teknik tekstil sektör araştırması - ITO
teknik tekstil sektör araştırması - ITO
teknik tekstil sektör araştırması - ITO
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
İSTANBUL TİCARET ODASI<br />
TEKNİK TEKSTİL<br />
SEKTÖR<br />
ARAŞTIRMASI<br />
Hazırlayan<br />
: Ayşın Özdizdar<br />
İstanbul, 2004<br />
1
1- ÜRÜN TANIMI VE KAPSAMI<br />
1.1 Tanımı<br />
Kavram olarak çoğumuzun hayatının dışında gördüğü, ancak bugün inşaatlardan<br />
itfaiye elbiselerine, taşımacılıktan sağlığa kadar yaşantımızın her alanında yer alan<br />
<strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>in güncelliğini yitiren eski tanımı “Koruyucu amaçlı olmayan giysilerin,<br />
ev <strong>tekstil</strong> ürünlerinin, döşemelik ve zemin kaplamalarının dışında kalan <strong>tekstil</strong><br />
malzeme ve ürünleri” şeklindeydi.<br />
Teknik <strong>tekstil</strong>lerin günümüzdeki tanımı ise, sayıları hızla artan <strong>tekstil</strong> ürünlerinin,<br />
hem performans ve dekoratif özelliklerini, hem de fonksiyonlarını bir araya getirici<br />
niteliklerinden yola çıkılarak, “Estetik veya dekoratif özelliklerinden ziyade, öncelikle<br />
<strong>teknik</strong> performansları ve fonksiyonel özellikleri için üretilen <strong>tekstil</strong> malzemesi ve<br />
ürünleri” olarak yapılmaktadır.<br />
1.2 Ana Hammaddeleri<br />
- Doğal Lifler<br />
- Vizkoz Rayonu<br />
- Poliamid ve Poliester<br />
- Poliolefinler<br />
- Yüksek Performanslı Lifler<br />
- Cam ve Seramik<br />
1.3 Ürün Özellikleri<br />
Teknik Tekstillerin ürün özellikleri çok fazla olmakla beraber, bu özellikler dört<br />
ana grup altında sınıflandırılabilir.<br />
1- Mekaniksel Özellikler<br />
Teknik Tekstillerden beklenen mekaniksel özellikler üç gruba ayrılır:<br />
a) Mukavemet<br />
b) Takviyelendirme<br />
c) Elastikiyet<br />
2- Değiştirme Özellikleri<br />
Teknik Tekstiller gözenekli malzemeler olmaları nedeniyle belirli büyüklükteki<br />
partiküllerin geçmesine izin vermeleri, daha büyük partiküllerin geçişini<br />
engellemeleri, ısı iletim ve yalıtımı, elektrik iletim ve yalıtımı, gibi özellikleri<br />
sayesinde bir malzemenin durumunda değişiklik yapabilme özelliğine sahiptirler.<br />
Değiştirme özelikleri beş gruba ayrılır.<br />
a) Filtrasyon<br />
b) İzolasyon ve İletkenlik<br />
c) Drenaj<br />
2
d) Su geçirmezlik<br />
e) Emicilik<br />
3- İnsan Sağlığı İle İlgili Özellikler<br />
Teknik <strong>tekstil</strong> malzemeleri, mikroorganizmalara karşı korunma, protez,<br />
ameliyat malzemeleri , dokulara uyumlu parçalar veya biyolojik olarak vücutta<br />
çözünebilen malzemeler olarak insan sağlığı açısından önemli olan bir çok<br />
alanda kullanılmaktadır.<br />
4- Koruma Özelliği<br />
Teknik Tekstillerin koruma işlemi çok çeşitlilik göstermektedir. Kullanılan<br />
<strong>tekstil</strong> malzemesi ile kullananların ısıl, mekaniksel ve radyolojik etkilerden<br />
korunması sağlanabilir. Başlıca koruma özellikleri;<br />
• Elektrik yalıtımı,<br />
• UV koruması,<br />
• NBC (nükleer, biyolojik ve kimyasal) koruması,<br />
• Fosforesan ve fluoresan özellik göstermesi,<br />
• Elektro-manyetik alanlardan koruma vb.dir.<br />
1.4 Kullanım Alanları<br />
Teknik <strong>tekstil</strong> endüstrisinin faaliyet alanı, genellikle olduğundan daha küçük<br />
görülmektedir. Ancak, <strong>tekstil</strong> endüstrisi üretiminin ve son ürün tüketiminin<br />
%40’ından fazlasını kapsayan <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler tam olarak her yerdedir. Başımızın<br />
üstünde bir yerlerde bir çok yapıda çatı kaplama keçe tabakası olarak, ayağımızın<br />
altındaki polipropilen veya polyester tabana sahip halılarda, evimizde elektrik<br />
süpürgemizde, mutfak aspiratörümüzde veya havalandırma tertibatımızda<br />
bulunmaktadırlar. Mobilyalarda, artık yay yerine elastikleştirilmiş dar dokuma bantlar<br />
ve toksik gazlar çıkaran tehlikeli köpükler yerine, güç tutuşur dolgu ve astar<br />
kumaşları kullanılmaktadır. Perdelerdeki perde bantları, güneşliklerin çekme ipleri<br />
ve çift camlı pencerelerdeki kaplama şeritlerinin hepsi <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> ürünleridir.<br />
Açıklama:<br />
Açıklama:<br />
Diğer taraftan, bir otomobilde 13-14 kg <strong>tekstil</strong> ürünü bulunmaktadır ve bunlar<br />
sadece görünen yerlerde değil (araba halısı, döşemeler, tavan ve emniyet kemeri)<br />
aynı zamanda lastiklerde, su hortumlarında, fren hortumlarında ve kayışlarda da<br />
esnek takviye malzemesi olarak kullanılmaktadır. Arabanın gittiği yolların altında bir<br />
jeo<strong>tekstil</strong> ürünü olma olasılığı fazladır, bu ürünler yolun temeli için sağlam bir yapı<br />
oluşturulmasına yardımcı olur veya yüzey çatlamasını önler. Jeo<strong>tekstil</strong> ürünleri<br />
yolların, demiryollarının, nehirlerin toprak setlerinde dik eğimlerde kaymayı önlemek<br />
ve bazen yeni bitki örtüsünün tutunmasını sağlamak için kullanılmaktadır. Bunun<br />
yanında, golf sopaları, kayaklar, tenis raketleri ve balıkçı oltalarının hepsi elyaf<br />
bileşiklerinden yapılır. Tıpta <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>lerin kullanım alanları ile ilgili liste; diyaliz<br />
için cerrahi pamuğa, genel temizleme ve emme uygulamaları için yün kullanımına<br />
kadar uzayıp gitmektedir.<br />
3
Günlük giysilerde bile <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler gerekli parçalar olarak bulunmaktadır. Tela,<br />
ince şekilde dağıtılan termoplastik polimer kaplama sayesinde, bağlandığı kumaşın<br />
şeklini korumasını ve sabit kalmasını sağlar. Ayakkabılar da astar ve iç taban gibi<br />
bir çok <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> ürünü içerir; bunlar ayakların temiz kalmasına yarayan<br />
parçalardır ve özellikle yüksek enerji kullanımı gerektiren spor aktivitelerinde<br />
kullanılan ayakkabılar da, yeni jenerasyon uzun ömürlü bakterileri öldüren<br />
elyaflardan yapılmaktadır.<br />
Böylece liste uzayıp gitmektedir, neredeyse sonu yoktur ve hala kullanım alanları<br />
genişlemektedir. Teknik <strong>tekstil</strong>lerin faaliyet alanlarının sınıflandırılmasında da bir<br />
çok şema ortaya konulmaktadır. Bu konuda,<strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> endüstrisinin en büyük<br />
vitrini olan Techtextil Fuarı (Almanya’da Frankfurt ve Japonya’da Osaka’da 1980’li<br />
yıllardan beri iki yılda bir organize edilmektedir) aşağıda belirtilen 12 adet uygulama<br />
alanını içermektedir.<br />
1.4.1 Agrotech (tarım,su ürünleri, bahçecilik ve ormancılık)<br />
Geçmişten bugüne kadar <strong>tekstil</strong>ler ,gıda üretiminde, balıkçılık endüstrisinde (ağ,<br />
halat ve misina formunda), tarım ve bahçecilik uygulamalarında (örtme, koruma ve<br />
ambalajlama amaçlı) geniş çaplı olarak kullanılmışlardır. Bu <strong>sektör</strong>de <strong>teknik</strong><br />
<strong>tekstil</strong>lere olan ihtiyaç az görünse de, ileride klasik <strong>tekstil</strong>lerin yerine hafif, daha<br />
uzun ömürlü <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>lerin (sentetiklerin özellikle de polipropilenlerin)<br />
kullanılacağı umut edilmektedir.<br />
Bununla birlikte deniz balıkçılığı da <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> <strong>sektör</strong>ü ile ilişkisi giderek<br />
büyüyen bir endüstri kolu haline gelmiştir. Özellikle HMPE gibi yüksek performanslı<br />
lifler, hafif ve çok yüksek mukavemetli misinalar ve ağlar balıkçılık endüstrisine giren<br />
bazı <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> ürünleridir.<br />
1.4.2 Buildtech (bina ve konstrüksiyon)<br />
Teknik <strong>tekstil</strong>lerin inşaat ve mimari uygulamalarda kullanılması, hafif olmalarının<br />
yanı sıra dayanım, elastikiyet ve esneklik avantajları sunmakta ve özellikle<br />
yapıların geliştirilmesine yardımcı olmaktadır.<br />
Bu ürünler, sabit yapılarda klasik malzemelerin yerine veya tamamlayıcısı olarak<br />
da yaygın şekilde kullanılmaktadırlar. Teknik <strong>tekstil</strong>lerden, konstrüksiyon çalışmaları<br />
sırasında, emniyet ağları, kaldırma ve germe halatları ve tedavi amaçlı esnek örme<br />
ürünleri gibi farklı kullanım alanlarında geniş çapta yararlanılmaktadır.<br />
Konstrüksiyonda <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler için potansiyel kullanım alanları ise hemen hemen<br />
sınırsızdır.<br />
Diğer taraftan çadırlar, tenteler ve güneşlikler gibi ürünler önceleri ağır<br />
pamuklardan yapılırken, şimdi daha hafif, mukavemetli, çürümeye, güneş ışınlarına<br />
ve hava etkilerine dayanıklı sentetik malzemelerden yapılmaktadır. Bununla birlikte<br />
oldukça yeni bir kategori sayılan “mimari membranlar” ise spor stadyumları, fuar<br />
merkezleri ve diğer modern binalar gibi yarı saydam konstrüksiyonlarda göze<br />
çarpmaya başlamıştır.<br />
4
1.4.3 Clothtech (ayak giyecekleri ve giysi)<br />
Clothtech uygulamasına dahil olan birçok <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> ürünü (astar, dikiş ipliği,<br />
vatka ve fiberfill gibi) giysi üretiminde kullanılmakta olup, bunların üretimi için<br />
yüksek düzeyde ürün mühendisliği gerekmektedir.<br />
