TC SAĞLIK BAKANLIĞI KARTAL DR. LÜTFÄ KIRDAR EÄžÄ TÄ M VE ...

Amerika’da, düşük demir deposu olan veya anemik kadınlara hemoglobin ve serum
ferritin düzeylerine bağlı olarak farklı dozlarda demir replasmanı yapılamaktadır. Üçüncü
trimesterde bütün kadınlara demir verilmektedir, ancak doz hemoglobin konsantrasyonuna
göre ayarlanmaktadır. CDCP(The Centers for Disease Control and Prevention) ve American
College of Obstetricians gebelik boyunca demir eksikliği proflaksisi için günlük 30mg demir
önermektedir(40).
Norveç’te seçici yaklaşım benimsenmektedir. İsveç tüzüğü (İsveç ulusal beslenme
kurulu); gebeliğin 20 haftasından itibaren günlük 100mg rutin demir takviyesi taraftarıdır.
Danimarka ulusal sağlık kurulu gebeliğin 20. haftasından itibaren günlük 60-70 mg proflaktik
demir takviyesi önermektedir(39).
1999 yılında Dünya Sağlık Örgütü aneminin ve demir eksikliğinin yaygın olduğu
ülkelerde antenatal günlük 120 mg demir takviyesi önermiştir(46).
Yapılan çalışmalarda günlük 65mg ferro demir ile takviye yapılan %80-90 gebede
demir eksikliğinin ve tüm gebelerde demir eksikliği anemisinin önlendiği gösterilmiştir.
Günlük 40mg ferro demir ile benzer sonuçlar bildirilmiştir. Demir eksikliğini önleyen
minimum efektif doz netleşmemiştir(39).
Yapılan başka bir çalışmada günlük demir takviyesinin yan etki olmaksızın demir
eksikliğini ve demir eksikliği anemisini önlemede etkin bir strateji olduğu ileri
sürülmektedir(42).
Nepal’de yapılan 4926 gebe kadın ve 4130 canlı doğan infantı içeren bir çalışmada;
antenatal folik asit-demir takviyesinin düşük doğum ağırlığı riskini azalttığı gösterilmiştir(43).
Gebelikte her ne kadar demir emilimi artsa da gebeliğin en geç 20. Haftasında demir
takviyesine başlanmalıdır. Optimum emilim için demir tabletleri iki ögün arasında
alınmalıdır(39).
Son yıllardaki tedavi yaklaşımı günlük kullanımdan ziyade haftada bir veya iki kez
uygulanan intermittan demir takviyesi yönündedir (41,44,45,46,47). Günlük kullanımda hasta
uyumu zordur ve yüksek doz günlük demir kullanımında yan etkiler fazladır. Alternatif olarak
geç salınımlı preperatlar ve intermittan oral demir takviyesi hasta uyumu ve yan etkileri
azaltmak açısından daha iyidir(41,44,45,46).
Bazı çalışmalarda günlük ve haftalık demir takviyesinin her ikisinin de etkili olduğu,
ancak günlük demir takviyesinin daha etkili olduğu ve depo demiri havuzunu da doldurduğu
bildirilmiştir(41,47).
Diğer bir strateji ise doğurganlık çağındaki tüm kadınlara demir eksikliğini önleyici
intermittan demir takviyesidir(45,46). Demir eksikliği ve anemi adet gören ve gebe kadınlarda
gelişmiş ülkelerde bile yaygındır. Demir eksikliğini düzeltmek için gebelik dönemi en uygun
zaman değildir(46).
Gelişmekte olan ülkelerde kadınların %50’sinden fazlası demir eksikliği anemisinden
olumsuz etkilenmektedir. Demir eksikliği anemisi ayrıca adolesan kızlarda da yaygındır. Ani
büyüme ve menstrüasyonun başalaması ile birlikte demir ihtiyacı artmaktadır(48). Bu genç
kadınlardaki düşük depo demiri –gelişmekte olan ülkelerde 20 yaş civarında gebe kalındığı
göz önüne alınırsa- gebelikte demir eksikliği anemisinin ortaya çıkmasına neden olacaktır. Bu
nedenle 2. ve 3. trimesterdeki demir takviyesine ek olarak adolesan kızlara gebe kalmadan
önce demir takviyesi yapılmalıdır(48,49,50).
25