T.C. SAÄLIK BAKANLIÄI Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh ...
T.C. SAÄLIK BAKANLIÄI Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh ...
T.C. SAÄLIK BAKANLIÄI Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Amerikan Ulusal <strong>Ruh</strong> Sağlığı Enstitüsü desteğiyle yapılan antipisikotik ilaçların<br />
kronik şizofrenide etkinliğini araştıran CATIE çalışmasında, ilaçların bilişsel alana etkileri de<br />
araştırılmıştır. Klasik antipsikotiklerden perfenazin ve atipik antipisikotiklerden de olanzapin,<br />
ketiapin, risperidon ve ziprasidon araştırmada yer almıştır. 1460 hastanın, 817'si 18 aylık<br />
çalışmayı tamamlamıştır. Araştırmada örneklemin geniş olması, çok sayıda merkezin yer<br />
alması, başka ilaç çalışmalarında yer almayan, gerçek şizofreni hastalarını iyi temsil ettiği<br />
düşünülen alkol madde kullanımı olan hastaların da yer alması bu araştırma sonuçlarının<br />
önemli bulunmasında rol oynamıştır. İlaç alan hasta gruplarının hepsinde başlangıca göre<br />
küçük ama istatistiksel anlamlılıkta bir bilişsel düzelme olmuştur. Perfenazin ve atipik<br />
antipsikotikler arasında ilk 2 ayda belirgin bir farklılığın saptanmaması, 18. ayda ise<br />
perfenazinin olanzapin ve risperidondan daha etkili olması atipik antipsikotiklerin kognisyon<br />
üzerinde klasik antipisikotiklere göre daha etkili olduğunu gösteren önceki bulguların tersine<br />
ve ilginç bir sonuçtur. Ayrıca bu araştırmada bilişsel iyileşmenin ketiapin ve ziprasidon alan<br />
hastalarda tedaviyi daha uzun sürdürmenin belirleyicisi olduğu saptanmıştır. Atipik<br />
antipsikotiklerin iddia edildiği kadar bilişsel fonksiyonlara klasik antipsiklerden daha olumlu<br />
etkileri olduğu sonucu tekrar gözden geçirilmesi gerektiği önerilmiştir. Yüksek dozlara<br />
çıkılmayan klasik antipsikotiklerin de bu etkiyi sağladığı belirtilmiştir (91).<br />
Şizofrenide Bilişsel İşlev Bozukluklarının Gidişi<br />
Şizofrenide görülen bilişsel işlev bozukluklarının gidişi ile ilgili yapılan çalışmaların<br />
sonuçları çelişkilidir. Kesitsel çalışmaların büyük bölümünde olduğu gibi izlem<br />
çalışmalarında da şizofrenide görülen bilişsel bozukluğun hastalığın gidişi boyunca<br />
değişmediği bildirilmiştir. Yaşlanmayla bilişsel işlevlerde bozulma olduğunu bildiren izlem<br />
çalışmalarında sürekli hastanede tedavi altında olan ve işlevselliği düşük şizofreni<br />
hastalarında çalışma yapılmıştır. Heaton ve arkadaşlarının yaptıkları çalışmada, ayaktan<br />
tedavi edilen şizofreni olgularında yaşla değişmeyen bir bilişsel bozukluk olduğu<br />
gösterilmiştir. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri kliniğince gerçekleştirilen<br />
çalışmada, şizofreni hastalarında yaşla bilişsel işlevlerin ilişkisi incelenmiştir. Şizofreni<br />
hastalarında yaşla sadece dikkat işlevleri, sağlıklı gönüllülerde ise yaş ile bellek ve sözel<br />
akıcılık işlevleri arasında ilişki olduğu saptanmıştır. Bu çalışma şizofreni hastalarında bilişsel<br />
işlevlerin normal sağlıklı bireylere kıyasla bozuk olduğunu, ama yaşlanmayla dikkat dışındaki<br />
alanların anlamlı düzeyde değişmediğini göstermiştir (31, 94)<br />
İlk atak şizofreni olgularında yapılan çalışmalar hastalığın gidişi ile ilgili bilgi verme<br />
yönünde önemli görünmektedir. Böyle bir çalışmada 4 yıllık bir izlemin sonucunda sözel<br />
bellek dışındaki bilişsel işlevlerdeki bozukluğun değişmediği hatta düzeldiği saptanmıştır. Bu<br />
bulgu sözel bellekte şizofrenide özgül ve kalıcı biz bozukluk olduğunu akla getirmektedir.<br />
Çalışmalar arasındaki çelişkili sonuçlara rağmen kanıtlar daha çok şizofrenide görülen bilişsel<br />
bozuklukların zaman içinde anlamlı düzeyde değişmediği ya da yaşlanma ile beklenenden<br />
daha fazla bir değişikliğin olmadığı doğrultusundadır (31).<br />
33
Change language