Büyük oranda yeni “yüksek performans” giysi kumaşları ve aynı zamanda fibrefill<br />
şirketleri tarafından daha iyi performansa sahip ürünlerin geliştirilmesi nedeniyle,<br />
<strong>sektör</strong>ün gelişimi sürekli olarak artmaktadır.<br />
1.4.4 Geotech (jeo<strong>tekstil</strong>ler ve inşaat mühendisliği)<br />
Techtextil <strong>araştırması</strong>nın yapıldığı süre boyunca jeo<strong>tekstil</strong>ler, 12 ana uygulama<br />
alanı içinde yer alan bölümlere göre en hızlı büyüyen <strong>sektör</strong> olmuştur.<br />
Jeo<strong>tekstil</strong>lerin kullanımı özellikle gelişmiş bölgelerde, özellikle Kuzey Amerika’da<br />
yaygınlaşmaya başlasa da diğer bölgelerde de dikkate değer bir büyüme<br />
göstermiştir.<br />
Gelişmekte olan ülkelerde ana altyapı projeleri yüksek miktarda jeo<strong>tekstil</strong><br />
tüketme potansiyelini göstermiştir ve bu durum bu ürünlerin imalat kapasitelerinin<br />
artmasını hızlandırmıştır.<br />
1.4.5 Hometech (mobilya <strong>teknik</strong> komponent, ev <strong>tekstil</strong>, ve yer döşemelikleri)<br />
Ev <strong>tekstil</strong>i ve mefruşatı üretiminde çok büyük miktarda elyaf tüketilmektedir. Bu<br />
<strong>sektör</strong> her ne kadar doğal elyafların üstünlüğüne sahipse de, sentetikler pazar<br />
paylarını hızlı şekilde arttırmaktadırlar.<br />
Bir yandan <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler doğal elyafların yerine geçmeye devam ederken,<br />
sentetik ürünlere olan talep de artmaktadır. Tüm ev <strong>tekstil</strong>i endüstrisinde yüksek<br />
düzeyde geç tutuşur elyaf ve kumaşlar artan şekilde kullanılmaktadır.<br />
1.4.6 Indutech (filtrasyon, taşıma, temizleme ve diğer endüstriyel kullanımlar)<br />
Teknik <strong>tekstil</strong>ler, endüstride yaygın şekilde kullanılmaktadır. Özellikle doğrudan<br />
endüstriyel proseslerde kullanılan filtreler, taşıma bandları ve aşındırma bandları,<br />
baskılı devre plaketleri, contalar ve sızdırmazlık elemanları ve diğer endüstriyel<br />
ekipmanlar gibi ürünlerde <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler yoğun şekilde yer almaktadır.<br />
1.4.7 Medtech (hijyenik ve tıbbi uygulamalar)<br />
Tıbbi <strong>tekstil</strong>ler ve bununla ilgili olan bakım ve hijyen <strong>sektör</strong>ü <strong>tekstil</strong> endüstrisinin<br />
önemli ve büyüyen bir alanıdır. Büyüme hem <strong>tekstil</strong> teknolojisindeki hem de tıbbi<br />
yöntemlerdeki sürekli ilerleme ve yenilikler sayesinde olmaktadır. Bu <strong>tekstil</strong>lerin en<br />
geniş kullanım alanları ıslak mendiller, çocuk bezleri ve yetişkinler için sağlık ve<br />
bakım ürünleri gibi hijyen uygulamalarıdır. Ayrıca, ameliyat giysi takımları ve<br />
örtüleri, sterilizasyon paketleri, pansuman sargıları, yapay kemik bağları, damarlar,<br />
5
deriler, diyaliz makinaları için içi boş lifler vb. sağlık ürünleri de bu bölümde yer<br />
almaktadır.<br />
1.4.8 Packtec (paketleme)<br />
Ambalajlama, <strong>tekstil</strong>ler için uzun süreden beri yapılan bir uygulamadır. Her ne<br />
kadar jüt ve pamuk gibi doğal elyaflardan yapılan çuvallar ve torbalar hala yaygın<br />
şekilde kullanılıyorsa da, modern sentetik elyaflar (özellikle polipropilen)<br />
endüstrileşmiş pazarlarda doğal malzemelerin yerini büyük oranda almıştır.<br />
Paketleme piyasasının hızla büyüyen bir çok bölümünde, özellikle gıda<br />
endüstrisinde, bir çok sarma ve koruma uygulamalarında hafif ağırlıklı nonwoven<br />
gibi <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler kullanılmaktadır. Çay ve kahve poşetlerinde ıslak serimli<br />
nonwoven ürünleri tercih edilmektedir. Etler, sebzeler ve meyveler sıvıların absorbe<br />
edilmesi için nonwoven aralarla paketlenmektedir. Ayrıca, örme <strong>tekstil</strong> ürünleri de<br />
tüketici ambalajlarında büyüyen bir kullanım alanına sahiptir.<br />
1.4.9 Oekotech (çevre koruma)<br />
Oekotech’in alanı çevre koruma uygulamalarında kullanılan <strong>tekstil</strong>leri içerir.<br />
Endüstriyel <strong>tekstil</strong>ler, jeo<strong>tekstil</strong>ler ve tarımsal <strong>tekstil</strong>ler dahil olmak üzere farklı bir<br />
çok alan ile çakışmasına rağmen bu tip <strong>tekstil</strong>ler henüz çok net tanımlanabilmiş<br />
değildir. Bu gruba giren <strong>tekstil</strong>ler endüstriyel tozların filtrasyonu (Indutech), toprak<br />
erozyonun önlenmesi ve toksik atık çöplerinin örtülmesi (Geotech) ile yapıların<br />
termal yalıtımı (Buildtech) gibi bazı son kullanım alanları ile çakışmaktadır. Her ne<br />
kadar Oekotech <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler içinde en hızlı büyüyen uygulamalardan birisi haline<br />
geldiyse de, hacim ve değer açısından halen küçüklüğünü korumaktadır.<br />
1.4.10 Protech (personel ve eşya koruma)<br />
Kişisel koruyucu giysi üretiminde <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> kullanımı, jeo<strong>tekstil</strong>lerden sonra en<br />
fazla ve en tutarlı büyüme alanıdır. Endüstriyel koruyucu giysi üretiminde işçinin<br />
güvenliği için yükselen standartlar ile birlikte bu ürünlere talebin artması<br />
beklenmektedir. Bu tür <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler, bıçakla yaralanma ve patlamalar, yangın,<br />
aşırı sıcaklık, zarar verici tozlar ve partiküller, nükleer, biyolojik ve kimyasal<br />
tehlikeler, yüksek voltaj ve statik elektrik, kötü hava, aşırı soğuk gibi etkilerden<br />
korunma vb. fonksiyonlarını içermektedir. Ayrıca, insanların olduğu kadar hassas<br />
cihazların ve proseslerin de korunmaya ihtiyacı bulunmaktadır. Bu nedenle, temiz<br />
oda giysisi gerektiren, elektronik ve eczacılık dahil olmak üzere bir çok endüstri için<br />
de bu <strong>tekstil</strong> ürünleri büyük önem arz etmektedir.<br />
1.4.11 Mobiltech (otomobiller, deniz taşımacılığı, demiryolları ve uzay)<br />
Taşımacılık <strong>sektör</strong>ü otomobillerde, ticari araçlarda, trenlerde, botlarda ve hava<br />
taşıtlarında kullanılan <strong>tekstil</strong>ler <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler için en değerli pazarı<br />
oluşturmaktadır. Toplamın yaklaşık %20’sine karşılık gelen bu alandaki ürünler yer<br />
ve koltuk döşemeleri, otomobil lastiği, kayış ve hortum takviyeleri, emniyet<br />
kemerleri ve hava yastıkları, otomotiv gövdeleri için kompozit takviyeler, sivil ve<br />
6
askeri uçak gövdeleri, kanatlar ve makine komponentleri vb. alanlarda<br />
kullanılmaktadır.<br />
2005 yılına kadar Mobiltech için ılımlı bir hacim artışı öngörülse de, bölgeler ve<br />
özel bazı kullanımlara bağlı olarak önemli miktarda farklılıklar olması<br />
beklenmektedir. Örneğin, kayışlar ve hortumlar gibi mekanik kauçuk ürünler için<br />
kord bezi ve takviyelerin kullanımı Batı’da azalırken, dünya genelinde kompoze<br />
malzemeler mükemmel bir büyüme alanına sahip bulunmaktadırlar.<br />
1.4.12 Sporttech (spor ve serbest zaman)<br />
Aktif spora dünya genelinde ilginin ve katılımın artması, spor malzemelerinde<br />
<strong>tekstil</strong> ürünleri tüketiminin hızlı şekilde artmasına neden olmuştur (özellikle pamuk<br />
gibi klasik kumaşların yerini büyük oranda alan sentetik elyaf ve kaplama formları<br />
gibi).<br />
Son kullanıcı konforunun, güvenliğinin ve performansının yüksek düzeyde olması<br />
için sürekli olarak yapılan çalışmalar, global bazda ürün promosyonu ile<br />
desteklenen daha yüksek fiyatlı, markalı özel elyafların ve diğer malzemelerin<br />
kullanımını teşvik etmektedir.<br />
Söz konusu ürünlerin yukarıda belirtilen kullanım alanları ile birlikte fonksiyon ve<br />
<strong>sektör</strong>leri detaylı olarak Tablo 1’de belirtilmiştir.<br />
7
1.5 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numaraları<br />
Armonize Sistem Nomanklatürü’ne göre bazı Teknik Tekstil ürünlerinin<br />
sınıflandırması aşağıda verilmektedir.<br />
FASIL NO POZİSYON NO EŞYANIN TANIMI<br />
54<br />
Sentetik ve Suni<br />
Filamentler<br />
- 54.07.10.00.90.11 - Paraşütlük mensucat<br />
- 54.07.10.00.90.12 - Çadırlık mensucat<br />
56<br />
Vatka, Keçe ve<br />
Dokunmamış<br />
Mensucat; Özel<br />
İplikler; Sicim,<br />
Kordon, İp, Halat<br />
Ve Bunlardan<br />
Mamul Eşya<br />
- 56.01.10.10.00.00 - Sentetik ve suni liflerden<br />
vatkadan hijyenik havlu ve<br />
tamponlar, bebek bezleri<br />
v.b.hijyenik eşya<br />
- 56.01.22.10.00.11 - Sigara filtresi<br />
- 56.02.10.11.00.00 - Jüt ve bitki iç kabuklarının<br />
dokumaya elverişli diğer<br />
liflerden keçeler<br />
- 56.04.10.00.00.00 - Dokumaya elverişli maddelerle<br />
kaplanmış kauçuk ip ve halatlar<br />
- 56.08.11.11.00.00 - Sicim, ip ve halattan hazır balık<br />
ağları<br />
62<br />
Örülmemiş Giyim<br />
Eşyası ve<br />
Aksesuarı<br />
- 62.10.40.00.00.11<br />
- 62.10.50.00.00.11<br />
- Erkek ve erkek çocuklar için<br />
dalgıç elbiseleri<br />
- Kadın ve kız çocukları için<br />
dalgıç elbiseleri<br />
- 62.10.40.00.00.12<br />
- 62.10.50.00.00.12<br />
- Erkek ve erkek çocuklar için<br />
radyasyona karşı koruyucu<br />
elbiseler<br />
- Kadın ve kız çocukları için<br />
radyasyona karşı koruyucu<br />
elbiseler<br />
8
- 62.11.20.00.00.12<br />
- 62.11.20.00.00.22<br />
- Erkek ve erkek çocuklar için suni<br />
