.500 0<br />
Üzüm<br />
(Şaraplık)<br />
0 150 - 0 188 - 0 1.250 -<br />
Toplam 37.100 37.250 0,1 47.470 48.653 0,6 --- --- ---<br />
Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007.<br />
746
İlçede tarımsal alet ve ekipman varlığı yıllar itibariyle çok önemli değişiklikler<br />
göstermemektedir. Ancak, genel olarak geleneksel tipteki tarım aletlerinde azalmaya<br />
karşılık modern alet ve ekipman da artış görüldüğü söylenebilir.<br />
Tablo 9: Tarımsal Alet ve Ekipman Varlığı (1)<br />
Alet-Ekipman Adet Alet-Ekipman Adet<br />
Traktör 2.295 Pnömatik Ekim Makinası 512<br />
Kulaklı Traktör Pulluğu 2.634 Üniversal Ekim Makinası 1.532<br />
Kültüvatör 1.479<br />
Kimyevi Gübre Dağıtma<br />
Makinası<br />
2.125<br />
Diskli Tırmık 2.259 Orak Makinası 17<br />
Dişli Tırmık 1.043 Ot Tırmığı 377<br />
Hayvan Pulluğu 2.620 Biçer Bağlar Makinası 56<br />
Ark Pulluğu 733 Balya Makinası 46<br />
Dip Kazan (Subsoiler) 224<br />
Sap Döver Harman<br />
Makinası (Batöz)<br />
45<br />
Toprak Frezesi (Rotovatör) 1.314 Kepçe 28<br />
Rototiller 712 Selektör (Sabit veya Seyyar) 7<br />
Taş Toplama Makinası 1 Mısır Silaj Makinası 84<br />
Toprak Tesviye Makinaları 114 Pamuk Toplama Makinası 10<br />
Toprak Burgusu 15 Mısır Daneleme Makinası 17<br />
Hayvanla-Traktörle Çekilen Ara<br />
Traktörle Çekilen Çayır<br />
2.756<br />
Çapa Makinaları<br />
Biçme Makinası<br />
13<br />
Traktörle Çekilen Hububat Ekim<br />
Kombine Hububat Ekim<br />
50<br />
Makinası<br />
Makinası<br />
7<br />
Yem Hazırlama Makinaları 25 Yem Dağıtıcı Römork 6<br />
Sap Parçalama Makinası 616 Sırt Pülverizatörü 4.510<br />
Hayvanla-Traktörle Çekilen Ara<br />
Kuyrun Milinden Hareketli<br />
2.756<br />
Çapa<br />
Pülverizatör<br />
1.125<br />
Tozlayıcı 170 Atomizör 1.701<br />
Santrüfiz Pompa 621 Elektro Pomp. 1.908<br />
Motopom (P) Termik 22 Yağmurlama Tesisi 19<br />
Derin Kuyu Pompa 357 Damla Sulama Tesisi 207<br />
Krema Makinası 225 Karasaban 3<br />
Süt Sağım Tesisi (Sabit) 36 Merdane 63<br />
Tarım Arabası (Römork) 2.126 Set Yapma Makinası 735<br />
Kendi Yürür Biçer Döver 5 Anıza Ekim Makinası 50<br />
Kültüvatör 1.479 Filde Dikim Makinası 12<br />
Kambikürüm 4 Tınaz Makinası 6<br />
Ürün Sınıflandırma Makinası 2 Motorlu Tırpan 3<br />
Patates Dikim Makinası 7 Yer Fıstığı Hasat Makinası 1<br />
Çiflik Gübresi Dağıtım Makinası 4 Mısır Hasat Makinası 9<br />
Patates Sökme Makinası 6 Motorlu Pülverizatör 401<br />
Ot Silaj Makinası 16 Seyyar Süt Sağım Tesisi 195<br />
Ürün Kurutma Makinası 1<br />
Kaynak: İl Tarım Müdürlüğü, 2007.<br />
747
3.1.2. Hayvancılık<br />
Ülkemiz genelinde olduğu gibi Menemen ilçemizde de hayvancılık giderek güç<br />
kaybetmekte, hayvan varlığı ve buna bağlı olarak hayvansal ürün üretimi<br />
düşmektedir.<br />
İlçedeki toplam holstein cinsi 8.020 baş hayvanın 4.400 başı sağmaldır ve elde edilen<br />
süt miktarı 25.520 tondur. Montofon cinsi 180 baş hayvan varlığının ise 80 başı<br />
sağmal olup, elde edilen toplam süt üretim miktarı 400 tondur.<br />
2.800 baş yerli sığırın 1.000 başı sağmal olup, 2.400 ton süt elde edilmiştir.<br />
Yerli+diğer koyun varlığı toplamı ise 34.350 baş olup, bunun 20.000 başı sağmaldır<br />
ve 3.000 ton süt elde edilmiştir.<br />
İlçedeki toplam 34.350 baş koyun varlığının 20.000 başı sağmaldır. 3.000 ton toplam<br />
süt üretim miktarıdır.<br />
7.500 baş kıl keçisinin 5.000 başı sağmaldır ve 800 ton süt üretilmiştir.<br />
İlçede en çok tavuk, koyun (yerli+diğer) ve sığır yetiştirilmektedir. Bunu 7.500 baş ile<br />
kıl keçisi izlemektedir.<br />
Bu hayvanlardan elde edilen hayvansal üretim miktarları ise şöyledir: 32.120 ton süt,<br />
146,91 ton bal, 8,8 ton balmumu, 585,3 kırmızı et, 1.297,9 beyaz et, 31,4 yapağı, 5,8<br />
keçi kılı.<br />
Menemen’de 40 adet eski usul, 8.162 adet yeni usul kovan mevcuttur.<br />
İlçedeki 432.400 tavuk varlığının, 151.000 adedi broiler, 281.400’ü yumurtacıdır.<br />
Tablo 10: Hayvan Varlığı<br />
748<br />
2002 2006<br />
Artış<br />
(%)<br />
Sığır 10.580 11.000 4<br />
Koyun (Yerli+Diğer) 34.000 34.500 1,5<br />
Kıl Keçisi 5050 7500 48,5<br />
Tavuk 417.000 432.400 3,7<br />
Hindi 0 110 -<br />
At 525 630 20<br />
Katır 6 3 -50<br />
Eşek 100 297 197<br />
Domuz 1.000 700 -30<br />
Kaz 100 100 0<br />
Ördek 100 750 650<br />
Kaynak: İl Tarım Müdürlüğü, 2007.
