Kahverengi Eşya Sektör Araştırma Raporu 2002 - ITO

1 

İSTANBUL TİCARET ODASI 

KAHVERENGİ EŞYA 

SEKTÖR PROFİL ARAŞTIRMASI 

HAZIRLAYAN 

HİLAL USTA 

Güncelleme Tarihi: 2.12.2002

2 

İÇİNDEKİLER 

Sayfa No 

I- ELEKTRONİK SEKTÖRÜ 

1) Tanımı ve Kapsamı 3 

2) Tarihçesi ve Gelişimi 4 

3) Sektörün Potansiyeli 5 

4) Dünyada Elektronik Sanayi ve Kahverengi Eşya Sektörü 8 

II- KAHVERENGİ EŞYA SEKTÖRÜ 

1- Tanımı ve Tarihçesi 9 

2- Gümrük Tarifi Pozisyon No. 10 

3- Üretim ve Satış 13 

4- Dış Ticaret 

A) İhracat 18 

A1) Televizyon İhracatı 20 

A2) Video Cihazları İhracatı 22 

A3) Audio Cihazları İhracatı 24 

B) İthalat 25 

B1) Televizyon İthalatı 26 

B2) Video Cihazları İthalatı 28 

B3) Audio Cihazları İthalatı 30 

5- Sektördeki Yasal Düzenlemeler 31 

6- İthalat Rejimi Uygulaması 33 

7-Gümrük Birliğinin Sektöre Etkisi 35 

8-Sektörün Sorunları ve Beklentileri 35 

9-Sonuç ve Değerlendirme 36 

Ek.1 Sektördeki İhracatçı Firmalar 38 

Ek.2 Sektörde Faaliyet Gösteren Birlikler 39 

Ek.3 Sektörde Faaliyet Gösteren Firmalar 39 

Kaynakça 40

3 

ELEKTRONİK SEKTÖRÜ 

1- Tanımı ve Kapsamı 

Sanayi ve hizmet sektörleri ile eğitim ve sağlık alanlarına ürün temin etmesi ve 

günlük hayatın her aşamasında kullanılıyor olması nedeniyle ülke ekonomileri 

açısından vazgeçilmez ve stratejik öneme sahip bir sektör olan Elektronik Sanayi, 

küresel ekonominin en fazla büyüyen, katma değeri en yüksek ve tükenen kaynaklar 

yerine tükenmeyen kaynakları kullanma oranı en fazla olan sektör olarak 

tanımlanmaktadır. 

Globalleşme ile birlikte dünyanın bilgi toplumu olma yolunda hızla ilerlediği 

günümüzde, elektronik sektörü ürünlerinin taşıdığı önem giderek artmış ve bilgi 

teknolojileri gelişmiş ülkelerin rekabet üstünlüğü sağlamada kullandıkları en önemli 

araç haline gelmiştir. Elektronik Sanayinin gelişmesinde Ar-Ge faaliyetlerinin önemli 

rol oynaması ile kullanılan teknoloji sürekli olarak yenilenmekte ve bu husus 

elektronik sektörünü diğer sektörlerden ayıran en önemli özellik olarak ortaya 

çıkmaktadır. Ayrıca elektronik sektörü, ağır sanayi faaliyetlerinden küçük sanayi 

işletmelerine kadar her yerde kilit teknoloji tatbikatı haline dönüşmüş , üretimde 

sağladığı otomasyon ve verimliliği artırıcı etkenliği ile vazgeçilmez özellik arz eder 

hale gelmiştir. 

Çok hızlı gelişen, aynı zamanda bilim ve teknolojinin bütün alanları için itici güce 

sahip olan Elektronik Sektörünün Avrupa Birliği ülkelerinde kabul edilen tanım 

çerçevesinde ülkemizdeki tasnifi şu şekilde yapılmaktadır ; 

• Elektronik Bileşenler (Komponentler) 

• Bilgisayar Cihazları 

• Telekomünikasyon Cihazları 

• Kahverengi Eşya Cihazları (Tüketim Cihazları) 

• Profesyonel ve Endüstriyel Cihazlar 

• Elektronik Bileşenler Sektörü aşağıdaki ürün gruplarını kapsamaktadır. 

1) Devre Elemanları 

2) Resim Tüpleri 

3) Bobin ve Trafolar 

4) Bağlantı Elemanları ve Elektrikli Röleler 

5) Akustik Elemanlar ile Baskılı Devre Üretimi 

• Bilgisayar Cihazları Sektörünün kapsadığı ürün grupları ile şöyledir; 

1) Bilgisayar ve Çevre Birimleri Donanımı 

2) Yazılım 

3) Yedek Parça 

4) Manyetik Ortam 

5) Modem 

6) ATM (Otomatik Ödeme Makinası)

4 

• Telekomünikasyon Cihazları sektörünün dağılımı şöyledir; 

1) Telekomünikasyon Kabloları 

2) Telefon Santralleri 

3) Telsiz Telefon / Telsiz Telgraf Arıcı / Verici Cihazları 

4) Alıcı / Verici Uydu Cihazları 

5) Uç Cihazlar 

• Profesyonel ve Endüstriyel Cihazlar ise bu grupta mütalaa edilebilir; 

1) Endüstriyel Elektronik Cihazlar 

2) Tıbbi Elektronik Cihazlar 

3) Ses ve Görüntü Sistemleri 

4) Test Cihazları 

5) Eğitim Cihazları 

6) Otomotiv Elektroniği 

• Kahverengi Eşya (Tüketim Cihazları) Sektörünün gruplandırılması aşağıdaki 

gibidir; 

1) Renkli Televizyon 

2) Siyah-Beyaz Televizyon (Monitör) 

3) Video Cihazları 

4) Audio Cihazları 

5) Audio ve Video Kasetler 

6) Radyo ve TV Alıcıları için Anten ve Anten Santralleri 

Ayrıca, Elektronik Tartı ve Cihazlar ile Yazar Kasa ve Hesap Makinaları da bu 

tasniflemeye dahil edilmektedir. 

2- Tarihçesi ve Gelişimi 

Elektronik Sektörünün başlangıcı olarak elektron tüpleri olan diyot (fleming 1904) 

ve triyod’un (Lee De Forest 1906) icadı kabul edilmektedir. Bu elemanların icadı ile 

telsiz, telefon ve özellikle radyonun yaygınlaşması sektörün başlangıç aşamasını 

oluşturmuştur. Işıl elektrik hücrelerin ve 1897’de Braun’un bulduğu salınım çekerin 

kullanımı ile sesli sinemanın, televizyonun elektron mikroskobu ve radarın yapılması 

sağlanmıştır. 

Televizyon ve elektronik haberleşme sistemleri II. Dünya Savaşı ile yaygınlaşmış, 

özellikle 1945’de transistörün ve daha sonra entegre devre teknolojilerinin 

geliştirilmesi ile sektör en büyük gelişimini tamamlamıştır. Bu arada tüm entegre 

devre teknolojilerinin sağladığı avantajlar sayesinde dijital bilgisayarlar çok hızlı bir 

gelişme ile yaygınlaşma göstermiş ve dijital teknikler elektroniğin tüm alanlarına 

girerek gelişme hızının daha da artmasını sağlamıştır. 

Ülkemizde tekstil ve inşaat sanayinden sonra üçüncü büyük sektör olarak 

kabul edilen elektronik sektörünün gelişimi, 1953 yılında radyo montajı ile 

başlamış bunu 1960’lı yıllarda kunpörtör, telefon ve santralleri üretimi takip 

etmiştir. 1968 yılında televizyon üretimi ve aynı zamanda kompanent imalı ile 

sektörde yan sanayi oluşturulurken, sektör bu yıllarda büyük dış ödemelerin 

arkasındaki kotalı ithalatın gölgesinde gelişmek zorunda bırakılmıştır.

5 

Kota rejiminin uygulanmasıyla radyo, pikap gibi dayanıklı tüketim mallarının 

ithalatı yasaklanmış, böylelikle 1958 yılından sonra yerli işçilikle montaj çalışmalarına 

başlanmıştır. Daha sonraları belirli parçaların ithalatına izin verilmesine rağmen yerli 

işçiliğin artırılması sağlanmış ve 14 Nisan 1964 tarihinde yürürlüğe giren Montaj 

Sanayi Talimatı bu alanda tanzim edici bir unsur olmuştur. 19 Mayıs 1964 tarihinde 

Türkiye’de Elektronik Sanayinin kurulması için çalışmalar yapılması yönünde karar 

alınmış ve Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planında Elektronik Sanayinin kurulmasına 

yönelik fizibilite raporuna yer verilmiştir. 

Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planında Elektrik Sanayi içinde bulunan Elektronik 

sanayi, İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planında ilk defa ayrı bir sektör olarak 

değerlendirilmiştir. 1960’lı yıllarda İTÜ’nün radyo ve deneysel televizyon yayınları 

bu alandaki gelişime yardımcı olmuş ve 1968 yılında siyah beyaz televizyonun 

imalatına başlanmıştır. 1960’lı yılların ikinci yarısında ise haberleşme cihazları 

sanayinin temelleri atılmıştır. Bu nedenle Türk Elektronik Sanayi açısından 1965-1970 

dönemi çok büyük önem taşımaktadır. 

1980’li yıllardan sonra PTT yatırımlarının artması ve renkli TV yayınına 

geçilmesiyle sektör ivme kazanırken, 1982 yılından sonra gerek lisans gerekse yabancı 

sermaye katkısı ile elektronik sektörünün bir çok dalında üretim yapılabilir hale 

gelinmiştir. 1990’lı yıllarda ticari yayın kuruluşlarının oluşması paralelinde 

bilgisayarların artması, bunlara yönelik profesyonel cihazlara olan iç talebi de 

büyütmüştür. Bu oluşuma paralel, liberasyon sonrası ihracat artışları ile boyut ve 

dolayısıyla verimlilik artmış, haberleşme cihazları, güç elektroniği üretimleri gelişmiş, 

bazı alt sektörler özellikle tüketici elektroniği büyüyerek ihracatını artırmıştır. 

Günümüzde ise bilgisayar entegrasyonu ve monitör üretimleri ile ürün gamı 

genişletilmiştir. 

3- Sektörün Potansiyeli 

Elektronik sanayi, dünya genelinde ulaştığı 1,3 trilyon dolarlık pazar hacmiyle 21. 

yüzyılın en fazla iş gücü barındıran sektörü olarak büyük bir gelecek vaad ederken, tek 

başına bir sanayi dalı olmaktan çıkmış, diğer tüm sektörleri geliştiren lokomotif sektör 

haline dönüşmüştür. 

Önceleri montaj sanayi olarak başlamış olan Türk Elektronik Sektörü, bugün 

çeşitli bakımlardan olgunlaşmış ve belirli birikimlere sahip sanayi kolu haline 

gelmiştir. Elektronik sektörümüzü alt sektörleri itibariyle incelediğimizde ise ; 

Bileşenler sektöründe gerçekleştirilen üretim miktarları iç talebi karşılayamamakta ve 

genelde ithal edilen ürünlerin ihracatı yapılmaktadır. 

Aslında elektroniğin bütün alt sektörlerine girdi temin eden bileşenler sektöründe 

ithalata bağımlı olmak söz konusu alt sektörün dünya piyasalarındaki ve kurlardaki 

dalgalanmalardan etkilenmesine ve bunu girdi temin ettiği diğer sektörlere de 

yansıtmasına yol açmaktadır. 

Bilgisayar cihazları sektöründe net ithalatçı konumunda olan Türkiye’nin donanım 

alanında ancak pahalı ve ileri teknoloji gerektiren yatırımlarla uluslar arası alanda 

rekabet etme şansı bulunmaktadır. Tüketici elektroniği (Kahverengi Eşya sektörü) ise 

Türkiye’nin en iyi durumda olduğu alt sektördür. Bu sektördeki firmaların en önemli 

sorunu ise girdi olarak kullandıkları bileşenler sektörü ürünlerini yurtdışındaki 

rakiplerinden ithal etmek zorunda olmalarıdır. Ancak son yıllarda kahverengi eşya 

sektöründe (tüketici elektroniğinde) kazanılan ivmenin etkisinin yakın bir gelecekte 

telekomünikasyon ve bilgi teknolojilerinde de görülmesi beklenmektedir.

6 

Profesyonel ve Endüstriyel cihazlar sektörü ise Türkiye’de bir hayli küçük paya 

sahiptir.Sektörde üretim yapan az sayıdaki firmanın yabancı firmalar karşısında 

rekabet edememesi sonucu ticarete yönelmiş, bunun sonucu Türkiye net ithalatçı 

konumuna gelmiştir. 

1990 yılından sonra hızlı bir gelişim gösteren Elektronik sanayimiz 1991-1993 

yılları arasında mevcut yapısını korurken, 1994 yılında reel ekonomideki daralma ve 

Türk Lirasının develue edilmesinden diğer sektörlerde olduğu gibi olumsuz yönde 

etkilenmiştir. Bu gelişmeler sonucu, Elektronik Sanayi üretiminin GSYİH ve İmalat 

Sanayi Katma Değerine oranı yıllara göre önemli farklılıklar göstermiştir. 

1991-1995 yılları arasında elektronik sanayi üretimi GSYİH ve İmalat Sanayi 

Katma Değer artışına ayak uyduramamış ve sektörün payı giderek gerilemiştir.1996 

yılı ise sektör için hızlı gelişmenin başladığı yıl olmuştur. Sektör üretiminin 

GSYİH’ya oranı 1999 yılında % 1,3 düzeyine erişirken İmalat Sanayi Katma Değerine 

oranı % 6,8’e ulaşmıştır.Daha sonraki yıllarda ise üretim ve ihracatta artış gösteren 

sektör en hızlı yükselişini 1997 yılında yaşamıştır. 

Elektronik Sanayimizin 1999 yılında 2.561,6 milyon dolar olan toplam üretimi 

2000 yılında % 13.6 artarak 2.910,6 milyon dolara yükselirken, 2001 yılında % 21.0 

azalarak 2.298,7 milyon dolara gerilemiştir. Toplam üretimdeki artışa paralel olarak 

ihracat 1999 yılında % 24.6 artarak 1.180,1 milyon dolardan 2000 yılında 1.380,9 

milyon dolara, 2001 yılında ise % 9,8 artışla 1.515,7 milyon dolara yükselmiştir.1990 

yılından itibaren her yıl artan bir trend izleyen ihracat miktarı Türk Elektronik 

Sanayinin genellikle ihracata yönelik üretim yaptığını göstermektedir. 

2001 yılı itibariyle toplam üretimden; Bileşenler sektörü % 3.8, Tüketim Cihazları 

sektörü % 47.1, Telekomünikasyon cihazları sektörü % 21.9, Endüstriyel Cihazlar- 

Askeri Elektronik Cihazlar ve Bilgisayarların aldıkları pay ise % 27.1 olmuştur. 

2001yılında ülkemizde yaşanan ekonomik krizden etkilenen bileşenler ve tüketim 

cihazlarının üretimden aldıkları pay azalırken, Endüstriyel Cihazlar-Askeri Elektronik 

Cihazlar ve Bilgisayarların aldıkları pay artmıştır. 

Elektronik Sanayimizin toplam ihracat içindeki payı, 1998 yılında % 4.7, 1999 

yılında % 4.4, 2000 yılında % 4.9, 2001yılında ise % 4,5 olmuştur. 

Elektronik Sanayi ithalatımız ise ihracatta olduğu gibi 1994 yılından itibaren artış 

göstermiş, ancak 2001 yılında yaşanan ekonomik krizden etkilenerek toplam ithalattan 

aldığı pay azalmıştır. Elektronik Sanayinin ithalattan aldığı pay 1998 yılında % 9.6, 

1999 yılında %14,1, 2000 yılında % 12.7, 2001 yılında ise % 4,5 olmuştur. 

2001 yılı ihracatımız içinde % 65.5 pay ile kahverengi eşya sektörü (tüketim 

cihazları) ilk sırada yer alırken bunu % 21.0 ile telekomünikasyon cihazları takip 

etmiştir. İthalatımız içinde ise % 25.2 pay ile bileşenler sektörü ilk sırada yer alırken 

bunu % 23,9 pay ile telekomünikasyon cihazları izlemiştir. 