veya sentetik liflerden kayak<br />
kıyafetleri<br />
- Kadın ve kız çocuklar için suni<br />
veya sentetik liflerden kayak<br />
kıyafetleri<br />
63<br />
Dokumaya<br />
Elverişli<br />
Maddelerden<br />
Diğer Hazır<br />
Eşya,Takımlar,<br />
Kullanılmış<br />
Giyim Eşyası<br />
ve Dokumaya<br />
Elverişli<br />
Maddelerden<br />
Kullanılmış<br />
Eşya,<br />
Paçavralar<br />
68<br />
Taş, Alçı,<br />
Çimento,<br />
Amyant, Mika<br />
veya Benzeri<br />
Maddelerden<br />
Eşya<br />
- 63.06.22.00.00.00 - Sentetik liflerden çadırlar<br />
- 63.06.22.00.00.00 - Sentetik liflerden yelkenler<br />
- 63.07.10.30.00.00 - Dokunmamış mensucattan yer<br />
bezleri, bulaşık bezleri, toz bezleri<br />
ve benzeri temizlik bezleri<br />
- 63.07.90.99.10.11 - Tıbbi maskeler (Bir kullanımlık)<br />
- 68.12.50.00.00.11 - Amyant esaslı elbiseler<br />
- 68.12.50.00.00.13 - Amyant esaslı başlıklar ve<br />
eldivenler<br />
- 68.13.10.10.10.00 - Fren balataları (Esas amyant ve<br />
diğer mineralleri olan)<br />
70<br />
Cam ve Cam<br />
Eşya<br />
- 70.19.31.00.00.00 - Takviye tabakaları Cam lifleri (cam<br />
yünü dahil) ve bunlardan eşya<br />
9
1.6 Teknik Tekstillere Uygulanan Kalite Kontrol Parametreleri<br />
Teknik <strong>tekstil</strong>lerin özelliklerinin ölçümüne yönelik yapılan test işlemlerinde<br />
kullanılan başlıca kalite kontrol standartları (ISO, BS, ASTM ve TS vb.) aşağıdaki<br />
tabloda belirtilmiştir.<br />
Standart Numarası Standart İsmi Test Edilen Özellik<br />
ASTM D 4393-98<br />
Strap Peel Adhesion of Reinforcing Kord bezinin<br />
Cords or Fabrics to RubberCompounds kauçuktan soyulması<br />
TS 6347<br />
Sanayii tipi devamlı lifli iplikler ile kord<br />
iplikleri için deney metotları<br />
Kord bezi özellikleri<br />
BS EN ISO 1421:1998<br />
Rubber-or plastics-coated fabrics.<br />
Kopma mukavemeti<br />
Determination of tensile strength and<br />
ve % uzama<br />
elongation at break<br />
Rubber- or plastics-coated fabrics.<br />
BS EN ISO 4674-2:1998<br />
Determination of tear resistance.<br />
Yırtılma mukavemeti<br />
Rubber or plastics-coated fabrics.<br />
BS EN ISO 5470-1:1999<br />
Determination of abrasion resistance.<br />
Abrasyon dayanımı<br />
BS ISO 5473:1997<br />
Rubber or plastics-coated fabrics.<br />
Determination of crush resistance<br />
Ezilme dayanımı<br />
BS ISO 6179:1998<br />
Rubber, vulcanized or thermoplastic. Transfer edebildiği<br />
Rubber sheets and rubber-coated fabr. uçucu<br />
*BS 903-A46:1998<br />
Determination of transmission rate of<br />
volatile liquids (gravimetric technique)<br />
madde miktarı<br />
BS ISO 7229:1997<br />
Rubber- or plastics-coated fabrics.<br />
Measurements of gas permeability<br />
Gaz geçirgenliği<br />
Plastics. Reinforcement fibres.<br />
BS ISO 15100:2000 Chopped strands. Determination of bulk Hacimlilik yoğunluğu<br />
density<br />
ISO 1420<br />
Rubber- or plastics-coated fabrics;<br />
Determination of resistance to Su geçirmezlik<br />
penetration by water<br />
BS EN 25978:1993 *BS Rubber- or plastics-coated fabrics.<br />
3424-<br />
Determination of blocking resistance<br />
Engelleme dayanımı<br />
BS EN 1734:1997<br />
Rubber- or plastics- coated fabrics. Su geçirmezlik-düşük<br />
Determination of resistance to water basınçta<br />
penetration. Low-pressure method<br />
BS EN 1875-3:1998 ve Rubber and plastics-coated fabrics.<br />
ISO 4674<br />
Determination of tear strength.<br />
Yırtılma mukavemeti<br />
BS EN 1876-1:1998<br />
Rubber- or plastics-coated fabrics. Low Eğilme mukavemeti<br />
temperature tests. Bending test düşük sıcaklıkta<br />
BS EN 1876-2:1998 ISO Rubber- or plastics-coated fabrics. Low Darbe mukavemeti<br />
4646<br />
temperature tests. Impact test on loop düşük sıcaklıkta<br />
BS EN 12332-1:1999 ve Rubber- or plastics-coated fabrics.<br />
ISO 3303<br />
Determination of bursting strength.<br />
Patlama mukavemeti<br />
Rubber- or plastics-coated fabrics -<br />
ISO 6452<br />
Determination of fogging<br />
Duman özellikleri<br />
characteristics of trim materials in the<br />
10
interior of automobiles<br />
ASTM D 6242-98<br />
Mass per Unit Area of Nonwoven<br />
Fabrics<br />
Birim alan ağırlığı<br />
ASTM D 5734/34/35-95 Tearing Strength of Nonwoven Fabrics Yırtılma mukavemeti<br />
ASTM D 5736-95 Thickness of Nonwovens Fabrics Kalınlık<br />
Textiles. Test methods for nonwovens.<br />
BS EN ISO 9073-4:1997 Yırtılma mukavemeti<br />
Determination of tear resistance<br />
Textiles. Test methods for nonwovens.<br />
BS EN ISO 9073-7:1998 Eğilme mukavemeti<br />
Determination of bending length<br />
Textiles. Test methods for nonwovens.<br />
BS EN ISO 9073-9:1998 Dökümlülük katsayısı<br />
Determination of drape coefficient<br />
Textiles. Test methods for nonwovens.<br />
BS EN ISO 9073-7:1998 Eğilme mukavemeti<br />
Determination of bending length<br />
Textiles. Test methods for nonwovens.<br />
BS EN ISO 9073-2:1997 Kalınlık<br />
Determination of thickness<br />
BS EN 29073-1:1992 Methods of test for nonwovens. Birim alan ağırlığı<br />
*ISO 9073-1:1989 Determination of mass per unit area<br />
BS EN 29073-3:1992 Methods of test for nonwovens.<br />
Kopma mukavemet<br />
ve % uzama<br />
*ISO 9073-3:1992<br />
Determination of tensile strength and<br />
elongation<br />
BS 6906-5:1991<br />
Methods of test for geotextiles.<br />
Determination of creep<br />
Statik yorulma<br />
BS 6906-7:1990<br />
Methods of test for geotextiles. Su geçirgenliği<br />
Determination of in-plane waterflow (yüzeye paralel yönde)<br />
BS 6906-8:1991<br />
Methods of test for geotextiles. Kum-çakıla sürtünme<br />
Determination of sand-geotextile davranışı<br />
frictional behaviour by direct shear<br />
BS EN ISO 10319:1996 Geotextiles. Wide-width tensile test Kopma mukavemeti<br />
BS EN ISO 10321:1996<br />
Geotextiles. Tensile test for<br />
Dikiş kopma<br />
joints/seams by wide-width method mukavemeti<br />
Geotextiles and geotextile-related<br />
BS EN ISO 11058:1999<br />
products. Determination of water Su geçirgenliği<br />
permeability characteristics normal to (yüzeye dik yönde)<br />
the plane, without load<br />
BS EN ISO 12236:1996<br />
BS EN ISO 12958:1999<br />
BS EN ISO 13431:1999<br />
BS EN 964-1:1995<br />
BS EN 965:1995 ve ISO<br />
9864<br />
Geotextiles and geotextile-related<br />
products. Static puncture test (CBR-<br />
Test)<br />
Geotextiles and geotextile-related<br />
products. Determination of water flow<br />
Statik delinme<br />
mukavemeti<br />
Su geçirgenliği<br />
(yüzeye paralel<br />
yönde)<br />
capacity in their plane<br />
Geotextiles and geotextiles-related Statik kopma yorulma<br />
products. Determination of tensile ve delinme<br />
creep and creep rupture behaviour<br />
Geotextiles and geotextile-related<br />
Kalınlık tayini<br />
products. Determination of thickness at<br />
specified pressures. Single layers<br />
Geotextiles and geotextile-related<br />
Birim alan ağırlığı<br />
products. Determination of mass per<br />
11
unit area<br />
BS EN ISO 10319:1996 Geotextiles. Wide-width tensile test Kopma mukavemeti<br />
BS EN 12225:2000<br />
Geotextiles and geotextile-related Mikrobiyolojik<br />
products. Method for determining the dayanımı<br />
microbiological resistance by a soil<br />
burial test<br />
ISO 12956<br />
Geotextiles and geotextile-related<br />
products – Determination of the<br />
Gözenek büyüklüğü<br />
characteristic opening size<br />
TS EN 918<br />
Jeo<strong>tekstil</strong> malzemeler ve jeo<strong>tekstil</strong>le Dinamik delinme<br />
ilgili mamuller- Dinamik delme deneyi mukavemeti<br />
TS EN 965<br />
Jeo<strong>tekstil</strong> ve jeo<strong>tekstil</strong>le ilgili mamuller-<br />
Birim alan ağırlığı<br />
Birim alan başına kütle tayini<br />
TS EN ISO 9863-2<br />
Jeo<strong>tekstil</strong> ve jeo<strong>tekstil</strong>le ilgili mamuller-<br />
Kalınlık<br />
Belirtilen basınçlarda kalınlığın tayini<br />
BS EN ISO 1889:1997<br />
Reinforcement yarns. Determination of<br />
Lineer yoğunluk<br />
linear density<br />
BS ISO 4602:1997<br />
Reinforcements. Woven fabrics. Birim alandaki iplik<br />
Determination of number of yarns miktarı<br />
per unit length of warp and weft<br />
BS 3424-6:1982<br />
Testing coated fabrics. Methods 7A, 7B<br />
Yırtılma mukavemeti<br />
and 7C. Methods for<br />
determination of tear strength<br />
BS 3424-16:1995<br />
Testing coated fabrics. Method 16.<br />
Methods for determination of colour<br />
Sürtme haslığı<br />
fastness to wet and dry rubbing and<br />
determination of resistance to printwear<br />
BS 3424-17:1987<br />
Testing coated fabrics. Method 18.<br />
Determination of air permeability<br />
Hava geçirgenliği<br />
BS 3424-21:1993<br />
Testing coated fabrics. Method 23.<br />
Sıfır gerilim altındaki<br />
Method for determination of<br />
boyutsal çekmesi<br />
dimensional changes on mechanical<br />
BS 3424-22:1983<br />
BS 3424-24:1990<br />
BS 3424-25:1993<br />
BS 3424-26:1990<br />
BS 3424-34:1992<br />
relaxation at zero tension<br />
Testing coated fabrics. Method 24.<br />
Method for determination of<br />
elongation and tension set<br />