3.1.3. Tarımsal Üretim Gelirleri<br />
Menemen’in 2006 yılında tarımsal üretimden elde ettiği gelir 220.927.341 YTL<br />
seviyesindedir.<br />
Tablo 11: Gayri Safi Tarımsal Gelir<br />
Üretim<br />
Kolları<br />
Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü Verileri ve İlçe Kaymakamlığı Kayıtları, 2007.<br />
3.2. Sanayi<br />
Üretim<br />
(Ton)<br />
2002 2006<br />
Artış<br />
(%)<br />
Önemli ihracat ürünleri kurutulmuş domates, turşuluk acı biber, kuru üzüm, yoğurt<br />
ve seramik ürünleridir.<br />
İlçede çok az miktarda pamuk ithalatı sözkonusudur.<br />
Gayri Safi Gelir<br />
(YTL)<br />
2002 2006<br />
Artış<br />
(%)<br />
Tarla<br />
78.330 78.684 0,5 33.730.410 47.422.705 40,6<br />
Ürünleri Meyve 13.933 12.840 -7,8 9.898.350 13.241.010 33,8<br />
Üzüm-Çilek 47.470 48.653 2,5 34.567.000 65.293.440 88,9<br />
Sebze 93.737 117.585 25,4 19.756.735 52.545.950 166<br />
Süt 31.560 32.120 1,8 9.468.000 16.702.400 76,4<br />
Bal 91,5 146,91 60,6 457.500 734.550 60,6<br />
Balmumu 5,5 8,8 60 31.350 66.000 110,5<br />
Et<br />
Kırmızı Yapağı<br />
1.823,0<br />
623,6 65<br />
1.883,2<br />
585,3 31,4<br />
3,6<br />
-51,7 -6,1<br />
6.214.535<br />
3.635.825 71.500<br />
12.338.250<br />
6.795.600 54.950<br />
98,5<br />
-23,1 87<br />
Keçi Kılı 5 5,8 16 3.000 5.800 93,3<br />
Toplam 267.020 291.958,11 9,3 114.198.380 208.315.055 82,4<br />
Yumurta<br />
( Süs 1000Adet) Bitkisi 43.960 2.400 70.000 4.740 59,2 97,5 5.275.200,0 5.960 12.600.000,0 12.286,0 138,9 106,1<br />
(Adet) Toplam --- --- --- 119.479.540 220.927.341,0 85<br />
Kurutulmuş domates, dünyanın her yerine (Rusya’dan Afrikaya’a kadar her ülkeye)<br />
ihraç edilmektedir. İhracat yapan firmaların yurtdışı ülkelerde büroları da<br />
bulunmaktadır.<br />
749
Tablo 12: Sanayi Alanları (2006)<br />
Organize<br />
Sanayi<br />
Bölgesi<br />
Küçük<br />
Sanayi<br />
Sitesi<br />
Serbest<br />
Bölge<br />
İsim<br />
Plastik<br />
Organize<br />
Sanayi<br />
Bölgesi<br />
<strong>İzmir</strong>-<br />
Menemen<br />
<strong>İzmir</strong>-<br />
Menemen<br />
Deri<br />
Serbest<br />
Bölgesi<br />
Kuruluş<br />
yılı<br />
Toplam<br />
alan<br />
(m 2 )<br />
İşletme Sayısı<br />
Yabancı Yerli<br />
İhracat<br />
(Milyar<br />
$)<br />
İstihdam<br />
(adet)<br />
Doluluk<br />
oranı<br />
(%)<br />
1999 920.000 * * * * 80<br />
1987 * * 100 * 280 *<br />
1998 1.760.000 16 239 63.867.328 2.220 54<br />
Kaynak: Sanayi <strong>Ticaret</strong> İl Müdürlüğü, İlçe Kaymakamlığı, 2007.<br />
* Bilinmiyor.<br />
İlçe sınırları içinde acilen bir gıda organize sanayi alanına ihtiyaç vardır.<br />
İhracata yönelik gıda sektörünün gelişimine dönük işletmelerin açılması, soğuk hava<br />
deposu, süt endüstrisine ilişkin kurumların çoğalması, tarım ürünlerinin patent<br />
alması, ilçenin ülke çapında tanınmasını sağlayacaktır.<br />
Bu yönde ekonomik değeri olan tarım ürünlerine yönelik ilçede yabancı melengiç<br />
ağaçlarının aşılanması yapılmaktadır.<br />
Kuru gıda, tekstil, yüncülük, makine, sanayi, pamuk sanayi, mobilya imalatı, parafin<br />
imalatı, deri, testi-seramik, süt ve süt ürünleri imalatı, turşu doğal taş, tuz satışı,<br />
klima, kimyasal madde ve tıbbi malzeme imalatı yapılmaktadır.<br />
31.12.2006 tarihi itibariyle ihracat iade tutarı: 7.804.724,84 YTL’dir.<br />
Sonuç itibariyle, ilçenin tarım ağırlıklı yapısı ihracatında da izlenmektedir.<br />
Menemen Deri Serbest Bölgesi:<br />
<strong>İzmir</strong> ili Menemen ilçesi Maltepe Köyü Panaztepe mevkiinde <strong>İzmir</strong>’e 45 km,<br />
Alsancak Limanına 40 km, Adnan Menderes Hava Limanına 55 km, Çanakkale<br />
yoluna 11 km., Aliağa ve limanlara 26 km. uzaklıkta bulunmaktadır.<br />
Bölgede, deri, kösele, süet, güderi, kürk, vidala, deri konfeksiyon üreten imalathane<br />
ve işletmelerle birlikte deri makinaları ve deri sanayinde kullanılan yardımcı madde<br />
araç gereçleri üreten ve bunların üretiminde kullanılan yardımcı ve ana maddelerin<br />
ticaretini yapan işletmeler bulunmaktadır.<br />
750
Bölgede kullanım sonucunda ortaya çıkan atık suların fiziksel, kimyasal ve biyolojik<br />
arıtmaya tabi tutulduğu günde 9.000 m 3 kapasiteyle çalışan Arıtma Tesislerinin<br />
yanında bölgenin ağaçlandırılmasına hizmet eden 8.000 m 2 ’lik fidanlık yer<br />
almaktadır.<br />
2006 yılının 10 aylık döneminde 306.293.141 $ tutarında ticaret hacmi<br />
gerçekleştirmiştir.<br />
Menemen-Ulukent Sanayi Bölgesinde ise; 40 fabrikanın 25’i bugün faaliyettedir.<br />
Menemen Deri Serbest Bölgesinde de; Rusya pazarı sıkıntısından sonra zor bir<br />
dönem yaşanmaktadır. Daha önce 10.000 kişinin istihdam edildiği bölgede bugün<br />
1.500 kişi çalışmaktadır.<br />
Ulukent Belde Belediyesi sınırları içinde yer alan Ulukent Sanayi Bölgesi ise; 750<br />
dönümlük yerleşim alanına sahiptir. Bölge, tarım alanları ve yerleşim bölgesi ile iç<br />
içedir. Bu özelliğinden ötürü bölgede bacasız sanayi önem kazanmıştır.<br />
Bu nedenle bölgede yapılacak yeni yatırımların teşvikini ve istihdamın artmasını<br />
sağlamak amacıyla, bölge imar planının sanayi yatırımlarına uygun hale getirilmesi<br />
hususunda çalışmalar yürütülmelidir.<br />
Menemen Plastik Organize Sanayi Bölgesi:<br />
1999 yılında Menemen’in batısında Atatürk Mahallesinin arka tarafında<br />
kurulmuştur. <strong>İzmir</strong>-Menemen Plastik Organize Sanayi Bölgesinin yer seçimi için<br />
EBSO’da 13.04.2000 tarihinde gerçekleştirilen toplantıda Menemen Belediyesince<br />
önerilen alan komisyonca kabul edilmiştir.<br />
Menemen Plastik Organize Sanayi Bölgesi'nde kamulaştırma çalışmalarına<br />
başlanılmıştır.<br />
İlçe ve <strong>İzmir</strong> için çok önemli yararlar sağlayacak bölgede 80 fabrika çalışacak ve bu<br />
suretle 7-8 bin kişiye istihdam imkanı da yaratılacaktır.<br />
Bölgede yüzde 100 doluluk oranına ulaşılmıştır.<br />
3.3. <strong>Ticaret</strong><br />
Menemen ilçesinde; çırçır fabrikaları, üzüm ve incir işleme fabrikaları, konserve imal<br />
eden fabrikalar, tavuk çiftliği üretim ve kesim tesisi ile tarımsal sanayinin yanısıra iki<br />
önemli sektör daha bulunmaktadır. Bunlar çömlekçilik ve deri sektörüdür.<br />
Menemen ilçesinde yerleşik halkın yüzde 30’unun kendine ait arazisi bulunmaktadır.<br />
Ağırlıklı olarak tarım ve besiciliğe yönelik hayvancılık yapılmaktadır.<br />
751
Tarım ürünlerinin her çeşidi yetiştirilmektedir ve ilçe ekonomisini tarım sektörü<br />
şekillendirmektedir.<br />
İlçenin yapısı gereği ticaret de gıda ağırlıklı olmaktadır. Yoğurt ve peynir imalatı<br />
yapan küçük mandıralar hem merkezden hem de köylerden süt toplamakta, kendi<br />
ihtiyaçları dışındaki miktarı da yöreye ve dışarıya satmaktadırlar.<br />