ÜRETİM ( Bin Dolar) 

1998 1999 2000 2001 

Bileşenler 127.152 165.000 136.000 88.400 

Kahverengi Eşya 1.216.280 1.134.600 1.480.025 1.083.085 

Haberleşme Cihazları 624.372 641.550 624.120 503.235 

Endüstriyel Cihazlar 205.000 250.000 255.000 215.000 

Askeri Elektronik Cihazlar 168.500 210.450 215.500 204.000

7 

Bilgisayar 148.000 160.000 200.000 205.000 

TOPLAM 2.489.304 2.561.600 2.910.645 2.298.720 

Kaynak :TESID 

İHRACAT (Milyon $) 

1997 1998 1999 2000 2001 

Bileşenler 62,4 74,3 87,1 79,1 84,1 

Kahverengi Eşya 551,1 884,9 728,9 866,9 916,2 

Haberleşme Cihazları 137,8 151,8 228,9 298,2 294,2 

Profesyonel ve Endüstriyel 31,3 34,8 48,3 46,3 58,5 

Cihazlar 

Bilgisayar Cihazları 30,6 48,7 64,7 59,7 46,8 

TOPLAM 849,2 1256,9 1158,1 1350,2 1399,8 

Kaynak : DTM,TESID 

İTHALAT (Milyon $) 

1997 1998 1999 2000 2001 

Bileşenler 943,4 944,4 1076,1 1186,1 1057,5 

Kahverengi Eşya 386,4 389,0 561,3 733,2 547,5 

Haberleşme Cihazları 835,2 1200,1 2096,2 2606,6 1003,5 

Profesyonel ve Endüstriyel 

Cihazlar 910,2 954,5 968,4 979,2 808,3 

Bilgisayar Cihazları 810,7 909,7 1039,7 1436,2 757,6 

TOPLAM 3886,5 4398,7 5741,9 6941,3 4201,3 

Kaynak :DTM,TESID 

Elektronik Sanayimiz gelişmesini hızla sürdürüp, bazı alanlarda yüksek rekabet 

gücü elde etmesine rağmen, dünyada elektronik sektörün gelişimi daha hızlı 

olmaktadır. Dolayısıyla, ülkemizin diğer sanayilerine teknolojik yönden öncülük 

yapabilecek, dışa dönük ve rekabet gücü yüksek ulusal elektronik sanayimizin hızla 

geliştirilmesi için; 

• Teknolojik yaratıcılığı özendirip teşvik ederek rekabet gücü yüksek, özgün 

ürünlerle esnek, kaliteli, verimli üretimler için üniversite, devlet ve sektörün aynı 

hedefe yönelmelerini sağlamak için ulusal bir politika oluşturulmalıdır. 

• AB ve GATT nedeni ile giderek kısıtlı hale dönüşen teşviklerin Ar-Ge teşviklerine 

dönüştürülmesi, büyütülmesi ve hızla uygulanması gerekmektedir. 

• Gelişen dünya şartlarında yurtiçinde ve dünya pazarlarında tüm ülkelerin 

elektronik sanayileri ile yarışmak durumunda olan Türk Elektronik sanayinin Ar- 

Ge alanına önem vermesi yeni üretim teknolojileri ile yeni malzemeler ve yeni 

üretim planlama tekniklerinin de ürüne yönelik Ar-Ge etkinlikleri kapsamında ele 

alınması gerekmektedir 

• 20 Aralık 1999 tarihinde Bilim Teknoloji Yüksek Kurulunda alınan karar gereği, 

Bilgi Teknolojileri Konseyi ivedilikle oluşturulmalı böylelikle alt yapımız 

güçlendirilmelidir. 

• Teknolojik trendlerin yakından takip edilmesi pazarla ilgili gelişmelerin 

zamanında öğrenilmesine yönelik çabalar artarak devam etmelidir. Türk 

firmalarının özellikle son yıllarda sektörün önemli fuarlarında yer alıyor olması bu 

çabalara önemli örnek teşkil etmektedir.

8 

Elektronik Sanayimizin 2002 yılında % 15 büyümesi hedeflenmiş olup üç ana 

kalem altında hedef planları yapılmıştır. 

1) Maliyetlerin yılda % 5 düşürülmesi; Strateji olarak Türkiye’de kullanıcı talebinin 

büyümesi, yurtiçi kompanent kaynaklarında çeşitleme, mevcut kompanent 

sektörünün büyümesi olarak belirlenmiştir. 

2) İhracatın yılda % 20 artırılması; Strateji olarak, yeni alanlara özgün ürünlere 

girmek, ürünlerin yurt dışı prestijinin artırılması ve ihracatın desteklenerek 

önündeki engellerin kaldırılması, 

3) Alt yapının geliştirilmesi; Strateji olarak, kurumsal altyapının oluşturulması ( Risk 

Sermayesi gelişimi, BT Konseyinin kurulması) ve eğitim alanında üniversitelerde 

bilgileşim bölümünün kurulması, yazılıma ağırlık verilmesi ve üniversite-sanayici 

iş birliğinin güçlendirilmesi gerekmektedir. 

4) Dünyada Elektronik Sanayi ve Kahverengi Eşya Sektörü 

Tüketici elektroniği pazarı dünyanın çeşitli bölgelerindeki arz ve talep dengeleri 

açısından önemli farklılıklar göstermektedir. Kuzey ve Latin Amerika, Afrika ve 

Avustralya kıtası ülkelerinde talep arzdan yüksekken Avrupa ,Asya ve Pasifik 

ülkelerinde arz talepten yüksek olmaktadır. 

Dünya ülkelerinde arz ve talep farklılaşmasının yanında 1996-2001 döneminde 

tüketici elektroniği pazarının bölgelere göre gelişim eğilimleri arasında farklılık 

bulunmaktadır.Toplam üretim içinde Asya’nın payı sürekli artarken Batı Avrupa ve 

Kuzey Amerika’nın payları ise nispi olarak azalış göstermektedir. Kahverengi eşya 

sektörünün önemli ürünlerinden biri olan renkli televizyon üretiminde Japonya % 44 

payı ile dünya üretiminde ilk sırayı alırken, bunu % 17 ile Çin % 16 ile Güney Kore 

takip etmektedir. 

Dünya televizyon üretimindeki artış eğiliminin 2002 yılı sonuna kadar devam 

etmesi beklenmektedir. Buna bağlı olarak 1993-1999 yılları arasında % 5,1 olan 

büyüme hızının 2002 yılı sonunda % 6,8 ulaşması beklenmektedir. 

Avrupa ülkeleri net ihracatçı olmasına karşın Amerika’dan sonra ikinci büyük 

renkli TV pazarını oluşturmaktadır. Kuzey Amerika ise net ithalatçı ve dünyanın en 

büyük pazarı olması açısından kahverengi eşya sektörü (tüketici elektroniği) için 

cazip pazarlardan birisidir. 

Kahverengi Eşya sektöründe pazarın büyüklük göstergelerinden birisi ülkedeki 

hane sayısıdır. AB ülkeleri arasında hane sayısı ve renkli TV penetrasyonu oranı en 

fazla olan ülke Almanya’dır. 

1997 

(Bin 

Adet) 

Üretim 

Payları 

% 

1998 

(Bin 

Adet) 

Üretim 

Payları 

% 

2000 

(Bin 

Adet) 

Üretim 

Payları 

% 

İngiltere 6309 19,7 5690 17,0 2853 8,2 

Fransa 4535 14,2 4940 14,7 3771 10,8 

İspanya 4057 12,7 4830 14,4 5482 15,7 

İtalya 1752 5,5 1770 5,3 1792 5,1 

Almanya 1280 4,0 1230 3,7 1285 3,7 

Avusturya 1485 4,6 1020 3,0 1570 4,5 

Belçika 393 1,2 370 1,1 395 1,1

9 

Çek.Cum. 109 0,3 580 1,7 1349 3,9 

Diğer 12125 37,8 13070 39,0 16475 47,1 

TOPLAM 32045 100,0 33500 100,0 34972 100,0 

II) KAHVERENGİ EŞYA SEKTÖRÜ 

1- Tanımı ve Tarihçesi 

Elektronik sanayinin ülkemizde en yaygın dalı Kahverengi Eşya (Tüketim 

Cihazları) sektörü olup, ülkemizde gelişimi radyodan siyah beyaz ve renkli 

televizyona, televizyondan ise video ve müzik setine doğru bir seyir izlemiştir. 

Sektörde yeralan ürünlerin tanımları ve tarihçelerini şu şekilde özetleyebiliriz. 

TELEVİZYON; Hareketli görüntülerin ve sesin elektrik sinyallerine 

dönüştürülerek alıcıya iletilmesi ve alıcıda yeniden görüntü ve sese dönüştürülmesini 

sağlayan aygıttır. Televizyonun başlangıcından günümüze ulaşan gelişme çizgisinde 

yer alan aşamalar şöyle sıralanabilir. 

Görüntüyü mekanik olarak tarama yöntemi 1994’te Paul Nipkow tarafından 

keşfedilmiştir. Günümüzde resim tüpü olarak kullanılan katot ışınlı tüp 1897’de Karl 

Braun tarafından geliştirildikten sonra, V.K.Zworykin’in geliştirdiği ve 1923’te 

patentini aldığı ikonoskop kamera tüpü bu alanda en önemli buluş olmuştur. Böylece 

tümüyle elektronik bir televizyon sisteminin oluşturulması sağlanmıştır. İlk düzenli 

televizyon yayınları 1935’te Almanya da, ilk renkli televizyon yayınları ise 1954’te 

A.B.D’de başlamıştır. 

Türkiye’de ilk televizyon yayını 1952’de İstanbul Teknik üniversitesinde 

gerçekleştirilmiştir. 1964 yılında TRT’nin kurulması ile televizyon yayınlarına yönelik 

çalışmalar bu kurumca yürütülmeye başlanmış, 1971 yılında sonra ise kurulan yeni 

verici ve aktarıcılarla yayın ağı genişletilmiştir. 1984’te ise yurt çapında tamamıyla 

renkli yayına geçilmiştir. 

RADYO; iletişim sinyallerinin elektromanyetik dalgalar aracılığıyla 

gönderilmesi ve alınmasını sağlayan aygıttır. Radyonun oluşumunu sağlayan 

elektromanyetik dalgaların laboratuar ortamında 1887 yılında H.Hertz tarafından 

bulunmasından sonra, G.Marconi dalgaları 3 km’lik uzaklıklara iletmeyi başarmıştır. 

Radyonun gelişimi açısından bundan sonraki en büyük adım ise J.A. 

Fleming’in ilk elektrotlu lambayı (diyot) geliştirmesi olmuştur. 1906’da triyot lambayı 

gerçekleştiren Lee de Forest, böylece radyo verici ve alıcılarında osilatör ve yükselteç 

olarak kullanılan buluşu ortaya koymuş oluyordu. Triyod lambasının titreşim üretici 

olarak kullanılmasından sonra 1915’de ilk konuşma içeren iletişim sağlanabildi. 

Müzik ve konuşma içeren ilk radyo yayını ise 1906’da R.A. Fessendon tarafından 

gerçekleştirildi. Radyo tekniği açısından bundan sonraki önemli adımlar 1948’de 

transistörün, 1960’larda ise tümleşik devrelerin geliştirilmesi olmuştur. 

Türkiye’de ilk radyo yayınları Türk Telsiz Telefon A.Ş. tarafından Ankara ve 

İstanbul’da 1927 yılında başladı. 

1937’de radyo yayınlarının işletmesi PTT’ye aktarıldı. 1960’lı yıllarda 

İstanbul, İzmir, Ankara, Adana, Antalya, Gaziantep Kars ve Van il radyosunun 

kurulması ile radyo yayınları yurt çapında yaygınlaşmaya başlamıştır. 

VİDEO Kayıt Sistemleri; Görüntü ve ses bilgilerini içeren sinyallerin 

manyetik banda kaydedilerek sonradan okunmasını olanaklı kılan aygıtlardır. Bu

10 

aygıtlarda manyetik banda enine kayıt yöntemi ve sarmal kayıt yöntemi olmak üzere 

iki şekilde kayıt yapılmaktadır. Video cihazlarını, anten aracılığıyla alınan televizyon 

programlarını kaydeden cihazlar ve yalnızca kameraya gelen sinyalleri kaydeden 

aygıtlar oluşturmaktadır. 

Manyetik bandın plastik yada hafif metalden bir kutu içine yerleştirilmiş olduğu 

video kasetleri kullanan video kayıt aygıtlarının getirilmesine yönelik çalışmalar 

1960’lı yıllarda sonuç vermiştir. Kullanışlı ve ucuz ilk video ses kayıt aygıtı Sony 

firması tarafından 1969 yılında gerçekleştirilmiştir. 1979’lı yıllarda Sony firmasının 

geliştirdiği Betamax ve Matsushita firmasının geliştirdiği VHS kayıt biçimleri video 

kaset kayıt aygıtlarının tüm dünyaya yayılmasını sağlamıştır. 

2- Sektörde Yer alan Ürünlerin Gümrük Tarife Pozisyon Numaraları 

85.19 Plak döndürücüler, pikaplar, kaset çalarlar ve kaydedilen sesi 

tekrar vermeye yarayan diğer cihazlar 

8519.10.00.00.00 Madeni Para veya Jetonla Çalışan Pikaplar 

8519.21.00.00.00 Hoparlörsüz olanlar 

8519.29.00.10.00 Gramofonlar 

8519.29.00.90.00 Diğer Pikaplar 

8519.39.00.00.00 Diğer Plak Döndürücüler 

8519.40.00.00.00 Dikte Makineleri 

8519.92.00.00.00 Cep tipi kaset çalar 

8519.93.31.00.00 Analog ve dijital okuma sistemli olanlar 

8519.93.39.00.00 Diğerler 

8519.99.12.00.00 Motorlu Araçlarda kullanılan ve çapı 5.5 cm geçmeyen diskler 

için olanlar 

8519.99.18.00.00 Lazer Okuma sistemli diğer cihazlar 

8519.99.90.10.00 Kaydedilen sesi tekrar veren sinematografik cihazlar 

8519.99.90.90.19 Diğerleri 

85.20 Manyetik banta ses kaydediciler,diğer ses kayıt cihazları 

Audio Cihazlar 

85.20.10.00.00.00 Harici bir güç kaynağı ile çalışan dikte makineleri 

85.20.20.00.00.00 Telefonlara cevap verme makineleri 

85.20.32.11.00.00 Harici bir güç kaynağı olmadan çalışabilenler 

85.20.32.19.00.00 Diğerleri 

85.20.32.30.00.00 Cep tipi kaydetme cihazları 

8520.32.50 .00.00 Diğerleri 

85.20.32.91.00.00 Makarna tipi manyetik bant kullanan 19cm/sn devre 

85.20.32.99.00.00 Diğerleri 

85.20.33.11.00.00 Harici bir güç kaynağı olmadan çalışabilenler 

85.20.33.19.00.00 Diğerleri 

85.20.33.30.00.00 Cep tipi kaydetme cihazları 

85.20.33.90.00.00 Diğerleri 

85.20.39.10.00.00 Makara tipi manyetik bant kullanılan 19cm/sn devre 

85.20.39.90.00.00 Diğerleri 

85.20.90.10.00.00 Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus olanlar 

85.20.90.90.10.00 Sinematoğrafik ses kaydeden ve kaydedilen sesi tekrar ver. 

85.20.90.90.90.00 Diğerleri 

85.21 Video Kayıt ve Gösterme Cihazları

11 

85.21.10.10.00.00 Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus olanlar 

85.21.10.30.00.00 Eni 1.3cm.yi geçmeyen ve bant hızı 50mm/sn. geçmeyen 

85.21.10.80.00.11 Video kayıt cihazları 

85.21.10.80.00.12 Video gösterme cihazları 

85.21.10.80.00.13 Video kayıt ve gösterme cihazları 

85.21.90.00.00.11 Video kayıt cihazları (diğer) 

85.21.90.00.00.12 Video gösterme cihazları (diğer) 

85.21.90.00.00.13 Video kayıt ve gösterme cihazları (diğer) 

85.22 Sadece 85.19 ve 85.21 Pozisyonlarında yer alan cihazların aksam, 

parça ve aksesuarları 

85.22.10.00.00.00 Pick-Up okuyucu kafalar 

85.22.90.10.00.00 Hava Taşıtlarının çeşitli ses kayıt cihazları 

85.22.90.30.00.00 İğneler 

85.22.90.59.10.00 Elektronik Montajlı Sinematografik Ses Cihazı 

85.22.90.59.90 Elektronik Montajlı Sinematografik Ses Cihazı 

85.22.90.93.00.00 Ses kayıt verme cihazı imalinde kullanılan 

85.22.90.98.10 Diğer Şekilde Montajlı Sinematografik ses Aksamı 

85.22.90.98.90.11 Diğer Şekilde Montajlı Video Kafaları 

85.22.90.98.90.12 Video Kafalarının Aksam, Parça ve Aksesuar 

85.22.90.98.90.19 Diğer şekilde montajlı diğer kayıt sistemleri 

85.23 Ses ve benzeri Kayıtlar için Yapılmış Plaklar ve diğer 

Mesnetler 

85.23.11.00.00.00 Kasetli ses bantları boş,en ≤ 4 mm 

85.23.12.00.00.00 Kasetli ses bantları boş,en 4 mm ≤ en≤ 6.5 mm 

85.23.13.00.00.00 Kasetli ses bantları boş,en 6.5 mm ≤ en≤ 13 mm 

85.23.13.00.00.33 Kasetli video bantları boş 20 mm ≤ en≤ 26 mm 

85.23.20.11.00.00 D.çapı ≤ 231 mm, koersivitesi ≥ 600 oersetd’imet.tab. ile olan 

disk 

85.23.20.19.00.00 Diğer manyetik sert disk 

85.23.30.00.00.00 Manyetik şeritli kartlar 

85.23.90.00.00.11 Diğer lazer video diskler 

85.23.90.00.00.19 Ses kaydına mahsus cihazlar 

85.24 Doldurulmuş Bant,Plak ve Diğer mesnetler (Audio-Video 

Kasetler) 

85.24.10.00.00.00 Gramofon plaklar 

84.24.31.00.00.00 Ses/ görüntü dışında fenomenleri vermeye mahsus lazer okuma 

sistemleri 

85.24.32.00.00.00 Sadece ses vermeye mahsus lazer okuma sistemleri 

85.24.39.10.00.00 Bilgi işlem vasıtası ile işlenebilen görüntü, ses, bilgi ve 

komutları gösterme ve tekrar verm. 