Testing coated fabrics. Methods 27A<br />
and 27B. Methods for determination<br />
of abrasion resistance<br />
Testing coated fabrics. Method 28.<br />
Method for determination of the coating Kalınlık<br />
thickness and thickness of any<br />
expanded layer<br />
Kopma mukavemeti<br />
ve % uzama<br />
Aşınma dayanımı<br />
Testing coated fabrics. Methods 29A,<br />
Su geçirmezlik<br />
29B, 29C and 29D. Methods for<br />
determination of resistance to water<br />
penetration and surface wetting<br />
Testing coated fabrics. Method 37WVPI Subuharı geçirgenlik<br />
12
2- SEKTÖRÜN MEVCUT DURUMU<br />
2.1 Dünyada Teknik Tekstil Sektörü<br />
Teknik <strong>tekstil</strong> endüstrisinin faaliyet alanı genellikle olduğundan daha küçük<br />
görülmektedir. Halbuki bir çok ülkede <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler, <strong>tekstil</strong> endüstrisi üretiminin<br />
son ürün tüketiminin %40’ından fazlasını kapsamaktadır. Dünya <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong><br />
endüstrisi ve pazarına yönelik istatistiksel veriler <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> ürünlerinin kullanım<br />
alanlarının çok geniş ve kapsamlı olması nedeniyle <strong>sektör</strong>ü gerçek anlamda<br />
yansıtmamaktadır. Diğer taraftan <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> <strong>sektör</strong>ünü ülke bazında inceleyecek<br />
olursak, özellikle ABD, Batı Avrupa ve Japonya gibi gelişmiş ülkelerden alınan<br />
verilerden Kuzey Amerika'daki <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler endüstrisinin, bu alanda dünyadaki<br />
en büyük endüstri olduğu anlaşılmaktadır.<br />
2.1.1. Kuzey Amerika’daki Teknik Tekstil Endüstrisi:<br />
Dünya çapındaki pazar payı azalmasına rağmen bu bölgedeki endüstri, kabaca<br />
tüm <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler pazarının %30'una sahiptir. Söz konusu <strong>sektör</strong>ün bu bölgede<br />
1995 ile 2005 yılları arasındaki büyüme oranının yaklaşık %2,4 olacağı tahmin<br />
edilmektedir. Özellikle, <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>lerin pek çok segmenti pozitif büyüme<br />
gösterirken <strong>teknik</strong> giysilerin (Clothtech ayakkabılar, özellikle kumaşlar, dış ortam<br />
giysileri...vb.) deniz aşırı ülkelerdeki giysi üretimi sebebiyle azalması<br />
beklenmektedir. Olumsuz ekonomik gelişmelere rağmen genel olarak Kuzey<br />
Amerika'daki <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler endüstrisinin oldukça iyi durumda olduğu söylenebilir.<br />
Bu <strong>sektör</strong>, ekonominin genel performansı ile çok yakından ilgili olduğu için zaman<br />
zaman düşüşler yaşanmaktadır. Ancak, şu günlerdeki durum, <strong>sektör</strong>ün tarihinin en<br />
parlak dönemini yaşadığını göstermektedir. Kuzey Amerika <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler<br />
endüstrisi oldukça yenilikçi ve yaratıcıdır. Sektörde geleceği etkileyecek alanlar ise<br />
akıllı <strong>tekstil</strong>ler, yeni lifler ve yeni uygulamalar olacaktır.<br />
2.1.2.Güney Amerika’daki Teknik Tekstil Endüstrisi:<br />
Güney Amerika ve özellikle Brezilya'da <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> terimi 1995'ten sonra<br />
telaffuz edilmeye başlanmıştır. Teknik <strong>tekstil</strong> terimi spesifik olarak kullanılmamakla<br />
birlikte yapılan istatistikler Brezilya'nın toplam <strong>tekstil</strong> üretiminin yaklaşık %50'sinin<br />
<strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> <strong>sektör</strong>üne ait olduğunu göstermektedir. Brezilya, Güney Amerika'nın<br />
kalbi durumundadır ve bu bölgedeki <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>in %70'ini karşılamaktadır. Güney<br />
Amerika'nın <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> tüketimi 2000 yılında yaklaşık 446,2 bin ton olarak<br />
gerçekleşmiştir, Brezilya'nın bu toplamdaki payı 316,8 bin ton ile %71 olarak<br />
görülmektedir. Bu miktarın 2005'e kadar yıllık %6,9 oranında artması<br />
beklenmektedir. Büyük ürün grupları içinde en büyük üretim artışının<br />
nonwovenlarda olması ülkenin ithalatını da düşürecektir. Kompozitler de potansiyel<br />
ve önemli bir pazara sahiptir ve <strong>sektör</strong> hala yeni uygulamalara ve geliştirilebilecek<br />
yeni fırsatlara açıktır.<br />
Güney Amerika'daki en önemli pazar payına sahip <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> grupları<br />
şunlardır:<br />
• Ambalaj Tekstilleri (Packtech): Geçmişte jüt ve kağıt kartonla üretilen torba,<br />
çuval ve paketleme materyalinde kullanılan polipropilenle birlikte %36,5 oranı<br />
ile liderliği elinde tutmaktadır.<br />
13
• Ev Tekstilleri (Hometech): Halılar, yatak malzemeleri ve gelecek yıllarda<br />
artması beklenen elyaf dolguları ile birlikte %24'lük bir paya sahiptir.<br />
• Otomotiv Tekstilleri (Mobiltech): Özellikle Brezilya pazarının büyümesine<br />
bağımlıdır. Brezilya’da üretilen araçlar, içerisinde yüksek hacimde nonwoven<br />
barındırır, bu da <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>lere olan ihtiyacı arttırır. Airbag gibi diğer<br />
kumaşlara daha az ihtiyaç duyulur.Çünkü Brezilya için kullanımı mecburi<br />
değildir. Mobiltech'in payı, toplam hacmin %15,5’idir.<br />
• Tıbbi Tekstiller (Medtech): Özellikle hijyen ve tıbbi pazarda uygulama<br />
alanları genişledikçe artan oranda kullanılmaktadır. Çocuk bezi<br />
kullanımındaki yıllık artış %15 civarında olmakla birlikte potansiyel çok daha<br />
fazladır. Tıbbi alandaki nonwoven’ların kullanım oranı düşüktür çünkü ihtiyaca<br />
uygun ürün tanıtımı ve pazarlaması yeterli değildir.<br />
• Endüstriyel Tekstiller (Indutech) %10,3; <strong>teknik</strong> giysiler (Clothtech) %3,8;<br />
zirai <strong>tekstil</strong>ler (Agrotech) %3,9 yıllık büyüme oranları ile ümit vaat eden<br />
branşlardır. Yapı <strong>tekstil</strong>leri (yıllık 5,7 büyüme oranı) ve jeo<strong>tekstil</strong>ler (yıllık %2,4<br />
büyüme oranı) ekonomideki büyümeye, yeni yollara yapılan yatırımlara ve<br />
jeo<strong>tekstil</strong> kullanımının yaygınlaşmasına bağlı olarak oranları artacak<br />
<strong>tekstil</strong>lerdir. Jeomembranlar ve diğer jeo<strong>tekstil</strong> ürünleri bugün için kullanımı<br />
yaygınlaşmamış ürünler oldukları gibi yakın gelecekte de ümit verici bir pazar<br />
gösterememektedirler. Teknik <strong>tekstil</strong>ler içinde payları yıllık %3,9 ve 2,4 olan<br />
zirai <strong>tekstil</strong>ler (Agrotech) ve ekolojik <strong>tekstil</strong>ler (Oekotech) için de durum<br />
aynıdır. Fakat çevrenin korunmasına yönelik ekolojik endişeler arttıkça uzun<br />
vadede ekolojik <strong>tekstil</strong>lerin önem kazanması beklenebilir. Brezilya'da<br />
polipropilen tüm <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> ürünlerinin %68'inde yer alarak en önemli yere<br />
sahip olmakta, onu %21,2 ile polyester, %9 ile polyamid izlemektedir.<br />
Gelecek için uzmanlar “transport” pazarında polyamid kullanımının kord<br />
bezlerinde polyester kullanılması sebebiyle azalacağını tahmin etmektedirler.<br />
2.1.3.Asya’daki Teknik Tekstil Endüstrisi:<br />
Asya'daki gelişmekte olan ülkelerde ileri teknoloji <strong>tekstil</strong>lerine olan talep, yüksek<br />
ekonomik büyüme ve gelişen hayat standartları sayesinde artmıştır. Gelişmiş<br />
ülkelerle senkronize olarak Asya pazarının kendisi de <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler alanında<br />
spesifik olarak yer almaya başlamıştır.<br />
Asya kıtasının gelişmekte olan ülkelerinde, konvansiyonel <strong>tekstil</strong> pazarının<br />
doygunluğa ulaşması, üretimin ileri teknoloji ürünü olan <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>lere kaymasını<br />
mecburi kılmıştır. Ancak, bu alandaki pazarlar rekabet için henüz yeteri kadar hazır<br />
olmadıklarından bir çok can alıcı teknolojik noktalarda büyük mesafeler katetmek<br />
durumundadırlar.<br />
Asya'daki Çin gibi bir <strong>tekstil</strong> devinin yanı sıra Hindistan da AR-GE ve <strong>teknik</strong><br />
<strong>tekstil</strong>ler alanında son yıllardaki atılımlarıyla yükselen yıldız olma yolundadır.<br />
Bölgedeki yüksek büyüme oranlarıyla birlikte ziraat, inşaat, giyim, ev <strong>tekstil</strong>leri, tıbbi<br />
<strong>tekstil</strong>ler, otomotiv <strong>tekstil</strong>leri ve ekolojik <strong>tekstil</strong>ler alanlarında, spesifik uygulama<br />
gerektiren <strong>tekstil</strong>lere duyulan ihtiyaç da giderek artmaktadır. Ayrıca dünya<br />
nüfusunun %65'ini barındırması da Asya bölgesini gelecek açısından cazip<br />
kılmaktadır. Asya'nın 1990'lı yılların sonlarında yaşadığı ekonomik krizleri fırsatlara<br />
14
dönüştürmesi de <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler pazarının oluşması ve yeni seçenekler yaratması<br />
açısından önemlidir.<br />
Asya'da sentetik liflere olan ihtiyacın artması, <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>lerin üretiminde ki<br />
artışı da gündeme taşımıştır. Bölgede Japonya hem AR-GE hem de <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong><br />