Ayrıca canlı hayvan ve et ticareti de yapılmaktadır. Menemen’de üretilen meyve ve<br />
sebzeler de ticarete konu olmaktadır.<br />
Satışlar genellikle Foça, Çiğli, Aliağa, Karşıyaka pazarlarında gerçekleştirilmektedir.<br />
Çömlekçilik;<br />
Çömlekçilik yıllardan beri Menemen’de önemli bir faaliyet alanıdır.<br />
Menemen çömlekçiliği, Kurtuluş Savaşı başlarına kadar uzun yıllar boyunca yerli<br />
Rum çömlekçiler tarafından sürdürülmüştür. Yerli Rumların savaş sonrasında<br />
bölgeyi terk etmeleri üzerine Konya ve çevresinden gelen aileler atölyeleri devralmış<br />
ve çalışmaları günümüze kadar devam etmiştir.<br />
Çok eskiye dayanan çömlekçilik, toprağın hazırlanışından, çarkla şekillendirmeden,<br />
fırınların yapısı, yakıtı ve fırınlama yöntemlerine kadar eski çağ esintilerini<br />
korumuştur.<br />
Yöre toprağının çömlekçi kili açısından zengin oluşu ve hammaddenin Menemen<br />
Ovası’ndan kolaylıkla sağlanması çömlek imalatının gelişmesinin en önemli<br />
nedenlerindendir.<br />
Ayrıca Ege’de bağcılık ve şarap imalatının antik çağlardan bu yana yaygın olması,<br />
hazırlanan şarapların, saklanması ve taşınabilmesi için “anfora” adı verilen pişmiş<br />
topraktan kaplara konması, geleneksel bir biçimde anfora yapımına neden olmuştur.<br />
Menemen Testisi bu geleneğin bir uzantısı olarak görülmektedir.<br />
Tablo 13: <strong>Ticaret</strong> Merkezleri (2006)<br />
İsim<br />
Toplam İşletme Doluluk<br />
alan (m 2 ) sayısı oranı (%)<br />
Perşembe Pazarı 10.000 800 100<br />
Pazaryeri Pazar Pazarı 3.000 520 100<br />
Salı Pazarı 1.000 100 100<br />
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007.<br />
3.4. Turizm<br />
İlçe turizm merkezlerinin yakınında, karayollarının geçiş noktası üzerinde, Aliağa,<br />
Foça, <strong>İzmir</strong> ve Manisa’yı birbirine bağlayan yolların odağındadır.<br />
752
İlçede deniz ve kış sporlarına imkan verecek bir iklimin olmaması turizm çalışmaları<br />
açısından bir dezavantaj teşkil etmektedir.<br />
Tarihi eserlerin yeterince tanıtılmaması da turizmin gelişmesini önlemektedir.<br />
Foça’da konaklayan turistler günübirliğine İlçeye gelmektedirler.<br />
Menemen’in turizm potansiyeli olmaması nedeniyle, turistik otel, motel, cafe, bar<br />
gibi mekanlar da bulunmamaktadır.<br />
İlçede bulunan ve yıldıza sahip olmayan standart dışı otellerde genellikle mevsimlik<br />
işçiler konaklamaktadır.<br />
Menemen’in M.Ö. 1000 yıllarında kurulması ve değişik uygarlıkların bölgede<br />
yaşaması etkisini göstermiş ve eski medeniyetlerin eserleri günümüze kadar<br />
gelmiştir. Bunların belli başlılarına aşağıda yer verilmiştir.<br />
Larissa, Menemen’in kuzeyinde Gediz nehrine 2 Km. uzaklıkta Buruncuk köyünün<br />
olduğu yerdedir. Cilalı Taş Devri’nden kaldığı sanılan eser M.Ö. VII. yy. sonlarına<br />
doğru Bizans egemenliğine girmiştir. Aralıklarla yapılan kazılarda surlarla çevrili ve<br />
Bizans öncesinden kalma kent kalıntısı ortaya çıkarılmıştır.<br />
Temnos, Yıkıntıları Hasanlar ve Görece köyleri hududunda görülen kalıntılarda<br />
resmi bir kazı yapılmamıştır. Ünlü hatip Hermegaras’ın doğduğu yer olduğu<br />
sanılmaktadır.<br />
Kyme, Bozköy Ilıcası ile Aliağa arasındaki Eski Foça yolu üzerindedir. 1926 yılında<br />
Çekoslovakya Üniversitesi adına burada bir kazı yapılmış ve M.Ö.’ki zamanlara ait<br />
bina kalıntıları bulunmuştur.<br />
Lefke, önceleri bir adada kurulmuş, Gediz nehrinin yatağını doldurmasıyla adayla<br />
Lefke birleşmiştir. Pers Generallerinden Tahos tarafından kurulan şehir şu anda<br />
Tuzçullu Üç Tepeler mevkiinde yer almaktadır.<br />
Panaztepe, Ege Bölgesi’ndeki antik yerleşim merkezlerinin en eskisi olduğu<br />
saptanmıştır. 1985 yılından beri Hacettepe Üniversitesi Arkeoloji- Sanat Tarihi<br />
Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Armağan Erkanal başkanlığında bir heyetçe<br />
kazılmakta olan Panaztepe, Seyrek Beldesi hudutlarında, Kesikköy ve Maltepe<br />
arasında kalan bir ören yeridir. İlk kazı sonucunda burada Miken uygarlığına ait<br />
antik kentin kalıntıları bulunmuştur. M.Ö.3000-1000 yılları arasında bir yandan kıta<br />
Yunanistan, Girit ve Ege Adaları ile ilişkili kültürleri bünyesinde toplamış olan bu<br />
merkez, bölgeye özgü kültürel bir yapı meydana getirmiştir.<br />
Neon Nikos, Eolya site devletlerinden olan kalıntılar Yanıkköy yakınlarında bir<br />
tepenin üzerinde yer almaktadır.<br />
753
Nionithon, Hasanlar ve Görece köyleri arasında yer alan yıkıntılarda resmi bir kazı<br />
yapılmamıştır.<br />
Taşhan, Türk İslam mimarisinin yaşayan örneklerinden birini oluşturmaktadır.<br />
1600’lü yıllarda moloz, taş ve tuğladan iki kat halinde yapılmış ve deve kervanlarının<br />
uğrak yeri olmuştur. Restorasyon çalışmaları tamamlanmış ancak ziyarete<br />
açılamamıştır.<br />
Gediz deltası deniz kıyı uzunluğu ilçe için yaklaşık 10 km.’dir.<br />
İlçe turizminde; av turizmi ve çok sınırlı miktarda kültür turizmi dikkati<br />
çekmektedir.<br />
<strong>İzmir</strong> Kuş Cenneti; ülkemizin önemli kuş alanlarından biridir. Çiğli, Menemen ve<br />
Foça İlçeleri sınırları içerisinde yer alan ve oluşturduğu tuzcul ve tatlı su bataklıkları,<br />
koylar, tuzlalar ve dört dalyandan oluşan geniş bir kıyı sulak alanı olan Gediz<br />
Deltasında 82.000 i aşkın su kuşu düzenli olarak barınmakta olup, bugüne kadar 230<br />
ayrı kuş türü gözlemlenmiştir. 25 e yakın kuş türü sayıları itibariyle Uluslararası<br />
"Önemli Kuş Alanı" kriterlerini sağlamaktadır. Alanda kumul, tuzcul ve sazlıklardan<br />
oluşan pek çok bitki türü tespit edilmiştir.<br />
<strong>İzmir</strong> Kuş Cenneti'nde Tepeli Pelikan, Flamingo, Angıt, Suna, Küçük ve Büyük<br />
Akbalıkçıl, Uzunbacak, Mahmuzlukızkuşu, Sumru, ördek ve kaz türleri gibi pek çok<br />
kuş türü üreme, barınma, beslenme ve kışlama olanağı bulmaktadır.<br />
Bu özellikleri nedeniyle <strong>İzmir</strong> Kuş Cenneti, 15.04.1998 tarih ve 23314 sayılı Resmi<br />
Gazete'de yayımlanan Sulak Alanlar Tebliği ile Ramsar Sözleşmesi Listesine dahil<br />
edilerek koruma altına alınmıştır. Ayrıca alanın bir kısmı Orman Bakanlığı'nın Av ve<br />
Yaban Hayatı Koruma Sahası, tamamı Kültür Bakanlığı'nca 1.derece Doğal Sit Alanı<br />
ve yine bir kısmı Arkeolojik Sit Alanı olarak ilan edilmiştir.<br />
Önemli sulak alan kriterlerini sağlayan <strong>İzmir</strong> Kuş Cenneti'nde, varolan koruma<br />
statülerinin yanı sıra çeşitli Kurumlar, STK'lar ve Üniversitelerin yapacağı<br />
çalışmalarda birliktelik sağlamak üzere, İlimiz, Ülkemizde bu tür alanların<br />
korunması ve geliştirilmesine örnek teşkil edecek bir girişime daha önderlik etmiş ve<br />