85.24.39.00.00.00 Diğerleri 

85.24.40.10.00.00 Otomatik bilgi işlem makinalarında kullanılacak türden veri ve 

bilgi içerenler 

85.24.40.91.00.00 Eni 4mmyi geçen fakat 6.5mmyi geçmeyenler 

85.24.40.99.00.00 Diğerleri 

85.24.51.00.00.11 Kasetli ses bantları

12 

85.24.51.00.00.12 Diğer ses bantları 

85.24.51.00.00.13 Kasetli video bantları 

85.24.51.00.00.14 Diğer video bantları 

85.24.51.00.00.15 Kasetli diğer bantlar 

85.24.52.00.00.11 Kasetli ses bantları 




85.24.52.00.00.15 Kasetli diğer bantlar 


85.24.53.00.00.11 Kasetli ses bantları 




85.24.53.00.00.19 Diğerleri 

85.24.60.00.00.00 Manyetik şeritli kartlar 

85.24.91.10.00.00 Veri/bilgi içeren manyetik bantlar 

85.27 Radyo, telefon, radyo yayınları alıcı cihazları 

85.27.12.10.00.00 Analog ve dijital okuma sistemli olanlar 

85.27.12.90.00.00 Diğerleri 

85.27.13.10.00.00 Lazer okuma sistemli olanlar 

85.27.13.91 .00.00 Kaset tipi olup analog ve dijital okuma sistemli olanlar 

85.27.13.99.00.00 Diğer kaset tipi dahili güç kaynağı ile çalışan radyo teyp 

85.27.19.00.00.00 Dahili güç kaynağı ile çalışan diğer alıcı radyolar 


85.27.21.52.00.00 Kaset tipi olup analog ve digital okuma sistemli olanalr 

85.27.21.59.00.00 Diğerleri 


85.27.21.92.00.00 Kaset tipi olup analog ve digital okuma sistemli olanlar 

85.27.21.98.00.00 Diğerleri 

85.27.29.00.00.00 Diğerleri 


85.27.31.19.00.00 Diğerleri 

85.27.31.91.00.00 Lazer okuma sistemli olanlar radyo ve teypler 


85.27.31.98.00.00 Diğer radyo teypler 

85.27.32.10.00.00 Çalar saatli radyolar 

85.27.32.90.00.00 Diğerleri 

85.27.39.10.00.00 Aynı kabın içinde bir veya daha fazla hoparlörleri olanlar 

85.27.39.91.00.00 İçinde amplifikatör bulunmayanlar 

85.27.39.99.00.00 İçinde amplifikatör bulunanlar 

85.28 Televizyon alıcıları (radyo yayınlarını alıcı cihazları veya ses yada 

görüntü kayıt veya tekrar verme cihazlarıyla birlikte olsun olmasın) 

video görüntü monitör ve projektörler 

85.28.12.10.00.00 Teleprojektörler 

85.28.12.20.00.00 Ses ve görüntü kaydetmeye ve tekrar vermeye mahsus cih. 

85.28.12.52.00.00 Ekran ve köşegen uzunluğu 42 cm geçmeyen Renkli TV 

85.28.12.54 00.00 Ekran köşegen uzunluğu 42 cm’yi geçen fakat 52 cm geçm

13 

85.28.12.56 00.00 52 cm’yi geçen fakat 72 cm’yi geçmeyen Renkli TV 

85.28.12.58 00.00 Köşegen uzunluğu 72 cm geçen Renkli TV 

85.28.12.62.00.00 Ekran köşegen uzunluğu 75 cm yi geçmeyenler 

85.28.12.66.00.00 Köşegen uzunluğu 75 cm yi geçenler 

85.28.12.72.00.00 Dikey çözümlemesi 700 satırdan az olanlar 

85.28.12.76.00.00 Dikey çözümlemesi 700 satır veya daha fazla olanlar 

85.28.12.81.00.00 Ekranın eni ile boyu arasındaki oran 1.5’dan az olanlar 

85.28.12.89.00.00 Diğerleri 

85.28.13.00.00.00 Siyah beyaz - diğer tek renkli olanlar görüntü mönitörleri 

85.28.21.00.00.00 Görüntü monitörleri (Renkli olanlar) 

85.28.22.00.00.00 Siyah Beyaz veya diğer tek renkli olanlar 

85.28.30.00.00.00 Video projektörler 

85.29 Sadece 85.25 ve 85.28 pozisyonlarında yer alan cihazlara mahsus 

aksam ve parçalar 

85.29.10.00.00.00 Anten,her türlü yansıtıcı antenler ile aksam ve parçaları 

85.29.10.20.00.00. Teleskopik kemer tipi antenler 

85.29.10.31.00.11 Uydu alıcılı antenler (küçük 3 mm) 

85.29.10.31.00.12 Uydu alıcılı antenler (büyük 3 mm) 

85.29.10.39.00.00 Diğer harici radyo televizyon alıcı antenler 

85.29.10.40.00.00 Radyo ve televizyon alıcıları için dahili antenler 

85.29.10.50.00.11 Radyo-televizyon verici antenleri 

85.29.10.90.00.19 Anten,diğer yansıtıcıların aksam ve paraları 

85.29.90.81.00.00 Televizyon kameraları,radyo alıcıları TV cihazlarının aksam ve 

parçaları 

3-Üretim ve Satış 

Ülkemizde TV alıcı cihazlarının üretimi başlamadan önce komşu ülkelerden 

TV yayınlarının izlenmesi ancak bedelsiz ithalat yoluyla sağlanan cihazlarla 

gerçekleştirilebiliyordu. 1970’li yıllarda televizyon yayınının yurt çapında hızla 

yayılmasıyla birlikte televizyon alıcı cihazlarına olan talep artmış ve montaj imalatı 

ile TV alıcılarının üretimine hız verilmiştir. 

1968 yılında 1.532 adet gibi düşük bir rakamla başlanan televizyon üretimi 

1971 yılında % 349.2 artarak 6.882 adede ulaşmış, 1960’lı yılların en önemli iletişim 

aracı olan radyo üretimi ise 247.616 adet olarak gerçekleşmiştir. 

1972 yılına kadar artış gösteren bedelsiz ithalat bu tarihten sonra azalmaya 

başlamış, böylelikle TV piyasasında yerli şirketlerin etkinliği artmıştır. 

Siyah beyaz televizyonun en yüksek üretimi 1977 yılında 683.848 adet olarak 

gerçekleşirken, radyo üretimi 129.576 adede gerilemiştir. 1977 yılından sonra ithal 

girdilerdeki güçlükler ve iç talepteki daralmaya bağlı olarak siyah beyaz televizyon 

üretimi azalmaya başlamıştır. 

1980 yılında siyah beyaz televizyon üretimi 326.541 adet olurken, radyo 

üretimi 133.630 adet olarak gerçekleşmiştir. Televizyon yayınlarının ülke çapında 

yaygınlaşma aşamasının başlangıcı olan bu dönemde radyo cihazlarına olan talebin 

düşüşü firmaları olumsuz etkilemiş ve 1972’de 27 adet olan radyo üretici firma sayısı 

1980’de 4’e düşmüştür. 

ÜRETİM 

( Adet) 

1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983

14 

Televizyon 618.187 683.848 566.827 424.797 326.541 491.223 307.738 219.279 

Radyo 178.115 129.576 155.431 128.079 133.630 112.309 163.865 189.024 

Kaynak: DİE 

ÜRETİM 

(Adet) 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 

Televizyon 

(Siyah-Beyaz) 79.917 36.556 15.158 8.184 * * * 

Televizyon 

(Renkli) 819.001 1.102.093 876.768 640.865 738.221 999.264 1.994.621 

Radyo 224.173 163.502 159.491 244.752 293.726 218.526 102.677 

Müzik Seti - 306.312 235.648 136.413 48.698 57.232 141.989 

Video 64.185 150.110 240.289 143.556 87.716 94.146 118.857 

Kaynak: DİE 

(*) Firma Sayısı üçten az olduğundan gizlilik ilkesinden ötürü veri temin 

edilememiştir 

SATIŞ (Adet) 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 

Televizyon 

(Renkli) 782.445 661.923 729.798 967.659 1.985.450 2.784.510 2.354.155 

Müzik Seti - 160.481 86.123 129.199 117.786 196.711 121.696 

Video - 134.768 66.434 62.441 140.629 82.928 52.803 

Kaynak: DİE 

Ülkemizde video cihazları üretimi 1984, müzik seti üretimi (audio cihazları) 

ise 1985 yılında başlamıştır. Video üretimi 1984 yılında 64.185 adet iken, 1985 

yılında % 133.9 artarak 150.110 adede ulaşmış, 1985 yılında 306.312 adet olarak 

gerçekleşen audio cihazları üretimi ise 1986 yılında % 23.1 azalarak 235.648 adede 

gerilemiştir. 

1986 ve 1989 yılları arasında yaşanan yüksek oranlı enflasyon ve durgunluk 

neticesinde satın alma gücü düşen tüketici grubun davranışlarına bağlı olarak özellikle 

video ve müzik setine yönelik talep azalmıştır. Böylelikle talep daralması nedeniyle 

üretimde başlayan düşüşler satışlar üzerinde de olumsuz etkisini göstermiştir. 

1987 yılında video üretimi 143.556, müzik seti üretimi 136.413 adet olurken, 

1989 yılında video üretimi 94.146 adede, müzik seti üretimi ise 57.232 adede 

gerilemiştir. Bu durumda bazı firmalar pazardan çekilirken, mevcut üretici firmalar 

önlemler almaya yönelmiş ve talebi canlandırmak için bu dönemde taksitli satışlar 

artmıştır. 

1990 yılında meydana gelen canlanmanın etkisiyle ithalat hammadde ve 

girdilerdeki kolaylık ayrıca piyasanın tüketici kredisiyle desteklenmesi sonucu 

talepteki artışlara bağlı olarak kahverengi eşya sektöründe önemli üretim artışları 

meydana gelmiştir. Bu dönemde gerek üretimi gerekse satışı en fazla artan televizyon 

ve müzik seti olmuştur. 

1990 yılında 1.994.621 adet olan renkli TV üretimi, 1991 yılında % 28.7 

artarak 2.567.773 adede, 141.989 adet olan müzik seti üretimi ise % 35.4 artarak 

192.204 adede ulaşmıştır. Bu dönemde video üretimi ise % 32.3 azalarak 80.484 

adede gerilemiştir. 1990’lı yıllarda video üretimi ve satışlarında yaşanan azalışlar, 

1995 yılında 2.769 adet üretim ve 6.673 adet satış ile en düşük seviyesinde 

gerçekleşmiştir.

15 

ÜRETİM 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 

( Adet) 

Televizyon 

(Renkli) 2.567.773 2.334.270 1.921.704 1.528.255 1.859.333 2.509.712 4.657.007 

Radyo 43.304 25.108 74.409 32.566 * * * 

Müzik Seti 192.204 117.623 87.416 90.450 95.996 94.115 93.969 

Video 80.484 47.094 17.141 8.148 2.769 3.985 8.863 

Kaynak: DİE 

SATIŞ (Adet) 1993 1994 1995 1996 1997 

Televizyon 

(Renkli) 1.908.567 1.495.003 1.841.882 2.455.831 4.636.360 

Müzik Seti 93.276 92.122 110.003 91.587 75.638 

Video 18.266 8.671 6.673 3.593 7.211 

Kaynak: DİE 

ÜRETİM ( Adet) 1998 1999 2000 2001 

Televizyon (Renkli) 6.359.643 6.944.741 8.788.667 8.025.204 

Müzik Seti 130.558 136.637 145.920 20.113 

Video 12.471 1.718 40.193 4.514 

Kaynak: DİE 

SATIŞ (Adet) 1998 1999 2000 2001 

Televizyon (Renkli) 5.803.921 6.706.368 8.737.442 8.027.247 

Müzik Seti 122.717 177.771 142.505 26.991 

Video 9.002 4.851 37.115 3.963 

Kaynak: DİE 

Kahverengi Eşya sektöründe özellikle televizyon ve müzik seti üretim ve 

satışlarında oluşan artış, 1994 yılında reel ekonomide meydana gelen daralma ve girdi 

maliyetlerindeki artış sonucu yerini azalışa bırakmıştır. 1992 yılında 2.334.270 adet 

olan TV üretimi % 34.5 azalış ile 1994 yılında 1.528.255 adede, 117.623 adet olan 

müzik seti üretimi % 23.1 azalışla 90.450 adede, 47.094 adet olan video cihazları 

üretimi ise % 82.7 azalışla 8.148 adede gerilemiştir. 1994 krizinden sonra sürekli 

büyüyen televizyon üretimi 1995 yılında 1.859.333 adet iken, 1998 yılında % 242.0 

artarak yılında 6.359.643 adede ulaşmıştır. 

Teknolojik gelişmenin üretimi daha kolay hale getirmesi üretici firmaların 

özellikle AB ülkelerine yönelik ihracatlarındaki önemli artışlar televizyonun 

kahverengi eşya sektöründe her yıl en fazla satılan lider ürün olma özelliğini ortaya 

koymaktadır. 

Özellikle televizyon kanallarındaki artışa bağlı olarak yıllar itibariyle azalışlar 

izlenen video üretimi 1998 yılında 12.471 adet olurken, 9.002 adet satış 

gerçekleşmiştir.1991 yılında en yüksek üretim ve satış değerlerine ulaşan müzik seti 

üretimi ise 1998 yılında 130.558 adet olarak gerçekleşmiştir. 

1998 yılında Uzakdoğu ve Rusya’da ortaya çıkan ve tüm dünyaya yayılan 

global krizin olumsuz etkileri, elektronik sanayinde siparişlerin 6 ay ve 1 yıl 

öncesinden belli olmasından ötürü ancak 1998 yılının son çeyreğinden itibaren 

hissedilmeye başlanmıştır. Tüm dünyada hissedilen krizin etkileri Uzakdoğu’dan 

alınan malların ucuzlaması, Uzakdoğu kökenli rakip firmaların fiyatlarını düşürmesi

16 

ve tüketicinin temel ihtiyaçlarını karşılamaya devam ederken tasarrufa ağırlık verip 

satın alma kararını ertelemesi şeklinde olmuştur. 