üretimi açısından liderdir. Japonya'daki <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> üretiminin çoğu denizaşırı<br />
pazarlar içindir. Ancak son yıllarda diğer ülkelerde gerçekleştirilen <strong>teknik</strong> gelişmeler<br />
Japonya'yı, bir yandan dış pazarlama yönü yüksek olan üstün teknoloji yapımı<br />
ürünler arayışına iterken diğer yandan iç pazarını da genişletmeye zorlamaktadır.<br />
Bu güne kadar Japonya'daki toplam lif tüketiminin %45'i (doğal lifleri de içermek<br />
suretiyle) ileri teknoloji ürünü <strong>tekstil</strong>ler için gerçekleştirilmiştir. Tayvan ve Kore,<br />
<strong>tekstil</strong> sanayiinde benzer geçmişlere sahip olduklarından, rekabet ortamında daha<br />
güçlü olabilmek için işbirliği yapmışlardır. İki ekonomi de ithalatta varlık göstermekte<br />
ve 1995-2005 yılları arasında kendi iç ihtiyaçlarında %4-6 büyüme oranı<br />
beklemektedir. Kore'nin pazar payı Tayvan’dan daha fazladır. Japonya'nın ardından<br />
en büyük <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> alıcı pazarı Çin'dir. Ekonomideki hızlı büyüme ve inşaat<br />
<strong>sektör</strong>ündeki artan büyük ölçekli projeler sebebiyle Çin'deki toplam lif tüketiminin<br />
%37'sinin <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler kapsamında olduğu ve 2005'te Çin'in bu alandaki<br />
tüketimde en yüksek noktada olacağı düşünülmektedir.<br />
Japonya %29 ile ikinci sıradadır. En sonda ise %6 ile Tayvan bulunmaktadır.<br />
Kore ve Tayvan'da spor <strong>tekstil</strong>leri, ev <strong>tekstil</strong>leri ve <strong>teknik</strong> giysiler en üst sıradaki<br />
anahtar ürünler olmakla birlikte bazen diğer <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> alanlarında da son derece<br />
çarpıcı ürünlere rastlanmaktadır.<br />
Asya pazarında bazı endüstriyel <strong>tekstil</strong>lerin pazar araştırmaları şöyledir:<br />
• Jeo<strong>tekstil</strong>ler: Japonya, bölgedeki birçok profesyonel üretim ve uygulama<br />
projelerini başarıyla bitirmiş bir ülke olarak (örneğin Osaka limanı tüneli<br />
projesi) jeo<strong>tekstil</strong>lerin kullanımı konusunda çok daha fazla paya sahiptir.<br />
Genellikle jeo<strong>tekstil</strong>lerin kullanımı hükümet tarafından yürütülen projelerde<br />
söz konusu olmakta ve <strong>teknik</strong> spesifikasyon gereksinimleri de çok sıkı<br />
tutulmaktadır. Bu nedenle fiyat rekabeti de daha şiddetli yaşanmaktadır.<br />
Ancak jeo<strong>tekstil</strong> pazarı bir ülkenin finansal durumuna bağımlı olup, sabit,<br />
düzenli bir tabana oturmaz. Böyle olmasına rağmen Asya'da özellikle<br />
gelişmekte olan ülkelerde jeo<strong>tekstil</strong>lerin pazar payı veya kullanım frekansı<br />
gelecekteki Avrupa veya Amerika pazarından daha iyi görünmektedir.<br />
Örneğin Tayvan'daki yüksek hızlı tren projesi 5 milyar metrekareden fazla<br />
jeo<strong>tekstil</strong> kullanımını gerektirmektedir. Bu da hem Tayvan hem de diğer<br />
ülkelerin jeo<strong>tekstil</strong> üretiminin canlanmasını beraberinde getirecek bir olaydır.<br />
• Sportif Tekstiller: Yeni sentetik liflerin bulunması ve kullanımı ile sportif<br />
<strong>tekstil</strong>lerin üretiminde artış söz konusudur. Asya bu alanda hem üretim hem<br />
tüketim açısından dünyadaki en hızlı büyüme oranına sahiptir. Bunun bir<br />
sebebi de artan gelir oranı sebebiyle sportif faaliyetlere daha fazla zaman<br />
ayrılmasıdır. Hala bu alandaki üretimde Tayvan liderliğini sürdürmektedir ve<br />
bu durumun yakın gelecekte değişmesi de beklenmemektedir. Sportif<br />
giysilerin yanında spor salonu ve güneşlik için kanvas, suni tohumlama, kamp<br />
çadırları ve yüzme havuzu örtüleri de sportif <strong>tekstil</strong> üretimi arasında<br />
sayılmaktadır, ancak bunların büyük kısmı ihraç edilmektedir.<br />
15
• Giysiler: Asya'daki <strong>teknik</strong> giysilerdeki rekabet birkaç yıl önce başlamıştır.<br />
Teknik giysi üretimi için AR-GE çalışmaları yapılmaktadır. Asya'daki üretimin<br />
yaklaşık %60'ı Avrupa ve ABD'ye ihraç edilirken kalan %40'ı kendi iç<br />
ihtiyaçları için kullanılmaktadır. Asya'da bu alandaki son trend <strong>teknik</strong> kumaş<br />
üreticilerinin önde gelen spor giyim markalarıyla işbirliği yapmasıdır. Ancak,<br />
bunu gerçekleştirirken hedef pazara ait tüketici davranışı iyi tahlil edilmeli ve<br />
üretim için dikkate alınmalıdır. Örneğin Avrupalı insanlar futbol ve tenis<br />
üzerinde yoğunlaşmışken Amerikalılar beysbol ve basketbolü çok severler.<br />
Asya'da da özellikle sportif giysiler daha çok tüketilmektedir. Bölgeler<br />
arasında az yada çok fark vardır ve bu fark çevre ve yaşam standartlarıyla<br />
yakından ilişkilidir.<br />
• Tıbbi Tekstiller: Tıbbi <strong>tekstil</strong>ler pazarının gelişmesine hem dünya<br />
nüfusundaki artış hem de gelişmekte olan ülkelerde artan refah seviyesi<br />
neden olmuştur.Ayrıca teknolojideki gelişmeler de çeşitli sağlık koruma ve<br />
tıbbi ihtiyaçları da beraberinde getirmiştir. Artan refaha bağlı olarak yaşlı<br />
nüfustaki artış ta tıbbi <strong>tekstil</strong>ler pazarının büyümesini temin etmiştir. Özellikle<br />
Batılı ülkelerde bu pazar gelişmiş olmakla birlikte Asya'da da insanların<br />
giderek daha fazla tıbbi bakımlarına özen göstermeye başladıkları<br />
bilinmektedir. “Disposable” (tek kullanımlık) ya da “recyclable” (işlenip<br />
yeniden kullanılabilir) ürünlerin seçimi tartışılabilir bir konu olmakla birlikte<br />
Tayvan'da genel olarak “disposable” (tek kullanımlık) ürünler tercih<br />
edilmektedir. Asya için tıbbi <strong>tekstil</strong> kullanımında 2005 yılına kadar yıllık %5,5<br />
oranında artış beklenmektedir. Pazardaki büyük ve tekel firmaların varlığı<br />
yeni ve küçük markaların markete girmesini zorlaştırmakla birlikte yeni<br />
uygulama alanına yönelik ürünler için bu sorun daha kolay çözülebilmektedir.<br />
2.1.4.Avrupa’daki Teknik Tekstil Endüstrisi:<br />
Avrupa'da <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>lerin genel <strong>tekstil</strong> üretimi içindeki payı oldukça yüksektir.<br />
Almanya'da bu oran %40 civarındadır. Giysi ve ev <strong>tekstil</strong>leri ise %30'şar oranında<br />
yer bulmaktadır. Ancak bu son iki <strong>sektör</strong>ün payları çok küçük oranda artış<br />
göstermektedir. Almanya ve tüm Avrupa Birliği ülkelerinde <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>lerin genel<br />
<strong>tekstil</strong> üretimi içindeki payı giderek artmaktadır. 2000 yılında <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler için<br />
dünya pazarı 11 milyon ton (60 milyar ABD doları) iken Asya'nın payı Kuzey<br />
Amerikanın (3.4 milyon ton) önünde 3,6 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Batı<br />
Avrupa'nın payı ise 2,7 milyon tondur.<br />
Yukarıdaki bilgiler ışığında “Coğrafi bölgeler bakımından <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>lerin<br />
dünyadaki tüketimleri” aşağıda Tablo 2’de belirtilmiştir. TABLO 2:<br />
COĞRAFİ<br />
10 3 ton Milyon $<br />
BÖLGELER<br />
2000 2005 Büyüme % yıllık 2000 2005 Büyüme % yıllık<br />
Batı Avrupa 2.690 3.110 2,9 13.370 15.730 2,7<br />
Doğu Avrupa 420 560 5,9 2.500 3.260 5,5<br />
Kuzey Amerika 3.450 3.890 2,4 16.980 18.920 2,2<br />
Güney Amerika 350 430 4,2 1.870 2.270 3,9<br />
Asya 3.560 4.510 4,8 20.560 25.870 4,7<br />
Diğer 870 1.190 6,5 4.590 6.280 6,5<br />
Toplam 11.330 13.690 3,9 60.270 72.330 3,7<br />
16
Diğer taraftan “Uygulama Alanlarına Göre Teknik Tekstillerin Dünya Çapındaki<br />
Tüketimleri “ ise aşağıda Tablo 3’de verilmiştir.<br />
TABLO 3:<br />
10 3 ton Milyon $<br />
Uygulama alanlarına<br />
Göre <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>ler<br />
2000 2005 Büyüme<br />
(%yıllık)<br />
2000 2005 Büyüme<br />
(%yıllık)<br />
Transport <strong>tekstil</strong>leri<br />
(otomobil, tren, gemi, 2.220 2.480 2,2 13.080 14.370 1,9<br />
hava taşımacılığı)<br />
Endüstriyel ürün ve<br />
komponenteler 1.880 2.340 4,5 9.290 11.560 4,5<br />
Tıbbi ve hijyenik<br />
<strong>tekstil</strong>ler 1.380 1.650 3,6 7.820 9.530 4,0<br />
Ev <strong>tekstil</strong>leri, ev<br />
ekipmanları 1.800 2.260 4,7 7.780 9.680 4,5<br />
Giysi komponentleri<br />
(dikiş, ip, astarlık) 730 820 2,3 6.800 7.640 2,4<br />
Tarım, bahçecilik ve<br />
balıkçılık 900 1.020 2,5 4.260 4.940 3,0<br />
Konstrüksiyon yapı ve<br />
çatı kaplama 1.030 1.270 4,3 3.390 4.320 5,0<br />
Paketleme ve kaplama<br />
530 660 4,5 2.320 2.920 4,7<br />
Spor ve serbest zaman<br />
(konfeksiyon hariç) 310 390 4,7 2.030 2.510 4,3<br />
Jeo<strong>tekstil</strong>ler, inşaat<br />
mühendisliği 400 570 7,3 1.860 2.660 7,4<br />
Koruma ve emniyet<br />
giysileri ve <strong>tekstil</strong>leri 160 220 6,6 1.640 2.230 6,3<br />
TOPLAM 11.330 13.690 3,9 60.270 72.330 3,7<br />
Kaynak: David Rigby Associates / Techtextil<br />
17
2.2. Türkiye’de Teknik Tekstil Sektörü:<br />
2.2.1. Üretim<br />
Türkiye'de <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> yatırımlarının yeni olması, üretimlerinin gizli tutulması ve<br />
bu alanda henüz bilgi envanterinin oluşturulamamış bulunması gibi nedenlerle<br />
firmaların üretim kapasitelerine ve ürün yelpazelerine ulaşmak güçtür. Ancak <strong>teknik</strong><br />