<strong>İzmir</strong> Kuş Cennetini Koruma ve Geliştirme Birliği kurulmuştur.<br />
Bakanlar Kurulu'nca 27.12.2002 tarihinde karara bağlanarak, 18.01.2003 tarih ve<br />
24997 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak <strong>İzmir</strong> Kuş Cennetini Koruma ve<br />
Geliştirme Birliği kurulmuştur.<br />
Birliğin amacı;<br />
<strong>İzmir</strong> Kuş Cennetini korumak,<br />
Gediz Nehri'nin eskiden döküldüğü tuzcul ve tatlı su bataklıkları, koylar,<br />
tuzlalar ve lagünler(dalyan) den oluşan 8000 hektarı kapsayan alanın korunması,<br />
754
Kırdeniz, Homa ve Çilazmak Lagünlerini içine alan ve güneyde Ragıppaşa<br />
Dalyanını da kapsayan 19.400 ha lık Gediz Deltası ve bu Deltanın interlandı olan,<br />
kuşların yaşam alanlarını kapsayan bölgenin korunması,<br />
Sözkonusu koruma alanlarında gerek fiziki gerekse bilimsel anlamda hem<br />
ulusal hem de uluslararası düzeyde her türlü girişimde bulunmak ve gerekli<br />
çalışmaları yapmak,<br />
Belirtilen amaçlar için her türlü planlama ve altyapı çalışmalarını yapmak<br />
veya uzman kuruluşlara yaptırmak,<br />
Sağlam bir mali yapıya kavuşmak için öncelikle kendi özkaynaklarını<br />
oluşturmak,<br />
İç ve dış kredi sağlama konusunda gerekli girişimlerde bulunmak,<br />
Gerek özkaynakları gerekse temin edilen kredileri, amaçlar maddesinde<br />
belirtilen doğrultuda kullanmak, her türlü tesisi yapmak,<br />
Bölgedeki kuşların, canlı varlıkların kalitesini arttırmak, bunlar için gerekli her<br />
türlü çalışmayı yapmak, tedbiri almak,<br />
Kuş Cennetinin ihtiyacı olan tatlı suyu sağlamaktır.<br />
3.5. Kamu Maliyesi<br />
Tablo 14: Vergi (2006)<br />
Mükellef<br />
sayısı<br />
Tahakkuk edilen vergi<br />
tutarı (YTL)<br />
Tahsil edilen vergi<br />
tutarı (YTL)<br />
Gelir 4.558 24.052.849,38 17.370.685,13<br />
Kurumlar 658 4.070.135,43 3.219.279,08<br />
Katma değer 3.003 12.178.970,53 8.222.503,95<br />
Diğer 3.249 20.111.385,71 16.143.769,06<br />
Maliye<br />
Bakanlığı<br />
Belediye<br />
Emlak 25.000 3.667.409,48 2.792.963,84<br />
Çevre temizlik 15.275 297.566,61 204.027,87<br />
Diğer * 130.450,09 130.450,09<br />
Toplam vergi<br />
64.508.767,23 48.083.679,02<br />
gelirleri (YTL)<br />
Kaynak: İl Vergi Dairesi Başkanlığı, İlçe Kaymakamlığı, 2007.<br />
* Bilinmiyor.<br />
755
Tablo 15: 2007 Yılı İtibariyle Devam Eden Yatırımlar: (2006)<br />
MENEMEN<br />
(Bin YTL.)<br />
Projenin Adi Karakteristik Baş. Bit.<br />
Tarihi<br />
Proje<br />
Tutarı<br />
2005 Sonu<br />
Harcama<br />
(Kümülatif)<br />
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI<br />
Menemen Mesleki Eğitim<br />
Merkezi<br />
CEZA İNF. KUR. TUTUKEV.<br />
Menemen Adalet Binası<br />
12 Derslik<br />
(5.469 m2)<br />
Etüd-Prj-<br />
İnşaat<br />
2006 Yılı<br />
Yatırımı<br />
2004-2007 2.800 695 1.000<br />
2005-2007 4.000 400 3.000<br />
Menemen-Manisa 23 <strong>İzmir</strong>-<br />
Manisa<br />
Menemen-Manisa<br />
1A 24 km., BY<br />
10 km. <strong>İzmir</strong>-<br />
Manisa<br />
Kaynak: <strong>İzmir</strong> Valiliği, 2007.<br />
2006-2008 800 - 98<br />
1994-2008 40.000 31.000 4.000<br />
Menemen Aliağa Çifthatlı Elektrikli Demiryolu:<br />
Aliağa ve Nemrut Körfezi civarında yoğunlaşan sanayi tesislerinin ham ve mamul<br />
maddeleri ile yolcu taşımalarına hizmet vermek amacıyla, demiryolu altyapısı 125<br />
km./saat hız yapacak şekilde planlanmıştır.<br />
Proje, Menemen-Aliağa arasında çift hatlı 25, 34km., Nemrut kesimindeki sanayi<br />
kuruluşlarına hizmet verilmek üzere Triyaj Garından ayrılan 6.755 km.<br />
uzunluğundaki Nemrut bağlantı hattı bölümünden oluşmuştur. Toplam 32.095 km.<br />
demiryolu hattı döşenmiştir.<br />
Menemen-Manisa, Menemen-Aliağa Devlet Karayolu:<br />
Karayolları Bölge Müdürlüğü yol ağında yer alan (250-02) K.K.nolu Menemen-<br />
Manisa devlet yolu ulaşımı sağlayan devlet karayoludur. 34 km. (Muradiye-Manisa<br />
arasındaki 10 km.si bölünmüş yol) uzunlunda olup, 16 km.si <strong>İzmir</strong> ili sınırları<br />
içerisinde kalmaktadır. Proje bedeli 40 milyon YTL olup, bugüne kadar<br />
31 milyon YTL harcanmıştır.<br />
Menemen-Manisa yolunun tamamlanabilmesi için 7.9 Milyon YTL ödenek<br />
gerekmektedir.<br />
<strong>İzmir</strong>-Menemen-Aliağa yolu BSK kaplamalı bölünmüş yol olarak hizmet<br />
vermektedir.<br />
Aşağı Gediz Projesi Göktepe Barajı:<br />
Göktepe Barajı, Menemen ovası sulamalarına takviye su sağlamak amacıyla<br />
düşünülen bir barajdır.<br />
756
Değirmendere Barajı’nın Atatürk Organize Sanayi Bölgesine sanayi suyu temini<br />
amacıyla inşa edilmesi düşünülmektedir. Göktepe Barajı’nın suyunu Gediz<br />
Nehrinden pompajla alacak olması nedeniyle Gediz’deki su kirliliği projeyi olumsuz<br />
etkilemektedir.<br />
Ayrıca, Değirmendere Barajı’nın yapılıp yapılmamasına göre proje değişime<br />
uğrayacaktır. 2006 yılı birim fiyatı ile proje tahmini keşif bedeli 67.018.626,40 YTL’dir.<br />
Sulama sahası 2700 hektardır. Sulamaya verilecek su; 23,9 hm 3 /yıl, Gediz Nehrine<br />
pompalanan su; 18,4 hm 3 /yıl’dır.<br />
Değirmendere Barajı Projesi:<br />
Değirmendere Barajı Proje alanı; Ege Bölgesi’nde, <strong>İzmir</strong> İli Menemen İlçesi sınırları<br />
içinde Emiralem Beldesi’ne yaklaşık 6 km. uzaklıkta, beldenin güneydoğusunda yer<br />
almaktadır. Baraj, içme ve kullanma suyu amacı ile yapılmaktadır. 2006 yılı birim<br />
fiyatı ile proje tahmini keşif bedeli 34.364.000 YTL’dir. Barajın Atatürk Organize<br />
Sanayi Bölgesi’ne uzaklığı 30 km.’dir.<br />
Ayrıca, ilçede hastane ek bina inşaatı proje ihalesi tamamlanmış olup proje<br />
bitiminden sonra inşaat ihalesi gerçekleştirilecektir.<br />
Ayrıca, elektrik altyapı hizmetleri, okul ek bina inşaatları devam etmektedir.<br />
Menemen Plastik Organize Sanayi Bölgesi:<br />
Plastik Organize Sanayi Bölgesi’nin faaliyete geçirilmesi ve yatırımcıların bölgeye<br />
yönlendirilmesi gerekmektedir.<br />
Hükümet Konağı:<br />
Mevcut bina 1950 yılında 8-10 bin nüfuslu kasabaya göre yapılmış olup, bugünkü<br />
hızlı şehirleşme ve göç sonucu artan nüfus nedeni ile ihtiyacı karşılayamamaktadır.<br />
Yeni Hükümet Konağı binasının yapılması ile birçok resmi kurum tek çatı altına<br />
toplanarak, daha iyi fiziksel şartlarda vatandaşa daha kaliteli ve hızlı hizmet verecek<br />
duruma geleceği düşünülmektedir.<br />
Kuş Cenneti ve Homa Dalyanı:<br />
Kuş Cenneti, Menemen sınırları içerisinde yer almakta ve 8000 hektarlık bir alanı<br />
kapsamaktadır. İlk koruma Orman Bakanlığında 1980 yılında başlamıştır. Bu<br />
çalışmalar sonucu saha 1982 yılında su kuşları koruma ve üretme sahası ilan edilmiş<br />
