TC SAĞLIK BAKANLIĞI KARTAL DR. LÜTFÄ KIRDAR EÄžÄ TÄ M VE ...

ġekil 1: Bilinen demir kompartmanları ile değişik derecelerdeki klinik demir
eksikliğinin şematik olarak görünümü
Nadir durumlarda (paroksismal nokturnal hemoglobinüri, idiyopatik pulmoner
hemosiderozis gibi) demir deplesyonu olmadan demir eksikliği anemisi oluşabilir.
Ġnsidans
Demir eksikliği anemisi muhtemelen dünyada en sık görülen anemi şeklidir. Her yaşta
ve bütün sosyoekonomik gruplarda görülmekle birlikte çocuklarda ve gençlerde, fakir diyetle
beslenenlerde ve doğurganlık çağındaki kadınlarda daha sıktır(1,5,11). Dünya Sağlık
Örgütü’nün verilerine göre; demir eksikliği anemisi dünya nüfusunun %30’unu (yaklaşık 1,3
milyar insanı) etkilemektedir. Okul öncesi çocukların yaklaşık %43’ü, okul çağı çocuklarının
%37’si ve gebe kadınların %51’i anemiktir. Kadınların %50’sinde ve gebelerin %90’ında
henüz anemi başlamamış olmakla beraber demir depolarının ileri derecede azaldığı (demir
eksikliği) saptanmıştır(1). Yapılan bir çalışmada demir verilen gebelerin %93’nün kan
hemoglobin konsantrasyonunun 11g/dl’nin üzerinde olduğu ve plasebo alan gebelerin sadece
% 42’sinde bu kan hemoglobin seviyesi elde edilmiştir(5). Erkeklerde ve postmenapozal
kadınlarda demir eksikliği anemisi %2 – 5 oranında görülür ve daha çok GİS kanaması ve
malabsorbsiyona bağlı olarak gelişir(37).
Etiyoloji
Demir eksikliği diyetle yetersiz demir alımına, demir malabsorbsiyonuna, kronik kan
kaybına, gebelikte ve emzirme döneminde demirin fetus ve infant eritropoezi için
kullanılmasına, hemoglobinüri ile birlikte intravasküler hemolize ya da bütün bu faktörlerin
kombinasyonuna bağlı olarak gelişebilir(5).
3