1998 yılında 6.359.643 adet olan televizyon üretimi 1999 yılında % 28,8 

artarak 6.944.741 adede, müzik seti % 4,7 artışla 136.637 adede yükselirken video 

üretimi % 86,2 azalarak 1.718 adede gerilemiştir.Bu dönemde global krizin etkisiyle iç 

piyasada yaşanan daralma ihracatla aşılmıştır. 

2000 yılında ülke ekonomisinde sabit kur politikasının uygulanması, kredi ve 

faizlerdeki azalma, kampanya faaliyetlerinin artması ile üretim ve satışlar artmıştır. 

Televizyon üretimi % 26,6 artarak 8.788.667 adede, müzik seti üretimi % 6,8 artarak 

145.920 adede yükselirken video üretimi son yılların en yüksek seviyesine ulaşmıştır. 

2001 yılında Televizyon üretimi bir önceki yıla göre % 8.7 azalarak 8.025.204 

adede,video üretimi % 88,8 azalarak 20.113 adete,müzik seti üretimi ise % 86,2 

azalarak 4.514 adede gerilemiştir. 

2001 yılında yaşanan ekonomik kriz ve 2001 yılının ilk altı aylık döneminde 

Avrupa Birliği tarafından televizyon üreticisi firmalara karşı yürütülen anti damping 

soruşturması sonucu kahverengi eşya sektöründe daralma yaşanmıştır. 

2000 yılında üretim artışları yaşanan sektörde 2001 yılında yüksek stok 

maliyetleri ile karşı karşıya kalınmıştır. Yaşanan develüasyon sonucu Türk lirasının 

aşırı değer kaybı karşısında ithalatın pahalaşması dolayısıyla ithal girdilerin üretim 

maliyetlerinde artışa yol açması sektörün maliyet yapısını olumsuz yönde etkilemiştir. 

Yıl boyunca uygulanan reklam kampanyaları yeterli satışları gerçekleştirememiş, 

sektör mevcut dar boğazdan ihracatla aşmayı başarmıştır. 

Televizyon talebini ilk alımlar ve yenileme talebi oluşturmaktadır. İlk alımlar 

halen % 94-95 düzeyinde olduğu sanılan televizyon penetrasyon oranını 

yükseltmektedir. Yaklaşık 13.5 milyon ailenin yaşadığı ülkemizde her yıl 450-500 bin 

civarında evlenme gerçekleşmekte ve televizyon ilk alım talebi yaratılmaktadır. 500- 

600 bin adet televizyon satışı ise tüketicilerin yeni ev alması, diğer odalar için ikinci 

veya üçüncü televizyonun gerekli görülmesi gibi sebeplerden kaynaklanan alımları 

oluşturmaktadır. Televizyon kullanım ömrünün 12 yıl olarak kabul edilmesine 

karşın,ileri teknoloji içeren yeni modellerin pazara sunulmasıyla yenileme talebi 300- 

350 bin adet/ yıl düzeyinde gerçekleşmektedir. 

Tüketici davranış ve taleplerindeki değişmelere bağlı olarak televizyon 

üreticisi firmalar 2000’ li yılların 56 ve 72 ekrandan daha büyük ekranlı 

televizyonların yılları olacağını ve üretimin büyük ekranlı televizyonlara kayacağını 

vurgulamaktadırlar. 

Yıllar itibariyle üretim ve satış değeri olarak en fazla artış 51 ekrandan küçük 

televizyonda meydana gelirken, 1999 yılından itibaren 51 ekrandan büyük 

televizyonlara olan talep artmıştır. 1999 yılında 56 ekrandan büyük televizyonun 

toplam televizyon üretim içindeki payı % 17.0 iken 2000 yılında % 18.9, 2001 yılında 

ise % 23.0 olmuş ve en fazla artış gösteren ürün grubunu oluşturmuştur. 

1998 yılında 2.383.511 adet olan 51 ekrandan küçük televizyon üretim 

miktarı, 1999 yılında % 8.2 artarak 2.580.921 adede, 2000 yılında ise % 25.7 artarak 

3.244.643 adede ulaşmıştır. 2001 yılında ise tüketici eğilimlerindeki değişime bağlı 

olarak üretim % 23.6 azalarak 2.479.097 adede gerilemiştir.

17 

55 ekranlı televizyon üretimi yıllar itibariyle artış göstermiş, 2000 yılında % 

22.6 olan pay 2001 yılında % 27.8’e yükselmiştir. 

ÜRETİM ( Adet) 

ÜRETİM DEĞERİ (Milyon Tl.) 

1999 2000 2001 1999 2000 2001 

Televizyon 

51’dan Ekran 

Küçük 2.580.921 3.244.643 2.479.097 96.566.541 174.230.046 238.720.344 

Televizyon 

51Ekran 1.598.997 1.897.259 1466.418 80.719.587 126.776.941 178.318.352 

Televizyon 

55 Ekran 1.584.786 1.985.210 2.232.227 87.646.267 150.367.724 202.564.680 

Televizyon 

55’dan Ekran 

Büyük 1.180.037 1.661.058 1.847.462 112.074.142 217.839.004 495.336.185 

TOPLAM 6.944.741 8.788.170 8.025.204 377.006.537 669.213.715 1.114.939.561 

Kaynak: DİE 

Kahverengi eşya sektöründe gerek üretim gerekse ulaştığı ürün kalitesi ile son 

yıllarda üretim ve ihracatında artış kaydedilen diğer ürün grubu ise video ve ses 

bantları cihazları olmuştur. 

Sektörde, 1997 yılında iç pazarda % 2’lik bir paya sahip olan video ve ses 

bantları cihazları 1993 yılında 99.8 milyon dolarlık üretim hacmini 1998 yılında 130.0 

milyon dolara çıkarmıştır. Ancak 1999 yılında yaşanan ekonomik durgunluk sonucu 

daralan iç talep sonucu üretim hacmi 125.0 milyon dolara gerilerken, audio video 

kasetler, ve audio cihazları en fazla azalış izlenen ürünler olmuştur. 2000 yılında 

daralan iç talep kendini en fazla % 76.3 azalışla audio video kasetlerde göstermiştir. 

ÜRETİM ( BİN $) 1999 2000 2001 

Audio Cihazları 24.575 29.050 6.500 

Video Player 2.250 850 1.440 

Audio Video Kasetler 68.200 16.165 14.000 

TV Uydu Alıcıları ve Anten Santralları 23.500 24.000 12.000 

Elektronik Tartı ve Cihazlar 6.800 5.850 4.200 

Toplam 125.325 75.915 38.140 

Kaynak: TESİD ( Türk Elektronik Sanayicileri Derneği) 

(*) 1999 yılı 1 $ = 420.330 TL. alınmıştır ( 30 Haziran) 

(**) 2000 yılı 1 $ = 620.000 TL. alınmıştır ( 30 Haziran) 

(***) 2001 yılı 1$= 1.160.000 TL.alınmıştır (30 Haziran) 

3- Dış Ticaret 

A) İhracat 

Türk Elektronik Sanayine dünya ölçeklerinde ve Türkiye ekonomisindeki payı 

açısından bakıldığından istenilen boyutlarda olmadığı görülmektedir. 1994-1996 

yıllarında Dünya Elektronik Sanayi ihracatının % 84.0’ı gelişmiş ülkeler tarafından 

gerçekleştirilirken, Türkiyenin dünya Elektronik ihracatından aldığı pay % 0.7 

seviyesinde kalmıştır. 

Ancak pazarı dinamik bir biçimde büyüyen rekabete açık elektronik sanayinde 

firmalarımız pazar paylarını artırmak için son yıllarda ihracata önem vermiş, özellikle 

televizyon ihracatında sağlanan potansiyel elektronik sanayi ihracatının aynı zamanda

18 

kahverengi eşya sektörünün itici gücünü oluşturmuş ve ülkemiz 2001 yılı itibariyle 

pazar payını % 1.96 seviyelerine çıkarmıştır. 

1990 yılından itibaren Avrupa’daki Kahverengi Eşya üreticileri gerek işçilik 

gerekse malzeme maliyetlerinin yüksek olmasından ötürü pazar kaybetmişlerdir. Bu 

sektörde faaliyet gösteren Türk üretici firmalar işçilik maliyetlerinin düşük 

olmasından yararlanarak Avrupa pazarına girmeyi başarmışlardır. Ayrıca Uzak Doğu 

firmalarına 1990’lı yılların ortalarında gelen anti-damping engelleri Türk firmaları için 

ayrı bir avantaj oluşturmuş, böylelikle firmalarımız Uzak doğu rekabetinden izole 

edilmiş bir şekilde Avrupa’da ihracat imkanlarını artırmışlardır. Ancak son yıllarda 

Uzak Doğu firmaları anti-damping ve gümrük duvarlarının olumuz etkilerini gidermek 

amacıyla Avrupa’da üretim merkezleri oluşturmaya başlamışlardır. 

Macaristan, Polonya, Çek Cumhuriyeti gibi eski Doğu Bloku ülkeleri ile İrlanda 

ve İngiltere gibi ucuz ve kaliteli işgücünün yoğun olduğu yada hükümetlerin çok özel 

ayrıcalıklar tanıdığı ülkelerde yoğunlaşan bu tür yatırımlar da Avrupa pazarındaki 

rekabeti daha da acımasız hale getirmiştir 

Televizyon ihracatında sağlanan başarı bilgisayar monitörleri, uydu alıcıları ve 

internet cihazları alanında da sürmektedir. Söz konusu ivmenin yakın gelecekte 

telekomünikasyon ve bilgi teknolojilerinde de etkisini göstereceği ve bu ürün 

gruplarında da ihracatçı ülke konumuna gelinebileceği belirtilmektedir. 

KAHVERENGİ EŞYA SEKTÖRÜNÜN GÜMRÜK TARİFE POZİSYON 

NUMALARINA GÖRE İHRACATI 

(Adet) 1997 1998 1999 2000 2001 

85.19 

Plak döndürücüler 

pikap,kasetçalar,kayıt çoğ. 6.800 1008 982 1.847 3.854 

85.20 Manyetik banta ses 

73.367 2.084 1.634 1.398 377 

kaydediciler 

85.21 Her türlü video cihazları. 163 643 380 10.690 17.851 

85.22* 85.19,85.21’de yer alan 

cihazların aksam ve parçaları 47.518 41.828 34.488 11.209 4.558 

85.23* Boş ses kayıt ve video 16.532.426 13.468.101 4.222.142 609.563 781.639 

kayıtları 

85.24* Doldurulmuş ses ve video 

bandları 752.355 853.804 767.119 612.295 708.143 

85.27 Radyo, Telefon, radyo 

yayınları alıcı cihazları 11.491 28.914 20.759 25.729 66.983 

85.28 Televizyon alıcıları 2.573.531 4.845.796 5.425.734 7.287.323 6.978.610 

85.29* Radyo TV alıcıları için dahili 

antenler 2.021.799 2.044.986 2.897.046 2.997.109 4.626.130 

(*)Miktar Kg olarak verilmiştir. 

Kaynak: DİE 


NUMALARINA GÖRE İHRACATI 

(000) Dolar 1997 1998 1999 2000 2001 

85.19 


pikap,kasetçalar,kayıt 

112,4 61,2 127,4 58,1 234,8 

çoğaltıcılar 


561,1 53,9 47,0 29,2 52,7 

kaydediciler 

85.21 Her türlü video cihazları. 37,5 194,5 157,8 916,5* 1.049,9

19 

85.22 

85.19,85.21’de yer alan 

cihazların aksam ve parçaları 208,6 145,9 149,4 54,6 18,0 

85.23 Boş ses kayıt ve video kayıtları 80.919,2 61.194,4 15.680,6 2.320,6 2.496,2 

85.24 Doldurulmuş ses ve video 8.946,0 13.064,7 23.133,6 14.101,3 13.000,9 

bandları 


yayınları alıcı cihazları 400,4 1.053,4 581,9 1.212,2 2.240,8 

85.28 Televizyon alıcıları 388.410,6 735.933,8 674.894,3 830.031,4 864.986,2 

85.29 Radyo TV alıcıları için dahili 

antenler 10.342,4 15.895,6 11.347,6 14.686,0 20.817,6 

TOPLAM 489.537,7 826.544,0 725.537,7 862.197,7 904.896,2 

Kaynak: DİE 

(*) 336,9 bin doları Kesinleşmemiş Bölge ve Ülkelerden gerçekleşmiştir. 

a1) Televizyon ihracatı 

Kahverengi Eşya Sektöründe ihraç malları içinde önemli ağırlığa sahip olan 

televizyon ihracatı 1990 yılından itibaren günümüze kadar düzenli artış göstermiş ve 

ülkemiz 1991-2001 yılları arasında net ihracatçı ülke konumunda olmuştur.1993 

yılına kadar AB ülkelerinin Uzakdoğu ülkelerine kota uygulaması, AB ülkeleri 

talebinin ülkemize yönelmesini sağlamıştır. Ancak 1993 yılında AB ülkelerine yapılan 

ihracatın önemli bir seviyeye ulaşmasıyla, AB ülkeleri Türk üreticilerine anti-damping 

soruşturması başlatmıştır. Türk üreticilerin maliyetlerinin incelenmesiyle antidamping 

soruşturması firmalarımızın lehine sona ermiştir. 

1994 yılında iç piyasada yaşanan durgunluk nedeniyle sektörde yer alan 

firmaların ihracata yönelmesi ve en ileri teknolojiyi kullanarak AB ülkelerinde büyük 

pazar elde etmeleri sonucu renkli televizyon ihracatında 2001 yılına kadar önemli 

artışlar elde edilmiştir. 

Ancak 2001 yılında, ekonomik kriz sonucu, satışlarda yüksek paya sahip olan 

ihracatın yurtdışı pazarlardaki rekabet nedeniyle düşük kar marjına sahip olması 

sektörün karlılığını etkilemiş ve miktar bazında artış sağlanmasına rağmen,ihracat 

değerinde düşüş meydana gelmiştir. Develüasyon sonucu ürünlerin döviz cinsinden 

fiyatlarında görülen ucuzlama ve sektörün sağlıklı alt yapı ile güçlü teknolojiye sahip 

olması iç pazardaki aşırı daralmanın ihracatla aşılmasını sağlamıştır. Dış pazarda 

özellikle Uzakdoğu kökenli firmaların fiyatları bizim ürünler karşısında ucuz olmasına 

rağmen öncelikle televizyon ihracatında Avrupa pazarında sağladığı başarıyı 

sürdürmüştür. 

1998 yılında 4.845 bin adet olarak gerçekleşen televizyon ihracatı 1999 

yılında % 44.9 artışla 5.425 bin adede, 2000 yılında ise % 34,3 artışla 7.287 bin adede 

yükselirken 2001 yılında % 3.2 azalışla 6.978 bin adet televizyon ihraç edilmiştir 

Renkli televizyon ihracatını ülkelere göre incelediğimizde ilk sırayı AB ülkeleri 

almaktadır. Almanya yıllar itibariyle en fazla renkli televizyon ihracatı gerçekleştirilen 

ülke olurken, bunu İngiltere, Fransa, Hollanda ve İspanya izlemiştir. 1998 yılı 

ihracatımızın % 88.0’i AB ülkelerine gerçekleştirilirken bu oran, 1999 yılında % 83.8, 

2000 yılında % 83.4, 2001 yılında ise % 77.3 olmuştur. 

Televizyon ihraç pazarlarımızdan en önemli paya sahip olan Almanya’ya 

gerçekleştirilen ihracatımız yıllar itibariyle artış izlemiş, 1998 yılında 271,3 milyon 

dolar ile en fazla ihracat gerçekleştirilmiştir.1998 yılından sonra bu ülkeye yönelik 

ihraç pazarımızda daralma yaşanmasına rağmen 2001 yılında % 16,4 artışla 199,9 

milyon dolar ihracat gerçekleştirilmiştir.

20 

1999 yılında 97,5 milyon dolar, 2000 yılında ise 170,2 milyon dolar,2001 

129,1 milyon dolar ihracat gerçekleştirilen İngiltere Almanya’ dan sonra en büyük 

ihraç pazarını oluşturmaktadır. 

Renkli televizyon ihracatında Avrupa Birliği ülkelerinden sonra ikinci büyük 

pazar olarak Rusya Federasyonu ve Türki Cumhuriyetleri gelmektedir. Rusya ya 

gerçekleştirilen ihracatımız 1999 yılında 1.177,9 bin dolar olurken, bu oran 2000 

yılında % 245.1 artarak 4.064,8 bin dolara ulaşmıştır.2001 yılında ihracatta görülen 

azalışa paralel bu ülkeye yapılan ihracat % 18,9 azalarak 3.298,2 milyon dolar olarak 

gerçekleşmiştir. 