ve 1994’de de yaban hayatı koruma sahası olarak koruma statüsü devam etmektedir.<br />
Tüm yıl saha içerisinde her türlü avcılık yasaklanmıştır.<br />
757
11 Şubat 2006 tarihinde Ege Doğa Derneği tarafından kış ortası sayımı yapılmıştır. Bu<br />
sayım soncunda 104 kuş türü belirlenmiştir. Bu kuş türlerine ait toplam 66.054 adet<br />
birey sayılmıştır.<br />
Homa Dalyanı Yaban Hayatı Koruma Sahası ayrıca sulak alan olması ve Ramsar<br />
sözleşmesi kapsamında bulunmasından dolayı sahanın kullanımına yönelik Gediz<br />
Deltası Yönetim Planı çalışması yapılmıştır. Gediz Deltası Yönetim Planı Doğa<br />
Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanmış olup sonuçlanma<br />
aşamasındadır.<br />
Ayrıca Kültür ve Turizm Bakanlığınca da 1985 yılında Leukai Antik Kentini<br />
oluşturan Poyraz Tepe, Orta Tepe ve Lodos Tepe 1. Derece Arkeolojik Sit alanı, doğal<br />
sazlıkları oluşturan kısım 1. Derece Doğal sit alanı ve yaban hayatı koruma sahasının<br />
geri kalan kısmı da II. Derece Doğal Sit alanı olarak tescil edilmiş, 1999 yılında da II.<br />
Derece olan kısmın tamamı da 1. Derece Sit alanına dönüştürülmüştür.<br />
Son yıllardaki aşırı kuraklık, Gediz nehri sularının önemli bir kısmının barajlarda<br />
tutulması ve sulama için kullanılması sonucu yeterli miktarda su deltaya<br />
ulaşamamaktadır. Bu nedenle Gediz nehrinin döküldüğü yerde bulunan tatlı su<br />
ekosistemini oluşturan sazlık ve bataklık kısım kuruma tehlikesi ile karşı karşıya<br />
kalmıştır.<br />
Kurumayı önlemek için Çevre ve Orman Bakanlığı koordinatörlüğünde <strong>İzmir</strong><br />
Valiliği ve Unilever Rama Şirketi arasında imzalanan protokolle 1993 yılında<br />
“Cansuyu Projesi” başlatılmış, proje 1995 yılında tamamlanmıştır. Halen<br />
Cansuyundan 50 lt/sn su verilmektedir.<br />
DSİ tarafından su girişi ölçümü için yerleştirilen Lingraf aleti sayesinde su girişinin<br />
miktarı hesap edebilecektir. Kurak dönemlerde sulama fazlası suyun Kuş Cenneti’ne<br />
aktarılabilmesi için gerekli motopomp sistemi kurulmuş bulunmaktadır.<br />
Daha önce Atatürk Organize Sanayi Bölge Müdürlüğünden temin edilen 2 adet<br />
dalgıç pompa Ağustos AOSB müdürlüğüne teslim edilmiş, bunların yerine <strong>İzmir</strong><br />
Valiliği Çevre Vakfı tarafından karşılanan 2 adet 250 lt/sn gücünde Derinkuyu<br />
motopompu tesisi kurulmuş olup, elektrik tesisatı da Milli Parklar Av Yaban Hayatı<br />
Genel Müdürlüğü <strong>İzmir</strong> Başmühendisliğince yaptırılmıştır. Bundan böyle kurak<br />
dönemlerde Kuş Cenneti’ne istenilen miktarda tatlı su verilmesi garanti altına<br />
alınmış bulunmaktadır.<br />
Bakanlar Kurulu Kararı ile 2003 yılında “<strong>İzmir</strong> Kuş Cennetini Koruma ve Geliştirme<br />
Birliği” kurulmuştur.<br />
İlçe açısından Homa Dalyanı ve Kırdeniz Dalyanları turizm ve balıkçılık bakımından<br />
önem arz etmektedir. Küçük Dalyan (Kırdeniz Dalyanı) 400 hektar; Büyük Dalyan<br />
(Homa Dalyanı) 1.824 hektardır.<br />
758
Gediz Nehri Su Kirliliği:<br />
Ülke ekonomisi açısından önem arz eden Gediz havzasının kullanılması ve<br />
korunması açısından denge sağlayacak bir Master Planına ihtiyaç vardır.<br />
Madde Bağımlıları İle Sokak Çocuklarını Topluma Kazandırma Projesi:<br />
Çeşitli nedenlerle gerek madde bağımlısı olanlar, gerekse hayatlarını sokakta<br />
sürdüren çocuklar ile ailelerini eğiterek topluma kazandırmak amacıyla düşünülen<br />
bir projedir.<br />
Asarlık’ta yapılması düşünülen hizmet binasının faaliyete geçirilmesi halinde madde<br />
bağımlısı olan çocukların tedavi edilmesi ve yeniden topluma kazandırılması,<br />
sokakta yaşayan çocukların hayatlarını sürdürebilecekleri yeni ve sağlıklı ortamlar<br />
kazanması, öğrenimleri yarıda kalmış olanların eğitim ve öğrenimine devamının<br />
sağlanması, gençlere iş ve meslek kursları ile meslek sahibi olmalarının sağlanması<br />
hedeflenmektedir.<br />
4. Sosyal Yapı<br />
4.1. Eğitim<br />
İlçe Halk Eğitimi Merkezi’nin açtığı okuma-yazma kursları sonucu nüfusun okuma<br />
yazma oranı %99’a ulaşmıştır. Bu oranla Menemen’in eğitim seviyesi yüksek ilçeler<br />
arasında yer aldığı söylenebilir.<br />
İlçe merkezinde 75.811 olan nüfusun 46.766’sı okuryazar, 16.440’ı ilkokul, 4.420’si<br />
ortaokul, 6.295’si lise, 1.910’u yükseköğretim mezunudur.<br />
Tablo 16: Eğitim Durumu (2006)<br />
Türü<br />
Adet<br />
Öğretmen<br />
başına<br />
Erkek Kız Öğretmen<br />
düşen<br />
öğrenci öğrenci sayısı<br />
öğrenci<br />
sayısı<br />
Okul Öncesi 2 62 43 6 17<br />
İlköğretim 44 10.522 9.695 961 21<br />
Ortaöğretim<br />
Meslek lisesi 3 1.493 769 162 13<br />
Diğer liseler 7 1.468 1.863 227 14<br />
Toplam 56 13.545 12.370 1.356 19<br />
Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü, İlçe Kaymakamlığı, 2007.<br />
759
Tablo 17: Yaygın Eğitim Durumu (2006)<br />
Türü<br />
Adet<br />
Erkek Kız Eğitmen<br />
öğrenci öğrenci sayısı<br />
Dershane 5 798 629 60<br />
Sürücü kursu 3 2.435 440 55<br />
Halk eğitim merkezi 1 889 1.174 28<br />
Diğer eğitim ve kurs<br />
merkezleri<br />
1 * * *<br />
Toplam 10 4.122 2.243 143<br />
Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü, İlçe Kaymakamlığı, 2007.<br />
* Bilinmiyor.<br />
4.2. Sağlık<br />
Tablo 18: Sağlık Hizmetleri (2006)<br />
KAMU<br />
Adet<br />
Yatak<br />
kapasitesi<br />
Doktor<br />
sayısı<br />
Hemşire<br />
sayısı<br />
Diğer<br />
sağlık<br />
görevlisi<br />
M İ M İ M İ M İ M İ<br />
Hizmet<br />
verilen<br />
hasta<br />
sayısı<br />
Hastane 1 120 50 60 3 64 20 50 10 452.573<br />
Sağlık Ocağı 10 - - - 38 26 65 312.409<br />
Ana Çocuk<br />
Sağlığı ve Aile<br />
Planlama<br />
- 1 * * * * * * * * *<br />
Merkezi<br />
Toplam 11 1 120 50 98 3 90 20 115 10 764.982<br />
Tıp Merkezi 1 - 3 3 12 - 5 - 2 - 26.267<br />
Toplam 1 - 3 3 12 - 5 - 2 - 26.267<br />
Genel Toplam 12 1 123 53 110 3 95 20 117 10 791.249<br />
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007.<br />
M: Mevcut, İ: İhtiyaç<br />
* Bilinmiyor.<br />
Tablo 19: Diğer Sağlık Hizmetleri (2006)<br />
Tür Adet İhtiyaç<br />
KAMU<br />
ÖZEL<br />
Laboratuar 6 Var<br />
Aile Hekimi 1 -<br />
Eczane 1 -<br />
Laboratuar 3 *<br />
Özel muayenehane 15 *<br />
Eczane 40 *<br />
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007.<br />
* Bilinmiyor.<br />
760
Doktor başına düşen hasta sayısı kamuda 7.806, özelde 2.189’dur.<br />
2006 yılında Sağlık Grup Başkanlığı’na bağlı sağlık ocaklarında laboratuar hizmeti,<br />
taşımalı sistem ile Karşıyaka Halk Sağlığı Laboratuarı tarafından karşılanmıştır.<br />
4.3. Kültür ve Spor<br />
İlçede 1 yerel radyo vardır.<br />
“Menemenin Sesi” yerel gazetesi çıkmaktadır. 150 abonesi olup, günlük 600 adet<br />