<strong>tekstil</strong> alanında faaliyet gösteren irili ufaklı birkaç firmanın olduğu da bir gerçektir.,<br />
Moğul Spunbonded Nonwovens, KordSA, Penta Tekstil, Bezci Tekstil, Vateks<br />
Tekstil, Teksis, Flokser, Beteks-bodurlar gibi firmalar branşlarında uluslararası firma<br />
konumuna gelmişlerdir.<br />
Aşağıda yer alan tabloda 2000-2003 yılları arasında bazı <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> ürünlerinin<br />
üretim miktarları ve değerleri belirtilmiştir.<br />
2000-2003 YILLARI ARASINDA<br />
BAZI TEKNİK TEKSTİL ÜRÜNLERİNİN ÜRETİMİ<br />
ÜRÜNLER<br />
2000 2001 2002 2003(Ocak-Şubat-<br />
Mart)<br />
Miktar Milyon TL Miktar Milyon TL Miktar Milyon TL Miktar Milyon TL<br />
Akrilik veya monoakrilik 96.991 122.199.136 100.135 185.085.526 121.925 296.519.966 33.145 89.516.932<br />
sentetik devamsız lifler ton ton ton ton<br />
Naylondan veya diğer 90.251 180.423.418 83.346 252.714.397 99.383 398.229.003 22.502 93.177.389<br />
poliamidlerden diğer ton ton ton ton<br />
iplikler<br />
Diğer sentetik filament 7.521 12.962.976 4.221 12.679.442 8.715 36.576.286 3.692 16.891.759<br />
iplikler ton ton ton ton<br />
Diğer sentetik filament 42.038 62.184.710 33.287 86.718.449 50.730 149.040.889 12.078 43.127.507<br />
veya elyftan iplikler ton ton ton ton<br />
Naylon diğer poliamid, 46.701.729 42.254.793 46.920.083 86.456.473 58.603.359 124.126.900 17.245.708 35.658.979<br />
poliesterlerden elde<br />
edilen yüksek<br />
mukavemetli ipliklerden<br />
Dokunmuş mensucat<br />
metre metre metre metre<br />
Sentetik devamsız 54.764.111 79.254.793 53.487.904 134.705.967 53.368.538 176.453.076 17.712.396 63.371.390<br />
liflerden dokumlar metre metre metre metre<br />
Suni devamsız liflerden 81.765.628 106.157.867 83.556.826 197.484.487 109.157.717 406.412.071 24.938.205 95.693.596<br />
dokumalar metre metre metre metre<br />
Non-woven dokumasız 12.578.307 10.881.971 1.656.717 1.504.649 8.213.945 18.989.078 1.859.889 4.786.702<br />
halılar m 2 m 2 m 2 m 2<br />
Vulkanize kauçuktan 103.864.340 13.976.326 95.834.240 22.508.088 116.911.340 36.767.853 42.272.888 12.795.574<br />
contalar,<br />
sızdırmazlık contaları Adet adet adet adet<br />
Yer, bulaşık, toz bezi<br />
vb. temizlik bezleri<br />
47.962.605<br />
adet<br />
64.956.246 44.540.410<br />
adet<br />
116.600.504 35.837.443<br />
adet<br />
139.762.800<br />
adet<br />
15.391.096<br />
adet<br />
55.141.709<br />
Vatkadan havlu,<br />
tampon,bebek bezi vb.<br />
9.492.934<br />
koli<br />
194.660.146 11.852.396<br />
koli<br />
397.652.357 14.934.265<br />
koli<br />
1.252.127.313 4.291.953<br />
koli<br />
184.183.915<br />
Kaynak: D.İ.E. İmalat Sanayi İstatistikleri<br />
18
Ülkemizde üretilen bazı <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> ürünlerinin ürün bazında ihracat ve<br />
ithalatına yönelik açıklamalar aşağıda yer almaktadır.<br />
• İhracat<br />
1- Yer, bulaşık, toz bezi vb. temizlik bezleri :<br />
Aşağıdaki tablolardan da görüleceği üzere, Türkiye’de yaygın bir kullanım<br />
alanına sahip olan “Yer, bulaşık, toz bezi vb. temizlik bezleri”nin 2000-2003 yılları<br />
arasında en fazla ihracatının 2002 yılında gerçekleştiği ve ülke olarak da ilk sırayı<br />
(4 yılın toplam değeri) 73.391 kg. ve 421.494 $ ile Birleşik Arap Emirlikleri’nin aldığı<br />
onu 56.941 kg. ve 175.694 $ ile ABD’nin izlediği gözlenmektedir.<br />
2000-2003 YILLARI ARASINDA YER, BULAŞIK , TOZ BEZİ VB. TEMİZLİK<br />
BEZLERİ İHRACATI (KG. BAZINDA)<br />
ÜLKELER 2000 2001 2002 2003<br />
Yunanistan 1.864 9.696 28.406 -<br />
Bosna-Hersek - 84 52 24.952<br />
Rusya 50 11.665 15.969 13.536<br />
B.A.E 6.462 13.144 40.819 12.966<br />
Lübnan 24.031 3.927 12.679 9.134<br />
Suudi Arab. - - 13.624 7.589<br />
Mısır 2.604 939 1.051 3.216<br />
Azerbeycan 158 792 3.755 2.313<br />
Kazakistan 50 5 784 2.057<br />
İtalya 2.260 4.398 2.178 -<br />
Almanya 3.081 3.435 955 -<br />
ABD 56.209 732 - -<br />
TOPLAM 96.769 48.817 120.799 81.845<br />
M İK T A R ( KG)<br />
140.000<br />
120.000<br />
2000-2003 YILLA RI A RA SINDA YER, BULA ŞIK, TOZ BEZİ V B.TEM İZLİK<br />
B EZ L ER İ İH R A C A T I<br />
T O P L A M<br />
100.000<br />
80.000<br />
60.000<br />
40.000<br />
20.000<br />
0<br />
2000 2001 2002 2003<br />
2000-2003 YILLARI ARASINDA ÜLKE BAZINDA YER, BULAŞIK BEZİ, BULAŞ IK ,<br />
M İK T A R (K G )<br />
T O Z B E Z İ V B .T E M İZ L İK B E Z L E R İ İH R A C A T I<br />
80000<br />
70000<br />
60000<br />
50000<br />
40000<br />
30000<br />
20000<br />
10000<br />
0<br />
YUNANİSTAN<br />
BOSNA-HERSEK<br />
RUSYA<br />
B.A.E<br />
LÜBNAN<br />
SUUDİ ARAB.<br />
MISIR<br />
YUGOSLAVYA<br />
IRAK<br />
AZERBEYCAN<br />
KAZAKİSTAN<br />
İTALYA<br />
ALMANYA<br />
ABD<br />
Ü L K E L E R<br />
Kaynak: D.İ.E.<br />
19
2000-2003 YILLARI ARASINDA<br />
YER, BULAŞIK, TOZ BEZİ VB. TEMİZLİK BEZLERİ İHRACATI<br />
($ BAZINDA)<br />
ÜLKELER 2000 2001 2002 2003<br />
Yunanistan 7.940 37.762 119.364 -<br />
Bosna-Hersek - 949 543 68.437<br />
Rusya 575 44.035 82.984 67.375<br />
B.A.E 67.879 80.003 208.996 64.616<br />
Lübnan 25.872 22.591 75.475 43.961<br />
Suudi Arab. - - 76.390 41.133<br />
Mısır 19.136 9.678 3.725 13.845<br />
Azerbeycan 1.432 7.071 21.950 15.431<br />
Kazakistan 117 - 4.593 10.984<br />
İtalya 8.787 12.325 5.549 -<br />
Almanya 15.718 15.650 9.761 -<br />
ABD 159.330 16.364 - -<br />
TOPLAM 306.786 246.428 610.274 335.849<br />
2 000-2003 YILLARI ARASINDA YER, BULAŞIK, TOZ BEZİ VB. TEMİZLİK BEZLERİ<br />
İHRACATI<br />
DEĞER $<br />
700.000<br />
600.000<br />
500.000<br />
400.000<br />
300.000<br />
200.000<br />
100.000<br />
0<br />
2000 2001 2002 2003<br />
YILLAR<br />
TOPLAM<br />
2000-2003 YILLARI ARASINDA ÜLKE BAZINDA YER ,<br />
B U L A Ş IK , T O Z B E Z İ V B .T E M İZ L İK B E Z L E R İ İH R A C A T I<br />
DEĞER $<br />
450.000<br />
400.000<br />
350.000<br />
300.000<br />
250.000<br />
S eriler 1<br />
200.000<br />
150.000<br />
100.000<br />
50.000<br />
0<br />
YUNANİSTAN<br />
BOSNA-HERSEK<br />
RUSYA<br />
B.A.E<br />
LÜBNAN<br />
SUUDİ ARAB.<br />
MISIR<br />
YUGOSLAVYA<br />
IRAK<br />
AZERBEYCAN<br />
KAZAKİSTAN<br />
İTALYA<br />
ALMANYA<br />
ABD<br />
ÜLKELER<br />
Kaynak: D.İ.E.<br />
20
2- Vatkadan havlu, tampon, bebek bezi vb. ürünler<br />
Ülkemizde kullanım ağı geniş olan diğer bir <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> grubunu oluşturan<br />
havlu, tampon, bebek bezi vb. ürünlerin 2000-2003 yılları arasındaki ihracatını<br />
aşağıdaki tablolara göre değerlendirecek olursak, yıllar itibariyle en fazla ihracatın<br />
2001 yılında gerçekleştiği ve ülke olarak da ilk sırayı (4 yılın toplam değeri) 6.015<br />
kg ve 17.460 $ ile Ukrayna’nın aldığı onu 3.760 kg. ve 15.636 $ ile Özbekistan’ın<br />
izlediği gözlenmektedir.<br />
2000-2003 YILLARI ARASINDA VATKADAN HAVLU, TAMPON,<br />
BEBEK BEZİ VB. ÜRÜNLERİN İHRACATI<br />
(KG BAZINDA)<br />
ÜLKELER 2000 2001 2002 2003<br />
Arnavutluk 769 378 - -<br />
Özbekistan 3.760 - - -<br />
Makedonya 1.160 55 - -<br />
İsrail 241 - - -<br />
Polonya - 208 - -<br />
Ukrayna - 6.015 - -<br />
Norveç - - 1.387 -<br />
K.K.Türk Cum. - - 863 190<br />
Mersin Ser.B. - - 210 10<br />
2000-2003 YILLARI ARASINDA VATKADAN HAVLU, TAMPON, BEBEK BEZİ VB.<br />
ÜRÜNLERİNİN İHRACATI<br />
MİKTAR (KG)<br />
7000<br />
6000<br />
5000<br />
4000<br />
3000<br />
TOPLAM<br />
2000<br />
1000<br />
0<br />
2000 2001 2002 2003<br />
2000-2003 YILLARI ARASINDA ÜLKE BAZINDA VATKADAN HAVLU, TAMPON,<br />
BEBEK BEZİ VB. ÜRÜNLERİN İHRACATI<br />
MİKTAR (KG)<br />
7000<br />
6000<br />
5000<br />
4000<br />
3000<br />
2000<br />
1000<br />
0<br />
ARNAVUTLUK<br />
ÖZBEKİSTAN<br />
MAKEDONYA<br />
İSRAİL<br />
POLONYA<br />
UKRANYA<br />
NORVEÇ<br />
K.K.TURK CUM.<br />
MERSİN SER.B.<br />
TOPLAM<br />
Kaynak: D.İ.E.<br />
21
2000-2003 YILLARI ARASINDA VATKADAN HAVLU, TAMPON,<br />
BEBEK BEZİ VB. ÜRÜNLERİN İHRACATI<br />
($ BAZINDA)<br />
ÜLKELER 2000 2001 2002 2003<br />
Arnavutluk 1.830 922 - -<br />
Özbekistan 15.636 - - -<br />
Makedonya 5.446 148 - -<br />
İsrail 798 - - -<br />
Polonya - 104 - -<br />
Ukrayna - 17.460 - -<br />
Norveç - - 3.696 -<br />
K.K.Türk Cum. - - 1.644 354<br />
Mersin Ser.B. - - 2.340 350<br />
2000-2003 YILLARI ARASINDA VATKADAN HAVLU, TAMPON, BEBEK BEZİ VB.<br />
ÜRÜNLERİN İHRACATI<br />
DEĞER ($)<br />
25.000<br />
20.000<br />
15.000<br />
TOPLAM<br />
10.000<br />
5.000<br />
0<br />
2000 2001 2002 2003<br />
YILLAR<br />
2000-2003 YILLARI ARASINDA ÜLKE BAZINDA VATKADAN HAVLU, TAMPON,<br />
BEBEK BEZİ VB. ÜRÜNLERİN İHRACATI<br />
DEĞER ($)<br />
20.000<br />
18.000<br />
16.000<br />
14.000<br />
12.000<br />
10.000<br />
8.000<br />
6.000<br />
4.000<br />
2.000<br />
0<br />
ARNAVUTLUK<br />
ÖZBEKİSTAN<br />
MAKEDONYA<br />
İSRAİL<br />
UKRANYA<br />
NORVEÇ<br />
K.K.TURK CUM<br />
MERSİN SER.B<br />
TOPLAM<br />
ÜLKELER<br />
Kaynak: D.İ.E.<br />
22
• İthalat:<br />
1- Yer, bulaşık, toz bezi vb. temizlik bezleri<br />
Aşağıdaki tablolarda da görüldüğü gibi, 2000-2003 yılları arasında ithalat<br />
aşağıya doğru bir trend izlemiştir. Bununla birlikte en fazla ithalat (4 yılın toplam<br />
