T.C. SAÄLIK BAKANLIÄI Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh ...
T.C. SAÄLIK BAKANLIÄI Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh ...
T.C. SAÄLIK BAKANLIÄI Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
70 araştırmanın gözden geçirildiği bir meta analiz çalışmasında, şizofreni tanısı almış<br />
olan hastalar sağlıklı bireylerle karşılaştırıldığında bellek işlevlerinde anlamlı derecede<br />
bozukluk olduğu bildirilmiştir. Şizofreni hastaları bellek işlevlerinde sağlıklı bireylerden 1<br />
standart sapmadan daha fazla oranda düşük performans göstermektedirler (31). Saykin ve<br />
arkadaşlarının 1994 yılında nöroleptik duyarlı ilk epizod geçiren 37 hastayla yaptıkları bir<br />
çalışmada; hastalar daha önceden tedavi edilmiş 65 hasta ve 131 sağlıklı kontrol kişiyle<br />
karşılaştırılmıştır. Çalışmada dikkat ve yürütücü işlevler kontrol altına alındığında hastaların<br />
sözel belleklerinde defisit olduğu gösterilmiştir (29).<br />
Şizofreni hastalarındaki öğrenme bozuklukları demans hastalarındaki kadar ağır ve<br />
kalıcıdır. Bazı çalışmacılar bozukluğun anterograd amnestik durumları yansıttığını saptamıştır<br />
(65). Bazı çalışmalar şizofreni hastalarını Alzheimer tipi demans hastalarla karşılaştırmış ve<br />
öğrenme bozukluklarının iki grup arasında çok benzer olduğunu bulmuştur (62). Bozukluk<br />
düzeyi sadece bir kez verilen bilgi (örneğin paragraf öğrenme) ve birkaç kez verilen<br />
bilgide(örneğin öğrenme eğrisini belirlemek üzere kelime listesi öğrenme) benzerdir. Persentil<br />
olarak ifade edildiğinde şizofreni hastaları normal beklenenden 2-3 deviasyon daha düşük bir<br />
hızda öğrenirler.<br />
Hatırlama bozuklukları öğrenme bozukluklarından biraz daha hafif düzeyde gibi<br />
görünmektedir. Gecikmiş hatırlama performansı sıklıkla normal dağılımın 5. ve 10. persentili<br />
arasındadır. Tanıma belleği (recognition memory) yaş ve eğitim düzeyine uygun normal<br />
değerlere benzer (bozukluk olmayan) bulunmuştur. Sonuçta yeni bilgi öğrenme yeteneğindeki<br />
bozulmanın, bu bilgileri sonradan tekrar oluşturabilme yeteneğindeki bozulmadan daha ağır<br />
olduğu söylenebilir.<br />
Yukarıda tartışılan bellek bozukluğu tiplerinden farklı olarak şizofrenide işlemsel<br />
bellek bozukluklarının varlığı tartışmalıdır. Şizofreni hastalarının motor beceri öğrenmede<br />
defisitleri olduğu açıktır. Kortikal orijinli pür amnestik sendrom hastaların çoğundan farklı<br />
olarak şizofreni hastalarının motor öğrenme hızının daha düşük olduğuna, ve sağlıklı<br />
kontrollere göre daha fazla motor hatalar gösterdiklerine dair bulgular vardır (Kern ve ark.,<br />
1998). Şizofrenide işlemsel öğrenmenin değerlendirmesini karışık hale getiren faktörlerden<br />
biri, bellek işlevlerinin diğer yönlerinden farklı olarak, konvansiyonel antipsikotik tedavisinin<br />
prosedural öğrenmeyi olumsuz etkilediğinin bilinmesidir. Bellek ölçümlerinin çoğu<br />
konvansiyonel antipsikotik tedaviden relatif olarak etkilenmemektedir. Konvansiyonel<br />
antipsikotikler bazal gangliyonlardaki dopamin reseptörlerini bloke etmektedir ki burası<br />
işlemsel öğrenmenin gerçekleştiği beyin bölgesidir. İşlemsel öğrenmedeki bozukluk sıklıkla<br />
deklaratif (expilicit) bellekte görülen bozukluk düzeyinde değildir. Şizofreni hastaları<br />
deklaratif bellek testlerinde, normal kişilerin 15. persentili düzeyinde performans gösterirler<br />
ki bu da yukarıda tanımlanan diğer bellek bozukluklarından daha hafif düzeydedir.<br />
Başlangıçta belirti şiddetinin bellek defisitlerinin şiddeti ile ilişkili olduğu<br />
gösterilmiştir. Gerçekte hastalığın kronisitesi bellek bozuklukları ile daha güçlü bir şekilde<br />
ilişkili görünmektedir. Bazı çalışmalar daha şiddetli bellek bozuklukları gösteren hastaların,<br />
22
Change language