basılmaktadır.<br />
Tablo 20: Kültürel Tesisler (2006)<br />
Tür Mevcut İhtiyaç Kapasite<br />
Kütüphane 2 115 9.800 kitap<br />
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, Turizm İl Müdürlüğü, 2007.<br />
Tablo 21: Sportif Tesisler (2006)<br />
Tür Mevcut Kapasite<br />
Kapalı 1 1.500*<br />
Toplam 1 1.500*<br />
Spor salonu<br />
Açık 1 *<br />
Toplam 1 *<br />
Çim 1 *<br />
Futbol sahası<br />
Toplam 1 *<br />
Kaynak: İl Gençlik ve Spor Müdürlüğü, İlçe Kaymakamlığı, 2007.<br />
* Koltuk kapasitesi<br />
Yüzme havuzu, Tarımsal Hidroloji Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğüne aittir.<br />
Barut İhtisas Spor Kulübü (taekwon-do) lisanslı sporcu sayısı 82’dir.<br />
<strong>İzmir</strong> Özel Gelişim Koleji Kulübünün ise ( atletizm, basketbol, jimnastik, izcilik,<br />
voleybol) 225 lisanslı sporcusu vardır.<br />
Menemen Fikret Gençlik Spor Kulübünün (basketbol) 87, Ulukent Belediyesine bağlı<br />
(atletizm, taekwondo) 171, Yeni Menemen Belediyesi Kulübüne bağlı (basketbol,<br />
güreş, taekwon-do, voleybol) 199 lisanslı sporcu vardır.<br />
İlçede 85 dernek vardır. Bunlardan bazıları; Haykıran Köyü Eğitimi Destekleme ve<br />
Geliştirme Derneği, Ege Bölgesi Kültür Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği-<br />
Menemen Şubesi, Türkiye Yardımsevenler Derneği-Menemen Şubesidir.<br />
Atatürkçü Düşünce Derneği’nin üye sayısı 118, Tüketiciyi Koruma Derneği’nin 68,<br />
Kızılay Derneği’nin ise 450’dir.<br />
761
İlçedeki cami sayısı ise 66’dır.<br />
İlçede fuar, sergi, panayır kurulmamaktadır. İlçeye bağlı Seyrek Beldesi’nde kavun<br />
ekimi fazla ve kaliteli olması ve erken yetişmesi nedeniyle kolaylıkla pazar bulabilen<br />
Marmara ve Karadeniz Bölgelerine gönderilmektedir. İlki 1983 yılında<br />
gerçekleştirilen 1. Kavun Festivali takip eden yıllarda da yapılması planlanmış, fakat<br />
son yıllarda yapılmamıştır.<br />
Yine ilçeye bağlı Emiralem Beldesinde yetiştirilen çilek ekimi fazla ve kaliteli olması<br />
nedeniyle 1994 yılında ilki gerçekleştirilen 1. Çilek Festivali, ekonomik şartlar<br />
nedeniyle son yıllarda yapılmamıştır.<br />
5. Altyapı<br />
İlçedeki mevcut konut sayısı; 22.100 olup, bunun 19.519’u toplu konuttur.<br />
Konut ihtiyaç düzeyi ise orta düzeydedir.<br />
İlçede altyapı çalışmaları yüzde 75 düzeyinde tamamlanmıştır. İlçenin doğu<br />
kısmında yeni yapılaşma alanları olmasına rağmen batısı ikiye bölünmüş<br />
durumdadır. Şehir merkezinde sıkışıklık olması nedeniyle ilçede imar planı<br />
uygulamasına ihtiyaç vardır.<br />
Tablo 22: Hanehalkı Temel Altyapı Gereksinimleri (2006)<br />
Elektrik Su Telefon<br />
Abone sayıları<br />
Toplam<br />
tüketim miktarı<br />
(MWh)<br />
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007.<br />
* Bilinmiyor. ** m 3<br />
Konut 37.260 17.429 *<br />
İşyeri 6.767 2.090 *<br />
Toplam 44.027 19.519 35.053<br />
Konut * 348.580** *<br />
İşyeri * 20.090** *<br />
Toplam * 368.670** *<br />
İlçenin limana ve havaalanına yakın olması avantajının yanısıra, Çandarlı limanı ile<br />
ulaşım daha da rahatlayacaktır.<br />
İlçe merkezi-<strong>İzmir</strong> arası; 34 km. olup, ilçe hududundaki devletyolu; 31 km., Foça<br />
yolu 10 km., Manisa yolu 17 km., köy yolları 130 km.’dir.<br />
İlçenin tam ortasından geçen <strong>İzmir</strong>-Çanakkale-İstanbul otoyolu ile şehirlerarası<br />
ulaşım sağlanmakta ve İstanbul’a kadar olan tüm yerleşim birimlerine araç<br />
bulunabilmektedir.<br />
762
Çevre il ve ilçelerle de ulaşım oldukça düzenli bir şekilde gerçekleştirilmektedir.<br />
Manisa ile olan karayolu bağlantısı saat başı karşılıklı düzenlenen minibüs seferleri<br />
ile sağlanırken, <strong>İzmir</strong>’e günün her saatinde minibüs bulmak mümkündür.<br />
Ayrıca her yarım saatte bir ESHOT denetimli Belediye araçları Menemen-Karşıyaka<br />
arasında sefer yapmaktadır.<br />
İlçede bir tren istasyonu vardır ve <strong>İzmir</strong> şehir garajı ile bağlantısı vardır.<br />
Kanalizasyon sistemi; ayrık ve birleşik olarak çalışmakta olup, ilçenin %99’unda<br />
kanalizasyon faal olarak çalışmaktadır.<br />
6. Sorunlar ve Çözüm Önerileri<br />
Tarım sektörünün;<br />
• Kirli ve sınırlı sulama suyu,<br />
• Yer altı sularının tuzluluğu,<br />
• Girdi maliyetlerinin yüksek, ürün satış fiyatlarının düşük olması önde gelen<br />
sorunlarıdır.<br />
Tarıma dayalı ilçe ekonomisi için gıda organize sanayi bölgesi kurulmalıdır.<br />
Arazi tesviyesi adı altında tarımsal arazilerden kum alınması kaçak olarak<br />
sürdürülmekte ve verimli toprakları azaltmaktadır.<br />
Özellikle Yahşelli Beldesi olmak üzere, tarım arazilerindeki düzensiz ve izinsiz<br />
yapılaşma; bina, petrol istasyonları, sınai tesisler kurulması da İlçe tarımını olumsuz<br />
yönde etkilemektedir.<br />
Örtü altı tarımına, sebze, süs ve kesme çiçek yetiştiriciliğine ağırlık verilmelidir.<br />
İlçe’de halen devam eden yabani ağaçlara antep fıstığı ve zeytin aşılaması çalışmaları<br />
sürdürülmelidir.<br />
<strong>İzmir</strong> metropolünün arıtılan atık sularının yapılacak olan Göktepe Barajı’na veya<br />
Emiralem Regülatörüne pompalanması Menemen Ovası’nın sulama problemini<br />
ortadan kaldıracaktır.<br />
Menemen Ovasında damlama sulama sitemi ile üretime geçilerek, bunun alt yapısını<br />
oluşturacak Plastik Organize Sanayi Bölgesi, Menemen’de mutlaka hayata<br />
geçirilmelidir.<br />
Tarımın her sektöründe kooperatifleşmenin yaygınlaştırılmalıdır.<br />
Süt ürünlerini değerlendirecek tesisler kurulmalıdır.<br />
763
Seracılığın teşvik edilerek üretilen sera çileği miktarının artırılması ilçe ekonomisi<br />
için faydalı olacaktır.<br />
Menemen çiftçisinin süt ve besi hayvancılığına yönelik rantabl işletmeler kurması<br />
teşvik edilmelidir.<br />
Tarımsal üretim amaçlı işletmelerin kurulması ve işletmelerin ihracata yönelik<br />
olanları teşvik edilmelidir. Tarımsal ürünlerin işleneceği fabrikaların yer alacağı bir<br />
Tarım Organize Sanayi Bölgesi kurulmalıdır.<br />
Tarımsal banka faizleri düşürülmeli, teminatlar azaltılmalıdır.<br />
Düzensiz yapılaşmaya izin verilmemelidir. Bu amaçla tarımsal yapıyı tehdit etmeyen<br />
arsa üretimine önem verilmelidir.<br />
Tarımsal girdilerin fiyatları düşürülmelidir.<br />
Devletin açıkladığı taban fiyatları yüksek tutulmalıdır.<br />
İlçe turizminde yaşanan en önemli sorun yeterli tanıtımın yapılmamasıdır. Ayrıca,<br />
turistik yerlerin yeterince korunmaması da sektör gelişimini olumsuz etkilemektedir.<br />
İlçede turizm sektörünün gelişimine yönelik olarak, ilçenin sadece ulusal düzeyde<br />
değil, uluslararası düzeyde de tanıtılması, projeler hazırlanarak hayata geçirilmesi ve<br />
