T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh ...

Grup Tedavisi
Diğer programlarda, tedaviyi uygulamak üzere bilgisayar yerine, bir terapist
kullanılmaktadır. Bu tedavi formu, sosyal etkileşim ve pekiştirme için fırsat sağlamanın yanı
sıra katılımcıları, performanslarını dikkatle izlemeleri, değerlendirmeleri ve değiştirmeleri
için cesaretlendirmektedir. Bütüncül Terapi Yaklaşımları (BTY), geliştirilmesi gereken ilk
klinik programlardan biridir ve şu anda Avrupa ve ABD’de kapsamlı bir biçimde
değerlendirilmektedir. Bu, temel kognitif işlemlerdeki yetersizliğin, daha karmaşık düşünce
ve davranışlarda oluşan sorunların ilerlemesini sağladığı önermesine dayanan grup terapisi
aracılığıyla uygulanan bir programdır (17)
Bireysel Tedavi
Terapistin yönlendirdiği bir diğer bilişsel rehabilitasyon programı, güçlüğü aşamalı
olarak artırılan, bir dizi kalem ve kağıt görevi kullanarak dikkat, bellek ve yönetici
işlevsellikte düzelmeyi hedeflemektedir. Süresi 1 saate varan ve sayısı 40’a kadar çıkan
seanslar haftada 3 ve daha fazla sayıda gerçekleştirilmekte ve bireysel baz da
uygulanmaktadır. Çalışma ilk olarak Delahunty ve Morice tarafından tasarlanmış olup
frontal/prefrontal nöral sistemlerin aktivasyonu yoluyla kognitif işlevi düzeltmek
amaçlanmıştır. Clereder ve ark ise kognisyon için öz-izleme, öz-düzenleme ve “metakognisyon”’un
bir kişinin kognitif fonksiyonları üzerine düşünmesinin önemini vurgulayarak,
stratejik bir kognitif yaklaşımı benimsenmişlerdir. Materyaller içeriği açısından bir bilgisayar
ortamında sunulanlar kadar çekici olmamakla birlikte, olguların katılımında terapistin
oynadığı rol ve hatasız öğrenme ve yapılandırma eğitim tekniklerinin sunduğu yüksek ödül
düzeyi, katılımcıların bu tedaviyi değerli ve zevkli olarak kabul etmelerini sağlamaktadır.
Diğer bilişsel rehabilitasyon programları, daha spesifik ya da idiyosinkratik
yaklaşımlardan yararlanmaktadır. Örneğin Silverstein ve arkadaşları tarafından planlanmış
olan programda, dikkat becerilerini şekillendirmek üzere edimsel koşullama teknikleri
kullanılmaktadır. Bilişi düzeltmeye yönelik ilk girişimlerin bazıları, bilişsel görevlerdeki
davranışı izlemek ve düzenlemek için eğitilen kişinin içe dönük konuşması üzerinde
odaklanmıştır (17).
Bilişsel Düzenleme (Cognitive Remediation)
Bilişsel düzenleme; dikkat, planlama, sorun çözme ve/veya bellek gibi bilişsel
işlevleri değerlendiren bir dizi kağıt-kalem veya bilgisayar testleri ile bilişsel işlevlerin
doğrudan geliştirilmesi ve/veya onarılmasını amaçlar.. Bilişsel düzenlemenin temel ilkesi,
beynin nöroplastik sığasının eğitimle sağlanan bilişsel deneyimlerle zenginleştirilebileceğidir.
Bilişsel ve işlevsel seyirdeki gelişmeler, alıştırma ve uygulamalı egzersizlerle ve sosyal, iş
ilişkili veya sorun çözme temalarının üst düzey soyutlanmasına yoğunlaşan grup veya bireysel
eğitim oturumları ile sağlanabilir. Bilişsel araştırmaların psikososyal grup veya diğer tedavi
şekilleri ile sinerjistik bir şekilde işleyen kapsamlı iyileştirme programlarına birçok başarılı
bilişsel düzenleme programı yerleştirilmiştir (17).
38