RENKLİ TELEVİZYON İHRACATININ ÜLKELERE GÖRE 

DAĞILIMI (000 $) 

1997 1998 1999 2000 2001 

Almanya 114.132,2 271.263,5 185.644,9 171.680,7 199.892,0 

İtalya 8.399,6 28.133,4 32.179,1 38.920,7 46.239,4 

İngiltere 80.505,5 133.491,9 97.527,5 170.161,1 129.085,3 

Fransa 38.785,7 61.862,6 78.687,9 140.021,4 99.348,3 

Hollanda 17.115,6 22.432,1 26.027,3 24.513,6 21.078,3 

İspanya 27.324,8 47.355,2 60.382,9 60.878,3 67.015,9 

Avusturya 14.271,8 17.045,2 16.821,7 20.163,5 26.594,8 

Belçika 2.234,6 7.554,4 8.399,6 9.818,2 15.971,9 

Portekiz 17.339,2 22.024,8 18.337,1 14.523,0 21.008,0 

İrlanda 3.045,3 7.943,1 16.628,5 18.380,6 15.509,7 

Danimarka 2.364,7 21.457,3 16.842,1 16.227,9 17.171,0 

Yunanistan 6.526,3 6.745,9 8.079,9 6.794,0 9.623,8 

Rusya Fed. 1463,8 1.187,1 1.177,9 4.064,8 3.298,2 

Fas 2.694,4 2.766,5 2.109,3 2.701,8 2.315,1 

A.B.D 228,1 1.046,0 4.009,5 5.014,0 51,8 

Diğer 41.200,3 83.160,1 101.200,6 133.293,7 190.782,6 

TOPLAM 388.410,6 735.933,8 674.894,3 830.031,4 864.986,2 

Kaynak : D.İ.E 

RENKLİ TELEVİZYON İHRACATININ ÜLKELERE GÖRE 

DAĞILIMI (Adet) 

1997 1998 1999 2000 2001 

Almanya 723.667 1.628.882 1.402.540 1.548.702 1.531.076 

İtalya 65.812 215.794 295.808 402.684 433.144 

İngiltere 570.835 1.017.952 820.482 1.281.685 849.785 

Fransa 260.523 398.939 630.531 1.201.811 781.665 

Hollanda 111.002 166.638 216.400 222.952 172.946 

İspanya 167.952 283.741 481.108 535.679 575.274 

Avusturya 78.469 104.061 126.122 166.959 205.245 

Belçika 12.302 44.136 59.865 79.483 69.654 

Portekiz 124.513 162.987 172.659 141.605 203.312 

İrlanda 20.332 56.858 119.915 136.001 105.210 

Danimarka 93.696 132.095 132.040 131.447 130.672 

Yunanistan 47.739 51.580 77.259 72.568 96.509 

Rusya Fed. 36.173 8.492 12.129 42.737 30.748

21 

Fas 17.842 19.146 18.177 26.865 24.875 

A.B.D 1708 9.677 34.528 57.409 191 

Diğer 323.269 588.954 886.036 1.318.219 1.837.958 

TOPLAM 2.573.531 4.845.796 5.425.734 7.287.323 6.978.610 

Kaynak: DİE 

Televizyon ihracatında Kuzey ve Orta Avrupa ülkeleri, BDT ve Orta Doğu 

ülkeleri potansiyel pazar olarak görülürken, son yıllarda sektörde faaliyet gösteren 

firmalarımız A.B.D. pazarına yönelmişlerdir. Ancak 1999 ve 2000 yıllarında bu 

ülkeye yönelik 4009,5 ve 5014,0 bin dolarlık ihracat gerçekleştirilirken 2001 yılı 

ihracatı 51,8 bin dolar seviyelerine gerilemiştir. 

Ancak sektörde yer alan firmalarımız 2000’li yıllarda nakliye ve iş gücü 

maliyetini düşürmek amacıyla Güney Amerika ülkelerinden herhangi birinde üretim 

yapılarak çok büyük pazar olarak nitelendirilen ABD pazarından daha fazla pay 

almayı hedeflediklerini belirtmişlerdir. 

Televizyon ihracatını türlerine göre incelediğimizde; 42 ekrandan küçük 

televizyon ihracatı yıllar itibariyle ilk sırada yer alırken, 2000 yılından itibaren 52 

ekrandan büyük 72 ekrandan küçük renkli televizyon ihracatında artışlar 

kaydedilmeye başlanmıştır. 1998 yılında 42 ekrandan küçük televizyonların payı % 

40.1 iken bu oran 1999 yılında % 41.9, 2000 yılında % 37.1,2001 yılında ise % 31.1 

olmuştur. 

1998 yılında 1.902.110 adet olan 52 ekrandan küçük 72 ekrandan büyük 

televizyon ihracatı 1999 yılında % 1.0 artışla 1.921.015 adede, 2000 yılında % 44.5 

artarak 2.775.974 adede, 2001 yılında ise % 15.7 artarak 3.213.177 adede ulaşmıştır. 

72 ekrandan büyük televizyon ihracatı ise 1997 yılından sonra tüketici 

taleplerindeki artışa bağlı olarak büyük artış göstermiş,1998 yılında 26.119 adet olan 

televizyon ihracatı 1999 yılında % 78,6 artarak 46.640 adede, 2000 yılında ise % 

289,6 artarak 181.701 adede ulaşırken, 2001 yılında % 5.0 azalışla 172.536 adede 


TÜRLERİNE GÖRE TELEVİZYON İHRACATI 

ADET 1997 1998 1999 2000 2001 

42 ekrandan küçük 1.085.579 1.944.088 2.274.311 2.701.999 2.169.596 

42 ekran≤52 ekran 669.577 944.793 1.125.803 1.492.098 1.253.942 

52 ekran ≤ 72 ekran 788.427 1.902.110 1.921.015 2.775.974 3.213.177 

72 ekrandan büyük 37 26.119 46.640 181.701 172.536 

Diğer 29.911 28.686 57.965 135.551 169.359 

TOPLAM 2.573.531 4.845.796 5.425.734 7.287.323 6.978.610 


A2) Video Cihazları İhracatı 

Sektörde televizyondan sonra ihracatında artış kaydedilen ve kahverengi eşya 

sektöründe toplam içinde ulaştığı payla ikinci sırada yer alan video ve ses bantları 

olmuştur. 

Video cihazları ihracatımız, 1998 yılında özellikle Türki Cumhuriyetleri ve 

İngiltere pazarlarına yönelik ihracat artışı ile 194,5 bin dolar seviyesine ulaşılırken, 

1999 yılında Rusya krizi yaşanmış ve % 18,9 azalış ile 157,8 bin dolara gerilemiştir.

22 

Söz konusu ihracatın 99,9 bin doları Atatürk Hava Limanı Serbest Bölgesinden 

gerçekleştirilmiştir. 2000 yılında ise firmalarımız Polonya pazarında büyük pazar elde 

ederek 275,7 bin dolarlık video ihracatı gerçekleştirirken, toplam ihracatımız uzun 

yıllar seviyesinin üstüne çıkarak 916,5 bin dolar olarak gerçekleşmiştir. 

2001 yılında ekonomik kriz sonucu yurt içi üretimdeki aşırı daralma ve stok 

maliyetlerindeki artış firmaları ihracata yöneltmiş ve ihracat bir önceki yıla göre 

%14,6 artışla 1049,9 bin dolar ihracat gerçekleştirilmiştir. 

VİDEO İHRACATININ ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (000 $) 

1997 1998 1999 2000 2001 

İngiltere 1,6 99,7 0,4 0,5 9,1 

Azerbeycan 3,2 8,4 2,2 2,2 12,5 

K.K.T.C 2,0 30,7 4,3 144,5 29,0 

Rusya 6,4 27,0 3,6 3,3 1,9 

Kazakistan 11,8 2,4 0,5 0,03 4,3 

Kesinleşmemiş Ülke ve 

- - 336,9 441,6 

Bölge. 

Diğer 14,1 23,1 146,8 429,1 551,5 

Toplam 37,5 194,5 157,8 916,5 1049,9 


Not: Cihazların aksam ve parçaları değerlendirmeye alınmamıştır. 

VİDEO İHRACATININ ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI 

Adet 1997 1998 1999 2000 2001 

İngiltere 1 164 2 2 26 

Azerbeycan 35 55 4 2 500 

K.K.T.C 4 66 30 1.860 337 

Rusya 14 248 12 8 9 

Kazakistan 1 12 1 1 4 

Kesinleşmemiş Ülke ve 

- - - 3.680 11.369 

Bölgel. 

Diğer 108 98 331 3.423 5.606 

Toplam 163 643 380 10.690 17.851 


Sektörde yer alan firmalar, teknolojideki gelişme, kalite ve talepteki artışa 

paralel olarak DVD (Digital Video Dics) cihazları üretimini artırmaktadır. 2000 

yılında DVD üretimi 48.711 adet, 2001 yılında ise 27.914 adet olurken söz konusu 

yıllarda satıştan daha fazla ihracat gerçekleştirilmiştir. 

Digital teknoloji ve Ar-Ge’ye büyük önem veren firmalarımız 2001 yılında 

video ve DVD ihracatında artış gerçekleştirirken, hedef pazar olarak seçilen Orta 

Avrupa ve Orta doğu ülkelerine yönelik çalışmalara hız verilmiştir. 

Video ihracatını türlerine göre incelediğimizde; manyetik bantlı video kayıt ve 

gösterme cihazları ihracatımız, 2000 yılında bir önceki yıla göre % 160.6 artarak 396 

adede ulaşırken,2001 yılında 137 adede gerilemiştir. Diğer video kayıt ve gösterme 

cihazları ihracatı ise 1999 yılında 229 adet iken, 2000 yılında önemli artış kaydederek 

10.690 adede,2001 yılında ise % 67.0 artışla 17.851 adede ulaşmıştır.

23 

İHRACAT 

1997 1998 1999 2000 2001 

(Adet) 

85.21.10.80.00.11 Video kayıt 

31 1 3 16 12 

cihazları 

85.21.10.80.00.12 Video gösterme 8 245 23 312 68 

cih. 

85.21.10.80.00.13 Video gösterme ve 

kayıt cihazları 48 140 126 68 57 

Toplam 87 386 152 396 137 

85.21.90.00.00.11 Video kayıt 

cihazları ( diğer) 52 7 30 61 19 

85.21.90.00.00.12 Video gösterme 

cih. 

7 6 22 6.968 14.550 

(diğer) 

85.21.90.00.00.13 Video kayıt ve 

gösterme cih.( 17 235 177 1.551 558 

diğer) 

Toplam 76 248 229 8.580 15.127 

Diğer - 9 - 1.714 2.587 


A3) Audio Cihazları İhracatı 

Audio cihazları ihracatında, 1995 yılından itibaren firmaların özellikle Türki 

Cumhuriyetleri ve Doğu bloku ülkeleri pazar paylarının artmasıyla birlikte önemli 

artışlar kaydedilmiştir. 1998 yılı sonlarından itibaren yaşanan global kriz ve Rusya 

kriziyle Rusya, Türki Cumhuriyetleri ve Doğu ülkelerinde önemli pazar kayıpları 

yaşanmıştır. 1998 yılında 1.168,5 bin dolar olan audio cihazları ihracatı, 1999 yılında 

% 35,5 azalarak 756,3 bin dolara gerilemiştir. 

2000 yılında uygulanan sabit kur politikası sonucu TL’nin değerlenmesine 

rağmen ihracat % 71,8 artarak 1.229,5 bin dolar seviyesine ulaşmıştır. 2001 yılında 

ekonomik kriz sonucu tüm ürün gruplarında görülen yurtiçi satışlardaki azalma video 

satışında da görülmüş ancak ihracattaki artış sürdürülmüş ve ihracatımız % 94,6 

artarak 2.528,5 bin dolar seviyesine ulaşmıştır. 

AUDİO CİHAZLARI İHRACATI (000 $) 

ÜLKELER 1997 1998 1999 2000 2001 

İngiltere 493,4 8,3 40,6 125,1 2,5 

Rusya 17,1 54,2 8,4 6,8 84,3 

Kazakistan 4,5 19,2 18,5 5,4 1,9 

Türkmenistan 15,4 24,0 86,5 45,2 18,9 

Özbekistan 4,2 62,1 4,4 1,5 53,0 

Diğer 539,3 1000,7 597,9 1116,4 2368,3 

Toplam 1073,9 1168,5 756,3 1299,5 2528,9 


Not: Cihazların aksam ve parçaları değerlendirmeye alınmamıştır. 

Audio cihazları ihracatında pazar payları açısından ilk sırayı Türki 

Cumhuriyetleri ve Rusya alırken, televizyon ve video cihazları ihracatında sağlanan 

stabil pazar, audio cihazları ihracatında sağlanamamıştır.

24 

1997 yılında Rusya Federasyonuna 17,1 bin dolar ihracat gerçekleştirilirken 

bu oran 1998 yılında % 217,0 artarak 54,2 bin dolara ulaşmış, ancak 1999 ve 2000 

yılında bu ülkeye yaşanan krizlerinde etkisiyle ihracat önemli ölçüde azalarak 8,4 ve 

6,8 bin dolar seviyelerine gerilemiştir. 2001 yılında bu ülkeye 84,3 bin dolar ihracat 

gerçekleşmiş olup, toplam ihracatın % 3,3’nü oluşturmuştur. Türki Cumhuriyeti 

ülkelerine düzenli olarak ihracat gerçekleştirilirken, ihracat içindeki payları yıllar 

itibariyle çok düşük kalmıştır. 

AB ülkelerine yönelik Audio cihazları ihracatında televizyon ihracatının 

tersine pazar kayıpları yaşanmıştır. 1997 yılında audio cihazları ihracatının % 45.9 ‘u 

İngiltere’ye gerçekleştirilirken, bu tarihten itibaren bu oran aşrı derece azalmıştır. 

Almanya’ya ise 1996, 1997 yıllarında 3,5 ve 3,4 bin dolar tutarında ihracat 

gerçekleştirilirken bu tarihten sonra bu ülkeye yönelik pazar kayıpları yaşanmıştır. 

Sektörde faaliyet gösteren firmalar 2000’li yıllarda tüketici taleplerinin çok 

fonksiyonelli müzik setlerine yöneleceğini belirtirken, AB ve Rusya’nın hedef pazar 

olarak seçildiği ve girişimlerin bu yönde yapıldığı vurgulanmaktadır. 

