T.C. SAÄLIK BAKANLIÄI Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh ...
T.C. SAÄLIK BAKANLIÄI Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh ...
T.C. SAÄLIK BAKANLIÄI Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
kullanma yeteneğindeki bozukluklar frontal lob ve lateral temporal korteksin bazı<br />
bölgelerindeki lezyonlara bağlı olarak gelişiyor görünmektedir. Fonksiyonel görüntüleme<br />
çalışmaları kelime listesi öğrenme sırasında medial temporal lobun, anlamsal bellek<br />
sisteminin kullanımı sırasında ise lateral temporal korteksin aktive olduğunu göstermiştir (25).<br />
Bellek şizofrenide en ağır bozukluk gösteren bilişsel alanlardan biridir (61). Bununla<br />
birlikte belleğin bazı bölümleri nispeten korunmuştur ve hafif düzeyde bozukluk<br />
göstermektedir. Hikaye veya kelime listesi okuduklarında şizofreni hastaları sağlıklı<br />
kişilerden daha az öğrenirler (61). Kelime listesi veya hikaye tekrarlanırsa, sağlıklı kişilerden<br />
yine daha az bilgi elde ederler ve böylece daha düşük “öğrenme eğrisi” gösterirler (62). Aynı<br />
zamanda sağlıklı kişilere göre, hatırlamayı kolaylaştırmak için bilginin anlamsal<br />
yapısını(semantic structure of information) daha az kullanırlar. Spesifik olarak, eğer kelime<br />
listesi farklı anlamsal kategorilerden (hayvanlar, meyveler) bilgiler içeriyorsa, sağlıklı<br />
kişilerin tamamı muhtemelen bilgileri kümeler halinde geri söylerler. Şizofreni hastaları ise<br />
bilgileri küme halinde hatırlama eğilimi göstermezler. Bazıları anlamsal yapıda (semantic<br />
structure) anomalilerin şizofreninin en önemli özelliklerinden biri olduğunu göstermiştir.<br />
Daha önce kendilerine okunan bilgileri ipucu ve herhangi bir yardım olmadan tekrarlamaları<br />
istendiğinde (serbest hatırlama) şizofreni hastalarının sağlıklı kişilerden daha az bilgi<br />
hatırladıkları gözlenmiştir. Daha önce verilen verilerin tanınma becerisi çoğu şizofreni<br />
hastasında genelde normaldir. En az 50 yıldır “korunmuş tanıma (spared recognition)” olarak<br />
isimlendirilen bu bellek fenomeni, tekrarlayan bir şekilde saptanmıştır. Sonuç olarak şizofreni<br />
hastaları sağlıklı kişilere göre kolaylaştırılmış, ipucu verilen hatırlamadan daha düşük<br />
yararlanma becerisi gösterirler. Bu, öğrenme sırasında kelimelerin anlam kodlamasındaki<br />
bozukluklardan kaynaklanabilir (25).<br />
Şizofreni hastalarına bilgilerin verilişi sırasında anlam kodlamasını (semantic<br />
encoding) güçlendirmek için manipülasyonlar uygulandığında, bilgilerin geri çağırılması<br />
sırasında ipuçlarına daha fazla yanıt verirler. Yapılan çalışmalarda sözcüklerin geri<br />
çağrılmasında sorunların sözcük tanımadaki sorunlardan daha fazla olduğu tespit edilmiştir<br />
(63). Buradaki temel sorunun kodlama ve kodlama sonrası geri çağrılma düzeyinde olduğu<br />
düşünülmektedir. Hastalığın kronikleşmesi ile kodlama sonrası sorunlar ortaya çıkmaktadır<br />
(25).<br />
94 hastadan oluşan ilk epizod şizofreni hastalarıyla yapılan bir çalışmada hastaların<br />
kodlamalarında ve geri çağırmalarında yetersizlik olduğu gösterilmiştir.(48). Hastaların akut<br />
evrede olması ve tedavi almamış olmaları nedeniyle hastalardan alınan sonuçların hastaların<br />
stabil oldukları zamana göre daha kötü olduklarını belirtmişlerdir. Fakat Bilder ve<br />
arkadaşlarının 2000 yılında yaptıkları bir çalışmada, çalışmaya stabil olan 94 ilk epizod<br />
şizofreni hastası alınmıştır. Hastalar 36 sağlıklı kontrol hastasıyla karşılaştırılmış ve hastaların<br />
belleklerinde yetersizlik olduğu gösterilmiştir (29). 1992 yılında Hoff ve arkadaşlarının<br />
yaptıkları çalışmada akut epizodun etkisi dışlanmıştır. İlk psikotik epizod geçiren 32 hastaya<br />
remisyona girdikleri dönemde testler tekrar uygulanmış ve hastaların ilk testlerinde bulunan<br />
sözel ve uzamsal belleklerinde herhangi bir değişiklik saptanmamıştır (64).<br />
21
Change language