T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh ...

ÖZET
Kraepelin ve Bleuler’in zamanından beri, bilişsel eksiklikler kronik şizofreni
hastalığının çekirdek özelliği olarak kabul edilmektedir. Şizofreni genel olarak sabit
nöropsikolojik defisitlerle karakterize olan nörogelişimsel bilişsel bozukluk olarak
görülmektedir. Bu defisitler hastalığın başından beri var olup, hastalık süresince de aynı
şekilde devam eder.
Bilişsel defisitlerin şizofreni hastalarının sosyal ilişkilerinde ve diğer günlük yaşam
deneyimlerinde merkezi bir rol oynadığı düşünülmektedir. Aynı şekilde bilişsel defisitlerin,
şizofrenideki sosyal beceri eğitimi, iş terapisi, aile psikoeğitimi, bilişsel/bilişsel davranışçı
terapi, bireysel psikoterapi gibi psikososyal tedavi yöntemlerinin başarısını sınırladığı
gösterilmiştir. Atipik antipsikotik ilaçların bilişteki bazı alanlarda düzelme sağlamasına
karşın, antipsikotik tedavi bilişsel defisitleri tamamen gidermez. Bu nedenle bilişsel
defisitlerin iyileştirilmesi, şizofrenideki en önemli tedavi amaçlarından biri olmalıdır.
Şizofrenideki bilişsel yetersizliğin neden olduğu sorunlar saptanınca, 40 yıldan beri çeşitli
bilişsel iyileştirme yöntemleri geliştirilmiş ve uygulanmaya başlanmıştır. Bilişsel iyileştirme
yöntemlerinin amacı, bilişteki yetersizliği rehabilite etmektir. Bilişsel iyileştirme programı;
eğitim ve egzersiz yapmak, bilişsel işlevi geliştirmek için stratejiler öğretmek, kalıcı bilişsel
yetersizlik yerine dengeleyici çözüm yolları öğretmek ve grup oturumları gibi çeşitli
yöntemleri içermektedir.
Bilişi düzeltmeyi amaçlayan yöntemlerden biri de Brenner tarafından geliştirilen
“Şizofreni Hastaları için Geliştirilmiş Bütüncül Terapi Yaklaşımları(BTY)” {İntegrated
Psychological Treatment for schizophrenic patients (IPT)}’dir. Bu terapi yapılandırılmış olup,
5-7 hastadan oluşan gruplarla, haftada 2-3 defa, 30- 60 dakika süren oturumlar halinde
uygulanmaktadır. Beş alt bölümden oluşmaktadır: Bilişsel ayrımlaştırma, sosyal algı, sözel
iletişim, sosyal beceriler, kişilerarası problem çözme. İlk 3 alt bölümü, bilişsel bölümünü
oluşturur ve etkili sosyal etkileşim için gerekli olan bilişsel yeteneklerde düzelmeyi
amaçlamaktadır. 4. ve 5. alt bölümleri ise sosyal ilişkide görülen davranışsal sorunları
çözmeyi amaçlamaktadır.
Bu çalışmada BTY’nin bilişsel alt bölümleri olan bilişsel ayrımlaştırma ve sosyal algı
alt bölümlerinin, hastaların biliş, belirti ve psikososyal işlevsellikleri üzerindeki etkilerinin
incelenmesi amaçlandı.
Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve
Araştırma Hastanesi Gündüz Hastanesi Rehabilitasyon Merkezinden izlenen çalışmaya dahil
olma kriterlerini karşılayan 45 hasta ile Şizofreni Dostları Derneğine gelen 15 hasta olmak
üzere, 18-45 yaş arasında en az okur yazar olan, DSM –IV-TR göre şizofreni tanısı almış,
halen remisyonda 60’ar hasta alındı. Hastalar randomize olarak rastgele örneklemle 30 hasta
çalışma grubuna ve 30 hasta ise kontrol grubuna seçildi. Hastaların kullanmakta olduğu tipik
ve atipik antipsikotik ilaçların her iki gruba eşit dağılımına dikkat edildi. Çalışma grubuna
katılmaya kabul edenler altı kişiden oluşan beş gruba ayrıldı. Çalışma grubu 3 ay boyunca
90