B) İthalat 

1 Ocak 1996 tarihinde Gümrük Birliği anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle sanayi 

malları ithalatından alınan gümrük vergisi oranı sıfırlanmış bunun sonucu elektronik 

sanayi ve kahverengi eşya sektörü ithalatında artış görülmüştür. 1997 yılında 505,4 

milyon dolar, 1998 yılında 463,0 milyon dolar,1999 yılında 487,9 milyon dolar, 2000 

yılında ise 706,0milyon dolar tutarında ithalat gerçekleştirilmiştir. 2001 yılında ise 

develüasyon sonucu ithal girdilerdeki maliyet artışı, yurtiçi satışlardaki azalma sonucu 

ithalat 465,8 milyon dolar seviyesine gerilemiştir 


NUMARALARINA GÖRE İTHALATI 

(Adet) 1997 1998 1999 2000 2001 

85.19 


pikap,kasetçalar,kayıt çoğ. 287.619 257.582 257.598 317.591 145.547 


21.536 42.071 35.936 23.546 14.598 

kaydediciler 

85.21 Her türlü video cihazları. 53.518 63.564 128.204 1.069.836 749.330 

85.22* 

85.19,85.21’de yer alan 

cihazların aksam ve parçaları 71.740 64.861 57.176 146.029 147.118 

85.23* Boş ses kayıt ve video 6.494.495 4.407.234 3.761.092 3.604.076 2.644.235 

kayıtları 

Doldurulmuş ses ve video 

85.24* bandları 796.514 1.073.900 1.020.136 2.944.999 868.601 


yayınları alıcı cihazları 3.340.652 3.424.202 3.620.502 4.429.685 5.597.771 

85.28 Televizyon alıcıları 339.385 757.039 1.057.568 1.376.782 660.160 

85.29* Radyo TV alıcıları için dahili 

antenler 5.869.638 6.099.392 5.360.888 6.575.510 3.580.798 

(*)Miktar Kg olarak verilmiştir.Kaynak: DİE 


NUMALARINA GÖRE İTHALATI

25 

(000) Dolar 1997 1998 1999 2000 2001 


85.19 pikap,kasetçalar,kayıt 

6.266,2 4.723,4 3.968,0 5.085,6 2.751,4 

Çoğaltıcılar 


4.968,9 4.850,2 4.344,2 2.635,4 947,1 

kaydediciler 

85.21 Her türlü video cihazları. 13.468,7 13.304,4 15.182,5 50.048,1 18.029,2 

85.22 

85.19,85.21’de yer alan 

cihazların aksam ve parçaları 2.980,9 2.950,9 2.234,6 3.231,6 5.164,2 

85.23 Boş ses kayıt ve video kayıtları 58.754,5 37.144,4 35.210,5 33.666,0 25.193,8 

85.24 Doldurulmuş ses ve video 60.497,3 64.096,1 82.557,6 162.291,5 141.295,8 

bandları 

85.27 Radyo, Telefon, radyo yayınları 

alıcı cihazları 145.373,6 114.452,2 89.785,6 109.362,8 50.386,3 

85.28 Televizyon alıcıları 75.515,7 93.254,4 113.123,6 178.476,9 97.090,7 

85.29 Radyo TV alıcıları için dahili 

antenler 137.573,9 128.263,0 141.530,2 164.441,9 124.912,5 

TOPLAM 505.399,7 463.039,0 487.936,8 706.041,6 465.771,0 

Kaynak: DİE 

B1) Televizyon İthalatı 

Ülkemizde elektronik bileşen üretiminin çok kısıtlı olması ve özellikle 

televizyon cihazında kullanılan bu ürünlerin ithalat yoluyla karşılanmasından dolayı 

televizyon ithalatımız yıllar itibariyle artış göstermiştir. 

1996 ve 1997 yıllarında ithalat artışı, günlük gazetelerin kupon karşılığında 

dağıttıkları televizyonları ithalat yoluyla temin etmelerinden kaynaklanmıştır.1998 

yılında televizyon ithalatı 93.254,4 bin dolar iken, 1999 yılında % 21.3 artarak 

113.123,6 bin dolara, 2000 yılında ise % 57.8 artarak 178.476,9 bin dolar seviyesine 

ulaşmıştır. 

1998 yılında yurt içi televizyon dağıtım kampanyalarının devam etmesinin 

yanında, Asya krizi nedeniyle Uzakdoğu’dan ithal edilen televizyonların fiyatlarının 

ucuzlaması ithalat artışında etkili olurken, 1999 ve 2000 yıllarında uygulanan sabit 

kur politikası ile Türk lirasının göreceli olarak değer kazanması ve daralan iç talebin 

kampanyalı satışlar ile aşılmaya çalışılması ithalattaki artışın ana nedenlerini 

oluşturmuştur.2001 yılında yaşanan ekonomik kriz sonucu yurtiçi satışların azalması, 

finansman maliyetlerinin atması ve ithal girdi maliyetlerindeki artış sonucu özellikle 

bileşenler sektöründeki aşırı maliyetler televizyon ithalatının azalmasına yol açmış, 

ve 2001 yılı televizyon ithalatı 97.090,7 bin dolar olarak gerçekleştirilmiştir. 

RENKLİ TELEVİZYON İTHALATININ ÜLKELERE GÖRE 

DAĞILIMI (000$) 

1997 1998 1999 2000 2001 

Almanya 18.880,8 13.402,5 11.442,4 17.762,7 6.643,6 

İngiltere 6.472,1 3.801,9 4.954,8 5.615,2 2.042,1 

Fransa 6.414,3 7.288,7 17.187,6 12.922,5 2.217,1 

Hollanda 12.449,4 4.479,4 4.010,4 8.999,4 3.476,1 

İspanya 8.565,9 15.248,5 20.500,2 25.623,9 10.750,3 

Belçika 1.651,1 1.305,7 1.860,0 40.184,8 24.728,0 

Çin Halk Cum. 3.143,5 2.872,5 6.022,3 3.709,2 1.740,2 

Japonya 2.999,3 4.442,6 6.740,0 10.640,8 7.330,5

26 

Güney Kore 2.451,3 8.275,0 3.030,0 12.928,0 4.996,6 

Hong Kong 157,8 1.615,5 3.425,1 3.678,9 1.650,0 

Diğer 12.330,2 30.522,1 33.950,8 36.411,5 31.516,2 

Toplam 75.515,7 93.254,4 113.123,6 178.476,9 97.090,7 


RENKLİ TELEVİZYON İTHALATININ ÜLKELERE GÖRE 

DAĞILIMI (ADET) 

1997 1998 1999 2000 2001 

Almanya 78.623 58.754 59.079 84.571 25.821 

İngiltere 24.741 17.500 15.696 13.608 13.916 

Fransa 30.299 37.412 88.156 69.443 7.355 

Hollanda 46.504 17.482 12.029 48.477 18.128 

İspanya 44.614 63.365 100.746 119.395 13.098 

Belçika 3.756 2.527 12.551 238.065 145.481 

Çin Halk Cum. 29.908 66.691 220.045 178.484 44.292 

Japonya 6.923 17.939 10.782 6.913 9.526 

Güney Kore 12.582 84.742 82.894 135.921 47.575 

Hong Kong 1.393 27.427 62.997 77.801 44.697 

Diğer 60.042 363.200 392.593 404.104 290.271 

Toplam 339.385 757.039 1.057.568 1.376.782 660.160 

Kaynak: DİE 

Televizyon ithalatında ihracatta olduğu gibi Avrupa Birliği ülkeleri ilk sırada 

yer almaktadır. AB ülkelerinin ithalattan aldığı pay,1997 yılında % 57.3 iken, 1998 

yılında Asya Krizi nedeniyle % 57.0’a gerilemiş, bu oran 1999 yılında % 60.1, 2000 

yılında ise % 78,4 ‘e ulaşmıştır. 2001 yılında ise ithalattaki azalışa rağmen bu oran % 

79,6 olmuştur. 

Almanya televizyon ithalatında ilk sırada yer alırken, 1998 yılından sonra 

İspanya ve Belçika en fazla ithalatın yapıldığı ülke konumuna gelmiştir. 

1997 yılında İspanya’ya gerçekleştirilen ithalat 5.334,5 bin dolar iken bu oran 

1998 yılında % 185.8 artarak 15.248,5 bin dolara, 1999 yılında % 34.4 artarak 

20.500,2 bin dolara, 2000 yılında ise % 25.0 artarak 25.623,9 bin dolara yükselmiştir. 

2001 yılında ise % 58,0 azalarak 10750,3 bin dolara gerilemiştir.İspanyanın 1998 

yılında toplam ihracat içindeki payı % 16.4 iken bu oran 1999 yılında % 18.2, 2000 

yılında %14.3, 2001 yılında ise % 11,1 olmuştur. 

İspanyadan sonra ithalatında önemli artış görülen ülke Belçika olmuştur. 1999 

yılında ithalattan aldığı pay % 1,6 iken, 2000 yılında büyük artış göstererek % 22,5 

yükselmiş, 2001 yılında bu oran % 25,5 olmuştur. 

AB ülkelerinden sonra televizyon ithalatında en fazla payı Uzakdoğu ülkeleri 

ve Japonya almaktadır. Japonya’dan yapılan ithalatımız 1996 yılından itibaren düzenli 

artış göstermiş,1996 yılında 921,6 bin dolar olan ithalatımız 2000 yılında 10.640,8 bin 

dolar ile en yüksek seviyesine ulaşmıştır.2001 yılında ithalattaki azalışa paralel olarak 

7.330,5 bin dolar seviyesine gerilemesine rağmen Japonya televizyon ithalatında 

önemli pazarlarımız arasında yer almaktadır. Güney Kore’den yapılan ithalatımız 

1998 yılında 8.275,0 bin dolar iken, 1999 yılında % 63.4 azalarak 3.030,0 bin dolara 

gerilemiş, 2000 yılında % 326.7 artarak 12.928,0 bin dolara ulaşırken,2001 % 61,4 

azalarak 4.996,6 bin dolar seviyesine gerilemiştir.

27 

Türlerine göre televizyon ithalatında ihracatta olduğu gibi 42 ekrandan küçük 

televizyonlar birinci sırada yer alırken, tüketici eğilimlerine bağlı olarak 72 ekrandan 

büyük televizyonlara olan talep yıllar itibariyle artış göstermektedir. 1996 yılında 

3.687 adet büyük ekranlı televizyon ithal edilirken, 2000 yılında bu oran % 944.3 

artışla 38.504 adede ulaşırken, bu oran 2001 yılında 25.696 adete gerilemiştir.1998 

yılında 118.008 adet 42 ekrandan küçük televizyon ithal edilirken bu oran 1999 

yılında % 95.1 artışla 230.252 ulaşmıştır.2000 yılından itibaren talepteki azalışa 

paralel olarak ithalatta azalış görülmüş 2000 yılında 189.788 adet olan televizyon 

ithalatı 2001 yılında 64.252 adete gerilemiştir. 

TÜRLERİNE GÖRE TELEVİZYON İTHALATI 

ADET (85.28) 1997 1998 1999 2000 2001 

42 ekrandan küçük 138.303 118.008 230.252 189.788 64.252 

42 ekran≤52 ekran 46.563 83.938 67.039 67.315 23.928 

52 ekran ≤ 72 ekran 111.193 97.719 137.024 185.664 50.948 

72 ekrandan büyük 6.809 9.953 10.501 38.504 25.696 

Diğer 36.517 447.421 612.752 895.511 495336 

TOPLAM 339.385 757.039 1.057.568 1.376.782 660.160 


B2) Video Cihazları İthalatı 

1995 yılında itibaren düzenli olarak artan kahverengi eşya sektörü ithalatı 

içinde video cihazları ithalatının payı giderek artmıştır. 1998 yılında 13.304,4 bin 

dolar olan video ithalatı 1999 yılında % 14.1artarak 15.182,5 bin dolara, 2000 yılında 

ise % 228.1 artarak 50.048,1 bin dolara ulaşmıştır.2001 yılında yaşanan ekonomik kriz 

sonucu satışların azalması ve maliyetlerdeki artış sonucu video ithalatı % 64,0 azalış 

ile 18.029,2 bin dolara gerilemiştir. 

Video ithalatının ülkelere göre dağılımında; Japonya 1999 yılında % 28.2 pay 

ve 4.286,8 bin dolar, 2000 yılında ise % 9.9 pay ve 4.966,6 bin dolar,2001 yılında ise 

% 15,4 pay ve 2780,4 bin dolar ile ilk sırayı almıştır. 

AB ülkeleri içinde ise Almanya ve İngiltere en fazla ithalat yapılan ülkeler 

olmuştur. İngiltere’den yapılan ithalatımız 1999 yılında 1.685,2 bin dolar iken 2000 

yılında % 103.0 artarak 3.420,8 bin dolara ulaşmış,2001 yılında ise bu değer 907,6 bin 

dolara gerilemiştir. 

Güney Kore’den yapılan ithalat ise 1998 yılında 1.197,0 bin dolar iken 1999 

yılında % 71.1 azalarak 345,6 bin dolara gerilemiş, 2000 yılında ise % 332,7 artışla 

1.495,5 bin dolara ulaşmıştır.2001 yılında ise yaşanan develüasyon neticesinde 540,1 

bin dolara gerilemiştir. 

VİDEO İTHALATININ ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (000 $) 

1997 1998 1999 2000 2001 

Almanya 1.994,9 1.601,2 1.019,0 1.681,2 579,4 

İngiltere 2.677,0 1.585,0 1.685,2 3.420,8 907,6 

Japonya 3.463,2 5.119,1 4.286,8 4.966,6 2.780,4 

Malezya 446,3 627,3 1.501,4 3.959,8 794,8 

Güney Kore 3.061,4 1.197,0 345,6 1.495,4 540,1 

Singapur 293,1 87,6 335,1 193,7 53,0 

A.B.D 261,3 641,3 1.352,8 354,3 102,7

28 

Diğer 1.389,3 2.445,9 4.653,6 33.976,1 12.271,2 

Toplam 13.468,7 13.304,4 15.182,5 50.048,1 18.029,2 

Kaynak: DİE 

VİDEO İTHALATININ ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (Adet) 

1997 1998 1999 2000 2001 

Almanya 5.632 7.460 3.770 9.694 2.146 

İngiltere 4.501 4.475 5.504 7.403 432 

Japonya 8.752 17.271 21.989 24.218 7.012 

Malezya 3.744 7.037 16.859 36.469 7.269 

Güney Kore 20.922 8.626 2.015 9.578 3.384 

Singapur 1.601 1.165 6.959 7.188 2.835 

A.B.D 447 2.519 3.412 913 6.742 

Diğer 7.919 15.011 67.696 974.373 702.243 

Toplam 53.518 63.564 128.204 1.069.836 749.330 

Video cihazları ithalatının nevilere göre dağılımında, 1997 yılına göre 1998 ve 

1999 yıllarında azalarak 8417 ve 8258 adede gerileyen manyetik bantlı video kayıt 

gösterme cihazları ithalatı 2000 yılında % 33,8 artarak 11.046 adet,2001 yılında 

17.267 olmuştur. 

1999 yılında % 1.9 azalışla 8.258 adede gerileyen manyetik bantlı video kayıt 

gösterme cihazları ithalatı 2000 yılında % 33.8 artarak 11.046 adede,2001 yılında % 

56,3 artarak 17.267 adede ulaşmıştır. Diğer video kayıt ve gösterme cihazları ithalatı 

ise, 1998 yılında 30.535 adet iken 1999 yılında % 234.5 artarak 102.138 adede, 2000 

yılında ise % 874.8 artarak 995.639 adede ulaşmıştır. 2001 yılında ise yurtiçi 

satışlardaki daralma ve maliyetlerdeki artışa paralel olarak ithalat miktarı % 26,5 

azalarak 732.063 adede gerilemiştir. 

İTHALAT (Adet) 1997 1998 1999 2000 2001 

85.21.10.80.00.11 Video kayıt cihazları 2.183 927 264 483 4 

85.21.10.80.00.12 Video gösterme cih. 1.473 2.717 2.237 5.044 16.630 

85.21.10.80.00.13 Video gösterme ve 

kayıt cihazları 10.678 4.773 5.757 5.519 633 

Toplam 14.334 8.417 8.258 11.046 17.267 

85.21.90.00.00.11 Video kayıt cihazları 

( diğer) 2.288 2.630 979 504 6.808 

85.21.90.00.00.12 Video gösterme cih. 

(diğer) 5.458 12.238 81.245 947.235 667.679 

85.21.90.00.00.13 Video kayıt ve 

gösterme cih.( diğer) 8.138 15.667 19.914 47.900 16.362 

Toplam 15.884 30.535 102.138 995.639 732.063 

Diğer 23.300 24.612 17.808 63.151 - 

TOPLAM 53.518 63.564 128.204 1.069.836 749.330 

Kaynak: DİE 

B3) Audio Cihazları İthalatı 

Kahverengi Eşya Sektörü içinde televizyon ve video ithalatından sonra önemli 

sırada yer alan audio cihazları ithalatı, 1998 yılında 124.025,8 bin dolar iken, Rusya 

ve global kriz sonucu 1999 yılında % 20,0 azalarak 98.097,9 bin dolara gerilemiştir. 

2000 yılında uygulanan sabit döviz kuru politikası sonucu TL’ nin değer kazanması ile 

audio cihazları ithalatı bir önceki yıla göre % 19,4 artarak 117.110,5 bin dolara

29 

ulaşmıştır. 2001 yılında yurt içi satışların azalmasına paralel audio cihazları ithalatı % 

53,8 azalarak 54.084,8 bin dolara gerilemiştir. 

Audio cihazları üretiminde lider ülke konumunda bulunan Çin, ülkemizin 

audio cihazları ithalatının en fazla yapıldığı ülke olup, 1999 yılında % 32,3 pay ve 

31.729,5 bin dolar, 2000 yılında ise % 34,5 pay ve 40.357,5 bin dolar, 2001 yılında % 

20,6 pay ve 11154,5 bin dolar ile ilk sırada yer almıştır. Uzakdoğu ülkeleri içinde 

Çin’den sonra en fazla ithalatın yapıldığı ülke ise Japonya olup,1999 yılında 5.298,4 

bin dolar 2001 yılında 2.079,3, 2002 yılında ise 2.079,3 bin dolar ithalat 

gerçekleştirilmiştir. 