değeri) 559.177 kg. ve 2.432.484 $ ile İspanya ve 459.231 kg. ve 2.555.930 $ ile<br />
Almanya’dan yapılmıştır.<br />
2000-2003 YILLARI ARASINDA<br />
YER, BULAŞIK, TOZ BEZİ VB. TEMİZLİK BEZLERİ İTHALATI<br />
(KG. BAZINDA)<br />
ÜLKELER 2000 2001 2002 2003<br />
İspanya 220.440 106.734 165.296 66.707<br />
Almanya 178.945 135.255 91.577 53.445<br />
İsrail 8.150 - 3.852 14.514<br />
Hollanda 7.087 6.846 610 9.048<br />
Belçika - 3.326 25.398 7.863<br />
İtalya 63.560 25.860 10.675 1.779<br />
TOPLAM 478.182 278.021 297.408 153.356<br />
2000-2003 YILLARI ARASINDA YER, BULAŞIK, TOZ BEZİ VB. TEM İZLİK<br />
MİKTAR (KG)<br />
BEZLERİ İTHALATI<br />
600.000<br />
500.000<br />
400.000<br />
300.000<br />
200.000<br />
TOPLAM<br />
100.000<br />
0<br />
2000 2001 2002 2003<br />
Kaynak: D.İ.E.<br />
2000-2003 YILLARI ARASINDA ÜLKE BAZINDA YER, BULAŞIK, TOZ BEZİ<br />
VB. TEMİZLİK BEZLERİ İTHALATI<br />
MİKTAR (K)<br />
600.000<br />
500.000<br />
400.000<br />
300.000<br />
200.000<br />
TOPLAM<br />
100.000<br />
0<br />
İSPANYA ALMANYA İSRAİL HOLLANDA BELÇİKA İTALYA<br />
23
2000-2003 YILLARI ARASINDA<br />
YER, BULAŞIK, TOZ BEZİ VB. TEMİZLİK BEZLERİ İTHALATI<br />
($ BAZINDA)<br />
ÜLKELER 2000 2001 2002 2003<br />
İspanya 1.029.096 418.987 652.959 331.442<br />
Almanya 964.956 735.661 567.913 287.400<br />
İsrail 46.420 - 15.034 48.584<br />
Hollanda 38.947 48.304 6.308 79.311<br />
Belçika - 31.660 125.486 33.362<br />
İtalya 431.957 178.945 44.103 21.462<br />
TOPLAM 2.511.376 1.413.557 1.411.803 801.561<br />
2000-2003 YILLARI ARASINDA YER, BULAŞIK, TOZ BEZİ VB. TEM İZLİK<br />
BEZLERİ İTHALATI<br />
DEĞER $<br />
TOPLAM<br />
3.000.000<br />
2.500.000<br />
2.000.000<br />
1.500.000<br />
1.000.000<br />
500.000<br />
0<br />
2000 2001 2002 2003 YILLAR<br />
2000-2003 YILLARI ARASINDA ÜLKE BAZINDA YER, BULAŞIK, TOZ<br />
BEZİ VB.TEMİZLİK BEZLERİ İTHALATI<br />
DEĞER $<br />
3.000.000<br />
2.500.000<br />
2.000.000<br />
1.500.000<br />
1.000.000<br />
TOPLAM<br />
500.000<br />
0<br />
İSPANYA ALMANYA İSRAİL HOLLANDA BELÇİKA İTALYA ÜLKELER<br />
Kaynak: D.İ.E.<br />
24
2- Vatkadan havlu, tampon, bebek bezi vb. ürünler<br />
Aşağıdaki tablolardan da görüleceği üzere, ülkemizde yaygın bir üretim ağına<br />
sahip olan bu ürünlerin 2000-2003 yılları arasındaki zaman diliminde özellikle<br />
2001 ve 2002 yıllarında herhangi bir ithalatının gerçekleşmediği bunun yanı sıra,<br />
2000 yılında Suriye’den 11.578 kg., 2003 yılında ise İngiltere ve Avusturya’dan<br />
5.500 kg. civarında bir ithalatın söz konusu olduğu anlaşılmaktadır.<br />
2003 YILLARI ARASINDA VATKADAN HAVLU, TAMPON,<br />
BEBEK BEZİ VB. ÜRÜNLERİN İTHALATI<br />
(KG. BAZINDA)<br />
ÜLKELER 2000 2001 2002 2003<br />
Suriye 11.578 - - -<br />
Hollanda - - 14 -<br />
İngiltere - - - 5.441<br />
Avusturya - - - 5.450<br />
2000-2003 YILLARI ARASINDA VATKADAN HAVLU, TAM PON, BEBEK BEZİ<br />
MİKTAR (KG)<br />
V B. ÜRÜNLERİN İTHALATI<br />
14.000<br />
12.000<br />
10.000<br />
8.000<br />
6.000<br />
4.000<br />
2.000<br />
0<br />
2000 2001 2002 2003<br />
TOPLAM<br />
2000-20003 YILLARI ARASINDA ÜLKE BAZINDA VATKADAN HAVLU,<br />
TAMPON, BEBEK BEZİ VB. ÜRÜNLERİN İTHALATI<br />
MİKTAR (KG)<br />
14.000<br />
12.000<br />
10.000<br />
8.000<br />
TOPLAM<br />
6.000<br />
4.000<br />
2.000<br />
0<br />
SURİYE İNGİLTERE AVUSTURYA ÜLKELER<br />
Kaynak: D.İ.E.<br />
25
2000-2003 YILLARI ARASINDA VATKADAN HAVLU, TAMPON,<br />
BEBEK BEZİ VB. ÜRÜNLERİN İTHALAT<br />
($ BAZINDA)<br />
ÜLKELER 2000 2001 2002 2003<br />
Suriye 72.589 - - -<br />
Hollanda - - 333 -<br />
İngiltere - - - 298<br />
Avusturya - - - 49.479<br />
2000-2003 YILLARI ARASINDA VATKADAN HAVLU, TAMPON, BEBEK BEZİ<br />
VB. ÜRÜNLERİN İTHALATI<br />
DEĞER ($)<br />
80.000<br />
60.000<br />
40.000<br />
TOPLAM<br />
20.000<br />
0<br />
2000 2001 2002 2003 YILLAR<br />
2000-2003 YILLARI ARASINDA ÜLKE BAZINDA VATKADAN HAVLU,<br />
TAMPON, BEBEK BEZİ VB. ÜRÜNLERİN İTHALATI<br />
DEĞER ($)<br />
80.000<br />
70.000<br />
60.000<br />
50.000<br />
40.000<br />
30.000<br />
20.000<br />
10.000<br />
0<br />
TOPLAM<br />
SURİYE AVUSTURYA ÜLKELER<br />
Kaynak: D.İ.E.<br />
26
3- TEKNİK TEKSTİLLER VE ÇEVRE<br />
3.1 Tekstilde kirlilik kaynakları<br />
Tekstil endüstrisi kompleks bir endüstridir. Liflerin, ipliklerin veya kumaşların<br />
üretim, boyama, terbiye işlemleri ve dağıtımı, büyük, komplike, pahalı makinelerin<br />
ve çeşitli kimyasal maddelerin yardımı ile gerçekleştirilmektedir. Tekstil materyalleri<br />
ve çevre arasındaki etkileşim, iki ayrı unsurun oluşturduğu karmaşık bir durumdur.<br />
Birincisi, çevrenin <strong>tekstil</strong> mamulünün özellikleri üzerinde sebep olabildiği, genellikle<br />
bozuşma olarak nitelendirilen, değişim etkisidir. İkincisi, <strong>tekstil</strong>lerin üretimlerinin<br />
veya kullanımlarının çevreye zararlı etkisidir ki, genellikle olumsuz açıdan kirletme<br />
olarak nitelendirilir. Sorun, bu kirlilikten sorumlu materyallerin kontrolünü<br />
sağlamaktaki zorluktadır. İhtiyaç duyulan ürünleri üretmek için yapılan çabaların<br />
sonucunda, istenmeyen gürültü düzeyleri ve görüntü kirliliği oluşumu kadar,<br />
kirliliklerin havaya, suya veya toprağa dağılması da söz konusu olmaktadır.<br />
3.2 Çevre üzerindeki etkileri<br />
Tüm modern endüstrilerde olduğu gibi, <strong>tekstil</strong> üreticileri tarafından çevreye<br />
bırakılan maddeler de genellikle zararsız değildir ve eğer konsantrasyonları güvenli<br />
sınırlar üstünde ise, geniş kapsamlı etkilerinin olma olasılığı büyüktür. En ciddi<br />
kaygı, kimyasal kirleticilerin doğal çevreye hava, su veya toprak yoluyla deşarjı<br />
hususunda duyulmaktadır.<br />
Tekstil üretimi sırasında atılan bir çok malzemenin doğaya tahmin edilmeyecek<br />
derecede büyük zararı olabileceği genellikle kabul edilmektedir. Balıklar toksinleri<br />
yiyebilir, hatta toksinler balıkları öldürebilir ve kuşlar kısırlaşabilirler. Küçük canlılar<br />
bütün bu tehlikeleri ölmeden atlatabilseler bile, vücutlarındaki potansiyel zararlı<br />
maddeler besin zinciri yolu ile insanlara geçebilir. Netice olarak, son tüketici olan<br />
insanlar da, diğer türlerde görülen değişmiş genetik yapı, kısırlık veya deforme<br />
doğumlar gibi etkiler oluşturabilecek yüksek dozda toksinlere maruz kalmaktadır.<br />
3.3 Çevre zararlarının azaltılması<br />
Ekolojik koruma için ortaya konan fikirler, esas olarak dört sınıfa ayrılabilirler.<br />
Bunlar, sırasıyla kaynak tüketiminin azaltılması anlamında geri kazanımın<br />
adaptasyonu, çevre dostu lifler veya diğer materyallerin kullanımı, oluşan kirlilik<br />
miktarının azaltılması ve kirlilik oluştuktan sonra, uzaklaştırmak için metotların<br />
geliştirilmesi şeklindedir.<br />
Ekolojik kriterler dünyanın her yerinde müşteri tercihlerinde artan şekilde kabul<br />
gördüğünden ve “yeşil” ürünler için daha yüksek fiyat talep edildiğinden, çevre-dostu<br />
<strong>tekstil</strong> üretimi global bir meydan okuma olarak sunulmaktadır. Tekstil endüstrisinin<br />
başlangıçta, çevresel düzenlemelere karşı koyması yüksek maliyet nedeniyle<br />
olmuştur. Fakat, yine de kaynak tüketiminin ve atıkların azaltılması için çok çalışma<br />
yapılmıştır. Günümüzde üreticiler, artık atıkları azaltmanın, çevresel yarar sağladığı<br />
kadar, kendilerine parasal olarak da yarar sağlayabileceğini keşfetmişlerdir.<br />
27
Tüm azaltma çalışmalarına rağmen, çevre tahribatı halen devam etmektedir.<br />
Zarar durumu, yeni enerji kaynaklarının geliştirilmesiyle iyileştirilemez veya<br />
önlenemez, bu nedenle gezegen üzerindeki aktivitelerin etkisinin, sadece tüketimi<br />
kısarak veya eşyaları yeniden kullanarak azaltılabileceği gerçeğini cesaretle<br />
karşılamak zorundayız. Bu yaklaşım çerçevesinde, <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>lerin kullanım<br />
ömrünü arttırmak için yapılan girişimler, bizi “güvenli olduğu noktaya kadar eskisini<br />
kullanmaya devam etmek” sonucuna ulaştırmaktadır.<br />
4- TEKNİK TEKSTİL VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNDE ÖNE<br />
ÇIKAN SORUNLAR:<br />
4.1 Finansman ile İlgili Sorunlar:<br />
Ticari bankaların <strong>tekstil</strong> ve konfeksiyon <strong>sektör</strong>ünde faaliyet gösteren firmalara<br />
açmış oldukları kredilerin yetersiz miktarda olması ve söz konusu kredilerin<br />
faizlerinin yüksek olması nedeniyle <strong>sektör</strong>de yatırım yapma imkanı azalmakta ve<br />
alınmış olan kredi borçlarının geri ödenmesinde sıkıntılar yaşanmaktadır.Eximbank<br />
tarafından ihracatçılarımıza kullandırılan ve <strong>tekstil</strong> ve konfeksiyon <strong>sektör</strong>ü<br />
ihracatının artışında önemli rol oynayan ihracat kredileri için ayrılan kaynaklar<br />
yetersiz kalmaktadır.KDV iadelerinin ödenmesinde yaşanan gecikmeler özellikle<br />
nakit sıkıntısında olan firmaların ve düşük kar payı ile çalışan firmaların ihracat<br />
şanslarını oldukça azaltmaktadır.<br />
Ülkemiz genelinde olduğu gibi <strong>tekstil</strong> ve konfeksiyon <strong>sektör</strong>ünde de yeterli<br />
yabancı sermaye girişinin olmaması bu <strong>sektör</strong>de teknolojik gelişmeleri izleme ve<br />
yeni pazarlara girme imkanını kısıtlamaktadır.<br />
