T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh ...

Yukarıda açıklandığı gibi şizofreni hastalığında görülen bilişsel defisitlerin nedeni,
pozitif ve negatif belirtiler, kullanılan antipsikotik ilaçlar ve yetersiz motivasyon değildir.
Bilişsel defisitler, hastalığın belirtileri başlamadan önce de görülmekte ve belirtilerden
bağımsız olarak devam etmektedir.
Hafif Düzeyde Bozukluk Orta Düzeyde Bozukluk Ağır Düzeyde Bozukluk
Algısal Beceriler (perceptuel Çelinebilirlik (distractibility) Sözel Öğrenme
skills)
Tanıma Belleği (recognition Hatırlama Belleği (recall Yürütücü İşlevler (Executive
memory)
memory)
Functions)
Adlandırma Görsel-Motor beceriler Motor Hız
(visuo-motor skills)
Çalışan bellek
Uyanıklık Hali (vigilance)
Verbal Akıcılık
Tablo 1: Şizofrenide bilişsel bozuklukların şiddeti
(Harvey ve Sharma, 2002).Şiddet normal bireyler için ortalama değerlerden standart sapma
olarak ölçülmektedir.
Hafif derecede bozukluk: Normal bireylerdeki ortalamanın 1 standart sapmadan daha fazla
altında olan (0.5-1) hastalar için kullanılmıştır. Bu hastalar 15 persentil ve altında yer
almaktadır.
Orta derecede bozukluk: Ortalamanın 2 standart sapmaya kadar altı (1-2) tanımlanır. Bu
hastalar 3-5 persentilde yer alırlar.
Şiddetli derecede bozukluk: Ortalamanın 2-5 standart sapma arasında olanlar için kullanılır.
Şizofrenide Dikkat ve Bilgi İşlemleme
Dikkat, bireyi duyu organları aracılığıyla ulaşabildiği ve bu yolla farkında olduğu
fenomenal çevresinde meydana gelen uyarıcıya ya da uyarıcılara zihinsel alıcılarını
yönlendirmesi olarak tanımlanabilir. Yaşam alanımız içinde yaptığımız her türlü davranış
doğrudan dikkat ile bağlantılıdır. Bu özelliği açısından dikkat, bilgi işleme süreçleri
kapsamında kritik öneme sahip bir süreçtir. Öyle ki yerleştirme ve tanımayla ilgili
tartışmalarımız genellikle dikkat kavramını gerektirir. Belirli bir nesneyi tanımak için dikkati
bu nesne üzerine yöneltmek gerekir (55).
Dikkat bozuklukları şizofrenide ilk tanımlanan bilişsel bozukluklar arasındadır.
Dikkat, diğer bilişsel işlevleride sınırlayabileceği için önemli bir bilişsel alandır. Dikkat,
kişinin çevrede ilgili uyaranları tanımasını [bulma (detection)], diğer uyaranlardan çok bu
uyarana odaklanmasını [seçici dikkat (selective attention)], işlendiği sürece dikkatini uyaran
üzerinde sürdürmesini [dikkatini sürdürme (sustained attention)] mümkün kılan ve daha ileri
düzey işlemler için uyaranın transferine izin veren, işlemler takımını tanımlamaktadır. Birçok
çalışmada seçici dikkat, dikkati yönlendirme, reaksiyon zamanı, görsel arama ve izleme
17