Uzakdoğu ülkelerini AB ülkelerinden Almanya, Belçika ve Hollanda 

izlemektedir. Almanya’dan gerçekleştirilen ithalatımız 1999 yılında 4.330,1 bin dolar 

iken, 1999 yılında % 17,6 artışla 5.090,6 bin dolara yükselmiş,2001 yılında ise % 

72,3 azalışla 1409,7 gerilemiştir. 

Belçika’dan yapılan ithalatımız 1996 yılından sonra artış göstererek 1997 

yılında 7.867,9 bin dolara,1998 yılında ise 8.844,7 bin dolara ulaşmış, 1999 yılında % 

1,6 azalarak 8.699,9 bin dolara, 2000 yılında % 28.8 azalarak 6.192,2 bin dolara, 

2001 yılında ise yurtiçi üretim ve satışlardaki azalışa paralel olarak 792,1 bin dolara 


ÜLKELERE GÖRE AUDİO CİHAZLARI İTHALATI (000 $) 

1997 1998 1999 2000 2001 

Almanya 13536,0 12050,6 4330,1 5090,6 1409,7 

İngiltere 4517,1 9284,6 3296,6 1768,4 708,3 

Hollanda 9546,2 14767,8 5590,0 3901,8 582,7 

Belçika 7867,9 8844,7 8699,9 6192,2 792,1 

A.B.D 3651,4 4300,4 4748,5 1697,4 803,8 

Çin Halk Cum. 65.811,7 44.429,9 31.729,5 40.357,5 11.154,5 

Japonya 3683,3 5423,8 5298,4 4289,6 2079,3 

Singapur 2672,3 3199,1 1944,2 910,4 326,5 

Güney Kore 21385,3 4643,8 2418,8 4132,2 816,7 

Diğer 45.137,7 17081,1 30041,7 48770,4 35411,2 

Toplam 156.608,7 124.025,8 98.097,9 117.110,5 54.084,8 

Kaynak: DİE 

5-Sektördeki Yasal Düzenlemeler 

Elektronik sektörü ülkemizde genel olarak Türk Sanayini düzenleyen mevzuat 

çerçevesinde değerlendirilmekte ve spesifik olarak sektöre yönelik bir düzenleme 

bulunmamaktadır. Türkiye’nin uyum sağlaması gereken AB Teknik Mevzuatı 

içerisinde Elektronik sektörünü ilgilendiren pek çok tüzük ve yönerge bulunmaktadır. 

Kahverengi Eşya sektörü ile ilgili olarak uyum için gerekli çalışmaların hangi 

kurumlar tarafından yapılması gerektiği Bakanlar Kurulu, 10 Ocak 1997 tarihinde 

97/9196 sayılı karar ile 97/2 sayılı ortaklık Konseyi kararına ek olarak belirtilmiştir.

30 

AT Teknik Mevzuatı Konu Başlığı Koordinatör Kurumlar ve Çalışmalara Katkıda 

Bulunacak Diğer Kurumlar 

1) İletişim Teknolojisi, Telekomünikasyon Koordinator Kurum : Ulaştırma Bakanlığı 

Veri İşleme 

Katkıda Bulunacak Kurumlar : DPT, Sanayi 

ve Ticaret Bakanlığı 

A) Avrupa Birliği ile uyum çerçevesinde yeni yaklaşım yönergeleri 

kapsamında yer alan kahverengi eşya sektörü dahilindeki ürün ve ürün grupları için 

ihracatta CE işareti taşıması zorunlu kılınmaktadır. 

Kahverengi Eşya Sektörü açısından büyük önem taşıyan CE işareti; Bir 

ürünün AB tarafından hazırlanan ortak özellikleri itibariyle sınıflandırılmış ürün 

gruplarının uyması gereken asgari sağlık, emniyet ve çevre koruması koşullarını 

düzenleyen bağlayıcı mevzuata ve direktiflere uygunluğu gösteren işaret (Conformite 

Europeanne) şeklinde tanımlanmıştır. 

CE işareti Avrupa Birliğinin uyulması mecburi olan mevzuatı kapsamında yer 

alan işaret olduğu için söz konusu mevzuat ( Yeni Yaklaşım) kapsamına giren ve AB 

üyesi ülkelerde piyasaya arz edilecek olan ürünlerin bu işareti taşıması zorunludur. 

Türkiye’nin AB mevzuatını uyumlaştırarak uygulayacak olması nedeniyle 

uyumu yapılan teknik mevzuatın hukuki alt yapısını oluşturmak üzere ilgili kamu 

kuruluşlarını da katılımıyla Dış Ticaret Müşteşarlığı tarafından hazırlanan 4703 sayılı 

ürünlere ilişkin Teknik Mevzuatın hazırlanması ve uygulanmasına dair kanun 11 

Temmuz 2001 tarih ve 24459 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmış olup 11 Ocak 2002 

tarihinde yürürlüğe girmiştir.Söz konusu tarihten itibaren ilgili mevzuatın yürürlüğe 

girmesi ile radyo ve telekominikasyon terminal cihazlarının Türkiyede ‘de dolaşımı 

için CE uygunluk İşareti zorunluluğu getirilecektir. 

Bu nedenden dolayı bu sektörde faaliyet gösteren firmalarımızın CE uygunluk 

İşareti çalışmalarını hızlandırmaları gerekmektedir.Söz konusu kanunun uygulama 

yönetmelikleri hazırlanmış olup17 Ocak 2002 tarihli ve 24643 sayılı Resmi Gazetede 

yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kanunun en önemli amacı yerli ve ithal ürünler 

itibariyle piyasaya arz edilen yeniş ve eski kullanılmış tüm ürünlerin güvenli olmasını 

sağlamaktır. 

Bununla beraber söz konusu kanunun yürürlüğe girmesi ürünlere CE işareti 

iliştirilme zorunluluğunun da bu tarihte başlayacağı anlamına gelmemektedir. 

Ülkemizde üretilerek iç piyasaya arz edilecek olan ürünlerin CE işareti taşımasının 

zorunlu olması için ilgili Bakanlıklar ve kamu kuruluşları tarafından hazırlanan ve 

ürünlere CE işareti iliştirilmesini öngören teknik mevzuatın Türkiye’de yürürlüğe 

girmesi gerekmektedir. 

Ülkemizde önceleri teknik mevzuat uyumu çerçevesinde CE işareti 

verebilecek kurumları onaylayacak bir Akreditasyon Kurulu bulunmamaktaydı Ancak 

konuyla ilgili çalışmalar tamamlanmış olup Türk Akreditasyon Kurumu 

oluşturulmuştur. 

Bu kurumun amacı akredite edilmek üzere başvuruda bulunan laboratuar 

ürün/hizmet, sistem personel ve benzeri belgelendirme konularında etkinlik gösteren 

özel ve/ veya kamu kurum ve kuruluşlarının ilgili standartlara ve kriterlere göre 

değerlendirmesini yapmak ve bu değerlendirme sonucunda kuruluşun akredite edilip 

edilmemesine karar vermek akredite edilen kuruluşları izlemeye almak ve

31 

gerektiğinde geçici yada devamlı olarak akreditasyon kararını durdurmak ve bu 

alanlarda etkinlikte bulunacak tüm kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu 

sağlamaktır. 

TÜRKAK’ın kurulması ve ilgili çerçevede kanunun çıkarılması ile 

Kahverengi Eşya sektöründe özellikle televizyon ihracatında karşılanan önemli sorun 

çözülmüş olmaktadır. 

B) Sektörde ithalatla ilgili olarak ise 96/7794 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı 

ile çıkarılmış yönetmelik bulunmaktadır. Yönetmeliğe göre ithalatçı, ithal ettiği 

ürünün çevre, sağlık ve emniyet koşullarına uygun olmasından sorumlu tutulmakta ve 

ürünün kusurundan kaynaklanan bir zarar tespit edildiğinde, ithalatçıdan ürün ile ilgili 

standartlara ve Kalite Güvence Sistemine uyduğuna dair “uygunluk belgesi” 

istenmektedir. İthalatçı firmadan istenen uygunluk belgesinde; ithalatçının talebi 

halinde Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından ithalatta uygunluk değerlendirmesi ile 

görevlendirilen kuruluşlar, Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN), Uluslar arası 

Elektroteknik Komite (IEC), Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi 

(CENELEC) olup bu kuruluşlar, standartlarına göre uygunluk değerlendirmesi 

yapmakta ve ilgili firmaya belgeyi vermektedir. Ayrıca TSE ve TSEK markalı üretim 

yapan sanayicilere bu markayı taşıyan ürünlerin üretiminde kullandıkları malların 

ithalinde TSE tarafından denetim yapılmadan uygunluk belgesi verme olanağı 

getirilmiştir. 

C) Sektörde yer alan Küçük ve Orta Ölçekli firmaların teşvik edilmelerini, 

üretim, kalite ve standartlarını yükseltmelerini, ürün geliştirmeye yönelik taleplerini 

karşılamalarını, istihdam yaratmalarını ve gümrük birliği çerçevesinde rekabet 

edebilmelerini teminen 7 Mart 1998 tarih ve 23279 sayılı kanun yayınlanmıştır. Bu 

kararda; KOBI yatırımlarına; teşvik fonundan kredi gümrük vergisi ve fon istisnası, 

yatırım indirimi, makine ve teçhizat alımında katma değer vergisi desteği, vergi resim 

ve harç istisnası olarak sıralanan yatırım destek unsurlarının sağlanacağı belirtilmiştir. 

D) 02.09.1995 tarih ve 22392 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 4077 sayılı 

“Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun” gereğince “Garanti Belgesi” ile satılmak 

zorunda olan Sanayi malları listesine “Garanti Belgesi ile Satılmak Zorunda olan 

Sanayi Malarının Arızalarının Tamiri için Gereken Azami Süreler Hakkında Tebliğde 

Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ile Kahverengi Eşya sektöründe yaralan ürünler 

dahil edilmiştir. 

E) İthalatta haksız rekabetin önlenmesine ilişkin mevzuat 14 Haziran 1989 

tarih ve 3577 sayılı kanun çerçevesinde düzenlenmektedir. Söz konusu kanun AB’nin 

anti-damping konusundaki 2423/88/AT sayılı tüzüğü ile uyumlu olarak hazırlanmıştır. 

3577 sayılı kanun; “İthalatta haksız rekabet, damping ve sübvansiyona konu olan 

ithalatın sebep olacağı haksız rekabete karşı bir üretim dalının korunması ve 

piyasanın bozulmasının önlenmesi amacıyla yapılacak işlemler, alınacak tüm önlemler 

için gerekli uygulama kararlarını verecek bir kurul oluşturulmasını ve bunun 

görevlerine ilişkin usul ve esasları kapsamaktadır.” 

İthalatta haksız rekabetin önlenmesi yönetmeliğinde, İthalat Genel 

Müdürlüğünün, şikayet üzerine veya kendiliğinden yapacağı incelemeyi en çok 60 gün 

içinde tamamlayacağı ve anti damping soruşturması açılıp açılmaması konusunda 

3577 sayılı Kanun ile oluşturulan Kurul’a teklifte bulunacağı belirtilmektedir. 

F) İthalatta haksız rekabet halleri dışında uluslar arası ticari teamül, anlaşma 

ve uygulamalara aykırı faaliyetlerden kaynaklanan zarar ve zarar tehditlerinin 

önlenmesi amacıyla Türkiye’nin Ticari Haklarının Korunması Mevzuatını içeren bir

32 

yönetmelik bulunmaktadır. (20.12.1995 tarih ve 95/7608 sayılı Bakanlar Kurulu 

Kararı) 

97/7608 sayılı bu karar ile uluslar arası yükümlülük ve prosedürlere uygun olması 

şartıyla Türkiye pazarını etkileyen ticari engeller ve bu engellerden doğan zararın 

giderilmesi amacıyla izlenecek ticari politika yöntemleri ile uygulamaya ilişkin karar 

almak üzere Türkiye’nin Ticari Haklarını Değerlendirme Kurulunun oluşturulması 

amaçlanmaktadır. 

a) Ticari müzakereler çerçevesinde verilen tavizlerin askıya alınması veya geri 

çekilmesi 

b) İlgili ülkelere yönelik olarak miktar kısıtlamalarının, ithalat veya ihracat 

koşullarını değiştiren ya da ticareti etkilenen diğer önlemlerin alınması. 

6- İthalat Rejimi Uygulaması 

1 Ocak 1996 tarihinde Gümrük Birliği anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle 

sanayi malları ithalatında olduğu gibi Kahverengi Eşya sektöründe de AB ve EFTA 

ülkelerinden yapılan ithalatta Gümrük vergisi oranlarının sıfırlanmış olup, diğer 

ülkelerin uyguladığı gümrük vergisi oranları sektörde yer alan önemli ürünlerin GTİP 

numarasına göre aşağıda belirtilmiştir. 

GÜMRÜK VERGİSİ ORANI % 

G.T.İ.P 

AB ve EAGÜ İSR,MAC,EST Rom Lit Bul. Pol Mak. Bos-Her D.Ü 

EFTA 

ÇEK,SLO, 

SLV,LET 

85.20.10.00 0 4 0 0 0 0 0 0 0 4 

85.20.20.00 Muaf Muaf Muaf Muaf Muaf Muaf Muaf Muaf Muaf Muaf 


85.20.32.19 0 2 0 0 0 0 0 0 0 2 


8520.32.50 0 2 0 0 0 0 0 0 0 2 

85.20.32.91 0 2 0 0 0 0 0 0 0 2 

85.20.32.99 0 7 0 0 0 0 0 0 0 7 


85.20.33.19 0 2 0 0 0 0 0 0 0 2 

85.20.33.30 Muaf Muaf Muaf Mua Mua Mua Mua Mua Muaf Muaf 

f f f f f 

85.20.33.90 0 2 0 0 0 0 0 0 0 2 

85.20.39.10 0 2 0 0 0 0 0 0 0 2 

85.20.39.90 0 7 0 0 0 0 0 0 0 7 


85.20.90.9010 0 2 0 0 0 0 0 0 0 2 

85.20.90.9090 0 2 0 0 0 0 0 0 0 2 


85.21.10.30 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14 

85.21.10.80.00. 0 8 0 0 0 0 0 0 0 8 

11 

85.21.10.80.00. 0 8 0 0 0 0 0 0 0 8 

12 

85.21.10.80.00. 0 8 0 0 0 0 0 0 0 8 

13 

85.21.90.00.00. 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14 

11 

85.21.90.00.00. 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14

33 

12 

85.21.90.00.00. 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14 

13 

85.28.12.10 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14 

85.28.12.20 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14 

85.28.12.52 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14 

85.28.12.54 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14 

85.28.12.56 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14 

85.28.12.58 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14 

85.28.12.62 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14 

85.28.12.66 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14 

85.28.12.72 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14 

85.28.12.76 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14 

85.28.12.81 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14 

85.28.12.89 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14 

85.28.13.00 0 2 0 0 0 0 0 0 0 2 

85.28.21.00 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14 

85.28.22.00 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14 

85.28.30.00 0 14 0 0 0 0 0 0 0 14 

Kaynak : Resmi Gazete 

7-Gümrük Birliğinin Sektöre Etkisi 

1996 yılında Gümrük Birliğine girmesine rağmen AB’den gerekli mali desteği 

alamayan Türkiye halen Avrupa Birliği üye ülkesi olmadan Gümrük Birliğine giren 

tek ülke olmanın sakıntısını yaşamaktadır. 

Gümrük Birliği sonrasında AB ülkelerinden yapılan sanayi malları ithalatında 

olduğu gibi Kahverengi eşya sektöründe de gümrük ve fon vergisi kaldırılmıştır. 

Bunun sonucu sektörün çok büyük değişiklik olmamakla birlikte özellikle televizyon 

ithalatında artış olmuştur. Bu artışta yabancı ortaklıklı üretici firmaların ürün 

çeşitlemesine gitme amacıyla ithalatlarını artırmaları etkili olmuştur. Diğer yandan 

televizyon üretiminde kullanılan ithal girdilerin % 80’i AB ülkelerinden karşılandığı 

için gümrük vergilerinin kalkması ile elde edilen avantajlar yurtiçi satış fiyatlarına 

yansıtılmıştır. 