bunun için kaynak ayrılması gereklidir.<br />
Ayrıca, turistik yerlerin korunması yönünde halkın bilinçlendirilmesi önemlidir.<br />
İlçede eğlence merkezleri ile spor alanları kurulmalıdır. Öğretmenevi ve polisevi gibi<br />
mekanlar ile ilçenin sosyal hayatı canlandırılmalıdır.<br />
İlçe turizminin geliştirilmesi amacıyla;<br />
İlçe’deki türbe, eski cami ve kiliseler ile tescilli konutların aslına uygun olarak<br />
restore edilmesi,<br />
İlçeye bağlı Yanıkköy, Doğaköy, Görece, Asarlık, Buruncuk (Larissa), Çukurköy<br />
ve Panaztepe kalelerinin ulaşımının sağlanması,<br />
Gerek kalelerin gerekse İlçe merkezinde bulunan Cami Kilise ve Taşhan’ın<br />
yabancı dil ile broşür ve kartpostallarının bastırılıp turizm acentelerine dağıtılması,<br />
Askeri alanda olan Kubilay Anıtı’na, okul gezilerinin yanısıra, halka açık<br />
gezilerin de düzenlenmesi,<br />
764
Her yıl 6 Mayıs’ta kutlanan Hıdırellez Bayramı’nda, Menemen Hıdırtepe’de<br />
bulunan Hıdır Dede Türbesinin ziyareti amacıyla yayın organlarında tanıtımının<br />
yapılması,<br />
Karagöl ve Kuş Cenneti’nin ulaşımının kolaylaştırılarak daha faal hale<br />
getirilmesi,<br />
İlçede turistlere yönelik dinlenme tesislerinin yapılması,<br />
İlçe halkının turizm açısından bilgilendirilmesi<br />
sağlanmalıdır.<br />
Menemen <strong>İzmir</strong>’e çok yakın olmasının sıkıntılarını yaşamaktadır. İlçede görev yapan<br />
kamu görevlileri ile özel işlerde çalışanların <strong>İzmir</strong>’de oturuyor olması, harcamaların<br />
<strong>İzmir</strong> iline kayması nedeni ile ilçe ekonomisi olumsuz yönde etkilenmektedir.<br />
İnşaat sektörünün gerilemesi nedeniyle işsizlik had safhadadır. Ayrıca, kalifiye<br />
eleman yoktur. Bu konuda Çıraklık Eğitim Merkeziyle kalifiye eleman yetiştirilmesi<br />
konusunda çalışmaları vardır.<br />
Ayrıca, ilçeye fakülte veya yüksekokul yapılmalıdır.<br />
Hükümet Konağı ile ilgili olarak, mevcut binanın yıkılarak yeni bir binanın<br />
yapılması, yada eski Devlet Hastanesinin olduğu yerin belediyeye tahsis edilerek, dış<br />
kaynaklı krediyle mevcut binaların yerine yenisinin inşa edilmesi önerileri<br />
değerlendirilmelidir.<br />
İlçenin çocuk hastanesi ihtiyacı değerlendirilmelidir.<br />
Şehir içinde otoparkların yetersiz, yolların dar olduğu, mevcut asfaltların iyi<br />
olmadığı belirtilmektedir.<br />
Yolların genişletilmesinin aşırı maliyetli olması, çok katlı otopark yapımını zorunlu<br />
kılmaktadır. Şehir içinde yol kenarına araçların park etmesi ve satıcıların kaldırımları<br />
işgalleri engellenmeli, yaya ve araç trafiğinin yoğun olduğu yerlere geçitler<br />
yapılmalı, sinyalizasyon sistemi kurulmalıdır.<br />
Şehirlerarası ulaşımı sağlayan E-87 Karayolu üzerinde de yeteri kadar alt ve üst geçit<br />
yapılmalı, sinyalizasyon sistemi geliştirilmeli, durak sayısı arttırılmalıdır.<br />
Ayrıca;<br />
Yapımı devam eden çevre yolunun Çiğli’den sonra devam edip Menemen’e<br />
ulaşması, ilçenin yoğun olan karayolu trafiğini rahatlatacaktır.<br />
765
İlçeye yüksekokul ve üniversitenin yapılması, ilçenin ekonomik ve kültürel<br />
hayatına hareket getirecektir.<br />
İlçede göçler nedeniyle artan işsizlik sorununun çözümü için toplu konut<br />
yatırımlarının teşviki ve kredilendirilmesi sorunlarının çözümü faydalı olacaktır.<br />
Organize Sanayi Bölgeleri ve Menemen Plastik Organize Sanayi Bölgesi tam<br />
kapasiteyle bir an önce faaliyete geçirilmelidir.<br />
Çandarlı Limanı bir an önce hayata geçirilmelidir.<br />
İlçede bulunan Deri Organize Sanayi Bölgesi’ne ve tarım sektörüne yönelik ara<br />
elemanların yetişeceği yüksek okullar yada mevcut yüksek okullarda ilgili bölümler<br />
açılmalıdır.<br />
İlçede kooperatiflerin kurulması sosyal ve kültürel hayatı canlandıracak, ilçe<br />
ekonomisine katkıda bulunacaktır. Bu nedenle İlçede planlı yapılaşmayı sağlamak<br />
üzere arsa üretimi arttırılmalıdır.<br />
Toprak sanayinin (testi, küp, güveç, seramik) devlet desteğiyle yurt dışında daha iyi<br />
tanıtılması sağlanmalıdır. Bu sanayinin toprak ve depolama ihtiyacını karşılayacak<br />
alanlar yaratılmalıdır.<br />
6.1. Çevre Sorunları<br />
Foça-Aliağa arasında kurulu bulunan demir çelik fabrikası ile PETKİM ve TÜPRAŞ<br />
bacalarından çıkan zehirli atıklar Helvacı-Türkelli-Hatundere-Buruncuk köyündeki<br />
meyve ağaçlarını olumsuz yönde etkilemekte ve kurumalarına yol açmaktadır.<br />
Menemen halkının çoğu geçimini tarımla sağlamaktadır. İlçe nüfusunun büyük bir<br />
kısmı bitkisel üretimin yanı sıra hayvancılıkla da uğraşmaktadır. Dolayısıyla da<br />
ekonomisini tarım sektörü şekillendirmektedir.<br />
Ancak; Manisa Organize Sanayi Bölgesi atıklarının Gediz’de meydana getirdiği<br />
kirlenme ile tarımsal araziler zehirlenmekte ve verim düşüklüğü yaşanmaktadır.<br />
Yine aynı kirlilik nedeniyle de tarım arazileri kıraçlaşmaya başlamaktadır.<br />
20–30 sene bir risk görülmemekle birlikte bugünden itibaren tedbir alınmadığı<br />
takdirde tarımsal üretim konusunda yaşanan avantaj kaybedilebilecektir. Bu nedenle<br />
tesislerdeki atık suyun denize boşaltılması yerine tekrar ovada değerlendirilmesi<br />
imkanının olup olamayacağı hususunda pilot olarak seçilecek bölgelerde belirli<br />
ürünlerde deneme yoluyla değerlendirilmesi konusunda projeler geliştirilebilir.<br />
Gediz nehrinin doğduğu yerden denize döküldüğü yere kadar olan alanda sınai<br />
atıkların arıtılması ve bilinçli gübre kullanımı sağlanmalıdır. Bu alanda faaliyet<br />
gösteren firmaların Menemen Serbest Bölgesi’ne taşınmaları özendirilmelidir.<br />
766
Gediz Havzası’nın kullanılması ve korunması açısından denge sağlayacak bir Master<br />
Plan’a ihtiyaç duyulmaktadır.<br />
7. Yatırım Olanakları<br />
Tarım sektörünün gelişmesi için “Açık Bölgesel Tarım Pazarları” açılmalıdır.<br />
İlçenin yüzde 53 oranında sulu tarım arazilerine sahip olması nedeniyle ilçede tarıma<br />
dayalı gıda sanayi kurulmalıdır. Bu konuda ilçe garajının karşısındaki kısım<br />
düşünülmekte ve bu alan ile Yahşelli Köyü ve çevresinde 15 bin konut yapılabilecek<br />
bölgenin Büyükşehir Belediyesi tarafından 1/25.000’lik imar planlarında<br />
öngörüldüğü şekilde yer almasını sağlaması istenmektedir.<br />
Tarım ürünlerinin işleneceği kurutma, konserve, meyve suyu vb. üreten fabrika ve<br />
işletmelerin faaliyete geçmesi sağlanmalıdır.<br />
Ayrıca, meyve suyu fabrikalarının kurulması bölgede yetiştirilen ürünlerin<br />
değerlendirilmesi açısından uygun iş kollarıdır.<br />
Tarımsal ürünlerin zenginliği büyük bölgesel bir hal ile şoklama üniteli soğuk<br />
hava tesislerinin kurulmasını mümkün kılmaktadır. Dondurulmuş gıda tesisi ile<br />
