TC SAĞLIK BAKANLIĞI KARTAL DR. LÜTFÄ KIRDAR EÄžÄ TÄ M VE ...

Gelişim sırasındaki demir eksikliği eritrositler, kalp, iskelet kasları ve gastrointestinal
sistem gibi multipl organ sistemine etki ederek büyümeyi engeller. Belki de demir
eksikliğinden en çok etkilenen gelişmekte olan beyindir. Nörofizyolojik çalışmalar erken
demir eksikliğinin infantın kognitif fonksiyonlarını kötü etkilediğini ve bunun uzun zaman
sonra ortaya çıkabileceğini belirtiyorlar(52,59,60).
Birçok çalışma demir eksikliği anemisi ile zayıf kavrama yeteneği, zayıf motor gelişim
ve davranış problemlerinin ilişkili olduğunu göstermiştir. Uzun süreli çalışmalar bebeklik
döneminde anemisi olan çocukların kavrama yeteneğinin zayıf olarak devam ettiğini,
okuldaki başarılarının zayıf olduğunu ve davranış problemlerinin çocukluk döneminin
ortalarına kadar devam ettiğini belirtmektedir(63,64).
Okuma, yazma, matematik ve uzaysal zeka, dikkat toplamadaki eksiklik yenidoğan
dönemindeki demir eksikliği ile ilişkili görünmektedir. Yeni yapılan bir çalışmada doğumda
kordon serum ferritini düşük olan 5 yaşındaki çocuklar, doğumda yeterli demir depoları olan
yaşıtları ile karşılaştırılmış ve düşük dil yeteneği, iyi motor beceri ve davranış problemlerine
sahip oldukları gösterilmiştir(60). Yine yapılan başka bir çalışmada bebeklik döneminde
anemisi olan çocuklar 5 yaşında değerlendirilmiş; mental ve motor fonksiyon test skorlarının
anemik olmayan yaşıtlarından daha geri olduğu tespit edilmiştir(65).
Sherriff ve arkadaşlarının yaptığı benzer bir çalışmada yaşamlarının 8. Ayında düşük
hemoglobin konsantrasyonu olan infantların 18. ayda mental ve motor gelişimlerinin zayıf
olduğu tespit edilmiştir(71).
Neonatal demir durumunu etkileyen faktörler tablo 14’de gösterilmiştir (59).
Son yıllarda yapılan birçok çalışmada bebeklik dönemindeki demir eksikliği anemisinin uzun
süreli etkilerinin kalıcı olduğu belirtiliyor. Uzun süren ya da ciddi demir eksikliği olan
durumlarda demir tedavisinin bulguları düzeltmede yeterli olmayacağı belirtilmiştir(64).
Demir eksikliği beyin gelişiminin (hızlı sinir miyelinizasyonunun) devam ettiği yaşamın ilk 2
yılında yaygındır. Bu dönemdeki ciddi demir eksikliği kalıcı nörolojik hasara neden
olabilir(64,66).
31