Temel Farmakokinetik

Temel Farmakokinetik 185
Yakın bölgede emilim ve uzaklaşma olayları beraber
olmakta; uzak bölgede İse pratik olarak sadece uzaklaşma
olayı oluşmaktadır (t max ile fin farklı noktalar
olduğuna dikkat edilmesi gereklidir. t max , yakın bölge
içindedir).
k d 'nin diğer iki önemli farmakokinetik parametreyle
doğrudan ilişkisi vardır:
Cl
(11.4)
t 1/2 , plazma profilinin uzak bölge dediğimiz ve doğrusal
olan, log-lineer aşamasındaki k üzerinden hesaplanır.
5) Ortalama yaşam süresi (MRT)
Organizmaya verilmiş etkin madde moleküllerinin her
biri organizmayı değişik zamanlarda terk eder. Bütün
moleküllerin organizmada kaldıkları sürelerin ortalaması
alınabilseydi, bu parametre ortaya çıkardı. Bu
süre de, k d ile doğrudan ilişkilidir (Bu konu ileride ayrıntılı
olarak ele alınacaktır):
Burada Cl, klirensi ve V d de, sanal dağılım hacmini göstermektedir.
Aşağıda görüleceği üzere, her ikisi de son
derece önemli parametrelerdir; bu da k d 'yi oldukça
önemli yapmaktadır. Diğer taraftan k d , biyolojik yarıömürve
ortalama yaşam süresi ile doğrudan ilişkilidir.
4) Biyolojik yarı ömür (t 1/2 )
MR\v =
MRT'nin t 1/2 ile ilişkisi ise,
t.
MRT İV =-?- = —â—= 1.44t,
ıv - İn 2 0.693 ±
k
(11.9)
(11.10)
Etkin maddenin yarısının organizmayı 'terk etmesi' için
gereken süre. Bu terk etme işlemi, metabolizmayı da
kapsamaktadır; yani doğrudan uzaklaşmayla ilişkilidir:
İn 2 0.693
İV verilişte kan seviyesini veren denklem,
C = Ce"
(11.5)
(11.6)
denklemiyle tanımlanmaktadır 7 .
6) Sanal dağılım hacmi (V d )
Tek kompartımanlı model için bütün vücut homojen
bir kompartıman gibi düşünülmektedir (Şekil 11.2).
Etkin maddeler organizmaya verildiklerinde bütün vücuda
dağılırlar ve plazmada da belli bir derişim oluştururlar.
şeklindedir. Burada C, kan düzeyini; k d , uzaklaşma hız
değişmezini; ve C o da, t = 0 anındaki derişimi göstermektedir.
t 1/2 anında kan düzeyi yarıya İnmiş olacağından,
= 0.5 (11.7)
olacaktır. Buradan iki tarafın doğal logaritması alınınca,
çıkar ki, bu da 11.5 denklemidir.
-k d t 1/2 = ln0.5 = -0.693 (11.8)
Şekil 11.2 Vücudun sanal bir kompartıman gibi düşünülmesi
8
Etkin maddelerin biyolojik yarı-ömürleri birkaç dakikadan
10 güne kadar değişmektedir (İstisnalar hariç).
Plazma derişimi, bu homojen kompartımanın derişimi
olmaktadır.