4.2 Maliyeti Arttıran ve Rekabeti Zorlaştıran Unsurlardan<br />
Kaynaklanan Sorunlar:<br />
Ülkemizdeki işçilik maliyetleri özellikle Çin ve diğer Asya ülkelerine göre oldukça<br />
yüksek olduğundan ve bu ülkelerde sosyal güvenlik uygulamalarının nispeten daha<br />
gevşek tutulmasından dolayı ihracattaki rekabet şansımız olumsuz etkilenmektedir.<br />
Tablo 4’de de görüldüğü gibi, ülkemizde dolar bazında nitelikli bir işçinin saat ücreti<br />
2,9 iken, Endonezya’da bu rakam yaklaşık bizden 5 kat daha düşüktür.<br />
TABLO 4:<br />
KARŞILAŞTIRMALI İŞÇİLİK MALİYETLERİ ($/SAAT)<br />
ÜLKELER BREZİLYA HİNDİSTAN ENDONEZYA İTALYA KORE ABD TÜRKİYE<br />
NİTELİKLİ<br />
İŞGÜCÜ<br />
MALİYETİ 4 1,15 0,59 18,1 5,76 16,8 2,9<br />
NİTELİKSİZ<br />
İŞGÜCÜ<br />
MALİYETİ 1,36 0,69 0,15 15,9 2,68 1,59 1,59<br />
28
Ülkemizin rekabet şansını azaltan bir diğer unsur ise hammadde fiyatlarındaki<br />
dalgalanmalar olup, bu durum ihracatçılarımızın fiyat belirlemede zorlanmasına<br />
sebep olmaktadır.<br />
Ülkemizdeki enerji fiyatlarının rakip ülkelerin üstünde seyretmesi; firmalarımızın<br />
rakiplerine göre dezavantajlı olarak ihracat mücadelesine başlamasına sebep<br />
olmaktadır. Dünyada sanayide kullanılan elektrik enerjisi fiyatları aşağıdaki Tablo<br />
5’de karşılaştırmalı olarak yer almaktadır.<br />
TABLO 5:<br />
KARŞILAŞTIRMALI ENERJİ MALİYETLERİ<br />
ÜLKE<br />
$/KWS<br />
GÜNEY AFRİKA 0.02<br />
İSVEÇ 0.03<br />
KANADA 0.04<br />
ABD 0.04<br />
BELÇİKA 0.05<br />
ÇEK CUMHURİYETİ 0.05<br />
YUNANİSTAN 0.05<br />
MACARİSTAN 0.05<br />
MEKSİKA 0.05<br />
İSPANYA 0.05<br />
TAYVAN 0.06<br />
DANİMARKA 0.06<br />
ALMANYA 0.06<br />
HOLLANDA 0.06<br />
HİNDİSTAN 0.07<br />
İNGİLTERE 0.07<br />
AVUSTURYA 0.08<br />
PORTEKİZ 0.08<br />
TÜRKİYE 0.08<br />
İTALYA 0.09<br />
İSVİÇRE 0.09<br />
JAPONYA 0.17<br />
Kaynak : Uluslararası Enerji Ajansı<br />
29
4.3 Yapısal Sorunlar:<br />
Ülkemiz <strong>tekstil</strong> ve konfeksiyon firmalarının % 80’den fazlasının KOBİ niteliğinde<br />
olması ve öz sermayelerinin rakiplerine göre yetersiz kalması yeni teknolojileri<br />
uygulamaya koymalarını zorlaştırmaktadır.<br />
Teknik <strong>tekstil</strong> ve konfeksiyon firmalarının işletme sermayelerinin yetersiz olması<br />
ise hem üretimi sürdürme hem de dış pazarlara açılma gayretlerinin önündeki<br />
önemli engellerden birini oluşturmaktadır.<br />
Ülkemizdeki işgücü bazı Avrupa ülkelerine göre ucuz görünse de konuya<br />
verimlilik açısından bakıldığında eğitim eksikliği nedeniyle olumsuz bir tablo ile<br />
karşılaşılmaktadır.<br />
Teknik <strong>tekstil</strong> ve konfeksiyon firmalarımızın Araştırma-Geliştirme ve eğitim<br />
faaliyetlerine yeterli önemi vermemeleri <strong>sektör</strong>ün nitelikli ve verimli işgücü teminine<br />
ve katma değeri yüksek ürünlerin üretimine imkan vermemektedir.<br />
Sektörde halen katma değeri yüksek iplik, kumaş ve <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> ürünleri imalatı<br />
gerçekleştirilememekte ve bu alanda ithalat yoluna gidilmektedir.<br />
Konfeksiyon <strong>sektör</strong>ünde fason imalatın yanısıra ülkemiz firmalarının kendi<br />
markaları ile üretime henüz yeni başlamaları ve 2005 sonrasında kotaların kalkacak<br />
olması gibi etkenler Asya ülkeleri karşısındaki rekabet şansımızı azaltan faktörler<br />
olarak görülmektedir.<br />
4.4 Diğer Sorunlar:<br />
ABD kotalarının pek çok ürün grubunda ülkemiz için yetersiz kalması ve bu<br />
alanda Müsteşarlığımızca yapılan girişimlerden henüz sonuç alınamaması bu<br />
ülkeye yönelik ihracatımızın artırılmasının önündeki en önemli engeli<br />
oluşturmaktadır.<br />
Ülkemiz firmalarının ihracatta kaydedilen pek çok aşamaya rağmen halen dış<br />
pazarlarda yeterli dağıtım ve pazarlama kanallarına sahip olmaması mevcut<br />
pazarlara nüfuz edebilmelerini ve yeni pazarlara girebilmelerini zorlaştırmaktadır.<br />
Bu alanda özellikle mağaza açma konusundaki gayretlerin artarak sürdürülmesine<br />
ihtiyaç bulunmaktadır.<br />
5- SONUÇ<br />
Teknik <strong>tekstil</strong> ve konfeksiyon <strong>sektör</strong>ü, dünyada gerek üretim sürecinde yaratılan<br />
katma değer ve gerekse de ihracat gelirleri içindeki yüksek payı nedeniyle<br />
ekonomik kalkınma sürecinde önemli roller üstlenen ve ülkelerin kolayca<br />
vazgeçemediği bir <strong>sektör</strong>dür. Ayrıca, ülkelerin daha ileri sanayilere geçiş için<br />
yarattığı sermaye birikimi ve yetişmiş işgücü sebebiyle ellerindeki en önemli<br />
basamak taşlarından birisi konumundadır. Başlangıçta sadece insanları örtmede ve<br />
süslenmede kullanılan <strong>tekstil</strong> ürünlerinin, sonraları evlerimizi ve evlerimizde<br />
kullandığımız eşyaları örtmede ve süslemede de kullanımı artmaya başlamış ve ev<br />
<strong>tekstil</strong>leri dediğimiz büyük bir alt <strong>sektör</strong> ortaya çıkmıştır. Başlangıçta urgan, halat,<br />
çuval, yelken bezi, keçe vb. gibi kısıtlı miktar ve kullanım alanına sahip olan <strong>teknik</strong><br />
30
<strong>tekstil</strong>lerin kullanım yerleri, zamanla ziraatten inşaata, her türlü taşıt ve taşıma<br />
aracından savunma sanayiine, sağlık <strong>sektör</strong>üne kadar geniş bir alana yayılmış ve<br />
günümüzde Dünya’da kullanılan elyafın %25’i <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> <strong>sektör</strong>ünde kullanılır<br />
hale gelmiştir. Önümüzdeki 15-20 yıl için beklenen ise <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong>lerin miktarının<br />
ve öneminin çok daha fazla artmasıdır. Bu arada, <strong>tekstil</strong> elyaf, ve malzemelerini<br />
diğer polimer ve/veya malzemelerle karıştırarak, bir araya getirerek oluşturulan<br />
komposit malzemelerin öneminin büyük ölçüde artacağı beklenmektedir. Gelecekte<br />
giyenlere, kullananlara örtme ve süslenmenin yanında, başta sağlık, güvenlik ve<br />
enformasyon alanlarında olmak üzere başka hizmetlerde sunabilen çok<br />
fonksiyonlu, akıllı (interaktif) <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> ürünlerinin üretimi ve kullanımı artacaktır.<br />
Bu yıl sonunda veya en geç 2005 yılında ise Dünya’da ve Türkiye’de en fazla<br />
üretilen ve tüketilen lif olma pozisyonunu pamuktan poliesterin devralması<br />
beklenmektedir. Teknik <strong>tekstil</strong> ürünlerinde kullanılan ana hammaddelerden, başta<br />
poliester olmak üzere sentetik elyaf ve iplik üretimindeki bu hızlı artış önümüzdeki<br />
yıllarda da devam edecektir. Zengin bilgi toplumu tarafından terk edilmekte olan<br />
sıradan ve ucuz <strong>tekstil</strong> ürünlerinin yerini, güçlü Ar-Ge imkanları ile araştırılan ve<br />
geliştirilen, ciddi boyutlarda know-how gerektirecek olması sayesinde kolaylıkla<br />
taklit edilemeyen ve dolayısıyla uzun yıllar boyunca üretimleri güçlü sanayi<br />
ülkelerinin hakimiyetinde kalacak olan çok fonksiyonlu, akıllı (interaktif) <strong>teknik</strong><br />
<strong>tekstil</strong>ler alacaktır. Bu bakımdan Avrupa’nın en büyük <strong>tekstil</strong> ve konfeksiyon üretim<br />
kapasitesine sahip olan Türkiye’nin, Dünya’da en büyük arz fazlalığının yaşandığı<br />
ve yaşanacağı sıradan, ucuz <strong>tekstil</strong> ürünlerinin yerine uzun vadede cazip pazar<br />
konumunda bulunan <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> ürünlerine yatırım yapması, böylelikle İtalya’nın<br />
bugünkü pozisyonuna benzer bir pozisyona gelmeyi hedeflemesi gerekmektedir.<br />
Bunun için de Türkiye’nin hemen bu ürünleri araştırıp geliştirmeye başlaması<br />
gerekmektedir. Ancak Türk <strong>tekstil</strong> ve konfeksiyon sanayiinin şu andaki eğitim<br />
yapısıyla araştırma-geliştirme ihtiyaçlarına cevap verecek durumda olmadığı bir<br />
gerçektir. Bu <strong>sektör</strong>ün, üst sınıfa hitabeden <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> ürünlerine ve moda-marka<br />
ürün gruplarına yönelmesi zordur. Söz konusu alanda acil ve ciddi önlemler<br />
alınarak, başta üniversiteler olmak üzere Türkiye’de <strong>tekstil</strong> eğitimi, öğretimi ve AR-<br />
GE çalışması yapan tüm kuruluşların çok fonksiyonlu <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> konusuna<br />
hassasiyetle eğilmeleri sağlanmalıdır. Bu çerçevede, yeterli bütçe ve alt yapıya<br />
sahip yeni AR-GE merkezlerinde AR-GE uzmanları yetiştirmeye de süratle<br />
başlanmalıdır.<br />
Bu bilgiler ışığında, Türk Tekstil Sektörünün vizyonu; katma değeri yüksek,<br />
yenilikçi, rekabetçi ve teknoloji içeren akıllı (interaktif) <strong>teknik</strong> <strong>tekstil</strong> ürünleri ile<br />
dünya ticaretindeki payını arttırmak olmalıdır.<br />
31
Kaynaklar<br />
1- “Teknik Tekstiller El Kitabı” The Teextile Institute A.R. Horrocks & S.C. Anand<br />
2- TAD Tekstil Araştırma Dergisi, Nonwoven / Teknik Tekstiller, 2003<br />
3- Bilişim Yayıncılık A.Ş. Kimya Teknolojileri Sayı 17, Mayıs 2002<br />
4- Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası Aylık Dergisi Sayı: 276, 2002<br />
5- Prof.Dr.Işık Tarakçıoğlu 1.,3.Türkiye, Pamuk, Tekstil ve Kon.Sempozyum Kitabı<br />
6- T.C.Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü İmalat Sanayi 2000-2001-2002-2003<br />
32
Change language