ıspanak, karnabahar, brokoli, pırasa vb. sebzelerin değerlendirilmesi suretiyle elde<br />
edilecek gelirde artış sağlanacaktır.<br />
Hayvancılığın geliştirilmesi ve desteklenmesi amacıyla bir et entegre tesisi<br />
kurulabilir.<br />
Menemen’de gıda ve hayvancılık sektörleri üzerine Organize Sanayi Bölgesi<br />
kurulabilir. Yer çalışmaları devam eden bu konuda gerekli destek verilmelidir. <strong>İzmir</strong>-<br />
Menemen Deri Serbest Bölgesi geliştirilmeli ve bazı atıl durumda bulunan fabrikalar<br />
yeniden faaliyete geçirilmelidir. Plastik Organize Sanayi Bölgesi bir an önce faaliyete<br />
geçirilmelidir.<br />
İlçede bulunan Ulukent Sanayi Bölgesi, Menemen Deri Serbest Bölgesi ve kuruluş<br />
aşamasında olan Menemen Plastik Organize Sanayi özel sektör yatırımları için<br />
uygundur.<br />
İlçenin yol güzergahında olması nedeniyle her türlü konservecilik, şarap ve<br />
salça fabrikalarının, kuru üzüm depolama ve ihracatı giderek artan kurutulmuş<br />
domates üretimi için modern tesislerin, halı ve el örgüleri gibi atölye ve satış<br />
alanlarının kurulması mümkündür.<br />
İlçede Kız Meslek Lisesi bünyesinde deri konfeksiyon bölümünün yer alması<br />
nedeniyle deri konfeksiyon sektöründe yatırımlar yapılabilir.<br />
İlçenin pamuk üretimi, iplik ve tekstil fabrikalarının kurulmasını mümkün<br />
kılmaktadır.<br />
İlçe, özel eğitim kurumları için uygundur.<br />
767
Tarım, gıda, dericilik, güzel sanatlar, veterinerlik konularında yüksekokul ve<br />
üniversite kurulması ilçe ekonomisi açısından son derece faydalı olacaktır.<br />
İlçede eski tarihlerden bu yana toprak seramik yapımı yaygın olup, 21 adet<br />
imalathanede üretim yapılmaktadır. İşletmelerin daha modern hale getirilerek<br />
ihracatın arttırılmasına özen gösterilerek, üretilen seramikler yurt içinde ve özellikle<br />
yurt dışında beğenilmekte olup, döviz girdisine katkıda bulunmaktadır.<br />
Tablo 23. İlçenin Swot Analizi<br />
Güçlü Yönleri<br />
-Liman ve havaalanına yakındır.<br />
-İthalat ve ihracat için büyük ölçekli<br />
hinterlandı bulunmaktadır.<br />
-İlçe önemli bir tarımsal üretim alanıdır.<br />
-<strong>İzmir</strong>’e demiryolu ile bağlı olması ve<br />
yakınlığı, ürünlerin pazarlanması<br />
açısından avantaj teşkil etmektedir.<br />
Yatırım Olanakları<br />
-İlçede her türlü konservecilik, şarap ve<br />
salça fabrikalarının, kuru üzüm<br />
depolama ve ihracatı giderek artan<br />
kurutulmuş domates üretimi için modern<br />
tesislerin, halı ve el örgüleri gibi atölye ve<br />
satış alanlarının kurulması mümkündür.<br />
Ayrıca, meyve suyu fabrikalarının<br />
kurulması bölgede yetiştirilen ürünlerin<br />
değerlendirilmesi açısından gereklidir.<br />
-Tarımsal ürünlerin zenginliği büyük<br />
bölgesel bir hal ile şoklama üniteli soğuk<br />
hava tesislerinin kurulmasını mümkün<br />
kılmaktadır.<br />
-İlçede Kız Meslek Lisesi bünyesinde deri<br />
konfeksiyon bölümünün yer alması<br />
nedeniyle deri konfeksiyon sektöründe<br />
yatırımlar yapılabilir.<br />
-İlçenin pamuk üretimi, iplik ve tekstil<br />
fabrikalarının kurulmasını mümkün<br />
kılmaktadır.<br />
-Hayvancılığın geliştirilmesi ve<br />
desteklenmesi amacıyla bir et entegre<br />
tesisi kurulabilir.<br />
-İlçe, özel eğitim kurumları için de<br />
uygundur.<br />
-Tarım ve dericilikle ilgili yüksekokul<br />
kurulması İlçe ekonomisi açısından son<br />
derece faydalı olacaktır.<br />
Zayıf Yönleri<br />
-Çok sıcak bir iklime sahiptir.<br />
-Tarım alanlarında sulama yetersizdir.<br />
-İlçede sanayi gelişmemiştir.<br />
Tehditleri<br />
-Foça-Aliağa arasında kurulu bulunan<br />
Demir Çelik fabrikası ile PETKİM ve<br />
TÜPRAŞ bacalarından çıkan zehirli<br />
atıklar,<br />
Manisa Organize Sanayi Bölgesi<br />
atıklarının çevreye verdiği zararlar ilçe<br />
için bir tehdit unsurudur.<br />
768
8. Sonuç<br />
<strong>İzmir</strong>’e en yakın ilçelerden bir tanesi olan Menemen günümüzde, Menemen Serbest<br />
Bölgesi ile geleceğe bakan bir ilçemizdir.<br />
İhracata yönelik deri ve deri mamullerinin üretildiği önemli bir merkezdir.<br />
Üretilen pamuk, üzüm, incir, kuru domates, yoğurt ilçeyle özdeşleşmiştir.<br />
<strong>İzmir</strong>'in Menemen ve Foça ilçeleri ile Kemalpaşa yöresini tümü ile kaplayan Gediz<br />
Havzası Türkiye'nin en büyük havzaları arasındadır. Bu havzanın en önemli<br />
akarsuyu da Gediz Nehri'dir.<br />
İlçe ekonomisi tarıma dayalı bir yapıdadır. Özellikle kavun ve çilek üretimi<br />
yaygındır.<br />
Menemen daha çok çömlekleri, testileri, saksıları ve rengarenk desenli seramik<br />
ürünleriyle ünlüdür.<br />
<strong>İzmir</strong>'in kuzey aksında yer alan Menemen ilçesir kurulacak yüksek öğrenim kurumu<br />
ilçe için önemlidir.<br />
Bu yıl ilçede tarım ve hayvancılık organize sanayi bölgesi kurulması çalışmalarının<br />
hızlandırılması hedeflenmektedir.<br />
Bu nedenle;<br />
Tarım sektörünün gelişmesi için “Açık Bölgesel Tarım Pazarları’nın"<br />
oluşturulması,<br />
Menemen’e ekonomik canlılık kazandırabilmek adına üniversitelerin bir<br />
bölümünün yüksek okul olarak Menemen’de faaliyet göstermesi,<br />
Menemen’de önemli bir yere sahip olan toprak seramik sektöründe ihracatın<br />
artırılmasına yönelik çalışma ve yatırımların planlanması,<br />
Bakırçay’a hitap edecek tam teşekküllü Bölge Hastanesi’nin Menemen’de<br />
mutlaka kurulması gerekmektedir.<br />
769
9. İletişim<br />
Tablo 24. İletişim Bilgileri<br />
Adres Telefon Faks E-Mail<br />
Kaymakamlık<br />
Ertuğrul Cad.<br />
No:10 K. 2<br />
Hükümet Konağı<br />
Menemen/İZMİR<br />
(232)<br />
832 16 75-<br />
832 18 33<br />
(232)<br />
832 16 75<br />
832 18 33<br />
menemenkaymakamligi<br />
@hotmail.com/<br />
menemen@izmir.gov.tr<br />
Belediye<br />
Başkanlığı<br />
Pazarbaşı Mah.<br />
Şehit Kemal Cad.<br />
No:5 35660<br />
Menemen/İZMİR<br />
832 16 65 832 00 06<br />
iletişim@menemen.bel.tr<br />
www.menemen.beld.tr<br />
<strong>Ticaret</strong><br />
<strong>Odası</strong><br />
Ertuğrul Caddesi<br />
No. 4 35660<br />
Menemen/İZMİR<br />
832 10 21 832 16 34<br />
www.menemento.<br />
tobb.org.tr<br />
İlçe<br />
Emniyet<br />
Tülbentli Mah.<br />
Adnan Menderes<br />
Cad. No.42<br />
35660<br />
Menemen/İZMİR<br />
832 55 74 832 26 44 ---<br />
Esnaf ve<br />
Sanatkarlar<br />
<strong>Odası</strong><br />
Kasımpaşa Mah.<br />
Prof. Muammer<br />
Aksoy Cad.<br />
No.121/A 35660<br />
Menemen/İZMİR<br />
832 15 28 832 61 56<br />
mnmesnaflarodasi<br />
@ttnt.net.tr<br />
Ziraat <strong>Odası</strong><br />
Mermerli Mah.<br />
Mermerli Sokak<br />
No:3 35660<br />
Menemen/İZMİR<br />
832 13 61 832 13 61 ---<br />
770