Temel Farmakokinetik
Temel Farmakokinetik
Temel Farmakokinetik
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
VI<br />
Modern Farmasötik Teknoloji<br />
Plazma Profilinin Matematik İrdelenmesi:<br />
Plazmada etkin madde değişim hızı -<br />
d A<br />
dt<br />
. r ı a<br />
a d<br />
(11.133)<br />
olmaktadır. Bu denklemdeki S yerine 11.128 denklemi<br />
konarak integrali alınmış şekli şöyledir:<br />
A = A,e -kdt +A 2 e" (11.134)<br />
Bu denklem, sanal dağılım hacmi V'ye bölünürse,<br />
C = C 1 e" M + C 2 e" M (11.135)<br />
elde edilir. C, plazma derişimini gösterirken, C 1 ve<br />
C 2 'nin de, birimleri pg/ml gibi olan bir derişim birimidir.<br />
e üslü terimlere, zamana bağlı değişken değerler<br />
veya zaman katsayıları olarak da bakılabilir. Doğal<br />
olarak bunlar birimsizdir. Görüldüğü üzere bu, iki üslü<br />
polieksponansiyel bir denklemdir ve Şekil 11.29'daki<br />
plazma eğrisini tanımlamaktadır. Bu eğrinin simetrik olmadığı,<br />
ilk bakışta görülmesi gereken bir husustur.<br />
t = 0 anında kandaki derişim sıfır olduğundan,<br />
O^^ + Ç, olacak ve buradan<br />
Döruk noktasının bulunuşu:<br />
Şekil<br />
T<br />
11.29'daki doruk noktası t , C koordinatları ile<br />
max'<br />
tanımlanmıştır. Doruk noktasında eğri tam yatay olup,<br />
eğimi sıfırdır. Dolayısıyla eğriyi tanımlayan denklemin<br />
türevi o noktada sıfıra eşit olacaktır. 11.138 denklemi<br />
eğriyi tanımladığına göre, bu denklemin türevi alınıp<br />
sıfıra eşitlenir:<br />
Buradan,<br />
max<br />
^ = 0 = C o {-k d e" kdt - + k a e" klU ) (11.140)<br />
dt<br />
-k ri e" M +k 3 e- kat =0 (11.141)<br />
k,e iU<br />
=k,e"<br />
bulunur. İki tarafın doğal logaritması alınırsa,<br />
ve buradan da,<br />
In k -k t -I nk. -k ,t<br />
a a max d d max<br />
k t -k,t =ln k -I nk.<br />
a max d max a d<br />
t (k -k.) = ln ^<br />
max * a d' ^<br />
(11.142)<br />
(11.143)<br />
(11.144)<br />
(11.145)<br />
c 2 =-c, (11.136)<br />
İn<br />
t = a.<br />
max k k<br />
(11.146)<br />
çıkacaktır. Görülüyor ki, C 1 ve C 2 'nin sayısal değerleri<br />
aynı, fakat işaretleri terstir. Yani,<br />
|c,|=|c 2 |=c 0 (11.137)<br />
olmaktadır. 11.135 denklemi yeniden yazılırsa,<br />
denklemi çıkar.<br />
y<br />
Bu denklem, t<br />
'ın sadece k ve k/ye<br />
' max a d '<br />
bağlı olduğunu göstermektedir. Bu değer 11.138<br />
denklemine konunca C bulunacaktır:<br />
C max=Q(e -kdtn (11.147)<br />
C = C.e~ kdt -C e _k,t =C (e" kdt -e^1<br />
1 2 o v (11-138)<br />
Böylece iki önemli parametre bulunmuş olacaktır.<br />
denklemi elde edilir. Diğer taraftan C o tanımlanırsa,<br />
FF*D k<br />
C =• (11.139)<br />
Vd k a -k d<br />
denklemi olmaktadır 7,9,1014 . F, emilim yüzdesini; F* karaciğerden<br />
ilk geçiş yüzdesini; D, dozu ve V d 'de sanal<br />
dağılım hacmini belirtir. FF* çarpımına biyoyararlanım<br />
katsayısı denmektedir. FF*D terimi de kana geçmiş olan<br />
efektif dozu gösterir. Hastanın tedavisinde etkili olan<br />
bu dozdur.<br />
<strong>Farmakokinetik</strong> Parametrelerin Saptanması<br />
Bu modele göre, farmakokinetik parametrelerin bulunabilmesi<br />
için bir takım işlemlerin yapılması gerekir.<br />
k d ve t 1/2 'nin bulunuşu: Şekil 11. 29'da normal grafiğe<br />
geçirilmiş olan deneysel noktaların, yarı-logaritmik bir<br />
grafiği çizilir. Bu, derişimlerin doğal logaritmalarını alarak<br />
yapılabildiği gibi, yarı-logaritmik bir grafik kağıdı<br />
kullanılarak da gerçekleştirilebilir 13 .