Gümrük Birliğinin yakın gelecekte beklenen etkisi ise, TV fiyatlarında düşüş, 

ödemede kolaylık model ve değişme hızının artması ve kar marjlarının düşmesi 

şeklindedir. Bu durumda yerli üreticilerin yabancılarla stratejik ortaklık kurma 

arayışına girerek çözüm bulmaları,sermaye ve teknoloji yönünden yeniden 

yapılanarak rekabet güçlerini artırmaları beklenmektedir. 

Sonuç olarak, kahverengi eşya sektörünün ithal girdiye bağımlı olması ve 

yüksek teknolojiyi kullanmak zorunda olması gibi nedenlerle gümrük Birliğinden 

olumsuz yönde etkilenecek sektörlerin başında olduğu düşünülürken böyle bur 

durumun meydana gelmediği ve sektörün göreceli olarak özellikle televizyonda iyi bir 

performans sergilediği görülmektedir. 

8-Sektörün Sorunları ve Beklentileri 

Elektronik sanayinin hareket ve gelişme noktasını oluşturan Kahverengi Eşya 

Sektörü özellikle televizyon ihracatında büyük bir potansiyele sahip olmasına rağmen 

hızlı bir gelişme gösterememektedir. Bunun nedenleri arasında ; 

• Sektörün öneminin tam olarak anlaşılamaması gelmektedir. Özel sektörün 

çabalarıyla gelişen sektörde ihracatta iyi bir potansiyel elde edilmesine rağmen

34 

devletin duyarsız kaldığı belirtilerek, sektöre daha fazla teşvik verilmesi ve 

sektöre yönelik devlet politikasının yeniden oluşturulması istenmektedir. 

• Sermaye yoğun bir yapı sergileyen kahverengi eşya sektöründe Ar-Ge faaliyetleri 

büyük önem taşımakta olup, Ar-Ge yatırımlarına ve AB teknik mevzuatına uyum 

konularına hız kazandırmak gerekmektedir. 

Teknolojik yenilemenin süratle gerçekleştiği ve belirli bir teknolojik alt yapı ve 

know-how ile başlanan bir yatırımın henüz tamamlanmadan “eski” teknolojiye 

sahip hale gelmesi sektörün sorunları arasında yer almaktadır. Gelişmiş ülkelerde 

Devlet–Üniversite iş birliği ile gerçekleştirilen çalışmalar, ülkemizde sektörde yer 

alan büyük üretici firmaların kendi öz kaynakları ile gerçekleştirilmektedir. 

Teknolojik yenilemenin önemli olduğu sektörde devletin Ar-Ge faaliyetlerine yeterli 

kaynak ayırması, devlet – üniversite – özel sektör işbirliğinin sağlanması firma 

taleplerinin başında gelmektedir Ayrıca firmaların ulusal ve uluslar arası rekabet 

gücü kazanmaları firma yapısı ile olduğu kadar firmanın çevresi de bağlantılıdır. 

Firmalar arası teknolojik etkileşimi sağlamak Ar-Ge faaliyetlerinin gelişmesine 

olanak vermek için firmalarımızın teknoparklarda faaliyet göstermeleri teşvik 

edilmelidir. 

• Kobi’lere Ar-Ge ve AB teknik mevzuatına uyum konularında devlet desteğinin 

sağlanması ve Kobi’lerin daha sağlıklı bir yapıya kavuşturulması için Sektörel Dış 

Ticaret Şirketi modelinin değerlendirmeye alınması talep edilmektedir. 

• Sektörde yer alan ürünlerin lüks tüketim malları içinde yer alıp özel tüketim 

vergisi uygulaması sorun yaratmaktadır. Televizyon satış fiyatlarının % 50.0’ye 

varan kısmı çeşitli vergi ve fonlardan oluşmakta, bu da televizyon fiyatlarının 

yüksekliğine yol açarken, faturasız satış ve illegal montaj üretimlerinin de 

artmasına yol açmaktadır. 

• Sektörün yaşadığı en önemli sorunlardan biride finansman sıkıntısı olup, kredi 

faizlerinin düşürülmesi ve vadelerin uzatılması sektör yetkilileri tarafından talep 

edilmektedir. Firma yetkilileri Finansman maliyetleri nedeniyle önceleri yalnız 

Uzakdoğu ülkeleriyle rekabette zorlandıklarını belirtirken son yaşanan krizle 

birlikte Avrupa firmalarıyla rekabette güçsüz kaldıklarını, işçilik avantajlarını 

yitirdiklerini belirtmektedirler. Dolayısıyla dış pazarlarda rekabet edebilmemiz 

için Eximbank kredileri mutlak rakam olarak yükseltilmeli,vadeler uzatılmalı ve 

faizler aşağıya çekilmelidir. 

• Yan sanayinin yetersizliği ve büyük ölçüde dışa bağımlı olması, kalifiye eleman 

teminindeki güçlükler ve merdiven altı montajın sıkı denetim altına alınamaması 

sektörün sorunları arasındadır. 

• İhracatta uygulanan bürokratik engeller ihracatı olumsuz yönde etkilemektedir. 

Bürokratik engellerin kaldırılması, ayrıca standartların hızla AB’ne 

yakınlaştırılması, teşviklerde AB normlarına uyulması, yabancı ortaklıkların 

özendirilmesi, hammadde, ambalaj ve diğer girdi fiyatlarında istikrarın sağlanması 

sektörün önemli talepleri arasında yer almaktadır. 

• Yurtdışındaki tüketiciler arasında Türk ürünlerinin kalite imajını geliştirmek üzere 

hedef Pazar ülkelerde ürün tanıtım kampanyaları düzenlenmeli fuarlara katılım 

sağlanmalı,Pazar ve ürün çeşitlenmesine ağırlık verilmelidir.İhracatçı 

firmalarımızın yeni pazarlara yönelik girişimlere ve tanıtım faaliyetlerine ağırlık

35 

vererek Pazar çeşitlenmesi doğrultusunda gerekli çabayı göstermeleri büyük fayda 

sağlayacaktır.Özellikle KOBİ’lerimiz kalitelerini artırmaya ve üretim 

teknolojilerini yenilemeye özen göstermeli ve ihracatlarını daha sağlıklı bir yapıya 

kavuşturabilmek amacıyla ihracata yönelik alternatif bir organizasyon olarak 

“Sektörel Dış Ticaret Şirketi” modelini değerlendirmelidirler. 

• 2000 yılında reel sektörde yaşanan ekonomik krizin olumsuz etkilerinden 

kurtulmak için sektördeki firmalar siyasi ve ekonomik istikrarın en kısa sürede 

sağlanmasını talep etmektedirler. 

9-Sonuç ve Değerlendirme 

1953 yılında radyo montajı ile başlayan Türk Elektronik Sanayi bir yandan 

televizyon üretimi diğer yandan PTT yatırımlarının tüm yurda yayılmasıyla gelişimini 

sürdürmüş, bu gün ise belirli birimlere sahip büyük sanayi kolu haline gelmiştir. 

Elektronik sanayimizin hareket ve gelişme noktasını kahverengi eşya sektörü 

oluşturduğu için bu sektörde yer alan ürünlerin elektronik sanayi içinde öncelikli bir 

yeri vardır. Özellikle 1990 yılından sonra hızlı bir gelişim gösteren sektör ulaştığı 

yüksek teknolojiyle Avrupa’nın televizyon üssü olmaya aday olarak gösterilirken, 

elektronik ses ve görüntü cihazları üreten fabrikalarımızda ise en ileri teknolojiler ve 

modern cihazlar kullanılarak üretim yapılmaktadır. 

Televizyon alıcıları önceleri ancak bedelsiz ithalat yoluyla sağlanırken, 1968 

yılında siyah-beyaz televizyon üretimi, 1982 yılından itibaren ise renkli TV ve Video 

cihazları üretimine geçilmiştir. 1968 yılında 1.532 adet TV üretimi gerçekleştirilirken, 

2000 yılında bu oran 8.788.170 adede yükselmiştir. İhracatın büyük bölümü AB 

ülkelerine gerçekleştirilirken, Türki Cumhuriyetleri, Rusya ve Doğu Bloku ülkeleri 

önemli pazarları oluşturmaktadır. 

Yakın zamana kadar teknoloji aldığı ülkelere kendi özgün teknoloji ürünlerini 

kabul ettiren televizyon üretici firmalarımız hedeflerinin 2001-2002 yılında ABD, 

Güney Afrika,Doğu Avrupa ve Japonya gibi yeni pazarlarda paylarını artırmak olarak 

belirlemişlerdir. 

Video cihazları üretimi ise önceleri televizyona rakip olarak piyasaya 

sürülmüş ancak daha sonraları televizyon kanallarındaki artışa bağlı olarak yıllar 

itibariyle üretimde azalışlar izlenmiştir. 1987 yılında 134.768 adet olan video üretimi 

2000 yılında 4.514 adede kadar gerilemiştir. 

Bunun sonucu sektörde faaliyet gösteren firmalarımız teknolojideki gelişime 

ve kalitedeki artışa paralel olarak iç ve dış Pazar paylarını artırmak amacıyla DVD 

(Digital Video Dics) cihazları üretimine geçmişlerdir. Böylelikle sektörde 

televizyonda olduğu gibi video cihazları ihracatında da artışlar beklenmektedir. 

Ancak sektör bir yandan hızlı bir gelişme gösterirken bir yandan da 

halledilmesi gereken sorunlarla uğraşmaktadır. Sektöre yönelik Ar-Ge faaliyetlerine 

devletin yeterli kaynak ayıramaması, devlet özel sektör iş birliğinin sağlanamaması, 

televizyonun lüks tüketim malları grubu içinde yer alıp özel tüketim vergisi 

uygulaması, oranının uygulanması, yan sanayinin yetersizliği, merdiven altı montajın 

sıkı denetim altına alınmaması, ihracatta uygulanan bürokratik engeller bu sorunların 

başında yer almaktadır.

36 

Teknolojik gelişmeler bilgisayar iletişim ve televizyon teknolojilerinin 

birbirine giderek yaklaşması kahverengi eşya sektörünün geleceğini parlak kılarken bu 

gelişmelere anında ayak uydurabilmek için sektörün devlet tarafından hassasiyetle 

korunması, teşvik edilmesi ve sorunlarına acil çözüm getirilmesinin yararlı olacağı 

düşünülmektedir. 

-Sektörün Güçlü Yönleri 

Fiziki ve Teknolojik Altyapı : 

- Talep yoğun Ve AB ülkelerine yakınlık 

- Gelişmiş iletişim ağı 

- Teknolojideki gelişmeleri izleyen ve talep eden dinamik iç Pazar 

- İşletmelerin yeni teknoloji alma ve kullanma eğilimi 

Kalite: 

- Kalite kavramının firmalarca benimsenip ön planda tutulması ve kalite 

politikalarının geliştirilmesi; 

Kurumsal ve Yasal Altyapı; 

- Uluslar arası pazarlara ihracat yapan profesyonelleşmiş organizasyonel kadro 

ve yapılar 

- Haksız rekabetin önlenmesi için yasal alt yapının oluşturulması 

çalışmalarının son yıllarda ağırlık kazanması 

-Sektörün Zayıf Yönleri 

Fiziki ve Teknolojik Altyapı ; 

- Enerji alt yapısındaki yetersizlik ve girdilere erişimde yaşanan güçlükler 

- Sektörde yaşanan gelişmelerin izlenmesinde finansman kaynakların yetersizliği 

- Teknoloji geliştirmeye yönelik teşviklerin eksikliği, 

Kalite; 

- Türk Akreditasyon Kurumu’nun fonksiyonel hale getirilememesi firmaların 

Türkiye’de CE onayı alamaması, 

- Yurt dışından alım yapmanın kalitede yarattığı aksaklılar girdi denetim 

güçlüğü hizmet, 

Kurumsal ve Yasal Altyapı 

- Yan Sanayide kurumsal yapıların yeterince profesyonelleşememesi 

- İhtisas gümrük Eksikliği 

- İhracata yönelik teşvik politikalarının yetersizliği 

- İthalatta korumacı politikaların devamı

37 

Ek 1 : Sektördeki İhracatçı Firmalar 

FİRMA ADRES Telefon No. Faks No. 

VESTEL Organize Sanayi Bölgesi 45030 0236-2330131 0236-233 25 84 

Dış Ticaret A.Ş. Manisa 

BEKO Beylikdüzü Mevkii 34901 212.872 20 00 212.282 35 02 

Teknik San. A.Ş. Büyükçekmece / İST. (10 Hat) 

PROFİLO-TELRA 

Cemal Sahir Sok. 

Elektronik Sanayi No : 26/28 Mecidiyeköy / İST. 212.272 89 38 212.211 21 10 

ve Ticaret A.Ş. 

İMPER 

Okçumusa Cad. Şahlan Han 

Elektronik San. ve Tic. A.Ş. No.84/86 Karaköy / İST. 212.254 77 00 212.255 50 64 

IES 

İzmir Elektronik San ve 188 Havaalanı Yolu 35620 232,376 73 30 232.376 73 07 

Tic. A.Ş. B.Çiğli - İZMİR (5 Hat) 

TELESAN Televizyon Yenibosna Doğu Sanayi Sitesi 212.552 18 19 212.552 20 52 

Elektronik San. ve Tic. A.Ş. 5. Blok Bakırköy / İST. 

Kaynak : Türkiye İhracatçılar Birliği 

Ek.2 Sektörde Faaliyet Gösteren Birlikler 

FİRMA ADRES Telefon No. Faks No. 

ECID Elektronik Cihazlar Yıldız Şakir Köşebir Cad. 212.267 04 68 212.272 78 93 

İmalatçılar Derneği Balmumcu Plaza 2 No.32/4 

Beşiktaş / İST. 

TESID Türk Elektronik Bağdat Cad. No.477/4 

San. Derneği 81070 Suadiye / İST. 216.386 09 09 216.386 09 10 

EMSAD (Elektro Mekanik Atatürk Bulvarı Atayurt İşhanı 

San. Derneği) No.169/7 Çankaya / ANKARA 312.418 13 72 312.418 23 35 

Türkiye Elektrik, Elektronik 

ve Benz. Teknik. Eşya. ve Sa Hisar Park Cad. Nilüfer Sok.7/2 312 310 31 79 312 324 11 26 

Fed. 

Ulus / ANKARA 

Ek 3 : Sektörde Faaliyet Gösteren Firmalar 

Renkli Televizyon Üretici Firmalar 

Firma 

Beko Elektronik A.Ş. 

Vestel Grubu 

Türk Philips 

Profilo Telra 

İ.E.S 

Özak 

İthal markalar ve merdiven altı 

üretim 

Marka 

Arçelik,Beko 

Vestel 

Philips 

Saba,Telefunken, Profilo,Telestar 

Samsung,Cosmos 

Olimpia (Faaliyeti geçici olarak durdurulmuş) 

Beon,İmperial,Fujtec,Roadstar,Funia,Sunnuy, 

Spectra, Akai, Grunding 

Yumatu,Show,Contec,JVC,Panasonic, 

Audio Cihazları Üreticisi Firmalar 

Firma 

Ayyıldız 

Beko 

Marka 

Roadmaster 

Beko

38 

İ.E.S 

Philips 

Profilo-Telra 

Simtel 

Vestel 


Philips 

Profilo,Telestar 

Simtel 

Vestel 

Video Cihazları Üreticisi Firmalar 

Firma 

Beko 

İ.E.S 

Philips 

Profilo Telra 

Simtel 

Vestel 

Marka 

Beko 


Philips 

Profilo,Telestar 

Simtel 

Vestel 

Kaynakça : 

• Devlet İstatistik Enstitüsü 

• Devlet Planlama Teşkilatı 

• Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği 

• Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı 

• Türk Elektronik Sanayicileri Derneği 

• Elektronik Sanayi Özel İhtisas Komisyon Raporu 

• Türkiye Elektrik ve Elektronik Sanayinin İhracat İmkanları (İgeme) 

• İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları 

• Türkiye İhracatçılar Birliği 

• İstanbul Menkul Kıymetler Borsası 

• Vakıfbank Sektör Yayınları 

• IGEME 

• Dünya Gazetesi Sektör Araştırmaları 

• Sektördeki Üretici Firmalar 

• Meydan Larousse Ansiklopedisi

Kahverengi Eşya Sektör Araştırma Raporu 2002 - ITO

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?